خسارت
خسارت همان زیان است. از آن به مناسبت در بابهای زکات، خمس، تجارت، شرکت و مضاربه سخن گفته‌اند.
پس از چاپ کتاب معلوم می شود که در یکی از مراحل فنی چاپ کتاب، اشکال هایی در متن کتاب به وجود آمده است، خسارت به عهده ی چه کسی می باشد؟
بسمه تعالی: هرگونه خسارتی که از ناحیه ی چاپ پیش آید، به عهده ی چاپخانه و لیتوگرافی است و اگر کتاب به هزینه ی مؤلف چاپ شده است، او در این مورد به ناشر مراجعه می کند و ناشر نیز به مسئول فنی چاپ. والله العالم
بسمه تعالی: هرگونه خسارتی که از ناحیه ی چاپ پیش آید، به عهده ی چاپخانه و لیتوگرافی است و اگر کتاب به هزینه ی مؤلف چاپ شده است، او در این مورد به ناشر مراجعه می کند و ناشر نیز به مسئول فنی چاپ. والله العالم
عنوان سوال:
پس از چاپ کتاب معلوم می شود که در یکی از مراحل فنی چاپ کتاب، اشکال هایی در متن کتاب به وجود آمده است، خسارت به عهده ی چه کسی می باشد؟
پاسخ:
بسمه تعالی: هرگونه خسارتی که از ناحیه ی چاپ پیش آید، به عهده ی چاپخانه و لیتوگرافی است و اگر کتاب به هزینه ی مؤلف چاپ شده است، او در این مورد به ناشر مراجعه می کند و ناشر نیز به مسئول فنی چاپ. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی به عنوان مؤلف، کتابی را برای چاپ به ناشر می سپارد. پس از چاپ معلوم می شود که مؤلف حقیقی کتاب، شخص دیگری است. هزینه های انجام شده به عهده ی چه کسی می باشد؟
- ناشر، چند سال است کتابی را چاپ نمی کند. آیا مؤلف، مجاز است کتاب را به ناشر دیگر واگذار و خسارت را از ناشر اوّل دریافت نماید؟
- از چاپ کتابی از سوی وزارت ارشاد جلوگیری شده است. هزینه و خسارت آن به عهده ی کیست؟ مؤلف، ناشر یا وزارت ارشاد؟
- تغییر تاریخ چاپ در شناسنامه ی کتاب جایز است؟
- آیا چاپ کتاب در موضوعات شبهه برانگیز جایز است؟
- مؤلفی فقط برای یک نوبت چاپ، کتابش را به ناشری واگذار کرد. برای واگذاری چاپ دوم کتاب به ناشر دیگر، آیا باید فیلم و زینگِ کتاب را از ناشر اوّل خریداری کند؟
- آیا حق تألیف و ترجمه و چاپ کتاب، مشمول مرور زمان می شود؟
- آیا به هنگام چاپ، می توان در برخی مطالب کتاب دخل و تصرف کرد؟
- آیا چاپ ترجمه ی قرآن به صورت کتاب مستقل جایز است؟
- اگر مسئولیتی قانونی به خاطر چاپ کتابی ایجاد شود، آن مسئولیت به عهده ی ناشر است یا مؤلف؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا چاپ کتاب بدون اجازه صاحب آن و با وجود عبارت (حقوق چاپ برای مؤلف محفوظ است)، جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی گوسفندی تحویل کسی داده تا منافعش مشترک باشد با قرارداد 5 ساله. پس از دو سال گوسفند تلف شده . در قرارداد خسارت به عهده کسی قرار داده نشده . حال خسارت به عهده چه کسی است؟
- [آیت الله بهجت] هر گاه در مضاربه که به مقتضای اطلاق آن، خسارت به عهده ی مالک است، مالک شرط کند که خسارت به عهده ی عامل باشد، شرط صحیح است یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] فردی گوسفندی را تحویل کسی داده تا منافعش مشترک باشد با قرارداد 5 ساله. پس از دو سال گوسفند تلف شده و در قرارداد، خسارت به عهده کسی قرار داده نشده است. حال خسارت به عهده چه کسی است؟
- [سایر] آیا کتاب حضرت ابراهیم هنوز موجود است؟ چطور می شود به متن آن دست یابیم؟
- [آیت الله نوری همدانی] و: اگر اشتباه از ناحیه وکیلِ یکی از طرفین صورت گرفته باشد، خسارت بر عهده کیست؟
- [سایر] آیا کتاب حضرت ابراهیم هنوز موجود است؟ چطور می شود به متن آن دست یابیم؟
- [سایر] در پاسخ به این شبهه که یکی از مستشرقین می گوید یک متن ممکن است برای فرد یا گروهی کتاب مقدس باشد و برای گروهی دیگر صرفا یک متن یا کتاب عادی باشد. یعنی مستشرق اعتبار کتاب مقدس را به مخاطب آن می دهد نه محتوا و مصدر چه پاسخی می توان داد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی جنسی را می فروشد و قیمت و مدت تحویل جنس معین می شود و تمامی پول را فروشنده تحویل می گیرد و خریدار در ضمن معامله شرط می کند که اگر تا تاریخ معین شده جنسها را تحویل ندهد خسارت وارده به عهده فروشنده باشد. حال اگر فروشنده جنس را تحویل ندهد و جنس تنزل کند، خسارت به عهده کیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مؤلّفی کتابی می نویسد و با ناشری قرارداد چاپ و نشر منعقد می نماید و در کتاب می نویسد: (حقوق طبع برای مؤلّف محفوظ است). پس از چندی ناشر دیگری بدون اجازه از مؤلّف، کتاب را تجدید چاپ می نماید. در عرف ناشران چنین است که مقداری از کتاب را به عنوان حقّ تّألیف به مؤلّف می دهند، آیا این چنین حقّی برای مؤلّف وجود دارد و آیا نیاز به اجازه از مؤلّف در مقام تجدید و افست از روی کتابش می باشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان بدون قصد لذت به صورت و دست های زن های اهل کتاب مثل زن های یهود و نصاری نگاه کند، در صورتی که نترسد که به حرام بیفتد، اشکال ندارد.
- اگر انسان بدون قصد لذت به صورت و دست های زن های اهل کتاب مثل صفحه 456 زن های یهود و نصاری نگاه کند، در صورتی که نترسد که به حرام بیفتد، اشکال ندارد.
- هر گاه با زنی که از خون حیض و نفاس پاک است نزدیکی کند و در همان پاکی جدّاً طلاقش دهد اگر بعد معلوم شود که موقع طلاق آبستن بوده، اشکال ندارد.
- اگر در تکبیرهای نماز و قنوت های آن شک کند و از محل آن تجاوز نکرده باشد بنابر اقل بگذارد و اگر بعد معلوم شد که گفته بوده اشکال ندارد.
- مسافرخانه و هتل هایی که معلوم نیست انسان در آن چقدر می ماند اگر قرار بگذارند که مثلاً شبی صد تومان بدهند و صاحب خانه راضی شود، استفاده از آن خانه اشکال ندارد. ولی چون مدت اجاره را معلوم نکرده اند اجاره صحیح نیست و صاحب خانه هر وقت بخواهد می تواند آنانرا بیرون کند ولی اگر تعداد شب ها را معین کند حق دارد تا آخر مدت بماند.
- کسی که زنش را طلاق رجعی داده، حرام است او را از خانه ای که موقع طلاق در آن خانه بوده، بیرون کند. ولی در بعضی از مواقع که در کتاب های مفصل گفته شده. بیرون کردن او اشکال ندارد و نیز حرام است زن برای کارهای غیرلازم از آن خانه بیرون رود. احکام رجوع کردن
- خرید و فروش مواد غذایی و دواهای روان و عطرهائی که از کشورهای غیر اسلامی می آورند اگر نجس بودن آنها معلوم نباشد اشکال ندارد، ولی روغنی را که از حیوان بعد از جان دادن آن می گیرند، چنانچه در کشور غیراسلامی از دست کافر بگیرند و از حیوانی باشد که اگر رگ آن را ببرند، خون از آن جستن می کند، معامله آن باطل می باشد.
- طلاق دادن زن در حال حیض یا نفاس در سه صورت صحیح است: اول آن که شوهرش بعد از ازدواج با او نزدیکی نکرده باشد. دوم آبستن باشد و اگر معلوم نباشد که آبستن است و شوهر در حال حیض طلاقش بدهد، بعد بفهمد آبستن بوده، اشکال ندارد. سوم مرد به واسطه غائب و یا محبوس بودن نتواند یا برایش مشکل باشد که پاک بودن زن را بفهمد.
- نمازخواندن در مسافرخانه و حمام و مانند اینها که برای واردین آماده است، اشکال ندارد. ولی در غیر این جاها; در صورتی می شود نماز خواند که مالک آن اجازه بدهد، یا حرفی بزند که معلوم شود، برای نمازخواندن اذن داده است، مثل اینکه به کسی اجازه دهد در ملک او بنشیند و بخوابد، که از اینها فهمیده می شود برای نمازخواندن هم اذن داده است.
- معامله سلف شش شرط دارد: اول : خصوصیاتی را که قیمت جنس به واسطه آنها فرق می کند معین نمایند. ولی دقت زیاد هم لازم نیست، همین قدر که مردم بگویند خصوصیات آن معلوم شده کافی است، پس معامله سلف در نان و گوشت و پوست حیوان و مانند اینها در صورتی که نشود خصوصیاتشان را به طوری معین کنند که برای مشتری مجهول نباشد و معامله غرری باشد باطل است. دوم: پیش از آنکه خریدار و فروشنده از هم جدا شوند، خریدار تمام قیمت را بفروشنده بدهد، یا به مقدار پول آن از فروشنده طلبکار باشد که در این صورت بهتر آن است که فروشنده پول جنس را به ذمه مشتری قرار دهد پس از آن مشتری طلبی را که از فروشنده دارد بابت پول جنسی که به ذمه اوست حساب کند به شرط این که وقت طلب رسیده باشد. سوم: مدت را کاملاً معین کنند، و اگر مثلاً بگوید تا اول خرمن جنس را تحویل می دهم چون مدت کاملاً معلوم نشده معامله باطل است. چهارم : وقتی را برای تحویل جنس معین کنند که در آن وقت، به قدری از آن جنس وجود داشته باشد که اطمینان داشته باشند که نایاب نخواهد بود. پنجم: بنابر احتیاط واجب اگر اختلاف جاها موجب خسارت باشد جای تحویل جنس را معین نماید، ولی اگر از حرف های آنان جای آن معلوم باشد; لازم نیست اسم آنجا را ببرند. ششم: وزن یا پیمانه یا شماره آن را معین کنند و جنسی را هم که معمولاً با دیدن معامله می کنند اگر سلف بفروشند اشکال ندارد، ولی باید مثل بعضی از اقسام گردو و تخم مرغ تفاوت افراد آن به قدری کم باشد که مردم به آن اهمیت ندهند. احکام معامله سلف:
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] لازم نیست در قرارداد بیمه میزان خسارت تعیین شود؛ پس اگر قرار بگذارند که هر مقدار خسارت وارد شد جبران کنند، صحیح است، ولی در عقد بیمه باید تعهدات طرفین عرفا معلوم و معین باشد.
- [آیت الله بهجت] در مضاربه چنانچه خرید کالای خاصی شرط شده باشد، عامل نباید بر خلاف شرط عمل کند، و در صورت مخالفت، ضامن سرمایه و خسارت وارده میباشد، مگر آنکه مالک اجازه بدهد که در صورت اجازه، سود حاصله مطابق قرارداد خواهد بود و خسارت احتمالی بر عهده مالک است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مضاربه هرگاه خسارتی بدون تقصیر از سوی (کارکننده) حاصل شود مربوط به سرمایه است و نمی توان خسارت را بر عهده عامل (کار کننده) قرار داد، یا در میان هر دو تقسیم کرد.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان خیال کرد کسی یا حیوانی، قصد هجوم به جان یا ناموس یا مال او را دارد و در مقام دفاع، خسارت مالی یا جانی به او وارد کرد، ولی بعد معلوم شد که او چنین قصدی نداشته و انسان اشتباه کرده است در این صورت گناه ندارد ولی ضامن خسارت است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان نداند معاملهای که انجام داده صحیح است یا باطل، نمیتواند در مالی که گرفته تصرّف نماید؛ ولی چنانچه در هنگام معامله، احکام آن را میدانسته و بعد از معامله در صحّت آن شک کرده، تصرّف او در آن مال اشکال ندارد و =============================================================================== 1 وسائل الشیعة، چاپ آل البیت، کتاب التجارة، باب 1 از (أبواب مقدّماتها)،ج17،ص9 - 13. 2 همان، باب 4،ح5،ص21. 3 همان، (أبواب آداب التجارة)،ص381 به بعد. معامله صحیح است.
- [آیت الله علوی گرگانی] استعمال ظرفی که معلوم نیست از طلا یا نقره است یا از چیز دیگر اشکال ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] استعمال ظرفی که معلوم نیست از طلا یا نقره است یا از چیز دیگر اشکال ندارد
- [آیت الله بروجردی] استعمال ظرفی که معلوم نیست از طلا یا نقره است یا از چیز دیگر، اشکال ندارد.
- [آیت الله سیستانی] استعمال ظرفی که معلوم نیست از طلا یا نقره است یا از چیز دیگر اشکال ندارد .
- [امام خمینی] استعمال ظرفی که معلوم نیست از طلا یا نقره است یا از چیز دیگر، اشکال ندارد.