سرپرست
این مقاله در مورد حق سرپرستى و نگهدارى کودک بعد از فروپاشی خانواده نوشته شده است.
کسی که آثار مرگ را در خود می‌بیند آیا می تواند قیّم و سرپرست برای فرزندان صغیر خود معیّن نکند ؟
در صورتی که فرزندان صغیر دارد و اگر قیّم و سرپرست معیّن نکند حقّ آنها از بین می‌رود یا خودشان ضایع می‌شوند، باید برای آنان قیّم امینی معیّن نماید.
در صورتی که فرزندان صغیر دارد و اگر قیّم و سرپرست معیّن نکند حقّ آنها از بین می‌رود یا خودشان ضایع می‌شوند، باید برای آنان قیّم امینی معیّن نماید.
عنوان سوال:
کسی که آثار مرگ را در خود می‌بیند آیا می تواند قیّم و سرپرست برای فرزندان صغیر خود معیّن نکند ؟
پاسخ:
در صورتی که فرزندان صغیر دارد و اگر قیّم و سرپرست معیّن نکند حقّ آنها از بین می‌رود یا خودشان ضایع می‌شوند، باید برای آنان قیّم امینی معیّن نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که آثار مرگ را در خود می‌بیند اگر مالی نزد کسی دارد، یا در جایی پنهان کرده آیا اطلاع دادن در این زمینه بر او واجب است؟
- آیا قیم پدری که محجور است ،میتواند از طرف پدر به فرزندان آن پدر، قرض ربوی بدهد؟
- در صورتی که اولیای دم همگی صغیر و مجنون باشند، آیا ولی یا قیم به ولایت از ناحیه آنها حقّ مطالبه قصاص یا عفو را دارد؟
- چنانچه ورثه مقتول صغیر باشند، بفرمایید: 1 آیا همواره اخذ دیه از سوی اولیای صغار، اصلح به حال صغار است، یا این که ولیّ صغیر حسب مورد می تواند جانی را عفو یا مطالبه قصاص کند؟2 آیا محدوده اختیارات ولیّ با قیّم، در این خصوص تفاوتی دارد؟
- پدر می تواند پول فرزند صغیر را به فرزندان دیگرش قرض داده و شرط سود کند (یعنی این مورد هم جزء استثنائات ربا است)
- اگر وارث مقتول تنها ی دیوانه باشد و قیم این دیوانه با اذن حاکم شرع قاتل را قصاص نکند چنانچه این دیوانه بعدا عاقل گردد آیا حق در خواست قصاص دارد؟
- برخی از اولیای میّت صغیر و برخی کبیرند. ورثه کبیر خواهان قصاص قاتل هستند، که در این صورت باید سهم صغار را از دیه بپردازند. آیا ورثه کبیر می توانند نوع دیه را از نظر جنس و قیمت تعیین نمایند؟ یا برای رعایت غبطه صغار، قیّم آنها، یا دادگاه، باید سهم الدیّه صغار را از جنس گرانتر (مانند گاو و گوسفند) تعیین کند؟
- بعد از مرگ پدر، چون او وصیتی نکرده ، پسران، زمین را بین خود تقسیم کردند و خواهر نیز اعتراضی نداشتند. اگر خواهر فوت کرده باشند و فرزندان آنها اعتراض داشته باشند حکم چیست؟
- متأسّفانه در یکی دو سال اخیر، عدّه ای برای عروسی فرزندان خود از افرادی به نام (مُطرِب) که دارای ابزار و آلات موسیقی بوده، و در عروسی ها ضمن آواز خواندن به رقص و پایکوبی نیز می پردازند، دعوت به عمل می آورند! با توجّه به آثار منفی حضور مطربان، دعوت از چنین افرادی و پول دادن به آنها شرعاً چه حکمی دارد؟
- شخصی منزلی را برای مدّت یک سال اجاره می کند، پس از گذشت سه ماه در یک حادثه اتومبیل فوت می کند، همسر و فرزندان صغیر وی تا پایان قرارداد در منزل می مانند، در صورتی که وصیّت نکرده باشد، آیا بدهی ما بقی اجاره به عهده همسرش می باشد، یا از اصل مال برداشته می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا افراد دیگر اعم از اطرافیان محتضر و یا حاکم شرع می توانند بر فرزندان صغیر و نابالغ او قیم تعیین کنند؟
- [آیت الله خامنه ای] شوهرم که چند کودک صغیر دارد فوت کرده است و به استناد رأی دادگاه جدّ پدری آنان ولیّ و قیّم همگی آنان شده است، آیا در صورتی که یکی از فرزندان به سنّ بلوغ برسد، قیّم برادران دیگرش می شود؟ و اگر اینگونه نباشد، آیا من حق دارم سرپرست فرزندانم باشم؟ و از طرفی جدّ آنان به استناد رأی دادگاه قصد دارد سُدس اموال میّت را بگیرد، این مسأله چه حکمی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه ولیّ دم فقط یک صغیر باشد، آیا قیّم او(در قتل عمد) حق درخواست قصاص قاتل را از دادگاه دارد؟ بر فرض اینکه قیم مادر یا عموی ولی دم صغیر باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زمینی مال صغیر است و مردم قصد دارند جهت بنای غسالخانه خریداری کنند، قیّم صغیر فروش آن را متوقف بر اجازه حضرتعالی کرده است آیا اجازه می فرمایید؟
- [آیت الله بهجت] در عقد موقّتِ صغیر، آیا ولیّ یا قیّم وی می تواند بذل مدّت به زوجه نماید؟
- [آیت الله سبحانی] قیّم صغیر اقدام به تشکیل جلسه عزاداری نموده است آیا افراد مجازند که به منزل صغیر روند و احیاناً باتصرف همراه است ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا می‌شود بدون شناخت، زنی را برای فرزندان صغار خودش قیّم قرار داد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا پدر میتواند برای فرزندان کوچکش قیّم تعیین کند با وجود جدّ؟
- [سایر] آیا یاد مرگ برای انسان آثار و فوایدی هم دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا قیّم ضامن سودهای فرضی اموال صغیر (در صورت معامله کردن) است یا خیر؟ آیا قیم می تواند از حق دیه که به کودکان صغیر می رسد گذشت کند؟ و آیا حق دارد حق قصاص را به دیه تبدیل کند و یا برعکس آن عمل نماید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که آثار مرگ را در خود می بیند اگر مالی نزد کسی دارد، یا در جایی پنهان کرده که ورثه نمی دانند، چنانچه به واسطه ندانستن حقشان از بین برود باید به آنان اطلاع دهد و نیز در صورتی که فرزندان صغیر دارد و اگر قیم و سرپرست معین نکند حق آنها از بین می رود یا خودشان ضایع می شوند، باید برای آنان قیم امینی معین نماید.
- انسان می تواند از طرف دیگری وکیل شود و مال او را اجاره دهد، همچنین ولی یا قیم صغیر می تواند مال او را اجاره دهد به شرط این که مصلحت او رعایت شود و احتیاط این است که زمان بعد از بلوغ او را در اجاره داخل نکند مگر این که بدون آن، مصلحت صغیر حاصل نشود و در صورتی که ولی و قیم ندارد باید از حاکم شرع اجازه گرفت و هرگاه دسترسی به مجتهد عادل و نماینده او نباشد از یک نفر مومن عادل که مصلحت صغیر را مراعات کند می توان اجازه گرفت.
- هرگاه نذر کند روزه بگیرد ولی وقت و مقدار آن را معین نکند، چنانچه یک روز روزه بگیرد کافی است، همچنین اگر نذر کند نماز بخواند و مقدار و خصوصیات آن را معین نکند یک نماز دو رکعتی کفایت می کند، نذر سایر کارهای خیر نیز همین گونه است.
- (وصیت) آن است که انسان سفارش کند بعد از مرگش کارهایی را انجام دهند (و آن را وصیت عهدیه گویند) مانند وصیت هایی که برای کفن و محل دفن و مراسم دیگر می کنند، یا بگوید بعد از مرگش چیزی از اموال او ملک کسی باشد (آن را وصیت تملیکیه گویند) یا برای اولاد خود قیم و سرپرستی معین کند.
- (وصیت) آن است که انسان سفارش کند بعد از مرگش کارهایی را انجام دهند (و آن را وصیت عهدیه گویند) مانند وصیت هایی که برای کفن و محل دفن و مراسم دیگر می کنند، یا بگوید بعد از مرگش چیزی از اموال او ملک کسی باشد (آن را وصیت تملیکیه گویند) یا برای اولاد خود قیم و سرپرستی معین کند.
- هرگاه زن، کسی را وکیل کند که او را مثلاً برای ده روز یا دو ماه به عقد مردی درآورد و ابتدای آن را معین نکند باید آغاز آن را از روز و ساعتی که عقد می کند قرار دهد.
- اگر به مستأجر بگوید: خانه را یک ماهه به هزار تومان به تو اجاره می دهم و هر قدر بیشتر بمانی به همین قیمت است، فقط در ماه اول اجاره صحیح است چون بقیه را معین نکرده، ولی اگر ماه اول را هم معین نکند فقط بگوید هر ماه یک هزار تومان است، اجاره بکلی باطل است.
- انسان می تواند قبل از مرگ خود خواه صحیح و سالم باشد یا بیمار هر قدر از مال خود را بخواهد، به دیگری ببخشد، یا جنسی را ارزانتر از قیمت بفروشد، یا به مصرف خود و عیال و میهمان برساند به شرط این که کاملاً هوشیار باشد، ولی احتیاط مستحب آن است که در مرضی که با آن از دنیا می رود (یعنی در آستانه مرگ) در بیش از ثلث مال خود چنین تصرّفاتی نکند، مگر با اجازه ورثه.
- انسان می تواند قبل از مرگ خود خواه صحیح و سالم باشد یا بیمار هر قدر از مال خود را بخواهد، به دیگری ببخشد، یا جنسی را ارزانتر از قیمت بفروشد، یا به مصرف خود و عیال و میهمان برساند، ولی احتیاط آن است که در مرضی که با آن از دنیا می رود (یعنی در آستانه مرگ) در بیش از ثلث مال خود چنین تصرفاتی نکند، مگر با اجازه ورثه.
- هنگامی که انسان آثار و نشانه های مرگ را در خود دید باید فوراً امانت های مردم را به صاحبانش برگرداند و اگر بدهکار است و موقع آن رسیده باید بدهی خود را بدهد و اگر خودش نمی تواند بدهد یا وقت دادن بدهی نرسیده، باید وصیت کند و اگر اطمینان ندارد که به وصیت او عمل کنند باید شاهد بگیرد، ولی اگر مطمئن است که ورثه بدهی او را می پردازند، وصیت لازم نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] کسی که نشانههای مرگ را در خود می‌بیند، اگر مالی پیش کسی داشته باشد یا در جایی پنهان کرده باشد که ورثه ندانند، چنانچه به واسطه ندانستن، حقّ آنان از بین برود، باید به آنان اطّلاع دهد و لازم نیست برای بچّههای صغیر خود قیّم و سرپرست معیّن کند، ولی اگر به گونهای باشد که بدون قیّم، مال آنان از بین برود یا خود آنان ضایع شوند، باید برای آنان قیّم امینی معیّن نماید.
- [آیت الله بروجردی] کسی که نشانههای مرگ را در خود می‌بیند، اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمیدانند، چنانچه به واسطهی ندانستن حقّشان از بین برود، باید به آنان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچّههای صغیر خود قَیِّم و سرپرست معین کند، ولی در صورتی که بدون قَیِّم مالشان از بین می‌رود، یا خودشان ضایع می‌شوند، باید برای آنان قَیِّم امینی معین نماید.
- [آیت الله خوئی] کسی که نشانههای مرگ را در خود می‌بیند، اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمیدانند، چنانچه به واسط ندانستن حقشان از بین برود، باید به آنان اطلاع دهد، و لازم نیست برای بچههای صغیر خود قیّم و سرپرست معین کند، ولی در صورتی که بدون قیّم مالشان از بین می‌رود، یا خودشان ضایع می‌شوند، برای آنان باید قیّم امینی معیّن نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که نشانههای مرگ را در خود می‌بیند، اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمیدانند، چنانچه به واسطه ندانستن، حقّشان از بین برود، باید به آنان اطّلاع دهد و لازم نیست برای بچههای صغیر خود قیّم و سرپرست معیّن کند، ولی در صورتی که بدون تعیین قیّم مالشان از بین می‌رود یا خودشان ضایع می‌شوند، باید برای آنان قیّم امینی معیّن نماید.
- [آیت الله سیستانی] کسی که نشانههای مرگ را در خود می‌بیند، اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمیدانند، احتیاط واجب آن است که به آنان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچههای صغیر خود قیم و سرپرست معین کند، ولی در صورتی که بدون قیم مالشان از بین می‌رود، یا خودشان ضایع می‌شوند، برای آنان باید قیم امینی معین نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمی دانند چنانچه به واسطه ندانستن حقشان از بین برود باید به انان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچه های صغیر خود قیم و سرپرست معین کند و لی در صورتی که بدون قیم مالشان از بین می رود یا خودشان ضایع می شوند باید برای انان قیم امینی معین نماید
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند ، اگر مال پیش کسی دارد یا در جائی پنهان کرده است که ورثه نمی دانند ، چنانچه به واسطة ندانستن حقّشان از بین برود به آنان اطلّاع دهد و لازم نیست برای بچّه های صغیر خود قیّم و سرپرست معیّن کند ولی در صورتی که بدون قیّم مالشان از بین می رود ، یا خودشان ضایع می شوند ؛ باید برای آنان قیّم امینی معیّن نماید .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند، اگر مالی پیش کسی دارد، یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمی دانند، چنان چه به واسطه ندانستن حقشان از بین برود، باید به آنان اطلاع دهد، و لازم نیست برای بچه های صغیر خود قیم و سرپرست معین کند، ولی در صورتی که بدون قیم مالشان از بین می رود، یا خودشان ضایع می شوند، باید برای آنان قیّم امینی معین نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند؛ اگر مالی پیش کسی دارد یا در جائی پنهان کرده است که ورثه نمی دانند؛ چنانچه به واسطه ندانستن؛ حقشان از بین برود؛ باید به آنان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچه های صغیر خود قیم و سرپرست معین کند؛ ولی در صورتی که بدون قیم؛ مالشان از بین می رود یا خودشان ضایع می شوند؛ برای آنان باید قیم امینی معین نماید.
- [امام خمینی] کسی که نشانههای مرگ را در خود می‌بیند، اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمیدانند، چنانچه به واسطه ندانستن، حقشان از بین برود، باید به آنان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچههای صغیر خود قیم و سرپرست معین کند، ولی در صورتی که بدون قیم مالشان از بین می‌رود، یا خودشان ضایع می‌شوند، باید برای آنان قیم امینی معین نماید.