معامله
معامله ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • معامله (اخص)، عقود و ایقاعات• معامله (اعم)، امور بی‌نیاز از قصد قربت
شخصی ملکی را به متراژ 677 متر خریداری کرده است پس از تصرف متوجه می شود که متراژ زمین 500 متر است آیا حق فسخ معامله یا گرفتن مبلغ مازاد را دارد؟
بسمه تعالی: هرگاه زمین را به صورت متری خریده، نه قواره ای، در این صورت مشتری حق فسخ دارد یا ملک را رد کند و ثمن را پس بگیرد و یا بپذیرد و مابه التفاوت را دریافت کند . والله العالم
بسمه تعالی: هرگاه زمین را به صورت متری خریده، نه قواره ای، در این صورت مشتری حق فسخ دارد یا ملک را رد کند و ثمن را پس بگیرد و یا بپذیرد و مابه التفاوت را دریافت کند . والله العالم
عنوان سوال:
شخصی ملکی را به متراژ 677 متر خریداری کرده است پس از تصرف متوجه می شود که متراژ زمین 500 متر است آیا حق فسخ معامله یا گرفتن مبلغ مازاد را دارد؟
پاسخ:
بسمه تعالی: هرگاه زمین را به صورت متری خریده، نه قواره ای، در این صورت مشتری حق فسخ دارد یا ملک را رد کند و ثمن را پس بگیرد و یا بپذیرد و مابه التفاوت را دریافت کند . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی زمینی را با متراژ معیّنی وقف کرده است اکنون مشخص شده که متراژ آن بیش از مقداری است که واقف تعیین کرده است آیا می توان مازاد را از وقف خارج و تصرف کرد؟
- هنگام قرارداد فروش توافق شد چنانچه متراژ آپارتمان به میزان 2 متر کمتر یا بیشتر باشد طرفین اعتراض نداشته باشند اگر پس از معامله مشخص شود که مساحت آن 5 متر بیشتر است چه مقدار به فروشنده بدهکارم؟
- دو نفر به صورت مشاع، مالک هزار متر زمین هستند. اگر قبل از توافق بر تقسیم، یکی از آن دو، دویست متر از آن زمین را با حدود معین به شخصی بفروشد، آیا معامله ی مذکور صحیح است؟
- ساختمانی بر اساس متراژ معین، قیمت گذاری و فروخته شد، لکن پس از معامله معلوم شد که مساحت آن بیشتر می باشد. آیا بایع حق فسخ دارد؟
- زمینی در کنار حریم جاده را خریداری نمودم و طبق توافق طرفین، 22متر از زمین به جهت واقع شدن در حریم جاده کم شد و مابقی را خریداری نمودم اکنون پس از استعلام از اداره راه متوجه شدیم که 47متر در حریم جاده قرار می گیرد آیا می توانم معامله را فسخ کنم؟
- اگر شخصی ملکی را به صورت مشاع به دو نفر بفروشد. آیا فروشنده می تواند به خاطر تأخیر ثمن از طرف هر دو خریدار، نسبت به یکی از خریداران، معامله را فسخ و نسبت به دیگری فسخ ننماید؟
- کمدی را به ملغ 200 هزار تومان و به شکل نسیه خریداری نمودم سپس متوجه شدم مغازه ای دیگر همین کمد را 30 هزار تومان به صورت نقد ارزانتر می فروشد آیا می توانم معامله را فسخ کنم؟
- شخصی ملکی را به قیمت معین فروخته مشروط به این که ثمن در هنگام تنظیم سند پرداخت شود ولی در زمان تعیین شده برای تنظیم سند ثمن معامله پرداخت نمی شود و فروشنده نیز فسخ معامله را از حاکم تقاضا می کند آیا حاکم می تواند معامله را فسخ نکرده و زمان پرداخت ثمن را به تاًخیر بیاندازد؟
- اگر پس از معامله، فروشنده متوجه غبن فاحش در معامله شده و معامله را فسخ کند ولی خریدار قبل از فسخ معامله، کالا را به دیگری فروخته است آیا کالا را می توان از شخص ثالث استرداد نمود؟
- اگر در معامله، طرفین شرط کنند در صورتی که هر یک، معامله را فسخ نمایند باید مبلغ معینی را به طرف مقابل بپردازند، آیا این شرط صحیح است و اگر یکی از آن دو در مبیع تصرفاتی نموده باشد آیا تصرف وی باعث اسقاط حق فسخ می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دو نفر به شراکت زمینی را خریدند و بعد از مدتی زمین را با نظر مهندس شهرداری و اداره ثبت تقسیم کردند. که در سند یکی از آن‌ها متراژ زمین 460 متر نوشته شده است. بعداً این زمین را فروخته است، ولی فعلا 17 متر کمتر از متراژ مزبور است و خریدار ادعا می کند که باید قیمت 17 متر را به او پس بدهند، آیا فروشنده با اینکه خود در این نقصان دخیل نبوده است مدیون است؟
- [سایر] چند سال پیش امتیاز زمینی را به شخصی فروختهایم، اما دقیق از متراژ آن اطلاع نداشته و حدوداً 250 متر در نظر داشتهایم. حال، اطلاع پیدا کردهایم زمین 410 متر بوده است و زمین توسط آن شخص به فروش رفته است، حکم آن چیست؟ آیا معادل ارزشی آن مقدار زمین باید برگردانده شود؟
- [آیت الله خوئی] شخصی زمین و ملکی را که ارثیه به او رسیده آن را فروخته، مثلاً به مبلغ پنج هزار تومان همان عین پول را به جای دیگر زمین خریده که بعداً برای خود منزل سکونتی بسازد یا آنکه خریده برای تجارت، آیا مازاد بر پنج هزار تومان ارثیه خمس دارد بعد از فروش یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی زمین به متراژ معین را معامله میکند که خریدار پول زمین را به مدت سه روز پرداخت نماید، بعد از گذشت سالیان دراز از پرداخت قیمت که نقدی بوده، خریدار استنکاف میکند، آیا صاحب زمین می‌تواند معامله را به هم بزند و عین المال را که زمین باشد برگرداند یا خیر؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر افرادی مشاعا ملکی را خریداری نمایند و مغبون واقع گردند، آیا بعض از افراد می توانند معامله را فسخ نمایند در حالی که شرکای دیگر به این غبن راضی هستند؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی خمس کفن خریداری شده برای خود را پرداخت کرده است، آیا در صورت افزایش قیمت کفن، لازم است در سالهای بعد، خمس مازاد قیمت را محاسبه کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] عقد بیع در مورد ملکی به این صورت واقع شده که بیشتر ثمن به بایع پرداخت گردیده و کلّ مثمن در تصرّف مشتری قرار گرفته است، ولیکن در ضمن عقد خارج لازم بین متعاملین شرعاً شرط شده که چنانچه خریدار یا فروشنده از انجام معامله عدول کردند با پرداخت مبلغ 5 میلیون تومان به طرف مقابل شرعاً حق فسخ بیع را دارند و برای این شرط هم زمان معیّنی قائل نشدهاند، اکنون با توجه به شرط شرعی منعقد شده فی مابین خریدار و فروشنده؛ چنانچه یکی از اینها بخواهند از انجام معامله عدول نمایند و معامله را فسخ کنند و حاضر شوند مبلغ پنج میلیون تومان را به طرف دیگر معامله پرداخت نمایند آیا حقِّ فسخ این معامله را شرعاً دارند یا ندارند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر فروشنده زمین به خریدار بگوید که مساحت آن، فلان متر مربع است و سند بیع بر همان اساس تنظیم شود و سپس خریدار متوجه شود که مساحت زمین بسیار کمتر از آن مقداری است که فروشنده گفته است، آیا این بیع از نظر شرعی صحیح است؟ و آیا خریدار حق فسخ دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا خیار غبن تبعض بردار است؟ مثلا افرادی مشاعا ملکی را خریداری نمایند و در این معامله مغبون گردند، آیا بعض از آن‌ها می توانند از خیار غبن خود استفاده نمایند و معامله را در حالی فسخ نمایند که بعض از شرکا به این غبن راضی هستند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اینجانب یک قطعه زمین به مساحت 2500 متر مربع برای حسینیّه خریداری نمودم. مالک زمین میگوید: (این زمین را برای ساخت منزل مسکونی به شما فروختم، نمیتوانید حسینیه بسازید). آیا میتوان در آن حسینیّه بنا کرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر با عین پولی که خمس آن را نداده ملکی بخرد تا حاکم شرع معامله را اجازه ندهد، تصرف او در آن ملک حرام است و به احتیاط مستحب نمازش هم در آن باطل است.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر ذمّی زمین خریده شده از مسلمان را با اقاله به فروشنده پس داد و فروشنده هم آن را پس گرفت، در این صورت , چون فسخ معامله از زمان اقاله است, نه از اصل، این فسخ، نقل و انتقال جدید است و مانند مسأله قبلی، هر دو ضامن خمساند.
- [آیت الله وحید خراسانی] خرید و فروش ملکی را که به دیگری اجاره داده اند اشکال ندارد ولی منافع ان ملک در مدت اجاره مال مستاجر است و اگر خریدار نداند که ان ملک را اجاره داده اند یا به گمان این که مدت اجاره ان کم است ملک را خریده باشد پس از اطلاع می تواند معامله را فسخ کند
- [آیت الله جوادی آملی] .هرگاه شخصی در صحیح یا باطل بودن معامله ای شک کند نمیتواند آن را انجام دهد و در آن تصرف نماید، اگر حکم شرعی معامله ای را میدانست و بعد از انجام دادنش در صحیح بودن آن شک کرد، معامله صحیح است و تصرّف در کالا یا بها ی آن جایز است . اگر حکم شرعی معامله ای را نمیدانست و پس از انجام دادن آن، در صحیح بودنش شک کرد , نمی تواند بدون رضایت طرف داد و ستد، در کالا یا بهای آن تصرف کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر مسلمانی زمینی را از کافر ذمّی خرید; سپس این معامله را با اقاله یا اعمال خیار فسخ کرد و زمین را به کافر ذمّی برگردانید، در این صورت, اگرچه زمین از مسلمان به کافر ذمّی منتقل شد؛ ولی بر کافر ذمّی خمس لازم نشده است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مالک می تواند ملکی را که به دیگری اجاره داده بفروشد و اجاره آن باطل نمی شود و استفاده از آن ملک در مدت اجاره مال مستأجر است، اما اگر خریدار نمی دانسته که آن ملک را اجاره داده اند، یا گمان می کرده مدت اجاره کم است، پس از اطلاع می تواند معامله را فسخ کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چند صورت اگر خریدار بفهمد مال عیبی دارد نمی تواند معامله را به هم بزند ولی می تواند تفاوت قیمت را بگیرد: 1 در صورتی که بعد از معامله تغییری در جنس بدهد بطوری که مردم بگویند جنس خریداری شده به صورت خود باقی نمانده است. 2 در صورتی که بعد از معامله بفهمد مال عیب دارد ولی حق فسخ را ساقط کرده باشد. 3 بعد از تحویل گرفتن مال عیب دیگری در آن پیدا شود، ولی اگر حیوان معیوبی را بخرد و قبل از گذشتن سه روز عیب دیگری پیدا کند باز هم می تواند آن را پس دهد، همچنین اگر فقط برای خریدار تا مدتی حق فسخ قرار داده شده باشد و در آن مدت مال عیب دیگری پیدا کند در این صورت نیز می تواند معامله را فسخ کند هر چند آن را تحویل گرفته باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر جنسی را نقد بفروشند، خریدار و فروشنده بعد از معامله میتوانند جنس و پول را از یکدیگر مطالبه نموده و تحویل بگیرند و تحویل دادن اشیاء غیر منقول همچون خانه و زمین و اشیاء منقول همچون فرش و لباس به این است که اختیار تصرّف در مال را بدست طرف معامله قرار دهد.
- [آیت الله سیستانی] این معامله به دو شکل ممکن است صورت گیرد: 1 صادرکننده سند در حقیقت از خریدار آن مبلغ نهصد و پنجاه تومان در مثال فوق قرض میکند و پس از سررسید مدت معین، هزار تومان به خریدار سند بازمیگرداند: نهصد و پنجاه تومان به عنوان اصل، و پنجاه تومان مازاد بر آن. این شکل، ربا و حرام است. 2 صادرکننده سند، سند هزار تومانی را که بعد از مدتی قابل پرداخت است نقداً به نهصد و پنجاه تومان میفروشد. این صورت اگرچه حقیقتاً قرض ربوی نیست، لیکن صحت معامله همانگونه که گذشت محل اشکال است. در نتیجه نمیتوان فروش اوراق مذکور را که مراجع رسمی با آن‌ها معامله میکنند، تصحیح کرد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر با عین پولی که خمس آن را نداده، ملکی بخرد، می‌تواند در آن نماز بخواند؛ ولی باید فورا خمس آن پول را بپردازد. البته اگر اصلاً قصد پرداخت خمس را نداشته باشد و معامله را به نحو شخصی انجام داده باشد، نماز در آن ملک باطل است و اگر با عین پولی که زکات آن را نداده ملکی بخرد، تصرّف او در آن ملک حرام و نماز او نیز در آن باطل است، مگر آن که قصد جدی داشته باشد که زکات آن را از مال دیگر خود بپردازد و اگر به ذمّه بخرد و در موقع خریدن قصد او این باشد که از مالی که خمس یا زکات آن را نداده پول ملک را بدهد، تصرّف و نماز در آن صحیح است ولی احتیاط مستحب آن است که در آن نماز نخواند.