فاسد
صحت، در مقابل فساد و در لغت به معنای تمامیت است.
بیع دین به دین صحیح است یا فاسد؟
در روایات ما چنین وارد شده است(لا یباع الدین بالدین) و آن سه صورت دارد:
در روایات ما چنین وارد شده است(لا یباع الدین بالدین) و آن سه صورت دارد:
عنوان سوال:
بیع دین به دین صحیح است یا فاسد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- هرگاه کسی به بیع فاسد مالی را قبض کند و آن مال در دستش تلف یا ناقص شود آیا قیمة المسمی را ضامن است یا قیمة المثل را؟
- با توجه به این که مشهور فقهای امامیه بیع دین به ثمن نقد به مبلغ اقل را جائز می دانند آیا بیع دین به ثمن نسیه نیز جایز است؟
- متعاملین در ضمن عقد بیع (نسیه) شرط می نمایند که در صورت عدم پرداخت اقساط ثمن معامله در موعد مقرّر، معامله منفسخ شود، آیا چنین شرطی صحیح است؟ در صورت عدم صحت شرط، آیا اصل بیع صحیح است؟
- اگر فروشنده بگوید ملکم را در مقابل مبلغی به شما فروختم ولی خریدار مبلغی را نپردازد آیا بیع صحیح است؟
- شخصی، مِلْکی را به بیع شرط در قبال مبلغی به کسی فروخته است، لکن وکیل مالک، مِلک را قبل از بازپرداخت مبلغ مشتری، به کسی دیگر فروخته است. آیا بیع وکیل در زمانی که موکل هنوز مبلغ بیع شرط را پس نداده، صحیح است؟
- برخی معتقدند اگر در عقد بیع، مبیع کلی باشد بیع، (عقد عهدی) خواهد بود; یعنی تعهد می کند که مبیع را به مشتری تملیک کند و در صورتی که مبیع شخصی باشد، آن عقد، (عقد تملیکی) می شود. آیا چنین تقسیمی در مورد عقد بیع صحیح است؟
- فروشنده ای در بیع کالایی با خریدار شرط می کند هرگاه خواست آن کالا را به دیگری بفروشد، از او اجازه بگیرد. آیا این شرط صحیح است؟
- اگر در ضمن معامله شرط شود که خریدار، فرد دیگری را برای خرید کالا معرفی کند آیا این شرط ضمن عقد بیع صحیح است؟
- اگر درباره عقدی شک کنیم که مثلاً بیع است یا معامله نوظهور، آیا آثار بیع بر آن بار می شود ؟
- اگر کسی بگوید ملکم را هفته دیگر به شما می فروشم و مبلغی را به عنوان بیعانه دریافت می کند ولی پس از یک هفته منصرف شده و به دیگری می فروشد آیا بیع او صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] حکم بیع دین به دین چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] حکم بیع دین به دین چیست؟
- [سایر] آیا معامله و بیع دین جایز است یا همیشه باید بیع عین باشد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا در بیع نسیه تعیین مدت برای تأدیه ثمن لازم است؟ اگر در بیع نسیه توافق شود که مشتری ثمن را عند الاستطاعه تأدیه نماید لکن مشتری برای مدت طولانی توانائی برای پرداخت ثمن را بدست نیاورد، آیا بایع می‌تواند به دلیل این که شرط مذکور فاسد و موجب فساد عقد است معامله را به‌هم بزند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا بیع و شرای اراضی موقوفه صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مالکی کالای خود را به کسی بفروشد و سپس مجدّداً آن را بدون آنکه حق فسخ بیع اول را داشته باشد به شخص دیگری بفروشد، آیا این بیع او صحیح است؟ و در صورتی که کالای فروخته شده نزد او موجود باشد، آیا جایز است مشتری دوم به استناد بیع دوّم، آن را مطالبه کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخص معسری معامله، هبه و صلح معوّض و غیر معوّضی را قبل از صدور حکم اعسار انجام داده و مشخص نیست که به قصد فرار از پرداخت دین بوده یا قصد تبرع و خیرخواهانه و بیع حقیقی و غیره؟
- [سایر] اقاله چیست و استدلال شیعه و سنی در بیع بودن یا عدم بیع آن چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] بیع سلم
- [آیت الله بهجت] شخصی منزل خود را به بیع شرط می فروشد، به این صورت که هر گاه بایع پول را پس داد معامله فسخ شود، آیا این معامله صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه عقد مضاربه از نظر قوانین شرعی فاسد باشد و مالک کارهای مطابق شرع عامل را تنفیذ کند سود حاصل از آن مالک است و برای عامل اجرة المثل پرداخت می شود، به شرط این که جاهل به فساد عقد مضاربه باشد.
- هر گاه چیزی پیدا کند که اگر بماند فاسد می شود، باید تا مقداری که ممکن است آن را نگهدارد بعد قیمت کند و خودش بردارد یا بفروشد و پولش را نگهدارد و اگر صاحب آن پیدا نشد از طرف او صدقه بدهد.
- اجیر باید واجبات میت را نیابتاً انجام دهد و عبادت های او را قضا نماید.
- احتیاط واجب آن است که برای یاددادن واجبات نماز مزد نگیرند ولی برای مستحبات آن اشکال ندارد.
- هر گاه چیزی از واجبات نماز را عمداً کم یا زیاد کند، اگرچه یک حرف آن باشد، نماز باطل است.
- در معامله بیع شرط که مثلاً خانه صد هزار تومانی را با علم و آگاهی به پنجاه هزار تومان می فروشند و قرار می گذارند اگر فروشنده در موعد مقرّر پول را بدهد می تواند معامله را فسخ کند، معامله اشکالی ندارد، به شرط این که طرفین واقعاً قصد خرید و فروش داشته باشند و اگر در موعد مقرر پول را ندهد جنس از آن خریدار خواهد بود.
- اگر با عین مالی که برای زکات کنار گذاشته برای خودش تجارت کند صحیح نیست، و اگر با اجازه حاکم شرع برای مصلحت زکات تجارت کند، تجارت صحیح و نفعش مال زکات است.
- نذر در صورتی صحیح است که انجام و یا ترک فعلی که به عهده گرفته،رجحان داشته باشد و همچنین نذر کاری که فعل و ترک آن مساوی است صحیح نیست.
- اذان و اقامه باید به عربی صحیح گفته شود، پس اگر به عربی غلط بگوید، یا به جای حرفی حرف دیگر بگوید یا مثلا ترجمه آنها را به فارسی بگوید صحیح نیست.
- اگر انسان کسی را برای انجام تمام کارهای خودش وکیل کند صحیح است، ولی اگر برای یکی از کارهای شخصی وکیل نماید و آن کار را معین نکند وکالت صحیح نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] ابراء ذمّه میت از دَین صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] واجبات نماز باید به عربی صحیح گفته شود پس اگر طوری به عربی غلط بگوید که معنی عوض شود یا ترجمه آنها را بگوید صحیح نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .در معامله بیع شرط , اگر در زمان تعیین شده، فروشنده پول را به خریدار برنگرداند، بیع مشرو طْ لازم می شود و کالا ملک خریدار خواهد شد و فروشنده, حق مطالبه ملک از خریدار یا از وارثان او را ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] سفته‌های وعده‌ای که به بانکها یا غیر بانکها فروخته می‌شود معمولاً در مقابل وجه نقد فروخته می‌شود و باید هم در مقابل وجه نقد فروخته شود زیرا که اگر در مقابل وجه نسیه ووعده فروخته شود بیع دین بدین شده ومعامله محلّ اشکال خواهد بود.
- [آیت الله خوئی] سفته‌های وعده‌ای که به بانکها یا غیر بانکها فروخته می‌شود معمولًا در مقابل وجه نقد فروخته می‌شود و باید هم در مقابل وجه نقد فروخته شود زیرا اگر در مقابل وجه نسیه و وعده فروخته شود بیع دین بدین شده و معامله محل اشکال خواهد بود.
- [آیت الله بهجت] اگر چیزی را که گرو می‌گذارند، قبل از رسیدن وقت ادای قرض، فاسد می‌شود و می‌توان از فساد آن جلوگیری کرد، باید جلوگیری شود؛ مثل آبیاری باغ. و چنانچه گروگیرنده شرط کرد که آن را قبل از فاسد شدن بفروشد، جایز است بفروشد و قیمت آن گرو می‌شود.
- [امام خمینی] در بیع مثل به مثل اگر قیمتها با هم اختلاف داشته باشد و بخواهند از بیع مثل به مثل فرار کنند- نه از زیادی- جایز است حیله، مثلًا اگر یک کیلو گندم خوب به دو کیلو گندم بد ارزش دارد و میخواهند یک کیلو خوب بدهند، و دو کیلو بد بگیرند در این مورد اگر چیزی ضمیمه کنند که از بیع مثل به مثل فرار کنند جایز است.
- [آیت الله وحید خراسانی] دوم ان که طرف معامله در بیع یا غیر ان مغبون شده باشد و این خیار را خیار غبن گویند
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه مالی پیدا کند که اگر بماند فاسد می شود مانند بسیاری از غذاها و میوه ها باید تا مدتی که فاسد نمی شود آن را نگه دارد، بعد قیمت کند و خودش آن را مصرف نماید یا بفروشد و پولش را نگه دارد و اگر صاحب آن پیدا نشد از طرف او صدقه دهد و احتیاط مستحب آن است که اگر دسترسی به حاکم شرع دارد از او اجازه بگیرد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر حیوان یا وسیله نقلیّهای را جهت حمل بار شکستنی یا فاسدشدنی اجاره کند, در صورتی که حیوان یا آن وسیله نقلیّه بدون هیچگونه کوتاهی در هدایت آن بلغزد و بار آن بشکند یا فاسد شود, صاحب حیوان یا وسیله نقلیّه, ضامن نیست; ولی اگر بر اثر کوتاهی در هدایت آن یا زدن حیوان بیش از مقدار معمول شکستن یا فاسد شدن پدید آید, ضامن است.