موقوفه
به مال مورد وقف موقوفه گفته می‌شود.
تبدیل اجناس موقوفه به جهت یک دست نبودن یا در آینده مورد استفاده نمی باشد آیا جایز است؟
در صورتی که قابل استفاده نباشد، و یا ادامه استفاده از آن سبب شود که در آینده نزدیک قابل استفاده نباشد، و یا بر اثر یک دست نبودن منظره ناخوشایندی داشته باشد، تبدیل آن به اجناس مشابه مورد نیاز جایز است.
در صورتی که قابل استفاده نباشد، و یا ادامه استفاده از آن سبب شود که در آینده نزدیک قابل استفاده نباشد، و یا بر اثر یک دست نبودن منظره ناخوشایندی داشته باشد، تبدیل آن به اجناس مشابه مورد نیاز جایز است.
پاسخ:
در صورتی که قابل استفاده نباشد، و یا ادامه استفاده از آن سبب شود که در آینده نزدیک قابل استفاده نباشد، و یا بر اثر یک دست نبودن منظره ناخوشایندی داشته باشد، تبدیل آن به اجناس مشابه مورد نیاز جایز است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا خرید و فروش اموال موقوفه جایز است؟
- آیا در تبدیل به احسن نمودن اموال موقوفه زمانی که مال جدید را جایگزین مال موقوفه قبلی می کنیم آیا اراده ای از جانب واقف و یا از سوی متولی به جهت وقف نمودن مال جدید لازم می باشد یا خیر ؟
- آیا می توانیم وقف خاص را بعد از تنظیم وقف نامه و قبض موقوفه، تبدیل به وقف عام نمائیم؟ یا ماهیت وقف و مفاد وقف نامه را تغییر دهیم؟
- در آمد موقوفه ها در چه راهی باید مصرف شود و تغییر مصرف آن در چه صورتی جایز است؟
- حکم اجناس مردم که از مدّتها پیش جهت تعمیر در نزد تعمیرکار می باشد و برای تحویل گرفتن آن هیچ اقدامی نشده است، چیست؟ آیا تعمیرکار می تواند اجناس مذکور را تعمیر نموده و آن را فروخته، دست مزد خود را کسر کرده و بقیّه را به صندوق صدقات بریزد؟
- خانه موقوفه ای موجود است هر ساله مراسم روضه خوانی در آن برپا می شود ولی متأسفانه وقف نامه ای که حاکی از چگونگی وقف بودن این خانه باشد در دست نیست، وظیفه متولی در این مورد چیست؟
- آیا اجاره اراضی موقوفه (وقف خاص اولاد ذکور) به مدّت 90 سال برای بنای مسجد و مصلّی و حسینیّه جایز است؟ اگر صحیح است مشروط به چه شرایطی میباشد؟
- آیا اجاره اراضی موقوفه (وقف خاص اولاد ذکور) به مدّت 90 سال برای بنای مسجد و مصلّی و حسینیّه جایز است؟ اگر صحیح است مشروط به چه شرایطی می باشد؟
- آیا حنا کردن به دست میت جایز است؟
- تعدادی از موقوفات کشور، معادن مختلفی از قبیل شن، ماسه، خاک رس، انواع سنگ و احجار و دیگر مواد دارد، که کشف و استخراج شده، و عواید حاصله در اختیار موقوفه قرار میگیرد. در این رابطه مسائل شرعی ذیل مورد سؤال است : الف) آیا موادّ استخراجی از این معادن جزئی از عین موقوفه محسوب می‌شود و تمام عواید حاصله بایستی صرف خرید اموال دیگری برای موقوفه گردد؟ ب) آیا کلّ وجوه حاصله عواید موقوفه حساب می‌شود و میتوان با رعایت مفاد وقفنامه و در جهت اجرای نیّات واقف آن را مصرف نمود؟ ج) آیا جایز است قسمتی از عواید معادن برای اجرای نیّات واقف به مصرف برسد وباقیمانده برای خرید اموال دیگری بنام موقوفه اختصاص یابد؟ د) آیا متولّی و اداره اوقاف مجازند درصد هر یک از این دو قسمت را معیّن نمایند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورت جایز نبودن، رفتن و ماندن در چنین مجالسی (بدون دست زدن) چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا متولّی میتواند اجناس موقوفه مسجد و حسینیه را به دیگران به صورت امانت بدهد و هزینه آن را برای این اماکن دریافت کند؟
- [آیت الله بهجت] قبرستان های قدیمی که امروزه کسی در آن دفن نمی شود و موجب جمع زباله یا تجمع افراد لا ابالی گردیده است، آیا می شود تبدیل به فضای سبز و یا بازار و... شود؟ آیا موقوفه بودن یا نبودن زمین برای قبرستان در حکم فوق تأثیر دارد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا فروختن بعضی از موقوفه برای هزینه تعمیر و اجرت متولی موقوفه جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مستأجرین موقوفه، زمین وقفی را بفروشند و خریداران آن را تبدیل به کارخانه و کارگاه نمایند اکنون پس از اطلاع از وقفی بودن زمین، تکلیف چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] فرق بین جایز نبودن و حرام چیست؟
- [سایر] حکم خرید اجناس دست دوم اسراییلی از جمله گوشی های موبایل چیست؟
- [آیت الله بروجردی] مسجدیست که خودش موقوفه برای تعمیرات دارد، لکن کسی که موقوفه در دست اوست مال موقوفه را به مصرف مسجد نمیرساند، آیا می‌شود از مال زکات به مصرف تعمیر آن مسجد رسانید یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] تکثیر cd در صورت راضی نبودن صاحب امتیاز جایز است ؟
- [آیت الله سبحانی] آیا تبدیل حروف ضاد به دال یا طاء جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- لباس نمازگزار شش شرط دارد: 1 پاک بودن. 2 غصبی نبودن، بنابراحتیاط واجب. 3 ازاجزاء مردار نباشد. 4 از حیوان حرام گوشت نباشد. 5 و 6 اگر نمازگزار مرد است لباس او از ابریشم خالص یا طلا بافت نباشد و شرح اینها در مسائل آینده خواهد آمد.
- در سجده واجب قرآن، باید پیشانی را بر چیزی بگذارد که سجده نماز بر آن جایز است بنابر احتیاط واجب، همچنین ستر عورت و غصبی نبودن را رعایت کند، ولی سایر شرایطی که در نماز لازم است در این سجده واجب نیست.
- دادن قرآن به دست کافر اگر موجب بی احترامی باشد حرام است و اگر امید هدایت او برود، یا برای تبلیغ اسلام باشد جایز، بلکه گاهی واجب است.
- جایز است وضوی بعضی از اعضا را ارتماسی و بعضی را غیر ارتماسی بگیرد و بهتر است وضوی دست چپ را همیشه غیر ارتماسی بگیرد تا برای مسح سر و پاها مشکلی پیش نیاید.
- اگر رطوبت کف دست خشک شود می تواند از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد با آن مسح کند، ولی از آب خارج جایز نیست و اگر فقط به اندازه مسح سر رطوبت دارد سر را با همان رطوبت مسح کند برای مسح پاها از اعضای دیگر، رطوبت بگیرد.
- کسی که وظیفه اش تیمم است اگر برای کاری تیمم کند تا تیمم و عذر او باقی است می تواند تمام کارهایی را که وضو و غسل در آن شرط است به جا آورد، حتی اگر تیمم را به خاطر تنگی وقت نماز گرفته باشد دست گذاردن روی خط قرآن و مانند آن برای او جایز است.
- خرید و فروش چیزهایی که از قمار یا دزدی یا معاملات باطل به دست آمده، حرام و باطل است و تصرف در آنها جایز نیست و اگر کسی آن را بخرد باید به صاحب اصلی اش بازگرداند و اگر صاحب اصلی اش را نمی شناسد به دستور حاکم شرع عمل کند.
- در شش صورت اگر بدن یا لباس نمازگزار نجس باشد نماز او صحیح است: 1 در جایی که به واسطه زخم یا جراحت و دمل، لباس یا بدن به خون آلوده شده باشد. 2 در جایی که خون موجود در لباس یا بدن کمتر از درهم باشد (درهم تقریباً به اندازه یک (بند انگشت) اشاره است). 3 هرگاه لباسهای کوچک مانند جوراب و عرقچین او نجس باشد. 4 محمول متنجّس. 5 لباس زنی که پرستار بچّه است. 6 در جایی که ناچار است با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. مثلا در جایی گرفتار شده که لباس او نجس است و قابل تبدیل نیست یا وقت برای تطهیر آن تنگ است در اینجا از باب ضرورت نماز در لباس نجس صحیح است. شرح اینها در مسائل آینده خواهد آمد.
- مسح سر را جایز است بر پوست سر یا بر موهایی که بر آن روییده است بکشند، اما کسی که موی سر او به اندازه ای بلند است که اگر مثلاً شانه کند به صورتش می ریزد، یا به جاهای دیگر سر می رسد، باید بیخ موها را مسح کند و بهتر است که قبل از وضو ،فرق سر را باز کند تا پس از شستن دست چپ، بن موها یا پوست سر را به راحتی مسح نماید.
- مسح سر را جایز است بر پوست سر یا بر موهایی که بر آن روییده است بکشند، اما کسی که موی سر او به اندازه ای بلند است که اگر مثلاً شانه کند به صورتش می ریزد، یا به جاهای دیگر سر می رسد، باید بیخ موها را مسح کند و بهتر است که قبل از وضو ،فرق سر را باز کند تا پس از شستن دست چپ، بن موها یا پوست سر را به راحتی مسح نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اجناس مغازهای که بهعنوان سرمایه حساب شده و خمس آن پرداخت گردیده، اگر در رأس سال خمسی آینده بهسبب گران شدن اجناس، قیمت آن بالا رفته باشد، ملاک در حساب سرمایه، قیمت فعلی آن است در صورتی که فروش آن جنس به نرخ روز سودآور باشد.
- [آیت الله اردبیلی] میّت را نباید در جای غصبی دفن کنند و دفن کردن او نیز در جایی که برای غیر دفن کردن وقف شده، مثل مدارس موقوفه، جایز نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .حمل طلا , اعم از مسکوک و غیر آن , در نماز و غیر نماز , جایز است, چنانکه نماز با آن, صحیح است. شرط ششم: ابریشم خالص نبودن
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خرید و فروش اجناس و امتعه بیگانگانی که با مسلمانان، در حال جنگ هستند در صورتی که سبب قوت آنها و ضعف مسلمانان شود، جز در موارد اضطرار و ضرورت، مثل معالجه بیمار و امثال آن، جایز نیست.
- [آیت الله اردبیلی] وقف بودن هر چیزی به یکی از راههای زیر ثابت می‌شود: اوّل:شهرت بین مردم، به گونهای که موجب یقین یا اطمینان گردد.دوم: اقرار کسی که ملک در اختیار اوست، یا در صورت نبودن او وارثانش اقرار نمایند.سوم:مردم با آن بهگونه ملک موقوفه عمل نمایند.چهارم:شهادت دو مرد عادل.پنجم:شهادت ثِقه در صورتی که خبر دادن وی موجب اطمینان گردد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . تصرف و دخالت در امور اوقاف مجهول التولیه و " غُیَّب و قُصَّر "و مساجد و مدارس دینی و موقوفه و کتابخانه های موقوفه که متولی منصوص ندارد برای غیر مجتهد جامع الشرایط یا مأذون از طرف او حرام و خلاف شرع است و تصرف در وجوهی که آنها می دهند جایز نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اقوی ان است که در صحت مضاربه معتبر نیست که مال طلا و نقره مسکوک به سکه معامله باشد بلکه به سایر اموال متمحض در مالیت مانند انواع اسکناس هم جایز است ولی به مالی که در ذمه غیر مانند مالی که انسان از دیگری طلب دارد است جایز نیست و مضاربه به اجناس و منافع مانند سکونت خانه محل اشکال است
- [آیت الله بهجت] کسی که میّت را تیمّم میدهد بنابر اظهر باید دست خود را به زمین زده و به صورت و پشت دستهای میّت بکشد به این ترتیب که در صورت امکان و نبودن مشکل، میت را باید بنشاند و پشت سر او قرار گرفته و او را تیمّم بدهد؛ ولی احتیاط در این است که با دست خود میّت نیز او را تیمّم بدهند.
- [آیت الله جوادی آملی] .تبدیل ایستادن به نشستن و نشستن به پهلو قرار گرفتن , یا برای عجز فعلی است که هم اکنون نمیتواند به وظیفه اصلی خود عمل کند; یا برای ترس از خطر یا ضرر آینده است و در هر دو حال, میتواند به حکمِ عاجز عمل نماید.
- [آیت الله خوئی] کسانی که به واسط خویشی ارث میبرند سه دسته هستند: دست اول: پدر و مادر و اولاد میت است و با نبودن اولاد، اولاد اولاد هر چه پائین روند هر کدام آنان که به میت نزدیکتر است ارث میبرد و تا یک نفر از این دسته هست دست دوم ارث نمیبرند. دست دوم: جد یعنی پدر بزرگ و جده یعنی مادر بزرگ و خواهر و برادر است و با نبودن برادر و خواهر، اولاد ایشان هر کدام آنان که به میّت نزدیکتر است ارث میبرد و تا یک نفر از این دسته هست دست سوم ارث نمیبرند. دست سوم: عمو و عمه و دایی و خاله و اولاد آنان است و تا یک نفر از عموها و عمهها و داییها و خالههای میّت زندهاند اولاد آنان ارث نمیبرند، ولی اگر میّت عموی پدری و پسر عموی پدر و مادری داشته باشد، ارث به پسر عموی پدر و مادری میرسد و عموی پدری ارث نمیبرد.