ارکان
رُکن ممکن است در موراد زیر به کار رفته باشد:
نکاح دائم چند رکن دارد؟ آیا صداق نیز از ارکان آن است؟
صداق از ارکان عقد دائم نیست; و اگر ذکر نشود باید مهر المثل پرداخت شود.
صداق از ارکان عقد دائم نیست; و اگر ذکر نشود باید مهر المثل پرداخت شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- نکاح دائم چند رکن دارد؟ آیا صداق نیز از ارکان آن است؟
- آیا مهریه باید ارزش مالی داشته باشد؟ پس مثلا مهریه دو بوسه باطل است؟ بر فرض باطل بودن آیا اگر کسی با این مهر متعه کند، عقدش باطل است و آنها مرتکب زنا شده اند؟
- شخصی طواف را از حجر الاسود شروع، و به رکن یمانی که قبل از حجر الاسود است ختم کرده، و فاصله رکن یمانی تا حجر را بدون نیّت ادامه داده، و دوباره از حجر الاسود نیّت کرده، و به رکن یمانی ختم نموده، و هفت دور طواف را به همین صورت انجام داده است. طواف او چه حکمی دارد؟
- اگر شخصی یقین کرد رکن مستجار (رکن یمانی که قبل از حجر الاسود قرار دارد) حجر الاسود است، و طواف را از آنجا شروع و به همانجا ختم کرد، و بعد فهمید که این کار خطا بوده، تکلیفش چیست؟
- اگر زنی قبل از عقد مهریّه خویش را چه در نکاح دائم یا موقّت ببخشد، آیا می توان صیغه عقد را بدون مهریّه خواند؟
- به دختری گفتند مهریّه شما 15 هزار روپیه هندی است و او به این مهریّه راضی شد ولی در عقد نامه 10 هزار نوشته شد، وکیل بعد از خواندن عقدنامه، بر مهریّه نوشته شده صیغه جاری کرد، آیا این صیغه (ازدواج دائمی) صحیح است؟
- به دختری گفتند مهریّه شما 15 هزار روپیه هندی است و او به این مهریّه راضی شد ولی در عقد نامه 10 هزار نوشته شد، وکیل بعد از خواندن عقدنامه، بر مهریّه نوشته شده صیغه جاری کرد، آیا این صیغه (ازدواج دائمی) صحیح است؟
- در بعضی ازدواجها مهریّه های سنگینی در نظر گرفته می شود، که عندالمطالبه نیز است. در حالی که مرد 500 هزار تومان هم ندارد. ولی برای این که ازدواج سر بگیرد، مثلا 20 میلیون تومان مهر تعیین شده را می پذیرد، و شاید در طول عمر خود به این مبلغ دست نیابد، و از اوّل نیز محرز است که در صورت مطالبه، قادر بر پرداخت مهریّه نخواهد بود. این نوع ازدواج ها شرعاً چه حکمی دارد؟
- زیاد کردن مقدار مهریه بعد از اجرای صیغه عقد چه حکمی دارد؟
- اگر شخصی برای خواستگاری دختری برود و برای تعیین مهریه پدر دختر بگوید که مهریه این دختر هم باید به اندازه مهریه دخترهای بزرگم باشد و پسر نیز بخاطر آن حرف قبول کند که همان اندازه باشد و بعد از جاری شدن صیغه عقد بفهمد که پدر دختر دروغ گفته چون مهریه دخترهای بزرگش خیلی کمتر بوده آیا این مهریه حلال است یا نه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] نکاح دائمی چند رکن دارد و آیا صداق نیز از ارکان عقد دائمی است؟
- [سایر] در آیه 43 سوره بقره به رکوع که رکن نماز است امر شده، ولی چرا به سجده اشارهای نشده است؟ در صورتی که سجده نیز به دنبال رکوع بوده و رکن است؟
- [سایر] در آیه 43 سوره بقره به رکوع که رکن نماز است امر شده، ولی چرا به سجده اشارهای نشده است؟ در صورتی که سجده نیز به دنبال رکوع بوده و رکن است؟
- [سایر] رکن در نماز به چه معنا است و چرا قیام متصل به رکوع رکن است؟
- [آیت الله بهجت] آیا زیاد کردن قیام غیر رکن و رکن مورد اشکال است یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا به هنگام عقد نکاح، میتوان پرداخت مهریه از سوی زوج را مقید به زمان استطاعت وی تعیین کرد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا به هنگام عقد نکاح، میتوان پرداخت مهریه از سوی زوج را مقید به زمان استطاعت وی تعیین کرد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شخصی رکن مستجار رکن یمانی را یقین کرد که رکن حجر الاسود است لذا طواف را از مستجار به عنوان حجر الاسود شروع کرد و هفت شوط کامل بجا اورد بعدا فهمید که یقین او خطا بوده است تکلیف او چیست
- [آیت الله سبحانی] زوجین پس از تعیین مهر و اجرای صیغه ی نکاح، توافق می کنند که مهریه را افزایش دهند. آیا مقدار افزایش یافته، حکم مهر را دارد و در صورت طلاق قبل از دخول، تنصیف می شود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] زوجین پس از تعیین مهر و اجرای صیغه نکاح توافق میکنند که مهریه را افزایش دهند. آیا این مقدار افزایش یافته حکم مهر را دارد و در صورت طلاق قبل از دخول تنصیف میشود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر رکنی از ارکان نماز را کم یا زیاد کند عمداً باشد یا سهواً، مانند کم و زیاد کردن رکوع، یا دو سجده باهم موجب باطل شدن نماز است، اما کم و زیاد کردن چیزی که رکن نیست اگر عمدی نباشد اشکالی ندارد و اگر از روی عمد باشد نماز را باطل می کند، مانند کم و زیاد کردن یک سجده.
- کم و زیاد شدن رکن در نافله نیز اشکال دارد.
- کسی که زیاد شک می کند اگر شک کند رکنی را به جا آورده یا نه (مانند رکوع) و به آن اعتنا نکند بعد یادش بیاید که آن را به جا نیاورده است، چنانچه وارد رکن بعد نشده باید آن را به جا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش باطل است، ولی اگر غیر رکن باشد و بعد یادش بیاید که به جا نیاورده، چنانچه وارد رکن بعد نشده به جا می آورد و اگر وارد رکن بعد شده بر نمی گردد و نمازش صحیح است.
- هرگاه بعد از گذشتن محل، شک کند و طبق دستور، اعتنا نکرده و بگذرد، بعد متوجه شود که آن عمل مشکوک را انجام نداده، هرگاه وارد رکن بعد نشده باید برگردد و به جا آورد و اگر وارد رکن بعد شده نمازش صحیح است، مگر آن که آن جزء مشکوکی که ترک شده رکن باشد.
- نمازگزار باید کارهای نماز را به ترتیبی که در مسائل گذشته گفته شد انجام دهد و اگر عمداً برخلاف آن انجام دهد، مثلاً سجود را قبل از رکوع، یا تشهد را قبل از سجده انجام دهد نمازش باطل است و اگر از روی فراموشی باشد باید تا داخل رکن بعد نشده، برگردد و انجام دهد بطوری که ترتیب حاصل شود و اگر وارد رکن بعد شده نمازش صحیح است، مگر آن که جزء فراموش شده از ارکان نماز باشد، مثل این که رکوع را فراموش کند تا وارد سجده دوم شود که در این صورت نمازش باطل است.
- هرگاه قبل از گذشتن محل، شک کند و برگردد و به جا آورد، بعد معلوم شود آن جزء را انجام داده بود و بار دوم اضافه بوده، اگر رکن باشد نمازش باطل می شود و اگر رکن نباشد صحیح است.
- واجبات نماز بر دوگونه است: بعضی رکن است و بعضی غیر رکن، رکن چیزی است که اگر آن را به جا نیاورد یا اضافه کند نماز باطل است، خواه عمداً باشد یا از روی سهو و اشتباه، ولی در واجبات غیر رکنی هنگامی نماز باطل می شود که آن را عمداً کم و زیاد کند و اگر از روی سهو و اشتباه کم و زیاد کند نماز صحیح است.
- هر یک از رکوعهای نماز آیات رکن است و اگر عمداً یا سهواً کم و زیاد شود نماز باطل است.
- قیام یعنی ایستادن، در دو جای نماز، واجب و رکن است: هنگام گفتن تکبیرة الاحرام و قیام قبل از رکوع که آن را (قیام متصل به رکوع) گویند، ولی قیام در موقع خواندن حمد و سوره و همچنین بعد از رکوع واجب است اما رکن نیست.
- هرگاه در اثناء نماز بعد از گذشتن محل چیزی، شک کند آن را به جا آورده یا نه مثل این که بعد از داخل شدن در رکوع، شک در حمد و سوره کند و یا بعد از ورود در سجده شک در رکوع کند، در هیچ یک از این موارد نباید به شک خود اعتنا کند، خواه جزء بعدی رکن باشد یا غیر رکن.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بنابر احتیاط واجب کم شدن رکن، نماز نافله را باطل می کند ولی زیاد شدن رکن آن را باطل نمی کند، پس اگر یکی از کارهای نافله را فراموش کند و موقعی یادش بیاید که مشغول رکن بعد از آن شده باید آن کار را انجام دهد و دوباره آن رکن را بجا آورد; مثلاً اگر در بین رکوع یادش بیاید که سوره را نخوانده باید برگردد و سوره را بخواند و دوباره به رکوع رود.
- [آیت الله جوادی آملی] .واجب است ترتیب افعال و اقوال نماز رعایت شود و ترک عمدی آن و اکتفا به همان غیر مرتب, باعث بطلان نماز است و ترک سهوی ارکان آن, به صورتی که با ترک سهوی رکن سابق مانند رکوع مثلاً وارد رکن بعدی مانند سجود شود, نماز باطل خواهد شد.
- [آیت الله بهجت] بعضی از واجبات نماز رکن است، یعنی اگر انسان آنها را بهجا نیاورد، یا در نماز اضافه کند، عمداً باشد یا اشتباهاً، نماز باطل میشود. و بعضی دیگر رکن نیست، یعنی اگر عمداً کم یا زیاد شود، نماز باطل میشود و چنانچه اشتباهاً کم یا زیاد گردد، نماز باطل نمیشود. و ارکان نماز پنج چیز است: اول. نیّت؛ دوم. تکبیرةالاحرام؛ سوم. قیام در موقع گفتن تکبیرةالاحرام و قیام متصل به رکوع، یعنی ایستادنِ پیش از رکوع؛ چهارم. رکوع؛ پنجم. دو سجده.
- [آیت الله مظاهری] بعضی از واجبات نماز رکن است یعنی اگر انسان آنها را به جا نیاورد، یا در نماز اضافه کند عمداً باشد یا سهواً یا جهلاً، نماز باطل میشود، و بعضی دیگر رکن نیست یعنی اگر عمداً کم یا زیاد شود نماز باطل میشود و چنانچه اشتباهاً یا جهلاً کم یا زیاد گردد نماز باطل نمیشود. ارکان نماز پنج مورد است: اوّل: نیت. دوّم: تکبیرة الاحرام. سوّم: قیام متّصل به رکوع. چهارم: رکوع. پنجم: دو سجده.
- [آیت الله اردبیلی] بعضی از واجبات نماز رکن هستند؛ یعنی اگر انسان آنها را عمدا یا سهوا بجا نیاورد یا در نماز اضافه کند، نماز باطل میشود، ولی زیادی سهوی تکبیرةالاحرام موجب بطلان نماز نمیشود و بعضی دیگر رکن نیستند؛ یعنی اگر عمدا کم یا زیاد شوند، نماز باطل میشود و چنانچه سهوا کم یا زیاد گردند، نماز باطل نمیشود. پنج چیز رکن نماز هستند: اوّل: نیّت. دوم:تکبیرةُالاِحرام. سوم:قیام در هنگام گفتن تکبیرةُالاِحرام وقیام متّصل به رکوع (یعنی ایستادن پیش از رکوع). چهارم: رکوع. پنجم:دو سجده.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر رکنی فراموش شود و عملی که رکن نیست انجام گیرد و پس از آن یادش بیاید, باید نمازگزار رکن فراموش شده را بهجا آورد و آنچه را اشتباهاً پیش از رکن انجام داده, دوباره بهجا آورد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر به واسطه ندانستن مسأله، چیزی از اجزاء نماز را کم یا زیاد کند نماز باطل است چه آن جزء واجب، رکن باشد یا غیر رکن.
- [آیت الله خوئی] اگر چیزی را که رکن نیست فراموش کند و رکن بعد از آن را بهجا آورد، مثلًا حمد را فراموش کند و مشغول رکوع شود، نمازش صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] اگر چیزی را که رکن نیست فراموش کند و رکن بعد از آن را بجا آورد ، مثلاً حمد را فراموش کند مشغول رکوع شود ، نمازش صحیح است .
- [آیت الله نوری همدانی] اگر چیزی را که رکن نیست فراموش کند و رکن بعد از آن را بجا آورد ، مثلاً حمد را فراموش کند و مشغول رکوع شود ، نمازش صحیح است .