وارث
كسی كه از ميت ارث می‌برد.
ارث زن و شوهر از همدیگر، در صورتی که وارث دیگری نباشد، چگونه است؟
هر گاه زوج یا زوجه از دنیا برود و وارث دیگری نباشد، اگر زوجه از دنیا برود تمام مال از آنِ زوج است، و اگر زوج از دنیا برود، یک چهارم مال از آنِ زوجه، و بقیّه به امام(علیه السلام) تعلّق می‌گیرد؛ و در زمان ما باید به دست حاکم شرع برسانند. و اگر واقعآ آن زن نیازمند باشد، حاکم شرع می‌تواند همه یا قسمتی از آن را به او بازگرداند.
هر گاه زوج یا زوجه از دنیا برود و وارث دیگری نباشد، اگر زوجه از دنیا برود تمام مال از آنِ زوج است، و اگر زوج از دنیا برود، یک چهارم مال از آنِ زوجه، و بقیّه به امام(علیه السلام) تعلّق می‌گیرد؛ و در زمان ما باید به دست حاکم شرع برسانند. و اگر واقعآ آن زن نیازمند باشد، حاکم شرع می‌تواند همه یا قسمتی از آن را به او بازگرداند.
پاسخ:
هر گاه زوج یا زوجه از دنیا برود و وارث دیگری نباشد، اگر زوجه از دنیا برود تمام مال از آنِ زوج است، و اگر زوج از دنیا برود، یک چهارم مال از آنِ زوجه، و بقیّه به امام(علیه السلام) تعلّق می‌گیرد؛ و در زمان ما باید به دست حاکم شرع برسانند. و اگر واقعآ آن زن نیازمند باشد، حاکم شرع می‌تواند همه یا قسمتی از آن را به او بازگرداند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در صورتی که وکیل صیغه عقد را اشتباه خوانده باشد، آیا فرزندان از این مرد و زن ارث می برند؟ آیا خود مرد و زن از همدیگر و از فرزندان در صورت فوت ارث می برند؟
- زن از کدام اموال شوهر ارث می برد و از چه چیزهایی ارث نمی برد؟
- شوهر چه مقدار از زن ارث می برد؟
- زن چه مقدار از شوهر ارث می برد؟
- خانم بیوه ای با داشتن چند فرزند شوهر می کند. پس از مدّتی شوهر جدید نیز فوت می نماید. نحوه ارث فرزندان زن از آن شخص به چه صورت است؟ در عکس مسأله آیا ورثه از نامادری ارث می برند؟
- طبق آنچه در متون فقهی آمده ضامن جریره در صورتی ارث می برد، که مضمون وارث نسبی و آزاد کننده نداشته باشد. با عنایت به مطلب فوق، اگر ضامن جریره دیه خطایی مضمون خود را پرداخت کند، و بعد از آن وارث نسبی لاحق شود، کدام یک ارث می برند؟
- در هنگام مرگ نسبت محرم بودن زن وشوهر چگونه می شود؟ اگر زن یا شوهر یکی از دنیا برود آیا میتوانند بعد از غسل برای آخرین بار همدیگر را لمس کنند؟ برای خداحافظی یعنی مرد زن خود و یا زن شوهر میت خود را ببوسد.
- اگر زن یا شوهر در عده طلاق رجعی یا بائن فوت کند آیا همسر از او ارث می برد؟
- اگر شوهر در حال بیماری، زنش را طلاق دهد و فوت کند آیا زن از او ارث می برد؟
- در صورتی که زن اوّل از شوهر اوّلی خود (غیر از شوهر فعلی) پسری داشته باشد، تکلیف این پسری که از شوهر قبل بوده است با زن و مادر زن شوهر دوّم چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا زن و شوهر در مقابل نماز نخواندن همدیگر وظیفهای دارند؟
- [سایر] ارث زن متوفی، صد میلیون تومان است. تقسیم ارث بین شوهر، 3دختر و 1برادر آن زن چگونه است؟
- [سایر] حکم خوردن و بوسیدن آلت همدیگر (زن و شوهر)، چه در ازدواج موقت و چه دایم چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] خواندن مطالب جنسی در صورتی که مفسدهای در کار نباشد (مثلاً زن و شوهر) چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بروجردی] زنی وفات نموده و وارث او منحصر است به شوهر و مادر و دو دختر، مقدار ارث هر یک را بیان فرمایید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مردی زنی را عقد موقّت کرده و مدّت را فراموش نموده بعد مرد و یا زن فوت نمود، آیا از یکدیگر ارث میبرند و آیا بچّههای این زن صیغهای که از شوهر قبل هستند از این شوهر ارث میبرند؟
- [آیت الله سبحانی] زنی فوت نموده و تنها وارث او همسرش بوده که مال را منحصراً به عنوان تنها وارث تصاحب کرده بود که پس از مدتی شخصی از پسر عموهای او که در جای دیگر بود آمده و ادعای وراثت می کند اکنون وظیفه شوهر که از زن خود ارث برده چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] چنانچه زن در غیاب شوهر و یا با عدم اطلاع و یا با عدم رضایت او نذر کند، در صورتی که مال منذور از شوهر باشد و یا مشترک و یا از مال مختص به زن، از قبیل ارث و یا اجرت کاری که از شوهر می‌گیرد، چه صورت دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه زن در غیاب شوهر و یا با عدم اطلاع و یا با عدم رضایت او نذر کند، در صورتی که مال منذور از شوهر باشد و یا مشترک و یا از مال مختص به زن، از قبیل ارث و یا اجرت کاری که از شوهر می گیرد، چه صورت دارد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا زن از شوهر خود از سرقفلی مغازه ارث می برد یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه شوهر در حال بیماری، همسرش را طلاق دهد و پیش از گذشتن یک سال(قمری) از دنیا برود، زن با سه شرط از او ارث می برد: (اول) این که شوهر در همان مرض از دنیا برود. (دوم) این که زن بعد از طلاق و گذشتن عده، شوهر نکند. (سوم) آن که طلاق به رضایت زن نباشد و اگر با رضایت او باشد، ارث بردنش مشکل است.
- هرگاه زن را به ترتیبی که در احکام طلاق گفته شد، طلاق رجعی دهد و در بین عده بمیرد شوهر از او ارث می برد، همچنین اگر شوهر در بین عده زن بمیرد زن از او ارث می برد، ولی در عده طلاق بائن هرگاه یکی از آنان بمیرد دیگری از او ارث نمی برد.
- اگر وارث فقط زن یا شوهر و جد و جده پدری و جد و جده مادری او باشند، زن یا شوهر، ارث خود را به شرحی که در مسائل آینده خواهد آمد می برند و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به جد و جده مادری می دهند که بطوری مساوی میان خود تقسیم می کنند و بقیه به جد و جده پدری می رسد و سهم جد دو برابر جده است.
- هرگاه وارث فقط برادر وخواهر و همسر او باشند، همسر ارث خود را به تفصیلی که در مسائل آینده گفته می شود می برد و خواهر و برادر بطوری که در مسائل گذشته گفته شد ارث خود را می برند، ولی برای آن که زن یا شوهر ارث می برد از سهم برادر و خواهر مادری چیزی کم نمی شود، ولی از سهم برادر و خواهر پدر و مادری یا پدری کم می شود، مثلاً اگر وارث میت شوهر و برادر و خواهر مادری و برادر و خواهر پدر و مادری او باشند، نصف مال به شوهر می رسد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال به برادر و خواهر مادری و باقیمانده سهم برادر و خواهر پدر و مادری است، مثلاً اگر تمام مال شش تومان باشد، سه تومان به شوهر، و دو تومان به برادر و خواهر مادری و یک تومان به برادر و خواهر پدر و مادری می رسد.
- هرگاه زن در حال بیماری، شوهر کند و با همان بیماری از دنیا برود شوهرش از او ارث می برد، خواه نزدیکی کرده باشد یا نه.
- زن از تمام اموال منقول شوهر ارث می برد، ولی از زمین و قیمت آن ارث نمی برد، خواه زمین خانه باشد یا باغ، یا زمین زراعتی و مانند آن و نیز از خود هوایی ساختمان ارث نمی برد، مثل بنا و درخت، اما باید هوایی را قیمت کنند و از قیمت آن سهم ارث او را بدهند.
- ابتدای عده وفات در صورتی که شوهر غایب باشد و فوت کند از موقعی است که زن از مرگ شوهر باخبر می شود.
- همسر ازدواج موقت حق خرجی ندارد، هرچند باردار شود و از شوهر ارث نمی برد و شوهر هم از او ارث نمی برد و حق واجب همخوابی نیز ندارد.
- هرگاه زن بگوید شوهر ندارم می توان حرف او را قبول کرد به شرط آن که متهم نباشد، اما اگر بگوید یائسه ام قبول ادعای او اشکال دارد.
- نذر زن اگر مزاحم حقوق شوهر باشد بی اجازه او باطل است و اگر مزاحم نباشد احتیاط مستحب آن است که با اجازه او باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورتی که زن وشوهر طلاق گرفته باشند: الف: اگر طلاق رجعی باشد و قبل از پایان عده زن یا شوهر بمیرند دیگری ازاو ارث می برد. ب: اگر طلاق بائن باشد از همدیگر ارث نمیبرند و لو هنوز عده تمام نشده باشد ج: اگر شوهر در حال بیماری زن خود را طلاق دهد وقبل از گذشتن دوازده ماه قمری بمیردزن از او با سه شرط زیر ارث می‌برد: ج 1: هنوز ازدواج نکرده باشد. ج 2: شوهر زن را بدون در خواست او طلاق داده باشد. ج 3: شوهر بر اثر همان بیماری مرده باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن و شوهر در صورتی که ازدواجشان به هر علتی باطل باشد ولو آنها ندانند از همدیگر ارث نمیبرند الف: اگر انسان در مرضی که احتمال مرگ او میرود ازدواج کند و با آن زن نزدیکی نکند تا از دنیا برود این ازدواج باطل است و زن از مرد ارث نمیبرد همانطور که استحقاق مهریه را هم ندارد ب: اگر انسان با یکی از زنهایی که ازدواج با آنها باطل است ازدواج کند ویکی از آنها بمیرد از همدیگر ارث نمیبرند هر چند در صورت جهل به مسئله استحقاق مهر المثل داردو می‌تواند آنرا مطالبه کند ج: اگر زنی که مریض است با مردازدواج کند ازدواج صحیح است ولو قبل از همبستر شدن زن بواسطه آن مرض بمیرد شوهر از او ارث می برد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی از دو راه با میّت خویشاوندی داشته باشد، در صورتی که مانعی برای ارث بردن از هر دو طریق وجود نداشته باشد یا یکی مانع از طریق دیگری نگردد، از هر دو راه از او ارث می‌برد، بنابر این اگر زن و شوهر با یکدیگر خویشاوند باشند، علاوه بر ارث زن و شوهری، از جهت خویشاوندی نیز ارث میبرند، از باب مثال اگر مردی بمیرد و زن او دختر عموی او باشد و وارث او فرزندان عمو باشند، زن از دو جهت ارث می‌برد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر همراه طبقه اوّل، شوهر یا زن وجود داشته باشد و در طبقه اوّل وارث قرابتبر وجود داشته باشد، تقسیم ارث روشن است: نخست شوهر و زن و وارث فرضبر دیگر (اگر وجود داشته باشد) ارث خود را می‌برد و باقی مانده به وارث قرابتبر میرسد، بنابراین اگر وارث شوهر و پسر باشد، شوهر 14 و بقیّه به پسر میرسد و اگر شوهر و پدر و مادر و پسر و دختر باشد، شوهر 14 و هر یک از پدر و مادر 16 و 512 باقی مانده را پسر و دختر برده و پسر دو برابر دختر می‌برد، در نتیجه سهام نهایی بدین گونه خواهد بود: شوهر 936، پدر و مادر هر یک636، پسر 1036 و دختر 536.
- [آیت الله خوئی] اگر وارث میت فقط یک یا چند دایی، و خالة مادری و دایی و خالة پدر و مادری، و دایی و خاله پدری باشد، دایی و خاله پدری ارث نمیبرد، و بعید نیست بقیه در تقسیم با همدیگر مساوی باشند.
- [آیت الله سیستانی] زن و شوهر به تفصیلی که بعداً گفته می‌شود ، از یکدیگر ارث میبرند . ارث دسته اول
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت فقط برادر وخواهر و زن او باشد، زن ارث خود را به تفصیلی که بعد از این گفته می‌شود می‌برد وخواهر وبرادر به طوری که در مسائل گذشته گفته شد ارث خود رامیبرند و نیز اگر زنی بمیرد ووارث او فقط خواهر وبرادر وشوهر او باشد، شوهر نصف مال را می‌برد وخواهر وبرادر به طوری که در مسائل پیش گفته شد ارث خود را میبرند، ولی برای آن که زن یا شوهر ارث می‌برد از سهم برادر وخواهر مادری چیزی کم نمیشود و از سهم برادر وخواهر پدر ومادری یا پدری کم می‌شود مثلاً اگر وارث میّت شوهر وبرادر وخواهر مادریوبرادر وخواهر پدر ومادری او باشد، نصف مال به شوهر میرسد ویک قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر وخواهر مادری میدهند و آنچه میماند مال برادر وخواهر وخواهر پدر ومادری است، پس اگر همه مال او شش تومان باشد، سه تومان به شوهر ودو تومان به برادر وخواهر مادری ویک تومان به برادر وخواهر پدر ومادری میدهند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وارث همسر و چند عمو و عمه باشند همسر اگر شوهر باشد 21 و اگر زن باشد 41 ارث می برد و بقیه مال به ترتیبی که در مسائل قبل گفته شد بین عمو و عمه تقسیم می شود.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر وارث میّت فقط زن و جدّ وجدّة پدری و جدّة مادری او باشد ، زن ارث خود را به تفصیلی که گقته می شود می برد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به جدّو جدّة مادری می دهند که بطور مساوی بین خودشان قسمت می کنند و بقیّه را جدّ و جدّة پدری می دهند و جدّ دو برابر جدّه می برد و اگر وارث میّت شوهر و جدّ و جدّة باشد ، شوهر نصف مال را می برد و جدّ و جدّه به دستوری که درمسائل گذشته گفته شد ، ارث خود را می برند . ارث دستة سوّم
- [آیت الله سبحانی] اگر وارث میت فقط زن و جد و جده پدری و جد و جده مادری او باشد، زن ارث خود را به تفصیلی که بعداً گفته می شود، می برد. و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به جد و جده مادری می دهند که به طور مساوی بین خودشان قسمت کنند و بقیه را به جد و جده پدری می دهند و جد دو برابر جده می برد و اگر وارث میت شوهر و جد و جده باشد، شوهر نصف مال را می برد و جد و جده به دستوری که در مسائل گذشته گفته شد، ارث خود را می برند. ارث دسته سوّم