مباشرت
نزدیکی کردن را آمیزش می گویند که در فقه احکام بسیار زیادی دارد.
آیا مباشرت در حضانت ضروری است، و با عدم امکان آن، حقّ حضانت ساقط می شود، یا استنابت نیز جایز است؟
ستفاده از کمکِ خادم، یا کمک کار با نظارت خودش مانعی ندارد، ولی سپردن به دیگری به طور کامل اشکال دارد.
ستفاده از کمکِ خادم، یا کمک کار با نظارت خودش مانعی ندارد، ولی سپردن به دیگری به طور کامل اشکال دارد.
عنوان سوال:
آیا مباشرت در حضانت ضروری است، و با عدم امکان آن، حقّ حضانت ساقط می شود، یا استنابت نیز جایز است؟
پاسخ:
ستفاده از کمکِ خادم، یا کمک کار با نظارت خودش مانعی ندارد، ولی سپردن به دیگری به طور کامل اشکال دارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا در سقوط حقّ حضانت (حقّ سرپرستی و نگهداری کودک) به وسیله ازدواج مجدّد فرقی بین ازدواج موقّت و دائم هست؟ و در صورتی که زن از شوهر دوّم طلاق بگیرد آیا حقّ حضانت که به خاطر شوهر کردنش ساقط شده بود دوباره باز می گردد؟
- در حکم دادگاه آمده: (چون برای نگهداری و حضانت طفل از محکمه اذن نگرفته، حقّ حضانت ندارد) این مسأله چه صورت دارد؟
- آیا کفر مانع حقّ حضانت به شمار می آید؟
- آیا دادن رشوه برای استخدام در یک مؤسّسه در صورتی که بدون پرداخت آن استخدام امکان پذیر نباشد جایز است؟
- اگر پسر و دختری بخواهند از طریق ازدواج موقّت رابطه متعارف شغلی یا تحصیلی داشته باشند (بدون استمتاع جنسی و دخول) مستدعی است در دو فرض زیر حکم اجازه پدر دختر را بیان کنید.الف) امکان دسترسی به ولیّ دختر نیست و فرضاً ایجاد رابطه شرعی، ضروری و فوری است. ب) امکان دسترسی هست امّا ولیّ دختر بدون منطق مخالفت می کند و اصلا رضایت نمی دهد.
- استفاده شخصی از اموال حکومتهای اسلامی (غیر ایران)، مثل ماشین سواری و مانند آن چه حکمی دارد؟ آیا استفاده از اسلحه و مانند آن، برای دفاع از مذهب شیعه اثنا عشری جایز است، یا اجازه حاکم شرع ضروری است؟
- اگر دو نفر که قصد ازدواج دارند بعد از آزمایش خون متوجه شوند که هر دو نفر دچار تالاسمی مینور هستند و در صورت ازدواج با احتمال 25 درصد فرزند آنها دچار تالاسمی ماژور خواهد شد و امکان تشخیص در سه ماهگی و امکان سقط جنین، اولا آیا ازدواج جایز است و دوما آیا سقط جنین جایز است؟
- حضانت طفل خنثای مشکل پس از اتمام مدّت شیرخوارگی با کدام یک از والدین خواهد بود؟ و ملاک آن چیست؟
- از چه طُرقی حدّ سرقت ساقط می شود؟
- آیا حضانت و نگهداری پدر و مادر بیمار یا معلول به عهده پسران و دختران وی می باشد یا دختران در این مورد مسؤولیتی ندارند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا تقلید در احکام ضروری دین جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] موارد ضروری که خرید و فروش در آنها برای معتکف جایز است چیست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] هر یک از مرد و زن طواف نساء خود را صحیح و طواف مقابل خود را باطل میداند، مباشرت برای آنها جائز است یا نه؟ و اگر جائز نیست راه حلیت و جواز چیست؟
- [آیت الله بروجردی] اگر حاجی غسل جنابت را فراموش کند و فقط غسل احرام کرده باشد مجزی از غسل جنابت خواهد بود یا نه؟ و آیا احرام او بلا اثر است که مباشرت زن بر او حلال باشد، یا احرام او صحیح، مباشرت غیر جایز تا برای طوافین نایب بگیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] در مواردی که اذان، در نماز ساقط میشود، آیا سقوط اذان، لازم است یا جایز؟
- [آیت الله سبحانی] حضانت فرزندی که پدرش از دنیا رفته و دارای جد و مادر می باشد با چه کسی است؟ و اگر مادر از حضانت فرزندش خودداری کند حضانت با چه کسی است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در افغانستان طایفهای بنام غلات موجودند که خود را اسماعیلیه میگویند آیا مباشرت با آنان جایز است یا خیر و آیا ذبیحهشان طاهر است و نیز مناکحه با آنان چه حکمی دارد؟
- [سایر] گفته میشود که نماز را باید در هر شرایطی خواند ولو در حال غرق شدن، اما اگر نیاز ضروری به کار باشد و امکان نماز به شکل اختیاری و عادی در محل کار نباشد،چه باید کرد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا در مواقع ضروری، مسح کردن از روی کفش یا جوراب یا مقنعه و روسری صحیح است؟ اگر امکان تیمّم هم باشد، در صورت صحّت این گونه وضو، کدام یک مقدّم است؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی عقد موقت کرد و بعد از مباشرت، اقدام به بذل مدت نمود، و دوباره با همان مورد عقد موقت نمود و قبل از مباشرت بذل مدت کرد، آیا این زن برای دیگری نیاز به عدّه دارد، یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نافله ظهر و عصر در سفر ساقط است و نباید خواند و احتیاط آن است که نافله عشارا نیز ترک کند، اما بقیه نافله های شبانه روزی یعنی نافله صبح و مغرب و نافله شب در سفر ساقط نمی شود.
- هرگاه شخص دیگری آن نماز و روزه را قضا نماید از پسر بزرگتر ساقط می شود.
- 9 برای جلوگیری از انعقاد نطفه هر وسیله مشروعی که بی ضرر باشد و باعث نقص مرد یا زن نشود یعنی مرد یا زن برای همیشه از قابلیت تولید مثل ساقط نگردند، ذاتاً مجاز است; ولی اگر مستلزم نظر و لمس نامشروع می باشد، تنها در صورت ضرورت فردی یا اجتماعی جایز است.
- شرط دهم (مباشرت) است، یعنی خود انسان شستن صورت و دست و مسح سر و پاها را انجام دهد و اگر دیگری او را وضو دهد، یا در رساندن آب به صورت و دستها و مسح سر و پاها به او کمک نماید وضو باطل است، ولی کمک در مقدمات وضو اشکال ندارد.
- هرگاه بعد از معامله عیب جنس را بفهمد و فورا معامله را فسخ نکند بنابر احتیاط حق او ساقط می شود، ولی مقداری تأخیر برای فکر کردن مانعی ندارد و شرط نیست که فروشنده موقع فسخ حاضر باشد.
- کتابهایی را که طلاب علوم دینی یا غیر آنها از درآمد کسب و کار می خرند چنانچه مورد نیازشان باشد خمس ندارد، ولی اگر فعلاً نیازی به آن ندارند و مقصودشان استفاده در آینده است خمس به آن تعلق می گیرد (اگر در تمام طول سال نیز از آن استفاده نکند، ولی وجود آن کتاب برای مواقع ضروری در کتابخانه لازم است، نیاز محسوب می شود) همچنین وسایلی مانند اسباب آتش نشانی در جاهایی که بیم آتش سوزی است یا داروهای ضروری و کمکهای اولیه در خانه جزء هزینه های زندگی محسوب می شود و خمس ندارد هر چند اتفاقاً در تمام سال از آنها استفاده نشود.
- هرگاه بدهکار گروگانی نپرداخته و غیر از خانه مسکونی اش و وسایل ضروری خانه مال دیگری نداشته باشد، طلبکار نمی تواند طلب خود را از او بخواهد، بلکه باید مهلت بدهد، ولی اگر مالی را که گرو گذاشته، طلبکار می تواند آن را بفروشد و طلب خود را بردارد (حتّی اگر جزء مستثنیات دین باشد).
- ماموم باید غیر از حمد و سوره همه چیز نماز را خودش بخواند و حمد و سوره در صورتی از او ساقط است که در رکعت اول و دوم با امام نماز بخواند، اما اگر در رکعت سوم و چهارم در حال قیام امام، اقتدا کند باید حمد و سوره را خودش بخواند.
- هرگاه روزه خود را عمداً باطل کند، بعد به مسافرت برود، کفاره از او ساقط نمی شود، ولی اگر عمداً روزه خود را باطل کند بعد عذری مانند حیض یا نفاس یا بیماری برای او پیدا شود کفاره بر او واجب نیست.
- هرگاه روزه خود را عمداً باطل کند، بعد به مسافرت برود، کفاره از او ساقط نمی شود، ولی اگر عمداً روزه خود را باطل کند بعد عذری مانند حیض یا نفاس یا بیماری برای او پیدا شود کفاره بر او واجب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] بازگشت حقّ حضانت منحصر به موردی که در مسأله قبل گفته شد، نمیباشد؛ بلکه چنانچه حقّ حضانت به سبب سوء اخلاق، عدم توانایی جسمی به سبب مریضی و مانند آن، از کسی سلب شود، پس از آن که این موانع برطرف شد، مثلاً دارای اخلاق نیک گردید یا توانایی حضانت طفل را پیدا نمود، حقّ حضانت به وی باز میگردد.
- [آیت الله اردبیلی] در قرارداد مساقات، مباشرت باغبان شرط نیست، بلکه باغبان میتواند برای کارهایی که باید انجام دهد کارگر بگیرد و یا این که کسی به طور رایگان به وی کمک نماید مگر این که مباشرت باغبان در عقد مساقات شرط شده باشد.
- [آیت الله اردبیلی] (حِضانت) یعنی نگهداری و پرورش کودک حق و تکلیف پدر و مادر است.
- [آیت الله اردبیلی] چنانچه مادر به هر دلیل شوهر دیگری کرده باشد، حقّ حضانت او با وجود پدر از بین میرود، ولی در صورتی که از شوهر دوم جدا شود، چنانچه با طلاق رجعی از شوهر دوم جدا شده باشد، تا وقتی که در عدّه است حضانت طفل به وی باز نمیگردد، ولی پس از تمام شدن مدت عدّه، حضانت طفل به وی باز میگردد و چنانچه با طلاق بائن از شوهر دوم جدا شده باشد، به مجرّد طلاق گرفتن از وی، حضانت طفل به وی باز میگردد.
- [آیت الله سیستانی] سید نمیتواند از غیر سید زکات بگیرد ، مگر در حال اضطرار و بنابر احتیاط واجب باید اضطرار به حدّی باشد که نتواند از خمس و سایر وجوهات مخارج خود را تأمین کند ، و همچنین بنابر احتیاط واجب در صورت امکان باید در هر روز اکتفا کند به گرفتن مخارج ضروری همان روز .
- [آیت الله شبیری زنجانی] تا تمام افراد حاضر در نماز جماعت متفرّق نشده و مشغول تعقیبات نماز باشند اذان و اقامه ساقط است، پس اگر برخی متفرّق و برخی دیگر باقی بوده، مشغول تسبیح و مانند آن باشند، اذان و اقامه ساقط است؛ ولی اگر به تعقیبات نماز مشغول نباشند ساقط نیست و اگر شک داشته باشد که جماعت متفرق شده یا نه، اذان و اقامه ساقط است.
- [آیت الله سبحانی] اگر مرد اذان زن را با قصد لذت بشنود، اذان از مرد ساقط نمی شود، بلکه اگر قصد لذت هم نداشته باشد، ساقط شدن اذان اشکال دارد.
- [آیت الله بروجردی] اگر مرد اذان زن را با قصد لذّت بشنود، اذان از او ساقط نمی‌شود، بلکه اگر قصد لذّت هم نداشته باشد، ساقط شدن اذان اشکال دارد.
- [امام خمینی] اگر مرد اذان زن را با قصد لذّت بشنود، اذان از او ساقط نمی‌شود. بلکه اگر قصد لذّت هم نداشته باشد، ساقط شدن اذان اشکال دارد.
- [آیت الله سیستانی] اگر مرد ، اذان زن را با قصد لذّت بشنود ، اذان او ساقط نمی‌شود ؛ بلکه ساقط شدن اذان با شنیدن اذان زن مطلقاً اشکال دارد .