مجهول المالک
مالی كه مالك آن معلوم نيست.
آیا اموال دولت از نظر شما در حکم مجهول المالک است؟
حکم مجهول المالک را ندارد، بلکه مال عنوان دولت است نه ملک اشخاص.
حکم مجهول المالک را ندارد، بلکه مال عنوان دولت است نه ملک اشخاص.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا اموال دولت از نظر شما در حکم مجهول المالک است؟
- یک حیوانی همراه حیوانات کسی از بیابان می آید، بعد از یک سال که مالک حیوان پیدا نشده آن را ذبح می کنند و مردم گوشت آن را می خورند، حکم کسانی که از این گوشت استفاده کرده اند را در دو صورت علم و جهل به مجهول المالک بودن حیوان، بیان فرمایید.
- یک حیوانی همراه حیوانات کسی از بیابان می آید، بعد از یک سال که مالک حیوان پیدا نشده آن را ذبح می کنند و مردم گوشت آن را می خورند، حکم کسانی که از این گوشت استفاده کرده اند را در دو صورت علم و جهل به مجهول المالک بودن حیوان، بیان فرمایید.
- شخصی جایی را برای عزاداری وقف کرده است که از درآمد آن عزاداری کنند و در زمان حیات، خود متولّی وقف بود و بعد از وفات او اداره اوقاف عدّه ای را به عنوان متولّی تعیین کرده است که اینها مدّعی هستند از طرف فقها هم مأذونند در حالی که معروف است که اینها آدمهای موثّقی نیستند، آیا این اوقاف بر وقفیّت خود باقی هستند و باید زیر نظر حاکم شرع باشند یا تبدیل به مجهول المالک می شوند چون که متولّی فعلی آنها غیر شرعی هستند؟
- احتراما با توجه به اینکه دولت مبلغی بابت یارانه پرداخت می کنه آیا این پول از نظر شرعی حلال است یا نه ؟ چون از قدیم گفتن : نابرده رنج گنج میسر نمی شود مزد آن گرفت که جان برادر کار کرد. وقتی من بابت این زحمتی نکشیدم با این پول چیکارمیتونم بکنم آیا این مبلغ بعنوان صدقه پرداخت میشه یا مقطعی که این دولت پرداخت می کنه که احتمال داره دولت بعدی اینکارو نکنه.
- کیفیّت نماز میّت برای شخص منافق، مجهول الحال و کودک بالای شش سال را بیان فرمایید؟
- آیا شخصی که اموال با او مصالحه شده میتواند بگوید: اموال مصالحه کننده جزء اموال شخصی بنده شده، و شخص مصالحه کننده هیچ گونه حق و حقوقی نسبت به اموال مصالحه شده خود ندارد؟
- در فقه اسلامی مرور زمانهایی وجود دارد که برخی از آنها به شرح زیر است: 1 مرور زمان امحا و تخریب گورستان یک صد سال (پنجاه سال هم شنیده ام). 2 مرور زمان شوهر مفقود الاثر برای زوجه هفت سال. 3 مرور زمان اشیای گمشده و مسکوکات هفت سال. 4 مرور زمان تحجیر (سنگچین کردن پیرامون زمین بایر، یا موات به منظور مالکیّت) یکسال. 5 مرور زمان غصب یک سال (که اگر صاحب مال مغصوبه مراجعه کند می تواند ادّعای غصب کند، و بعد از انقضای مدّت مزبور غصب معنا پیدا نمی کند. چون این مدّت دلیل بر اغماض یا رضایت یا اعراض مالک است; ولی به نحو دیگری می تواند مال خود را مطالبه کند.) 6 مرور زمان املاک بلا صاحب; مجهول المالک، یا مجهول المکان، یا املاکی که از آنها اعراض شده و متروک مانده اند. بر حسب عرف جامعه به نظر حاکم شرع (علم قاضی) است. ولی باید زمانی داشته باشد. (این مرور زمان در قانون 20 سال می باشد.) نظر حضرتعالی در مرور زمانهای مذکور چیست؟
- شخصی وصیّت کرده است که (ثلث اموال این جانب را در موردی خرج کنید که از نظر قرآن و سنّت بهترین موارد است و بهتر از آن موردی نیست) نظر مبارک را در این مورد بیان فرمایید که پول ایشان در چه موردی مصرف شود؟
- اگر چندین سال از فوت مردی گذشته باشد و اموال او را تقسیم نکرده باشند آیا زن از درآمد اموال مذکور ارث می برد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا میتوان اموال مجهول المالک را به سادات داد؟
- [آیت الله سیستانی] مجهول المالک را توضیح دهید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] گاهی اوقات انسان به اموال مجهول المالک نظیر خودکار، پول و غیره در کوچه و خیابان برخورد میکند یابنده با چه شرایطی حقّ تصرّف دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] لطفاً فرق بین لقطه و مجهول المالک را بیان کنید:
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فرق مجهول المالک با لقطه از جهت حکم شرعی چیست؟
- [آیت الله بهجت] در روستای ما زمینی است که مجهول المالک بوده و دولت جمهوری اسلامی در آن یک باب مدرسه و یک مخابرات احداث کرده است. نماز خواندن و ماندن در آن مکان ها چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خوئی] حقوق کارمندهای دولت را با فرض مجهول المالک بودن به چه نحوه اجازه تصرف میدهید، بخصوص با توجه به این که پولهای کارمندها گاهی از راههای غیر مشروع است؟
- [آیت الله بهجت] آیا می توان با اذن حاکم شرع در مال مجهول المالک تصرّف نمود؟
- [آیت الله خوئی] آیا در مجهول المالک اذن عام هست یا احتیاج دارد به اجازه گرفتن؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مجهول المالک در معرض تلف باشد، آیا برداشتن آن جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان بداند در بانک پول حلال و حرام هر دو وجود دارد ولی نداند پولی را که از بانک می گیرد از پولهای حرام است یا نه، گرفتن آن اشکالی ندارد، ولی اگر مطمئن باشد از پول حرام است تصرف در آن جایز نیست و حکم مجهول المالک را دارد که باید بنابر احتیاط واجب به اجازه حاکم شرع از طرف صاحب اصلی اش در راه خدا صدقه دهد و در این مسأله فرقی میان بانکهای داخلی و خارجی دولتی و غیر دولتی نیست.
- مخارج سربازها در سربازخانه ها یا میدان جنگ بر عهده دولت است، ولی فطره آنها بر دولت واجب نیست و اگر شرایط در خودشان جمع است باید زکات فطره خود را بدهند.
- کسی که گاهی عاقل و گاهی دیوانه است تصرفی که در موقع دیوانگی در اموال خود می کند صحیح نیست.
- وقف کننده باید بالغ و عاقل و دارای قصد و اختیار باشد و شرعاً حق تصرف در اموال خود را داشته باشد، بنابراین انسان سفیه یا بدهکاری که حاکم شرع او را از تصرف در اموالش منع کرده اگر چیزی از اموال خود را وقف کند صحیح نیست.
- مسلمانان حق دارند اموال کفاری را که با آنها در حال جنگ هستند تملک کنند و باید خمس آن را بدهند.
- مسلط شدن بر اموال بیت المال مسلمین بدون حق نیز غصب است و تمام احکام غصب را دارد و مسؤولیتش از جهاتی بیشتر است.
- کسی که به قصد خودکشی، مثلاً زخمی به خود زده یا ماده سمی خورده، اگر درباره اموال خود وصیت کند، سپس بمیرد، وصیت او صحیح نیست.
- واگذار کردن منافع ملک یا منافع شخص خود را به دیگری (اجاره) گویند و اجاره دهنده و اجاره کننده باید بالغ و عاقل باشند و با قصد و اراده خودشان اجاره را انجام دهند و نیز باید حق تصرف در اموال خود داشته باشند، بنابراین سفیهی که توانایی بر اداره صحیح اموال خود ندارد و آن را بیهوده مصرف می کند اجاره اش باطل است.
- واگذار کردن منافع ملک یا منافع شخص خود را به دیگری (اجاره) گویند و اجاره دهنده و اجاره کننده باید بالغ و عاقل باشند و با قصد و اراده خودشان اجاره را انجام دهند و نیز باید حق تصرف در اموال خود داشته باشند، بنابراین سفیهی که توانایی بر اداره صحیح اموال خود ندارد و آن را بیهوده مصرف می کند اجاره اش باطل است.
- هرگاه جنسی را نسیه بفروشد قبل از فرا رسیدن مدت نمی تواند عوض آن را مطالبه کند، ولی اگر مشتری از دنیا برود فروشنده می تواند طلب خود را از اموال میت مطالبه نماید، هر چند وقت آن نرسیده باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] مالی را که انسان در صندوق شخصی خود پیدا میکند اگر شک داشته باشد که مال خود اوست یا نه، مال خود اوست و اگر یقین داشته باشد که مال خود او نیست مجهول المالک است و باید با اذن حاکم شرع به مصرف برسد، و در صندوق بانکها و مانند آن چنانچه مبلغی زیاد بیاید، اگر معلوم باشد که از غیر بانک است و مالک آن معلوم نباشد نیز مجهول المالک است که باید با اذن حاکم شرع به مصرف برسد.
- [آیت الله مظاهری] چیزهایی را که برای اصلاح نزد ارباب صنایع میآورند و صاحبان آنها نمیآیند ببرند به طوری که صنعتگر از آمدن آنها مأیوس میشود حکم مجهول المالک را دارد که باید با اذن حاکم شرع به مصرف برسانند.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان چیزی را غصب کند باید به صاحبش برگرداند و اگر از بچه یا دیوانه غصب کند باید به ولیّ آنها بدهد و اگر صاحبش را نمیشناسد مجهول المالک است و باید به حاکم شرع داده شود.
- [آیت الله مظاهری] هرگاه از شخصی که مال انسان را برده مالی نزد انسان باشد چنانچه از آمدن او مأیوس شد میتواند به قیمت مالی که از او برده از مال او تقاصّاً بردارد و بقیه آن حکم مجهول المالک را دارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کفش شخصی را ببرند و کفش دیگری به جای ان بگذارند چنانچه بداند یا از قراین اطمینان کند کفشی که مانده مال کسی است که کفش او را برده و راضی است که کفشش را عوض کفشی که برده است بردارد می تواند به جای کفش خودش بردارد و همچنین است اگر بداند که کفش او را به طور ناحق و ظلم برده است ولی در این فرض باید قیمت ان از کفش خودش بیشتر نباشد وگرنه نسبت به زیادی قیمت حکم مجهول المالک جاری است ودر غیر این دو صورت حکم مجهول المالک بر ان کفش جاری خواهد بود
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر کفش او را ببرند و کفش دیگری به جای آن بگذارند؛ چنانچه بداند کفشی که مانده مال کسی است که کفش او را برده و راضی است که کفشش را عوض کفشی که برده است بردارد؛ می تواند به جای کفش خودش بردارد. و همچنین است اگر بداند که کفش او را به طور ناحق و ظلم برده است؛ ولی در این فرض باید قیمت آن از کفش خودش بیشتر نباشد و الا حکم مجهول المالک نسبت به زیادی قیمت جاری است و در غیر این دو صورت حکم مجهول المالک بر آن کفش جاری خواهد بود مگر آنکه بداند صاحب او از آن کفش اعراض کرده.
- [آیت الله سیستانی] اگر کفش او را ببرند و کفش دیگری بجای آن بگذارند ، چنانچه بداند کفشی که مانده مال کسی است که کفش او را برده و راضی است که کفشش را عوض کفشی که برده است بردارد ، میتواند بجای کفش خودش بردارد ، و همچنین است اگر بداند که کفش او را به طور ناحق و ظلم برده است ، ولی در این فرض باید قیمت آن از کفش خودش بیشتر نباشد ، و الاّ حکم مجهول المالک نسبت به زیادیِ قیمت جاری است ، ودر غیر این دو صورت حکم مجهول المالک بر آن کفش جاری خواهد بود .
- [آیت الله اردبیلی] در صورت تحقق دولت عدل اسلامیِ جامع الشرایط، استخراج معادن و گنجها و استفاده از جنگلها و اموال عمومی، باید با اجازه آن باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر خُمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد و بعد بفهمد که مقدار حرام بیشتر از خُمس بوده، بنابر احتیاط واجب، آن مقداری را که میداند از خُمس بیشتر بوده، با اذن حاکم شرع از طرف صاحب آن به مصرف مشترک خمس و مال مجهول المالک برساند.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر در شکم ماهیِ خریداری شده از حوضچه های پرورشی و بخش خصوصی, اشیای قیمتی مانند انگشتر و غیره به دست آید، باید به مالکش معرفی شود ; چنانچه ادعای ملکیت کرد , مال اوست و اگر اظهار بیاطلاعی کرد، حکم مجهول المالک را دارد و باید به حاکم شرع و ولیّ فقیه مراجعه شود. خمس گنج پس از کسر هزینه ها