اطاعت
فرمان بردن را اطاعت گویند. در فقه از آن در باب‌هایی نظیر طهارت، صلات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد و نکاح و مانند آن‌ها سخن رفته است. مطابقت عمل مکلّف با حکم واقعی شرع را اطاعت گویند.
اطاعت امر شوهر تا چه اندازه ای است ؟حد آن ذکر شود ؟
اطاعت شوهر فقط در استمتاعات و در بیرون رفتن از خانه واجب است .
اطاعت شوهر فقط در استمتاعات و در بیرون رفتن از خانه واجب است .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اطاعت زن از شوهر در چه مواردی واجب است؟
- در صورت جواز عدم تمکین زوجه آیا در غیر تمکین حق دارد از شوهر اطاعت نکند و هر جا خواست برود و درخواست نفقه کند ؟
- ارتباط زن و شوهر تا چه حدی است یعنی تا چه اندازه ای به هم محرمند؟
- حدود اطاعت از پدر و مادر چیست؟
- اگر خانمی از شوهرش اصلا اطاعت نکند و در موردی بین انها مشاجره ای رخ دهد و منجر به این شود که بدن خانم کبود شود و همچنین خانم جراحاتی را به بدن مرد ایجاد کند ایا به این امر دیه تعلق میگیرد ؟ اگربله چقدر ؟ و اگر طرفین یکدیگر را حلال کنند ایا از گردن مرد پرداخت دیه ساقط میشود یا خیر ؟
- در چه صورتی نفقه پدر و مادر بر فرزند واجب است و اطاعت از آن‌ها تا چه حدی لازم است ؟
- حد نگاه کردن به زن نا محرم نه از روی لذت تا به چه حد است؟
- آیا پدر و مادر اجازه دارند فرزند و نوجوان خود را از شرکت در مجالس اهل بیت منع نمایند اگر منع نمودند آیا اطاعت از آن‌ها واجب است ؟
- حد واجب در ختنه چیست ؟
- آیا امر به معروف و نهی از منکر با وجود احتمال تأثیر و ایمنی از ضرر در مورد کسی که از دوستدران اهل بیت نیست و یا کافر است، واجب است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر امر شوهر در تقابل با امر ولی فقیه قرار بگیرد اطاعت از کدامیک لازم است؟
- [آیت الله اردبیلی] محدوده اطاعت فرزند از پدر تا چه حد است؟ پدرم میگوید باید زن خود را طلاق دهی؛ اطاعت این امر بر من واجب است؟
- [آیت الله بهجت] آیا اگر شوهر امر کند که زن موهایش را کوتاه یا بلند بگذارد، اطاعت از او لازم است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا زن شوهردار میتواند مرجع تقلیدی غیر از مرجع شوهرش داشته باشد و آیا این امر، منافاتی با لزوم اطاعت زن از شوهر ندارد؟
- [آیت الله سبحانی] در صورتی که زن بخواهد بیش از حدّ معمول صورت خود رابپوشاند آیا شوهر می تواند مانع شود و در این صورت آیا اطاعت او لازم است؟
- [آیت الله نوری همدانی] د رمقام تعارض بین امر پدر و همسر ، اطاعت امر کدام یک برای زن مقدم است ؟
- [آیت الله بهجت] اطاعت از پدر و مادر، تا چه اندازه لازم است؟
- [آیت الله مظاهری] اطاعت از پدر و مادر، تا چه اندازه لازم است؟
- [سایر] حدود اختیارات شوهر چه مقدار است و محدوده اطاعت از شوهر تا کجاست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چه مواردی اطاعت از شوهر واجب نیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر عمداً بعد از رسیدن به حدّ رکوع سر بر دارد ، و دو مرتبه به اندازه رکوع خم شود ، نمازش باطل است .
- پول طلا و نقرهای که بیشتر از اندازه معمول فلز دیگر دارد ، اگر به آن پول طلا و نقره بگویند ، در صورتی که به حدّ نصاب برسد زکاتش واجب است ، هر چند خالصش به حدّ نصاب نرسد ، ولی اگر به آن پول طلا و نقره نگویند ، زکاتش واجب نیست ، هر چند خالصش به حدّ نصاب برسد .
- اگر کلمهای را به قصد ذکر بگوید ، مثلاً به قصد ذکر بگوید (اللّه اکبر) و در موقع گفتن آن ، صدا را بلند کند که چیزی را به دیگری بفهماند ، اشکال ندارد . وهمچنین اگر کلمهای را به قصد ذکر بگوید هر چند بداند که این کار سبب میشود که کسی متوجه مطلبی شود ، اشکال ندارد . ولی اگر اصلاً قصد ذکر نکند ، یا قصد هر دو امر را بکند به نحوی که لفظ را هر دو معنی به کار برده باشد ، نمازش باطل میشود . واما اگر قصد ذکر کند و انگیزهاش در گفتن ذکر متوجه کردن غیر باشد ، نمازش صحیح است .
- دختری که به حدّ بلوغ رسیده و رشیده است ، یعنی مصلحت خود را تشخیص میدهد ، اگر بخواهد شوهر کند ، چنانچه با کره باشد و متصدی امور زندگانی خویش نباشد ، باید از پدر ، یا جدّ پدری خود اجازه بگیرد ، بلکه بنابر احتیاط واجب اگر خود متصدی امور زندگانی خویش باشد نیز باید اجازه بگیرد ، و اجازه مادر و برادر لازم نیست .
- اگر پیشانی را اشتباهاً بر چیزی بگذارد که از جای زانوها و انگشتهای پای او بیش از چهار انگشت بسته بلندتر باشد ، چنانچه بلندی آن بقدری است که نمیگویند در حال سجده است باید سر را بر دارد و به چیزی که بلندی آن بیش از چهار انگشت بسته نیست بگذارد . و اگر بلندی آن بقدری است که می‌گویند در حال سجده است ، چنانچه پس از انجام ذکر واجب ملتفت شود میتواند سر از سجده بر دارد ونماز را تمام کند ، واگر قبل از انجام ذکر واجب مُلتفت شد باید پیشانی را از روی آن بر روی چیزی که بلندی آن به اندازه چهار انگشت بسته یا کمتر است بکشد و ذکر واجب را بجا آورد ، و اگر کشیدن پیشانی ممکن نباشد میتواند ذکر واجب را در همان حال بجا آورد و نماز را تمام کند ، و لازم نیست نماز را دوباره بخواند .
- اگر کسی یقین پیدا کند که به حدّ ترخّص رسیده و نماز را شکسته بجا آورد ، و سپس معلوم شود که در وقت نماز به حدّ ترخّص نرسیده بود ، باید نماز را دوباره انجام دهد ، پس چنانچه در این حال هنور به حدّ ترخّص نرسیده باشد باید نماز را تمام بخواند ، ودر صورتی که از حدّ ترخّص گذشته باشد نماز را شکسته بجا آورد ، و اگر وقت گذشته نماز را مطابق وظیفهاش در هنگام فوت آن ، بجا آورد .
- در وجوب أمر به معروف و نهی از منکر باید شرائط زیر وجود داشته باشد : 1 شناخت معروف و منکر ولو به طور اجمال . بنابراین کسی که معروف و منکر را نمیشناسد ، و آن‌ها را از همدیگر تشخیص نمیدهد ، امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست ، بلی گاهی برای امر به معروف و نهی از منکر کردن یاد گرفتن و شناختن معروف و منکر ، واجب میشود . 2 احتمال تأثیر در شخص خلافکار . بنابراین اگر کسی میداند که سخن و گفته او أثر ندارد ، مشهور بین فقهاء آن است که در این صورت وظیفه ندارد ، و امر به معروف و نهی از منکر بر او واجب نیست ، ولی احتیاط واجب آن است که کراهت و ناراحتی خود را از کارهای ناشایسته خلافکار بهر طوری که ممکن است اظهار نماید ، هر چند بداند که در او اثر نخواهد داشت . 3 قصد ادامه کارهای ناشایسته و خلاف از شخص خلافکار . بنابراین شخص خلافکار چنانچه نخواهد کارهای خلاف خود را تکرار کند و دوباره مرتکب شود ، امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست . 4 معذور نبودن شخص خلافکار در کارهای زشت و خلاف خود ، با اعتقاد اینکه کار زشتی که انجام داده حرام نبوده ، بلکه مباح بوده ، و یا کار خوبی که ترک کرده واجب نبوده است . بلی اگر منکر از کارهائی باشد که شارع مقدّس هرگز بوقوع آن راضی نیست مثل قتل نفس محرّم جلوگیری از آن واجب است ، هر چند انجام دهنده معذور باشد ، و حتّی مکلّف هم نباشد . 5 ضرر جانی یا آبروئی و یا مالی بمقدار قابل توجّه شخص امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر را تحدید نکند ، و مشقّت و دشواری غیر قابل تحمل وجود نداشته باشد ، مگر اینکه کار معروف خوب و منکر بد بقدری نزد شارع مقدّس مهم باشد که باید در راه آن ضررها و دشواریها را تحمّل نمود . اگر بخود امر به معروف و نهی از منکر کننده ضرر متوجّه نشود ، ولی بر کسان دیگر از مسلمین ضرر جانی ، یا آبروئی ، و یا مالی معتنا به متوجّه گردد ، امر به معروف و نهی از منکر واجب نمیشود ، که در اینصورت أهمّیّت ضرر و آن کار مقایسه میگردد که گاهی در صورت ضرر هم امر به معروف ، و نهی از منکر ساقط نمیشود .
- تلقیح زن جز با مَنی شوهر جایز نیست، چه شوهر داشته باشد چه نداشته باشد، چه زن و شوهر بر آن راضی باشند و چه نباشند، و چه تلقیح بهوسیله شوهر باشد یا دیگری.
- اگر پیش از تمام شدن ذکر واجب ، عمداً سر از رکوع بر دارد نمازش باطل است . و اگر سهواً سر بر دارد اعاده ذکر لازم نیست .
- زنی که یقین دارد شوهرش در سفر مرده ، اگر بعد از عدّه وفات که مقدار آن در احکام طلاق گفته خواهد شد شوهر کند و شوهر اول از سفر برگردد ، باید از شوهر دوم جدا شود و به شوهر اول حلال است ، ولی اگر شوهر دوم با او نزدیکی کرده باشد ، زن باید عدّه وطی شبهه ، که همان مقدار عدّه طلاق است ، نگهدارد ، و در دوران عدّه ، شوهر اول نباید با او نزدیکی کند ، ولی سایر استمتاعات جایز است و نفقه او بر شوهر اول است ، و شوهر دوم باید مهر او را مطابق زنهائی که مثل او هستند بدهد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] لازم نیست در موقع نیت معین کند که تیمم او بدل از غسل است یا بدل از وضو، همین اندازه که قصد اطاعت امر الهی را دارد کافی است، حتی اگر یکی را به جای دیگری نیت کند اما قصد او اطاعت امر واقعی الهی باشد صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] زنی که از شوهر اطاعت می کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می تواند در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است، اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که از شوهر اطاعت می کند اگر مطالبة خرجی کند وشوهر ندهد می تواند در هر روز به اندازة خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد واگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیّه کند ، د رموقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زن در کارهایی که در مساله پیش ذکر شد اطاعت شوهر را نکند گناهکار است و حق غذا و لباس و منزل و سایر ما یحتاج و همخوابی ندارد ولی مهر او از بین نمی رود
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را به جماعت بخواند، باید امر آن‌ها را اطاعت کند و نماز را به جماعت بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زنی که از شوهر اطاعت میکند و شوهر خرج او را نمیدهد، اگر ممکن است میتواند خرج خود را بدون اجازه از مال او بردارد، و اگر ممکن نیست، چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، اگر نمیتواند با اطاعت شوهر تهیه معاش کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است، اطاعت از شوهر بر او واجب نیست، ولی احتیاط آن است که از حاکم شرع هم اذن بگیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی که از شوهر اطاعت می کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می تواند جهت الزام شوهر بر پرداخت نفقه، به مجتهد جامع الشرائط و اگر ممکن نباشد به عدول مؤمنین و اگر آنهم ممکن نباشد به فُسّاق مؤمنین مراجعه نماید. و چنانچه الزام شوهر بر دادن نفقه ممکن نباشد می تواند، در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد، و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که از شوهر اطاعت میکند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد میتواند برای وادار کردن شوهر به پرداخت نفقه به حاکم شرع و اگر ممکن نباشد به مؤمنان عادل و اگر آن هم ممکن نباشد به مؤمنان فاسق مراجعه نماید و چنانچه نتواند شوهر را به دادن خرجی وادار کند میتواند در هر روز به اندازه خرجی آن روز را بدون اجازه شوهر از مال او بردارد، همچنین میتواند خرجی روزهای قبلی را که شوهر نپرداخته بدین ترتیب از وی بگیرد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیّه کند و با اطاعت شوهر تهیّه معاش برای وی ممکن نباشد، در موقعی که مشغول تهیّه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زنی که از شوهر اطاعت می کند و شوهر خرج او را نمی دهد، اگر ممکن است می تواند خرج خود را بدون اجازه از مال او بردارد، و اگر ممکن نیست، چنان چه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، اگر نمی تواند با اطاعت شوهر تهیه معاش کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است، اطاعت از شوهر بر او واجب نیست. ولی احتیاط آن است که از حاکم شرعی هم اذن بگیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه زن مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می تواند هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و احتیاط واجب آن است که این کار با اجازه حاکم شرع باشد و اگر مجبور شود که خودش معاش خود را تهیه کند در موقعی که مشغول کار است اطاعت شوهر بر او واجب نیست.