اموال
اَمْوال، اصطلاحی در فقه اسلامی که به مباحثی درباره جمع و خرج دارایی‌های عمومی می‌پردازد.
اگر برخی از اموال حبوه قیمت بسیار داشته باشد و از نفایس محسوب شود حکم حبوه در مورد آن جاری است؟
بسمه تعالی: هرگاه جزء نفایس باشد جزء حبوه نیست . والله العالم
بسمه تعالی: هرگاه جزء نفایس باشد جزء حبوه نیست . والله العالم
عنوان سوال:
اگر برخی از اموال حبوه قیمت بسیار داشته باشد و از نفایس محسوب شود حکم حبوه در مورد آن جاری است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در صورتی که ترکه میت منحصر به حبوه باشند آیاباز حبوه به پسر بزرگ‌تر می رسد؟
- آیا حکم حبوه شامل ولدِ ولد نیز می شود؟
- اگر بدون اجازه شریک، کل اموال مشترک توسط شریک دیگر فروخته شود آیا کار وی سرقت محسوب می شود؟
- اگر پدر وصیت کند که حبوه به غیر پسر بزرگ‌تر برسد آیا وصیت نافذ است؟
- آیا تفنگ نیز حکم شمشیر را دارد و جزء حبوه است؟
- اگر پسر بزرگ‌تر متعدد باشند حبوه (مختصات پدر از قبیل انگشتر، . . .) به چه کسی می رسد؟
- آیا شمشیر و انگشتری که پدر هنوز استفاده نکرده نیز حکم حبوه را دارد؟
- اگر مرحوم پدر چند لباس و چند کفش و . . . داشته باشد آیا همه جزء حبوه است؟
- تعدادی سکه نقره و فرش نزد شخص امینی به امانت گذاشتم وی بدون اذن من آن اموال را به قیمت کم فروخته است اکنون وظیفه چیست؟
- اگر هنگام فوت پدر، همسر حامله و حملش دوقلو باشد و یکی زودتر به دنیا بیاید آیا حبوه به او می رسد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] حبوه چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی می خواهد خمس اموال خود را حساب کند، آیا اموال را به قیمت خرید حساب کند یا به قیمت فعلی بازار؟
- [آیت الله بروجردی] در صورتی که میت وصیت به بعض حبوه برای غیر من له الحبوه نماید، یا وصیت به اعیان حبوه بنماید برای استیجار نماز و روزه، در این صورت وصیت نافذ است چه در اعیان حبوه و چه در غیر آن از ثُلث - خصوصاً با فرض این که صغیر حبوه میبرد - یا خیر؟
- [آیت الله بروجردی] زید متوفّی مادیان داشته که در زمان حیات برای سواری مورد استفاده او بوده، آیا این مادیان به همه ورثه زید میرسد یا از حبوه محسوب و حق ولد اکبر است؟
- [آیت الله بروجردی] پسر صغیر حبوه میبرد یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] آیا ولد اکبر از مادر هم حبوه میبرد یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در تقسیم ارث، ساختمان و درخت و دیگر اموال هوایی را چگونه قیمت گذاری می کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] برخی تصوّر می کنند که فلسفه حبوه برای پسر بزرگ‌تر این است که او قضای نمازها و روزه های پدر را باید انجام بدهد و در واقع حبوه عوض و اجرت عبادتهای مذکور است، آیا این سخن صحیح است؟ اگر صحیح باشد، در صورتی که پدر عبادت قضا شده ای نداشته باشد، آیا حبوه باید در بین تمام ورثه تقسیم شود؟
- [آیت الله خامنه ای] اموال دولت اسلامی یا غیر اسلامی که در اختیار دولت و حکومت و یا کارخانه ها و شرکتها و مؤسسات تابع دولت هستند، چه حکمی دارند؟ آیا آن‌ها جزء اموال مجهول المالک هستند یا اینکه ملک دولت محسوب می شوند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر ارث افزایش قیمت پیدا کند، زیادی قیمت آن خمس دارد یا نه؟ اگر اموال موروثه را با چیز دیگری معاوضه کنیم و آن چیز ارتفاع قیمت پیدا کند، چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- آبی که کنار نهر، ایستاده و متصل به آب جاری است با ملاقات، نجس نمی شود ولی حکم آب جاری را ندارد.
- اگر مردی بمیرد و اولاد نداشته باشد، چهار یک مال او را زن دائمی و بقیه را ورثه دیگر می برند. و اگر از آن زن و زن دیگری اولاد داشته باشد، هشت یک اموال منقول را زن، و بقیّه را ورثه دیگر می برند. و امّا غیر منقول از زمین مسکونی و قیمت آن ارث نمی برد و نیز از خود هوائی مثل ساختمان و درخت ارث نمی برد بلکه از قیمت آن ارث می برد، همچنان که از زمین باغ و زراعت ارث می برد.
- قیمت تخمی را که برای زراعت پاشیده می تواند جزء مخارج حساب نماید، و قیمت موقع پاشیدن، باید حساب شود.
- گوسفندی را که بابت زکات می دهد، قیمت آن از قیمت گوسفند متوسط در بین نصاب کمتر نباشد. ولی بهتر است گوسفندی را که قیمت آن از تمام گوسفندهایش بیشتر است بدهد، و همچنین است در گاو و شتر.
- اگر از جنسی که قیمتش دو برابر قیمت معمولی آن است مثلاً از گندمی که قیمت آن دو برابر قیمت گندم معمولی است، نصف صاع که معنای آن در مسأله پیش گفته شد بدهد کافی نیست. و اگر آن را به قصد قیمت فطره هم بدهد اشکال دارد.
- لازم نیست طلای کفاره را سکه دار بدهد ولی اگر بخواهد قیمت آن را بدهد باید به قیمت روزی که می پردازد حساب کند.
- آبی که عین نجاست مثل خون و بول در آن ریخته و بو یا رنگ یا مزه آن را تغییر داده، چنانکه به کر یا جاری متصل شود، یا باران بر آن ببارد یا باد، باران را در آن بریزد، یا آب باران در موقع باریدن، از ناودان در آن جاری شود، و تغییر آن از بین برود پاک می شود. ولی باید آب باران یا کر یا جاری با آن مخلوط گردد.
- آب جاری آبی است که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد مانند آب چشمه و قنات.
- اگر شکر آب شده نجس را قند بسازند و در آب کر یا جاری بگذارند پاک نمی شود. 2. زمین
- اگر چیزی را که غصب کرده از بین برود، در صورتی که مثل گاو و گوسفند و فرش های دست بافت باشد باید قیمت آن را بدهد و چنانچه قیمت بازار آن فرق کرده باشد، باید قیمت روزی را که ادا می کند بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] چشمهای که مثلاً در زمستان میجوشد و در تابستان از جوشش میافتد، فقط وقتی که میجوشد آب جاری محسوب می‌شود.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر میّت قرض داشته باشد ، چنانچه قرضش به اندازة مال او یا زیادتر باشد ؛ باید چهار چیزی هم که مملا پسر بزرکتر است و در مسأله پیش گفته شد ، به قرض او بدهند و اگر قرضش کمتر از مال او باشد چهار چیزی که ذکر گردید به پسر بزرگ‌تر به عنوان حَبْوَه داده می شود و قرض میّت را از اموال دیگرش باید بپردازند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن در طول زندگی مشترک کار کرده باشد یا مالی بدست آورده باشد ملک خودش میباشد وجزء اموال شوهر محسوب نمی شود.
- [آیت الله اردبیلی] شخص بدهکار با چهار شرط ورشکسته محسوب می‌شود: اوّل: بدهیهای او نزد حاکم شرع ثابت شده باشد. دوم: اموال او به جز خانه مسکونی ولوازم ضروری زندگی از بدهیهای او کمتر باشد. سوم:وقت پرداخت بدهیهای او رسیده باشد. چهارم: طلبکار یا طلبکاران از حاکم شرع بخواهند اموال او را ضبط نماید و حاکم شرع نیز به ضبط اموال او حکم کند.
- [آیت الله اردبیلی] خمس مال حلال مخلوط به حرام را مانند خمس اموال دیگر میتواند از همان چیز بدهد یا به مقدار قیمت خُمس که بدهکار است، پول بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن بنابر آنچه بیان شد تنها از قیمت اموال غیر منقول ارث میبرد لذا نمی تواند به مقدار سهم الارث خود عین اموال را مطالبه کند همانطور که سایر ورثه هم باید پول اموال غیر منقول را به زن بدهند البته اگر با هم مصالحه کنند مانعی ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] زن از تمام اموال منقول شوهر ارث می برد، ولی از زمین و قیمت آن ارث نمی برد، خواه زمین خانه باشد یا باغ، یا زمین زراعتی و مانند آن و نیز از خود هوایی ساختمان ارث نمی برد، مثل بنا و درخت، اما باید هوایی را قیمت کنند و از قیمت آن سهم ارث او را بدهند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه خریدار قیمت جنس را نداند و یا غفلت کند و جنس را گرانتر از قیمت معمولی بخرد، چنانچه بقدری گران خریده باشد که مردم او را مغبون بدانند می تواند معامله را فسخ کند، این حکم در صورتی که فروشنده قیمت جنس را نداند و مغبون شود نیز جاری است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در کلیه مسائل سابق که سهم الارث زن بیان شد: الف: زن از اموال منقول شوهر ارث می برد. ب: زن از قیمت تاسیسات و ساختمان و درختان ارث می برد ولی از عین آن‌ها ارث نمی برد. ج: زن از زمین های شوهر خود به طور کلی (نه از اصل ونه از قیمت) ارث نمی برد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر غیر مال التجارة مالی داشته باشد که خمس آن را داده، یا مالی باشد که خمس ندارد و قیمت آن بالا رود و آن را بفروشد، مقداری که بر قیمت آن اضافه شده، ربح سال فروش محسوب می‌شود که اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد.