آیا سود بانکی حرام است؟

آیا سود بانکی حرام است؟


سودی که بانک ها از مشتریان خود دریافت می کنند یا به آن ها پرداخت می نمایند در قالب یکی از عقود شرعی مثل مشارکت، سرمایه گذاری، مضاربه، فروش اقساطی، جعاله، کارمزد و ... است. در صورتی که طرفین (متصدی و مسئولین بانک و مشتریان) به شرایط و ضوابط عمل نمایند سود حاصله حلال و مشروع است. در مورد دو شخص حقیقی نیز اگر چنین سازوکاری وجود داشته باشد و بر اساس عقود شرعی عمل نمایند پرداخت و دریافت سود اشکالی ندارد.
اگر بانک ها مطابق قانون مصوب عمل کنند، وام ها و سود سپرده گذاری مشتریان، دچار ربا و حرام نمی گردد؛ ولی متأسفانه برخی از مسؤولان بانک ها، بدون توجه به قانون و یا براساس اسناد و فاکتورهای جعلی، عمل می کنند و مشتریان نیز از مسائل آن آگاهی ندارند. از این رو سپرده و وام ها، ربوی و حرام می شود.
گفتنی است که آیت اللَّه بهجت و آیت اللَّه وحید خراسانی، به طور کلی با شیوه کنونی عملیات بانکی مخالف بوده و معتقدند: هر کس می خواهد پول خود را به عنوان سرمایه گذاری به بانک بسپارد یا از بانک تسهیلات دریافت کند، لازم است خودش با بانک، به مبلغ مورد تقاضای خود معامله شرعی انجام دهد و در ضمن آن، دریافت تسهیلات را شرط کند.
و بنابر نظر آیه الله سیستانی: بانکها و مؤسسات دولتی از نظر معظم له اموالشان مجهول المالک است و تصرف در آن با اجازه حاکم شرع جایز است بنا بر این در فرضی که سپرده گذار شرط سود نکند اگر سودی به او داده شود ، ایشان اجازه می دهند که آن سود مجهول المالک را تملک کنند مشروط بر این که نصف سود را به فقرای متدین صدقه بدهند .
و اما سود بانکها و مؤسسات غیر دولتی را به هیچ عنوان نمی توان مالک شد ولی اگر انسان بداند که اصحاب سرمایه راضی به تصرف او در این مال اند هرچند شرعا مالک نباشد - که غالبا چنین است - می تواند تصرف کند و اگر با ان چیزی خرید مالک می شود.
و این در صورتی است که بانک با سپرده گذار معامله شرعی انجام ندهد ولی اگر معامله شرعی صحیح با رعایت شرایط باشد و احتمال بدهند که بانک طبق قرارداد با مبلغ سپرده معامله شرعی انجام می دهد سود حلال است