استفتائات آیت الله مکارم شیرازی
آدرس: http://www.makarem.ir

شخصی می داند پدرش ملکی را غصب کرده است، آیا می تواند از آن استفاده کند؟
نمی تواند، بلکه باید اگر صاحب آن را می شناسد به او بدهد و اگر نمی شناسد حکم مجهول المالک را دارد.

عنوان سوال:

شخصی می داند پدرش ملکی را غصب کرده است، آیا می تواند از آن استفاده کند؟

پاسخ:

نمی تواند، بلکه باید اگر صاحب آن را می شناسد به او بدهد و اگر نمی شناسد حکم مجهول المالک را دارد.

پرسش‌های مرتبط از این مرجع

ملکی را شخصی غصب کرده است و آن را بنا کرده است می توان به عنوان مستأجر ملک را اجاره نمایم؟
ملکی را شخصی غصب کرده است و آن را بنا کرده است می توان به عنوان مستأجر ملک را اجاره نمایم؟
چنانچه شخصی که از اعضای گروهک منافقین است و در خارج از کشور زندگی می کند پدرش فوت کند وظیفه سایرین نسبت به سهم الارث او چیست؟
فرزندی اختیار تمام اموال پدرش را دارد، و پدرش نمی تواند حج بجا آورد. فرزند بدون اطّلاع پدر، شخصی را برای وی اجیر کرده و خودش نیز برای انجام حجّ خویش مشرّف شده است. آیا حجّ اجیر از سوی پدر صحیح است؟ اگر در مدینه قصد کند که همه مخارج اجیر را از مال خودش محاسبه کند، آیا اشکال برطرف می شود؟
شخصی مستطیع است ولی چون ثبت‌نام نکرده، استطاعت رفتن به حج رانداشته است ولی اکنون به نیابت از پدرش- که ثبت‌نام کرده بود و فوت کرده- عازم حج است، آیا این نیابت صحیح است؟
در صورت تلف شدن مال غصب شده ای که در مدت غصب افزایش یا کاهش قیمت داشته، غاصب قیمت زمان غصب را ضامن است یا قیمت زمان تلف، یا بیشترین قیمت زمان غصب تا زمان تلف را؟
غصب چیست؟
دختر باکره یی که پدرش راضی نیست و اذن به ازدواج او را نمیدهد ولی جد پدری دختر (پدر پدرش) به عقد راضی است و اذن میدهد آیا صحیح است؟
دختر باکره یی که پدرش راضی نیست و اذن به ازدواج او را نمیدهد ولی جد پدری دختر (پدر پدرش) به عقد راضی است و اذن میدهد آیا صحیح است؟
شخصی در اثناء طواف به خاطر لمس و بوسیدن بیت الله الحرام از مسیر خود منحرف شده، و نمی داند در بازگشت طواف را از همان نقطه ادامه داده یا نه، اکنون وظیفه اش چیست؟

پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع

[آیت الله شبیری زنجانی] شخصی که می داند اموال پدرش از حرام به دست آمده، آیا می تواند در همان اموالی که از پدر به او ارث رسیده تصرف کند؟
[آیت الله علوی گرگانی] شخصی هنگام حیات پدرش، پدر خود را کتک زده و پدرش با نارضایتی از دنیا رفته آیا می‌تواند توبه نماید و کاری کند که پدرش در آن دنیا از او راضی شود چگونه؟
[آیت الله سبحانی] اگر شخصی اشیای کوچکی مثل دمپایی، النگو، شلوار و غیره را غصب کند و سپس پس دهد، باید اجرت المثل مدت غصب را نیز به صاحبش بدهد؟
[آیت الله خوئی] ملکی است وقفی که چند سال است شخصی غصب کرده نه اجاره می‌دهد و نه قیمت واقعی فروش آن را، بلی حاضر است در حدود نصفِ قیمتِ آن را بپردازد و اگر همین نصف را هم از او نگیریم تمام ملک از بین می‌رود، تکلیف چیست؟ آیا جایز است به این مبلغ بفروشیم یا نه، و چنانچه فروختم، با آن پول چه باید کرد؟
[آیت الله سیستانی] اگر شخصی بدون رضایت صاحب ملکی از درون باغ آن ، آب خود را عبور دهد جهت آبیاری ، چه حکمی دارد ؟
[آیت الله خوئی] شخصی ملکی وقف را از متولی اجاره می‌کند ولی می‌داند متولی اجاره را به مصرف معین نمی‌رساند، تکلیف مستأجر چیست؟
[آیت الله بهجت] شخصی ملکی را به مبلغی اجاره نموده است. آیا وجه اجاره را موقع پرداخت زکات کسر نماید؟
[آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی است که زیاد شک می کند و همه چیز را نجس می داند، در مهمانی ها غذا را نجس می داند، در و دیوار را نجس می داند، و... آیا چنین عقیده و رویّه ای صحیح است؟
[آیت الله بهجت] شخصی که می داند یک وضو و یک حدث از او سر زده وظیفه اش چیست؟
[آیت الله علوی گرگانی] اگر مال مغصوبه‌ای را شخصی دیگر غصب کرد و آن را تلف کرد مالک به کدامیک باید مراجعه کند؟

مسائل مرتبط از این مرجع

کسی که دستور زبان عربی را نمی داند ولی کلمات عقد را صحیح ادا می کند و معنی آن را نیز می داند عقد او صحیح است.
(غصب) آن است که انسان بر مال یا حق کسی از روی ظلم مسلط شود، غصب یکی از گناهان کبیره است که در قیامت مجازات سخت دارد و در دنیا عواقب دردناک، در روایتی از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) آمده است که هر کس یک وجب زمین دیگری را غصب کند در قیامت آن زمین را از هفت طبقه آن، مثل طوق به گردن او می اندازند.
هرگاه بداند قسمتی از فرش، یا لباس نجس شده اما نمی داند کدام قسمت آن است اگر دست، به قسمتی از آن بزند نجس نمی شود، همین طور هر دو چیزی که می داند یکی از آن دو نجس شده ،ولی نمی داند کدام نجس است ملاقات با یکی از آن دو سبب نجاست نمی شود.
کسی که نمی داند وقت تنگ شده یا نه، باید وضو بگیرد یا غسل کند، ولی اگر می داند مقدار کمی وقت دارد اما می ترسد اگر سراغ وضو یا غسل برود به نماز نرسد باید تیمم کند.
هرگاه می داند در وسط نماز شک کرده، اما نمی داند مثلاً شک دو و سه بوده، یا دو و چهار، احتیاط واجب آن است که به دستور هر دو عمل کند و نماز را نیز اعاده نماید.
(غصب) آن است که انسان بر مال یا حق کسی از روی ظلم مسلط شود، غصب یکی از گناهان کبیره است که در قیامت مجازات سخت دارد و در دنیا عواقب دردناک، در روایتی از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) آمده است که هر کس یک وجب زمین دیگری را غصب کند در قیامت آن زمین را از هفت طبقه آن، مثل طوق به گردن او می اندازند.
کسی که می داند روزه برای او ضرر دارد باید روزه را ترک کند و اگر روزه بگیرد صحیح نیست، همچنین اگر یقین ندارد اما احتمال قابل توجهی می دهد که روزه برای او ضرر دارد، خواه این احتمال از تجربه شخصی حاصل شده باشد یا از گفته طبیب.
فقیری که می داند زکات بر شخصی واجب نشده، نمی تواند چیزی از باب زکات از او بگیرد و اگر بگیرد و پیش او تلف شود ضامن است، اما اگر آن فقیر به فقر خود باقی باشد می توان بدهی او را بعداً جهت زکات حساب کرد.
هرگاه دو یا چند نفر به اتفاق هم مالی را غصب کنند هر کدام آنان ضامن قسمتی از آن مال است (اگر دو نفر باشند هر کدام نصف و اگر سه نفر باشند هر کدام ثلث آن را ضامن است) خواه به تنهایی می توانسته آن را غصب کند یا نه.
مالی را که از انسان غصب کرده اند و نمی تواند در آن تصرف کند زکات ندارد و همچنین هرگاه زراعتی غصب شده و موقعی که زکات آن واجب می شود در دست غاصب باشد، اگر بعداً به مالکش برگردد زکات ندارد.

مسائل مرتبط از دیگر مراجع

[آیت الله علوی گرگانی] تیمّم به چیز غصبی، یا در فضای غصبی یا بر چیزی که در ملک غصبی است، در صورتی باطل است که انسان بداند غصب است وعمداً تیمّم کند و چنانچه نداند، یا فراموش کرده باشد، تیمّم او صحیح است، ولی اگر چیزی‌راخودش غصب کند وفراموش کند که غصب کرده وبر آن تیمّم کند یا ملکی را غصب نماید وفراموش کند که غصب کرده وچیزی را که بر آن تیمّم می‌کند در آن ملک بگذارد، یا در فضای آن ملک تیمّم نماید، بنابر احتیاط واجب اعاده نماید چنانچه در باب وضو گفته شد.
[آیت الله صافی گلپایگانی] . تیمم به چیز غصبی، یا در فضای غصبی یا بر چیزی که در ملک غصبی است، در صورتی باطل است که انسان بداند غصب است و عمداً تیمم کند و چنان چه نداند یا فراموش کرده باشد، تیمم صحیح است، ولی اگر چیزی را خودش غصب کند و فراموش کند که غصب کرده و بر آن تیمم کند، یا ملکی را غصب نماید و فراموش کند که غصب کرده و چیزی را که بر آن تیمم می کند در آن ملک بگذارد، یا در فضای آن ملک تیمم نماید، باطل است.
[آیت الله بروجردی] تیمّم به چیز غصبی، یا در فضای غصبی، یا بر چیزی که در ملک غصبی است، در صورتی باطل است که انسان بداند غصب است و عمداً تیمّم کند و چنانچه نداند یا فراموش کرده باشد، تیمّم او صحیح است، ولی اگر چیزی را خودش غصب کند و فراموش کند که غصب کرده و بر آن تیمّم کند، یا ملکی را غصب نماید و فراموش کند که غصب کرده و چیزی را که بر آن تیمّم می‌کند در آن ملک بگذارد، یا در فضای آن ملک تیمّم نماید، تیمّم او باطل است.
[آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر چیزی را که غصب کرده از بین برود؛ در صورتی که مثل گاو و گوسفند باشد که از جهت خصوصیات شخصی قیمت آن در نظر عقلاء با قیمت فرد دیگری فرق دارد؛ باید قیمت آن را بدهد و چنانچه قیمت بازار آن فرق کرده باشد باید قیمت وقتی را که غصب کرده بدهد.
[آیت الله خوئی] اگر چیزی را که غصب کرده از بین برود، در صورتی که مثل گاو و گوسفند باشد که از جهت خصوصیات شخصی قیمت آن در نظر عقلاء با قیمت فرد دیگری فرق دارد، باید قیمت آن را بدهد و چنان‌چه قیمت بازار آن فرق کرده باشد باید قیمت وقتی را که غصب کرده بدهد و احتیاط مستحب آن است که بالاترین قیمتی را که از زمان غصب تا زمان تلف داشته بدهد.
[آیت الله شبیری زنجانی] کسی که بدون خانه ملکی رفع احتیاجش نمی‌شود، چنانچه انجام حجّ مانع تهیّه خانه ملکی گردد، مستطیع نیست.
[آیت الله اردبیلی] اگر شخصی ملکی را بر افراد معیّنی (مثلاً بر اولاد خود) وقف نماید، چنانچه در آن ملک زراعت و درختکاری کنند و از آن چیزی به دست آورند و از مخارج سال آنان زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهند.
[آیت الله اردبیلی] اگر شخصی در یک محل ملکی داشته باشد، چنانچه آن جا را محلّ زندگی خود قرار نداده باشد و عرفا در آن محل مسافر محسوب شود، باید نماز خود را در آن جا شکسته بخواند.
[آیت الله علوی گرگانی] اگر از چیزی که غصب کرده منفعتی به دست آید مثلاً از گوسفندی‌که غصب کرده برّه‌ای پیدا شود، مال صاحب مال است و نیز کسی که مثلاً خانه‌ای را غصب کرده، اگرچه در آن ننشیند باید اجاره آن رابدهد.
[آیت الله خوئی] اگر از چیزی که غصب کرده منفعتی به‌دست آید مثلًا از گوسفندی که غصب کرده بره‌ای پیدا شود، مال صاحب مال است، و نیز کسی که مثلًا خانه‌ای را غصب کرده، اگرچه در آن ننشیند، باید اجاره آن را بدهد.

1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین