واقف
وقف كننده
شخص حقوقی می تواند واقف باشد؟
در صورتی که شرایط لازمه حاصل شود مانعی ندارد.
در صورتی که شرایط لازمه حاصل شود مانعی ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا شخصی که اموال با او مصالحه شده می‌تواند بگوید: اموال مصالحه کننده جزء اموال شخصی بنده شده، و شخص مصالحه کننده هیچ گونه حق و حقوقی نسبت به اموال مصالحه شده خود ندارد؟
- واقف به چه کسی می گویند
- آیا واقف همان متولی می باشد واگر واقف متولی برای موقوفه مشخص نکند بعد از وقف می تواند متولی برای آن مشخص کند؟
- چنانچه واقف، تولیت موقوفه را طیّ وقف‌نامه‌ای برای اشخاص معیّنی به ترتیب قرار دهد، و افراد فوق از قبول تولیت اعراض نمایند، آیا متولّی بعدی باید از سوی واقف باشد، یا حاکم شرع او را تعیین می‌کند؟
- حیطه مسئولیت واقف و متولی در امثال مسجد و حسینه تا چه حد می باشد؟
- واقف باید دارای چه شرائطی باشد تا وقف از ناحیه او صحیح باشد؟
- طریقه حقوقی اثبات عادل بودن یک شاهد چیست؟ و مزکِّی کیست؟
- قرآن خطی موجود است که وقف اولاد می باشد که متاسفانه اولاد واقف نامعلوم هستند و در حال حاضر آن قرآن در اختیار شخصی است که به علت نیاز مالی قصد فروش آن را دارد؛ شخص دیگری تصمیم دارد آن را خریداری نموده و به جهت حفظ و نگهداری به آستان قدس رضوی تقدیم نماید؛ آیا این کار جایز است؟
- دو شخص حقیقی یا حقوقی با سرمایه های مختلف، مثلا ده به یک، می خواهند برای مدّت معیّن و با شرایط زیر معاملات تجاری انجام دهند: 1 سود احتمالی حاصل از معامله پس از انقضای مدّت تنصیف شود. 2 کار با سرمایه و نیز ضرر احتمالی را صاحب سرمایه کمتر متقبّل شود. چنین تجارتی چه حکمی دارد؟
- اگر واقف بعد از وقف کردن، ادعا کند که هنگام وقف اختلال فکری داشته آیا چنین ادعایی پذیرفته می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا خدای تعالی یک شخص حقیقی است یا موجودی حقوقی؟
- [آیت الله سبحانی] اگر واقف، چیزی را وقف کند، ولی قبل از آن که(موقوفٌ علیهم) موقوفه را قبض کنند، شخص واقف بیهوش یا مجنون یا محجور شود. آیا در این صورت وقف باطل می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی زمینی را برای مسجد وقف کرده است، و فرزند واقف در زمان حیات واقف، زمین وقف را با شخص دیگری معاوضه کرده است و اکنون شخص ثالث (مشتری) زمین را به عنوان خانه مسکونی ساخته و سکونت دارد، آیا این معاوضه صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] متولّی منصوب از طرف واقف و غیر منصوب از طرف او چه کسی است؟ و اگر واقف شخص معیّنی را به عنوان متولّی وقف معیّن کند و تعیین متولّی بعدی را هم بر عهده او قرار دهد، آیا کسی را هم که متولّی اوّل به عنوان متولّی بعدی تعیین می کند، متولّی منصوب محسوب می شود؟
- [آیت الله خوئی] حدود ولایت واقف مسجد که برای خود قرار داده، و همچنین واقف حسینیه، چیست؟
- [آیت الله سبحانی] آیا نماینده ارگان های دولتی و شرکت های که شخصیت حقوقی دارند می تواند از طرف ارگان مربوطه وکالت بپذیرد و در دادگاه حاضر شود واز طرف مقابل خواه شخص حقیقی و یا حقوقی باشد به حکم قاضی در خواست سوگند کند؟
- [سایر] نظریه فقهی و نظریه حقوقی چیست؟ فرق نظریه فقهی با نظریه حقوقی در چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] بنظر حضرتعالی در وقف خاص مثل وقف بر اولاد یا وقف شخص مثل امام حسین با مدت معین ده روز که وقف منقطع الاخر میباشد ورثه واقف به صورت ملک غیر طلق مالک ملک میشود یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] آیا متولی می تواند از تولیت اعراض کند با فوت واقف و قبول متولی در حیات واقف ؟
- [سایر] همسایه چه حقوقی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که مالی را وقف می کند بنابر احتیاط مستحب باید از همان موقع خواندن صیغه وقف کند، ولی باید برای همیشه مال را وقف کند و اگر مثلاً بگوید این مال بعد از وفات من وقف باشد اشکال دارد، یا بگوید از حالا تا ده سال وقف باشد آن نیز اشکال دارد، ولی می توان مالی را برای همیشه وقت کرد مشروط بر اینکه مثلاً چند سال اوّل منافعش در اختیار واقف یا شخص دیگری باشد و در موقوفه مصرف نشود.
- هنگام خواندن صیغه معامله باید دو طرف قصد انشاء داشته باشند یعنی مقصودشان از گفتن این دو جمله خرید و فروش باشد، همچنین در جایی که داد و ستد عملی جانشین صیغه لفظی می شود باید قصد انشاء وجود داشته باشد. ضمناً شخصیّتهای حقیقی و حقوقی هر دو مالک می شوند و می توانند طرف معامله واقع گردند، بنابراین هر موسّسه خیریّه یا انتفاعی که تأسیس گردد و دارای شخصیّت حقوقی شود، با اشخاص حقیقی از این نظر تفاوت نمی کند.
- هرگاه بدهکار، طلبکار خود را حواله بدهد که طلبش را از شخص دیگری بگیرد و طلبکار قبول کند، بدهی بر ذمه آن شخص می شود و بدهکار از بدهی خلاص می شود.
- نجس کردن مسجد حرام است، خواه زمین مسجد باشد و یا سقف و بام و طرف داخل دیوارها و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکند، مگر آن که واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
- کسی که برای روزه شخص مرده ای اجیر شده می تواند روزه مستحبی برای خودش بگیرد.
- هرگاه شخص دیگری آن نماز و روزه را قضا نماید از پسر بزرگتر ساقط می شود.
- هرگاه کسی به زور بدهکاری را از دست طلبکار رها کند، چنانچه طلبکار توانایی دسترسی به او را نداشته باشد واجب است او را به دست طلبکار برساند یا دین او را ادا نماید و اگر شخص یا اشخاصی قاتلی را از دست صاحبان خون بگیرند و فراری دهند حاکم شرع می تواند آن شخص یا اشخاص را زندانی کند تا قاتل را به وسیله کسان خود تحویل دهند و اگر تحویل قاتل ممکن نشود باید دیه شخص مقتول را بپردازند.
- (سفته) به ورقه ای می گویند که پول نیست بلکه سند بدهکاری است، به همین جهت معامله به خود آن واقع نمی شود و آن بر دو قسم است: 1 سفته حقیقی که شخص بدهکار در مقابل بدهی خود به طلبکار می دهد. 2 سفته دوستانه که شخص به دیگری می دهد بی آن که در مقابلش بدهکاری داشته باشد و مقصود آن است که این سفته را به شخص سومی بدهد و مقداری از مبلغ آن را کم کرده پول نقد بگیرد. (چک) نیز مانند (سفته) بر دو قسم است: 1 چک حقیقی و مدت دار که نشانه طلب کسی از دیگری است (مثلاً در برابر خرید جنس از دیگری به او چک داده است) در این صورت، چک مدت دار را می توان به مقداری کمتر از آن با شخص طلبکار نقداً معامله کرد، یا به شخص ثالثی به مبلغی کمتر فروخت. 2 چک دوستانه که چک در مقابل طلب نبوده باشد. در اینصورت معامله آن اشکال دارد.
- جعاله ممکن است با شخص غیر معین یا با شخص معین صورت گیرد مثلاً، بگوید: اگر طبیبی بیماری فرزندم را علاج کند، فلان مقدار خواهم داد; و یا به غواصی بگوید: اگر فلان جنس غرق شده مرا از دریا بیرون آوری، هزار تومان به تو می دهم در هر دو صورت صحیح است.
- اگر با (مادر) یا (خواهر) یا (دختر) کسی ازدواج نماید و بعد از ازدواج با آن شخص لواط کند آنها بر او حرام نمی شوند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] (وقف) آن است که انسان ملکی را ثابت نگهدارد و منافع آن را برای شخص یا اشخاص یا برای کار ویا مصرفی تعیین نماید، مانند این که زمینی را برای مسجد یا حسینیّه یا مدرسه و یا فقرا مخصوص سازد. به این کار در اصطلاح (وقف) و به مالی که وقف میشود (موقوفه) و به وقف کننده (واقف) و به شخص یا مصرفی که مال برای آن وقف شده (موقوف علیه) گفته میشود.
- [آیت الله مظاهری] معدن خواه روی زمین باشد یا در زیر زمین، در زمین ملکی باشد یا در جایی که مالک ندارد، استخراج کننده مسلمان باشد یا کافر، شخص باشد یا افراد، شرکت و مؤسّسه باشد )شخصیت حقوقی( یا فرد معین، باید خمس آن پرداخته شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر قتال با کفار بدون اذن امام(ع) انجام گیرد، غنائم آن فقط متعلق به شخصیّت حقوقی امام(ع) است.
- [آیت الله مظاهری] هرگاه مرد حقوقی را که زن بر او دارد ترک نماید، رعایت حقوق شوهر بر زن لازم نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر یک نهاد حقوقی مالک معدن باشد, نه اشخاص و چند نفر به اشتراک به آن نهاد حقوقی خدمت دهند , بدون آنکه سهمی در مالکیت آن داشته باشند و معدن استخراج شده پس از کسر هزینه به مقدار نصاب برسد , ادای خمس آن بر مسئول آن نهاد واجب است. حکم چند نوع مواد معدنی از یک معدن
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هیچ کس حق ندارد در مقدار قضاوت به استناد قانونی، غیر از قانون اسلام خواه از امور جزایی باشد یا حقوقی، کسی را محکوم یا حاکم سازد.
- [آیت الله بهجت] معامله چیزی که وقف شده باطل است، ولی اگر معلوم شود وقف باطل بوده مثل آنکه واقف بالغ نبوده، یا در نفروختن آن مفسده بزرگتری چون قتل نفس و هتک عِرض باشد، یا معلوم باشد که واقف محل خاصّی در نظر نداشته مثل زمینی که برای حمام ده وقف کرده باشد، در این صور فروختن جایز است. اما در صورت اول، خود واقف یا وارث او می‌تواند آن را برای خود بفروشد، و در صورت دوم، موقوفه فروخته میشود و تبدیل به چیزی که به نظر واقف نزدیکتر است میشود، و در صورت سوم، به مثل آن تبدیل میگردد؛ مثلاً در جای دیگر همان ده حمام ساخته میشود. و همچنین وقفی که در آن اختلاف شده بهطوریکه علم یا اطمینان به خرابی وقف پیدا شود، بنابر اظهر میتوان آن را فروخت.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بنابر احتیاط واجب در اوقاف عامه مثل مسجد و حسینیه نیز قبض معتبر است بنابراین تا جایی را که وقف کرده به تصرف متولی نداده باشد وقفیت آن محقق نشده است و اگر کسی با اجازه واقف در مسجد به عنوان مسجد بودن نماز بخواند وقفیت محقق می شود و در مواردی که واقف خود را متولی قرار دهد نیاز به قبض مجدد ندارد و با نیت جزمی وقف چون قبض متولی وقف حاصل است وقفیت محقق می شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مثلا بگوید این مال بعد از مردن من وقف باشد چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده، صحیح نیست مگر اینکه نظر واقف وصیّت به وقف باشد برای بعد از فوت.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مسجد را وقف کنند ، بعد از آنکه واقف به قصد واگذار کردن اجازه دهد که در آن مسجد نماز بخوانند همین که یک نفر در آن مسجد نماز خواند ، وقف درست می شود .