مراجعه
مراجعه، نقل پرسش و پاسخ صورت گرفته بین گوینده و شخص دیگر، به صورت موجز و جذاب را می‌گویند.
اگر مال مغصوبه‌ای را شخصی دیگر غصب کرد و آن را تلف کرد مالک به کدامیک باید مراجعه کند؟
به هر کدام بخواهد می‌تواند مراجعه کند، ولی کسی که مال را تلف کرده ضامن است.
به هر کدام بخواهد می‌تواند مراجعه کند، ولی کسی که مال را تلف کرده ضامن است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- فروختن جنس یا ملک غصبی به کسی که میداند غصبی است، چگونه است و اگر در دست مشتری تلف شد، مالک اصلی به کدامیک باید مراجعه کند؟
- اگر مال مسلمانی در معرض تلف باشد و دسترسی به مالک یا کسی که حقّ اجازه دادن را دارد نباشد آیا میتوان آن مال را اداره نمود تا از بین نرود؟
- اگر حمّامی را اجاره دادند به شخصی و شخص دیگر آن را غصب کرد، بعد عدّهای آمدند حمّام و غسل کردند بفرمائید اوّلاغسل اینها چه صورت دارد و ثانیااگر خرابی وارد آید کدامیک از مستأجر و غاصب ضامن هستند و آیا مستأجر می‌تواند از شخص غاصب چیزی بعنوان حقّ فوت شده دریافت کند؟
- اگر کسی متولیّ ساخت مسجد و حسینیه و امامزاده بود بعد از فوت، ورثه نمیدانند که پولهای باقیمانده مال کدامیک است وظیفه چیست؟
- اگر کسی برای پس گرفتن مال غصب شدهاش متضمن مخارجی شد، آیا شرعاً می‌تواند آن را نیز از غاصب بگیرد؟
- اگر مال کسی را انسان تلف کند و ضامن شد، آیا قیمت فعلی را ضامن است یا یوم التلف را؟
- در کتب امامیّه آمده غصب حرام است ولی انتفاع مال الغیر حلال است، مثل انتفاع نور چراغی که از پنجره به بیرون میتابد، حال آیا معیار، غصب است یا انتفاع مال الغیر و ملاک هر کدام از این دو، آیا عرف است یا روایات؟
- شخصی ماشین خود را به بنگاهی میدهد تا بفروشد بنگاهی ماشین را فروخته در حالی که چک جعلی دریافت نموده و همان را به صاحب ماشین میدهد بعد از کشف قضیّه کدامیک از بنگاهی و خریدار ضامن هستند؟
- شخصی دو هکتار زمین مزروعی را در سال 42 زمان اصلاحات اراضی از مالک گرفته بعد از چند سال به شخصی فروخت حال خریدار نگران است که صاحب اصلی زمین میگوید من راضی نیستم حال راه حلّ شرعی چیست؟
- شخصی ملک موقوفهای را اجاره میکند سپس بخشی از زمینهای موات حریم آن را احیاء میکند، آیا مستأجر می‌تواند مالک آنها شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه مال غصب شده توسط شخص دیگری غصب شود و تلف گردد، صاحب مال از چه کسی می تواند مطالبه کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه مال غصب شده توسط شخص دیگری غصب شود و تلف گردد، صاحب مال از چه کسی می تواند مطالبه کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شخصی جنسی را از کسی غصب و تلف کند. بعد پشیمان شود و بخواهد عوض آن را بدهد، آیا قیمت زمان تلف را بپردازد یا زمان پرداخت؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی دارای زمینی است که دو نفر آن را غصب کرده اند بدون اینکه از منافع آن به مالک زمین بدهند، آیا خمس این زمین بر مالک واجب است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر فردی مال مغصوب را پس از غصب بفروشد یا مال عاریه را بدون اطلاع مالک و برای خود بفروشد آیا بیع باطل است یا غیر نافذ و مشمول بیع فضولی؟
- [آیت الله سیستانی] در صورتیکه فردی ارث شخصی آخری را غصب کند آیا خوردن از مال او مثل نذورات و صدقات و تبرعات او برای مجالس عزا چگونه است ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی دو پسر دارد که دو قلو هستند . کدامیک از نظر شرعی پسر بزرگتر هستند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر عاریه دهنده و عاریه گیرنده در برگرداندن مال اختلاف نمایند حق با کدامیک می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مال عاریه داده شده تلف شود و مالک ادعا نماید که عاریه گیرنده افراط و تفریط نموده است ولی عاریه گیرنده خلاف آن را ادعا نمود،حرف کدام مقدم تر است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مالک و شخصی که مال را گرفته است،اختلاف نمایند که مال به عنوان اجاره بوده یا عاریه، حق با چه کسی است؟ یا اگر مالک بگوید مال را به عنوان اجاره یا امانت داده است اما گیرنده ی مال بگوید به عنوان عاریه گرفته است، حق با کدام یک آنها می باشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر از چیزی که غصب کرده منفعتی به دست آید مثلاً از گوسفندیکه غصب کرده برّهای پیدا شود، مال صاحب مال است و نیز کسی که مثلاً خانهای را غصب کرده، اگرچه در آن ننشیند باید اجاره آن رابدهد.
- اگر چیزی را که غصب کرده به طوری تغییر دهد که از اوّلش بهتر شود مثلاً طلایی را که غصب کرده گوشواره بسازد، چنانچه صاحب مال بگوید مال را به همین صورت بده، باید به او بدهد ونمیتواند برایزحمتی که کشیده مزد بگیرد، بلکه بدون اجازه مالک حقّ ندارد آن رابهصورت اوّلش در آورد و اگر بدون اجازه او آن چیز را مثل اوّلش کند،باید مزد ساختن آن را به صاحبش بدهد بلکه تفاوت قیمت هم را ضامناست.
- اگر چیزی را که عاریه کرده به مالک یاوکیل یا ولیّ او بدهد و بعد آن چیز تلف شود، عاریه کننده ضامن نیست، ولی اگر بدون اجازه صاحب مال یا وکیل، یا ولیّ او آن را به جایی ببرد که صاحبش معمولاً به آنجا میبرده ولی به آنها تحویل ندهد مثلاً اسب را در اصطبلی که صاحبش برای آن درست کرده ببندد و بعد تلف شود، یا کسی آن را تلف کند ضامن است.
- اگر کسی مالی را غصب کند وبفروشد و بعد از فروش، صاحب مال معامله را برای خودش اجازه دهد، معامله صحیح است وچیزی را که غصب کننده به مشتری داده ومنفعتهای آن از موقع معامله، ملک مشتری است وچیزی را که مشتری داده و منفعتهای آن از موقع معامله ملک کسی است که مال او را غصب کردهاند.
- اگر کسی مالی را غصب کند وبفروشد به قصد این که پول آن، مال خودش باشد چنانچه صاحب مال معامله را اجازه نکند، معامله باطل است و اگر برای کسی هم که مال را غصب کرده اجازه نماید نیز معامله اشکال دارد.
- اگر کسی ظرف طلا ونقره را غصب کند وخراب نماید ضامن مزد ساختنش میباشد و همچنین اگر گوشوارهای را که غصب کرده خراب نماید، باید آن را با مزد ساختنش به صاحب آن بدهد و چنانچه برای این که مزد ندهد، بگوید آن را مثل اوّلش میسازم، مالک مجبور نیست قبول نماید و نیز مالک نمیتواند او را مجبور کند که آن را مثل اوّلش بسازد و اگر تفاوت قیمت در ساخته ونساخته باشد آن را هم ضامن است.
- اگر صاحب مال بمیرد، امانت دار باید مال را به وارث او برساند، اگر نمیتواند برساند به وارث او خبر دهد و چنانچه مال را به وارث او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند ومال تلف شود ضامن است، ولی اگر برای آن که میخواهد بفهمد کسی که میگوید من وارث میّتم راست میگوید یا نه، یا میّت وارث دیگری دارد یا نه مال را ندهد و مال تلف شود، ضامن نیست.
- استفاده چیزی را که گرو میگذارند، مال کسی است که آن را گرو گذاشته است در صورتی که مالک آن باشد والاّ مال صاحب مال است.
- اگر در زمینی که از دیگری خریده گنجی پیدا کند وبداند مال کسانی که قبلاً مالک آن زمین بودهاند نیست مال خود او می‌شود، و باید خمس آن را بدهد ولی اگر احتمال دهد که مال یکی از آنان است باید به او اطلاع دهد و چنانچه معلوم شود مال او نیست باید به کسی که پیش از او مالک زمین بوده اطلاع دهد و به همین ترتیب به تمام کسانیکه پیش از او مالک زمین بودهاند خبر دهد و اگر معلوم شود مال هیچیک آنان نیست، مال خود او می‌شود و باید خمس آن را بدهد.
- اگر چیزی را که غصب کرده از بین برود، در صورتی که مثل گاو وگوسفند باشد که قیمت اجزأ آن باهم فرق دارد مثلاً گوشت آن یک قیمت وپوست آن قیمت دیگر دارد، باید قیمت آن را بدهد و چنانچه قیمت بازار آن فرق کرده باشد، باید قیمت وقتی را که میخواهد قیمت را رد کند بدهد، و احتیاط مستحبّ آن است که بالاترین قیمتی را که از زمان غصب تا زمان تلف داشته، بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مالی را که میداند غصبیست عاریه کند و از آن استفادهای ببرد و در دست او از بین برود، مالک می‌تواند عوض مال و عوض استفادهای را که عاریهکننده برده، از او یا از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و اگر از عاریهکننده بگیرد، او نمیتواند چیزی را که به مالک میدهد از عاریهدهنده مطالبه کند و اگر عاریهکننده از مال استفاده نکند، ولی در صورتی که غاصب مال را غصب نمیکرد، مورد استفاده مالک قرار میگرفت، مالک می‌تواند عوض این استفاده را از عاریهکننده یا از کسی که مال را غصب کرده بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] اگر مالک مالی را به عامل بدهد که با آن کار کند آن مال در دست عامل امانت است و اگر تلف شد عامل ضامن نیست، و اگر شرط ضمان کند معامله صحیح است و شرط، ضمان آور نیست گرچه آن شرط در ضمن عقد دیگری باشد، بنابراین اگر مال تلف شد از مال مالک رفته است و ضمانی بر عامل نیست.
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی مالی را غصب کند و بفروشد به قصد اینکه پول آن مال خودش باشد ، چنانچه صاحب مال ، معامله را اجازه بکند ، معامله صحیح است ولی پول مال مالک می‌شود نه مال غاصب . شرایط جنس و عوض آن
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کسی مالی را غصب کند و بفروشد به قصد این که عوض ان مال خودش باشد چنانچه صاحب مال معامله را اجازه کند معامله نافذ است ولی عوض مال مالک می شود نه مال غاصب
- [آیت الله بهجت] اگر چیزی را که غصب کرده دیگری از او غصب نماید و از بین برود، صاحب مال می تواند عوض آن را از هر کدام که خواست بگیرد، و اگر از اولی بگیرد، چنانچه مال نزد دومی تلف شده باشد، او می تواند از دومی مطالبه کند، ولی اگر دومی به اولی برگردانده و پیش او تلف شده نمی تواند از او مطالبه کند، و اگر صاحب مال عوض را از دومی که مال پیش او تلف شده بگیرد، او نمی تواند آنچه را داده از اولی مطالبه نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی مالی را غصب کند و بفروشد به قصد اینکه پول آن ، مال خودش باشد ، چنانچه صاحب مال معامله را اجازه بکند ، معامله صحیح است ولی پول مالک مشود نه مال غاصب . شرائط جنس و عوض آن
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر کسی مالی را غصب کند و بفروشد، به قصد اینکه پول آن مال خودش باشد، چنانچه صاحب مال، معامله را اجازه نکند، معامله باطل است، و اگر اجاره نماید، معامله صحیح است و پول، مال مالک می‌شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] عامل نمی تواند سرمایه ای که از مالک گرفته بدون اذن او با مال خود یا مال دیگری مخلوط کند هر چند به این عمل مضاربه باطل نمی شود ولی اگر مال را مخلوط کند و تلف شود ضامن است
- [آیت الله مظاهری] بعد از تمام شدن مدّت اجاره باید محل را تحویل مالک دهد و اگر بدون اجازه مالک در آن محل بماند غصب است، و همچنین است اگر در مدّت اجاره مال الاجاره را ندهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مال غصبی را با اطلاع از غصب بودن عاریه کند و در دست او از بین برود، مالک می تواند عوض مال را از او بگیرد و اگر به او دسترسی پیدا نکند از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و همچنین عوض استفاده هایی را که عاریه کننده برده باید بدهد و در صورتی که نمی دانسته است آن مال غصبی است اگر مالک خسارت مال یا منافع آن را بگیرد او می تواند آنچه را به مالک داده از عاریه دهنده غاصب بگیرد، البته این در صورتی است که عاریه دهنده شرط ضمان نکرده باشد و چیز عاریت شده از جنس طلا و نقره نباشد.