سود
بهره و ربح را سود گویند. به عبارت دیگر در‌آمد افزون بر سرمایه را سود گویند. از احکام آن در بابهاى زکات، خمس، تجارت، شرکت، مضاربه و ودیعه سخن گفته‌اند.
در مورد مطالبی که تکثیر آن ها حرام است آیا تهیه یک نسخه برای استفاده شخصی ونه سود جویی نیز حرام است؟
منوط به اجازه صاحب آن است.
منوط به اجازه صاحب آن است.
عنوان سوال:
در مورد مطالبی که تکثیر آن ها حرام است آیا تهیه یک نسخه برای استفاده شخصی ونه سود جویی نیز حرام است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- حضرت عالی تکثیر سیدیهای ساخت کشورهای کفّار حربی را حرام نمیدانید. لطفاً بفرمایید کفّار حربی در شرایط فعلی دقیقاً چه کشورهایی هستند؟
- گر شخصی از طرف اداره ای مأموریت گرفته و صاحب کار به او گفته: (هر چه هزینه جاری شود ما با صورت حساب پرداخت می کنیم)، و این فرد در هزینه های جاری خود صرفه جویی کند، آیا می تواند صورت حساب حالت عادی را به صاحب کار ارائه دهد و میزان صرفه جویی شده را برای خود بردارد؟
- اگر استادی در درس اعلام کند که (من رضایت ندارم فردی درس مرا ضبط و تکثیر کند) اما کسی این کار را کرد آیا فقط تکلیفاً مرتکب حرام شده یا از نظر وضعی حرف استاد نافذ بوده واین شاگرد مالک مطالب ضبط شده نیست؟
- شخصی قرض ربوی گرفته و اصل آن را پرداخته است، لکن مقداری از سود آن را هنوز نپرداخته، آیا می تواند سود آن را نپردازد؟ و آیا می تواند مقدار سودی را که پرداخته به عنوان تقاص از اموال رباگیرنده بردارد؟
- بنام خدا سلام علیکم اگر فردی در شرایطی از محیط اداری در جهت کارهای شخصی استفاده کند و سود برد چگونه میتواند آن را جبران نماید؟ متشکرم 19/5/87
- اگر با همان شرایطی که در بانک وجود دارد به شخصی قرض بدهیم، یعنی بدهی خود همراه با سود آن را به صورت قسطی برگرداند، آیا این کار صحیح است؟
- شخصی در زمان طاغوت یک عدد بلیط بخت آزمایی به قیمت 5 تومان خرید و مبلغ 100هزار تومان برنده شد و با آن خانه ای تهیه کرد، آیا نماز خواندن در این خانه جایز است؟
- کسانی که اموال آنها مشتبه است و حرام و حلال مخلوط می باشد و در همین حال از دنیا بروند آیا می تواند از اموال آنها کفن تهیه کرد و او را در آن دفن نمود؟
- شخصی مبلغی را با محاسبه سود تقریبی 7% به این جانب پرداخت نموده، و در قبال آن چک گرفته است با توجّه به این که آن شخص در قبال وجهی که داده با محاسبه سود آن چک گرفته، و طبق قانون چک به منزله پول نقد و از جمله اسناد لازم الاجراست; آیا عمل آن شخص، حتّی اگر در قبال وجهی که پرداخته چک گرفته باشد، ربا محسوب می شود؟
- چنانچه شخصی با خنثای مشکل عمل شنیع از قُبل یا دُبر انجام دهد، یا خنثای مشکل با شخصی این کار را بکند، وضعیّت حرمت نزدیکان آنها بر دیگری چگونه خواهد بود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] پخش و تکثیر سخنرانیها و مداحیهایی که در لوحهای فشرده در بازار فروختته میشود و در سیدی آن، حرام بودن تکثیر آن ذکر میشود، برای خریدار (نه به صورت عمده بلکه برای دوستان) چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا سود بانکی حرام است؟
- [سایر] با سلام کد سوال قبلی 1238643 فرموده بودید آزمایش وسونو انجام دهم قبلا این را انجام داده بودم هیچ مشکلی از مثانه داشت ونه عفونت ادراری ودیابت هم نداشتم ودکتر متخصص مجاری ادرار مراجعه کردم سه بار نسخه داد ولی هیچ کدام موثر نشد 1238643
- [آیت الله بهجت] نرم افزارهایی که از بازار مسلمین تهیه می کنیم، آیا لازم است از نحوه شرعی بودن تکثیر آن فحص و جستجو کنیم یا سوق مسلمین حاکم بوده و خریدن بدون پرس و جو از خصوصیات تکثیر و پخش آن جایز است؟
- [آیت الله بهجت] نماز خواندن در منزل شخصی که از راه حرام و نامشروع پول به دست آورده و با همان پول منزل و فرش تهیه کرده است، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر دکترداروفروش هنگام تهیه ی دارو، اشتباهی دارویی غیر از داروی تجویز شده در نسخه ی پزشک بدهد و منجر به تشدید مرض و یا مرگ بیمار شود، آیا ضامن است؟
- [سایر] 1. آیا استفاده از حیوان حرام گوشت به عنوان دارو جایز است؟ 2. آیا فروش داروهای مفصل ساز که از خرچنگ تهیه شده با نسخه پزشک در داروخانه اشکال دارد؟ 3. آیا تنها با گفتن مسئله به بیمار از گردن داروساز یا فروشنده خارج میشود یا نباید مطلقاً دارو را فروخت؟
- [آیت الله بهجت] برخی از برنامه های نرم افزاری، با استفاده از برنامه های تلویزیونی داخلی یا خارجی اعم از ماهواره... تهیه می شود، تولید، استفاده و خرید و فروش و تکثیر چنین برنامه های تولید شده ای چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا رایت نمودن (کپی کردن) از برنامه سی دی رایانهای بدون اجازه از صاحب آن )فرد، شرکت( و با توجّه به اینکه صاحب آن برنامه غالباعبارتی روی آن مینویسد که مضمون آن بدین قرار است که (نسخه برداری و تکثیر از آن مجاز نیست) جایز است؟
- [آیت الله سیستانی] آیا خریدن یا کپی سی دی های مذهبی که روی آن نوشته شده هر گونه تکثیر شرعا حرام و پیگرد قانونی دارد اشکال دارد یا نه ؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر شک داشته باشد که لباس از پشم و کرک و موی حیوان حلال گوشت است یا حرام گوشت، نماز با آن صحیح است، خواه در داخل تهیه شده باشد یا در خارج.
- بانکهای رهنی و غیر آنها اگر قرض بدهند به شرط سود و چیزی را رهن بگیرند، هم قرض باطل و حرام است و هم رهن و بانک حق ندارد مالی را که رهن گذارده اند برای گرفتن حق خود بفروشد و نیز اگر کسی آن را بخرد مالک نمی شود.
- اگر غیر از لباس نجس و ابریشمی و طلا بافت یا لباسی که از مردار یا حیوان حرام گوشت تهیه شده لباس دیگری ندارد باید با همان نماز بخواند، ولی اگر لباس او منحصر به غصبی است و می تواند برهنه نماز بخواند باید به دستوری که برای برهنگان گفته شد عمل کند.
- احتیاط مستحب آن است که پیش از بیرون آمدن روح سر حیوان را از بدنش جدا نکنند، بنابراین اگر دستگاه هایی برای ذبح حیوانات تهیه شود که سر حیوان را بکلی قطع می کند حیوان حرام نمی شود هر چند بهتر است طوری باشد که تمام سر را قطع نکند، ولی در هر حال باید تمام شرایط با دستگاه های ماشینی رعایت شود و نیز احتیاط مستحب آن است که مغز حرام حیوان را که در وسط تیره پشت است قبل از جان دادن نبرند و پوست حیوان را جدا ننمایند.
- احتیاط مستحب آن است که پیش از بیرون آمدن روح سر حیوان را از بدنش جدا نکنند، بنابراین اگر دستگاه هایی برای ذبح حیوانات تهیه شود که سر حیوان را بکلی قطع می کند حیوان حرام نمی شود هر چند بهتر است طوری باشد که تمام سر را قطع نکند، ولی در هر حال باید تمام شرایط با دستگاه های ماشینی رعایت شود و نیز احتیاط مستحب آن است که مغز حرام حیوان را که در وسط تیره پشت است قبل از جان دادن نبرند و پوست حیوان را جدا ننمایند.
- احتیاط مستحب آن است که پیش از بیرون آمدن روح سر حیوان را از بدنش جدا نکنند، بنابراین اگر دستگاه هایی برای ذبح حیوانات تهیه شود که سر حیوان را بکلی قطع می کند حیوان حرام نمی شود هر چند بهتر است طوری باشد که تمام سر را قطع نکند، ولی در هر حال باید تمام شرایط با دستگاه های ماشینی رعایت شود و نیز احتیاط مستحب آن است که مغز حرام حیوان را که در وسط تیره پشت است قبل از جان دادن نبرند و پوست حیوان را جدا ننمایند.
- هرگاه صاحب کار، بنایی را وکیل کند که برای او کارگر ساختمانی بگیرد چنانچه بیش از آنچه به کارگر مزد می دهد از صاحب کار بگیرد حرام است، ولی اگر قبول کند که ساختمان را با مبلغ معینی تمام نماید و بیش از آنچه خرج کرده است باشد اشکالی ندارد، اما احتیاط این است که خودش هم کاری را انجام داده باشد، خواه بنایی باشد، یا نظارت بر آن، یا تهیه مصالح.
- وکالت در کارهای حرام، یا در اموری که وکیل قدرت انجام آن را عقلاً یا شرعاً ندارد باطل است، مثلاً شخصی که در حال احرام است چون نباید صیغه عقد ازدواج را بخواند نمی تواند برای خواندن صیغه از طرف دیگری وکیل شود.
- وکالت در کارهای حرام، یا در اموری که وکیل قدرت انجام آن را عقلاً یا شرعاً ندارد باطل است، مثلاً شخصی که در حال احرام است چون نباید صیغه عقد ازدواج را بخواند نمی تواند برای خواندن صیغه از طرف دیگری وکیل شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] سپردن پول به بانک به قصد زیاد شدن آن و گرفتن سود و فایده بر آن پول جایز نیست، ربا و حرام است، ولی برای جلوگیری از گرفتار شدن به ربا و حرام، میتواند در تصمیم و نیت خود شرطِ گرفتنِ سود را نکند و بنای کار خود را بر این بگذارد که اگر بانک سود ندهد، خود را طلبکار نمیداند و مطالبه نخواهد کرد، در این صورت اگر بانک فایدهای به او داد میتواند با اجازه حاکم شرع یا وکیل او، آن فایده را بهعنوان مجهولالمالک بگیرد و در آن تصرف کند، و اگر بداند که در صورت نگرفتن سود از بانک، کارمند بانک سود را به مصرف شخصی خود خواهد رسانید، میتواند سود را به قصد اینکه پول مجهولالمالک است، و باید شرعاً به مصارف خاصی برسد، از بانک مطالبه کرده و به آن مصارف برساند.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر شخصی بعضی از لوازم زندگی او از بین رفت مثلاً بر اثر آتشسوزی فرش یا لوازم دیگرش سوخت یا سرقت شد اگر تا آخر سال خمسی از در‌آمد سال تهیّه نکرد، می تواند این خسارت را از در‌آمد سال کسر نماید و خمس سود مانده را بپردازد.
- [آیت الله بهجت] وام گرفتن از بانک در صورتی که در آن شرط سود شده باشد، جایز نیست و ربا و حرام است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بانک یا موءسسه دیگری، پولی به شخصی بدهد و حواله کند که این شخص پول را در محلّ دیگری به شعبه بانک یا طرف خود بپردازد و مقداری به عنوان حقّالزّحمه بگیرد، اشکال ندارد و همین طور اگر به عنوان فروش اسکناس به زیادتر باشد، مانعی ندارد و اگر قرض بدهد و قرار سود بگذارد، حرام است اگرچه قرار سود صریح نباشد و قرض مبنی بر آن باشد و اصل قرض نیز خالی از اشکال نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر شخصی در اثنای سال سودی به دست آورد، می تواند با همان در‌آمد و سود دوباره تجارت کند و سود جدیدی به دست آورد و در پایان سال خمسی همه درآمدها را با هم جمع می کند و پس از کسر هزینه های تجارت و هزینههای زندگی خود, خمس سود خالص را بپردازد.
- [آیت الله اردبیلی] در قرار سود که موجب رباست، فرقی نمیکند که صریحاً قرارداد شود یا بنای طرفین در حال قرض به گرفتن سود باشد؛ پس اگر قانون بانک آن باشد که برای قرضهایی که میدهند سود بگیرند و قرض مبنی بر این قانون باشد، حرام است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر چیزی را که می شود استفاده حلال از آن ببرند به قصد این بفروشد که آن را در حرام مصرف کنند؛ مثلا انگور را به این قصد بفروشد که از آن شراب تهیه نمایند؛ معامله آن حرام است؛ ولی اگر به این قصد نفروشد و فقط بداند که مشتری از انگور شراب تهیه خواهد کرد ظاهر این است که معامله اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] استفاده متعارف از جنگلها مانند استفاده از چوبها برای ساختمان شخصی یا تهیه زغال برای مصرف یا هیزم اشکال ندارد مگر آن که دولت اسلامی منع کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر چیزی را که می شود استفاده حلال از ان ببرند به کسی که در حرام مصرف می کند به قصد این بفروشد که ان را در حرام مصرف کند مثلا انگور را به این قصد بفروشد که از ان شراب تهیه نمایند معامله ان حرام و باطل است ولی اگر به این قصد نفروشد و فقط بداند که مشتری از انگور شراب تهیه خواهد کرد معامله اشکال ندارد
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر چیزی را که میشود استفاده حلال از آن ببرند به قصد این بفروشد که آن را در حرام مصرف کند، مثلاً انگور را به این قصد بفروشد که از آن شراب تهیّه نمایند، معامله آن حرام و باطل است، ولی اگر به این قصد نفروشد و معامله وی هم سبب مصرف شدن آن چیز در حرام نباشد معامله اشکال ندارد؛ هر چند بداند که مشتری از انگور شراب تهیّه خواهد کرد.