اموال
اَمْوال، اصطلاحی در فقه اسلامی که به مباحثی درباره جمع و خرج دارایی‌های عمومی می‌پردازد.
اگر زن در طول زندگی مشترک کار کرده باشد یا مالی بدست آورده باشد ملک خودش میباشد وجزء اموال شوهر محسوب نمی شود.
عنوان مسئله:
اگر زن در طول زندگی مشترک کار کرده باشد یا مالی بدست آورده باشد ملک خودش میباشد وجزء اموال شوهر محسوب نمی شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- این جانب در طول ده سال زندگی مشترک برای شوهر خود قالی بافته ام یعنی سرمایه و نخ را شوهرم می آورده است و من قالی می بافتم و بعد او فرشها را می فروخت و خرج زندگی می کرد. فعلاً که قصد طلاق داریم، آیا می توانم مزد چند سال قالیبافی خود را مطالبه کنم؟
- آیا خویشاوندان زن از ارحام شوهر محسوب می شوند، که صله با آنان واجب باشد یا خیر؟ و همین طور خویشاوندان شوهر از ارحام زن محسوب می شوند یا خیر؟
- آیا زن و شوهر می توانند از اموال شخصی یکدیگر سرقت کنند مثلاً مرد از طلاها و پولهای زن بردارد یا زن از اموال مرد بدون رضایت او بردارد؟
- آیا زن و شوهر می توانند از اموال شخصی یکدیگر سرقت کنند مثلاً مرد از طلاها و پولهای زن بردارد یا زن از اموال مرد بدون رضایت او بردارد؟
- آیا زن حق دارد از زندگی در خانه ای که در آنجا پدر شوهر و مادر شوهر زندگی می کنند امتناع و درخواست منزل جداگانه بکند؟
- در صورتی که زن از شوهر خود مطالبه منزل جدا کند و بگوید در منزلی که پدر و مادر شوهر باشند حاضر به زندگی نیستم، آیا بر شوهر لازم است که به خواسته زن خود جامه عمل بپوشد یا خیر؟ در صورتی که مرد به خواسته زن جامه عمل نپوشاند و زن هم حاضر به زندگی نشود و به منزل پدرش برود و بگوید تا منزل جداگانه تهیه نکنی به خانه ات نمی آیم، آیا زن ناشزه می شود؟ در صورتی که زوج تمکن مالی نداشته باشد و قادر به جدا کردن منزل نباشد، وظیفه اش چیست؟
- چنانچه زن در غیاب شوهر و یا با عدم اطلاع و یا با عدم رضایت او نذر کند، در صورتی که مال منذور از شوهر باشد و یا مشترک و یا از مال مختص به زن، از قبیل ارث و یا اجرت کاری که از شوهر می گیرد، چه صورت دارد؟
- زن یا شوهر با اینکه منکر نماز نیست، اما نماز نمی خواند. آیا می شود با او زندگی کرد؟
- خانمی مدعی است که در منزل شوهر خدمت و کار زیادی انجام داده است، و اکنون شوهرش فوت شده و بنا است اموال او را تقسیم کنند، آیا حق دارد اجرت کارهای خود را مطالبه کند؟
- زن در زندگی با همسر خود مشکل دارد و طبق تشخیص دادگاه ادامه زندگی موجب عسر و حرج شدید برای زن می باشد و بنابراین زن راضی است مهریه خود را بخشیده و طلاق بگیرد حال اگر شوهر به هر علتی راضی به طلاق دادن او نباشد، تکلیف این زن چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا هدایایی که در طول زندگی زناشویی زن و شوهر به آنان هدیه می شود، ملک شوهر است یا زن یا هر دو؟
- [آیت الله اردبیلی] زنی در عقد دائمی شوهری است که وطن او شهرستان دیگری است. آیا قبل از آغاز زندگی مشترک، شهرستانی که وطن شوهر است، وطن زن هم محسوب میشود؟
- [آیت الله سبحانی] اگر بدون اجازه شریک، کل اموال مشترک توسط شریک دیگر فروخته شود آیا کار وی سرقت محسوب می شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شوهر زنی از دنیا برود در حالی که مهریه زنش را نداده و از طرفی هم چون زندگی شوهر با پدرش مشترک بوده مالی ندارد یا اگر دارد معلوم نیست، مهریه زن به عهده چه کسی است؟
- [سایر] آیا در قرآن مجید درباره زندگی مشترک زن و شوهر و همسرداری آیه ای داریم؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا در هزینه کردن مال یا پولی که زن در اثر کار کردن یا بخشش دیگران مانند پدر یا شوهر بدست میآورد اذن شوهر لازم است؟
- [سایر] دوست دارم ازدواج کنم؛ اما ترس از مشکلات مالی زندگی مشترک مانع میشود. چه کنم؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی زمینی را با اموال شخص دیگری خریده است، آیا این زمین ملک او محسوب می شود یا ملک صاحب مال؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا زیورآلات طلا که شوهر برای همسرش می خرد، از اموال شوهر محسوب شده و بعداز وفاتش جزء ترکه اش محسوب می شود، به طوری که بین ورثه تقسیم شده و همسر او سهم خود را می برد یا آنکه ملک زوجه است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با سلام آیا منافعی{پول}که از کار کردن با پول حرام بدست می آید حرام است؟ آیا منافعی{پول}که از کار کردن با اموال حرام یا غصبی مثل دزدی بدست می آید هم حرام است؟ با تشکر
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زن اموال یا حقوق خود را در اختیار شوهر قرار داده باشد الف: اگر آنها را به شوهر بخشیده باشد نمیتواند آنرا مطالبه کند. ب: اگر اموال خود را در اختیار شوهر قرار داده باشد و شوهر آنرا مصرف کرده باشد نمیتواند آنرا مطالبه کند. ج: اگر اموال خود را در اختیار شوهر قرار داده باشد و شوهر آنرا مصرف نکرده باشد میتواند آنرا مطالبه کند. د: اگر اموال و حقوق خود را به شوهر قرض داده باشد میتواند همان مبلغ را مطالبه کند. ه : اگر اموال وحقوق خود را به شوهر داده تا با آن چیزی را به شراکت بخرد در آن چیز با شوهر شریک میباشد و حق دارد سهم شراکت خود را مطالبه کند و: البته در تمام موارد مذکور احتیاط این است که با ورثه دیگر مصالحه کنند. شرائط ارث زن و شوهر
- آنچه مرد برای زن خریده وبه او هدیه نموده ملک زن شده و جزءاموال میت محسوب نمیشود ولی آنچه خریده و در اختیار زن قرار داده مثل اکثر وسائل منزل جزءاموال او محسوب شده و بین ورثه تقسیم می شود.
- در کلیه مسائل سابق که سهم الارث زن بیان شد: الف: زن از اموال منقول شوهر ارث می برد. ب: زن از قیمت تاسیسات و ساختمان و درختان ارث می برد ولی از عین آنها ارث نمی برد. ج: زن از زمین های شوهر خود به طور کلی (نه از اصل ونه از قیمت) ارث نمی برد.
- اگر برای تجارت یا کار دیگری به جدّه برود و آنجا مالی بدست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکّه رود مستطیع باشد و سایر شرایط را دارا باشد باید حج کند و در صورتی که حج نماید، اگر چه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- اگر زنی که فرزند داشته باشد بمیرد سهم شوهر او 41 تمام مال میت می شود بقیه اموال او به ورثه دیگر وفرقی نمی کند که فرزندان زن از این مرد باشد یا شوهر دیگر و فرقی نمی کند که شوهر فرزند داشته باشد یا خیر.
- در فرض مسئله گذشته چنانچه زن نمی داند شوهرش زنده است یا مرده، اگر شوهر مالی دارد یا پدر یا جد پدری او از مال خودشان مخارج زن را مطابق شأن او تأمین می کنند زن باید صبر کند و حق شوهر کردن ندارد. و اگر به هیچ وجه مخارج او را تأمین نمی کنند می تواند به مجتهد جامع الشرائط مراجعه کند و پس از مراجعه مجتهد جامع الشرائط دستور می دهد زن تا چهار سال صبر کند، و در طول این مدّت بوسیله نامه نوشتن به مناطقی که احتمال می دهند شوهر زن در آنجاها باشد یا به وسایل دیگر تحقیق می کنند، اگر زنده بودن او ثابت شد زن باید صبر کند و اگر ثابت نشد مجتهد جامع الشرائط به پدر یا جدّ پدری مرد دستور می دهد زن را طلاق دهد و اگر ممکن نشد خود مجتهد جامع الشرائط او را طلاق می دهد و زن بعد از طلاق به مقدار عده وفات یعنی چهار ماه و ده روز عدّه نگه می دارد و بعد از عدّه آزاد می شود و می تواند شوهر کند ولی چنانچه شوهرش در بین عدّه پیدا شد حق دارد رجوع کند.
- اگر تنها وارث میت همسر او باشد و هیچیک از ورثه دیگر در طبقات سه گانه نباشند الف: اگر وارث شوهر باشد تمام مال میت به او میرسد ب: اگر وارث فقط زن میت باشد تنها 41 اموال میت طبق بیان سابق به او میرسد وبقیه مال میت در اختیار مجتهد جامع الشرائط قرار می گیرد.
- طلاق خلع آن است که زن به هر علتی نخواهد با شوهرش به زندگی ادامه دهد و شوهر هم مایل به طلاق دادن او نباشد ولی زن برای راضی کردن او به طلاق مقداری مال به او بدهد تا راضی شود او را طلاق دهد. آنچه زن به شوهر می دهد تا او را راضی به طلاق کند بذل می گویند و بذل در این نوع طلاق می تواند به مقدار مهریه زن یا کمتر یا بیشتر از آن باشد ولی باید با توافق دو طرف باشد.
- اگر زن از شیر شوهر خود کسانی را که بعداً گفته می شود شیر دهد، شوهرش بر او حرام نمی شود، اگر چه بهتر آن است که این کار را نکند: اول: برادر و خواهر خود را. دوّم: عمو و عمه و دایی و خاله خود را. سوّم: اولاد عمو و اولاد دایی خود را. چهارم: برادر زاده خود را. پنجم: برادر شوهر، یا خواهر شوهر خود را. ششم: خواهر زاده خود، یا خواهر زاده شوهرش را. هفتم: عمو و عمه و دایی و خاله شوهرش را. هشتم: نوه زن دیگر شوهر خود را.
- زکات شتر و گاو و گوسفند غیر از شرطهائی که گفته شد دو شرط دیگر دارد: اوّل: حیوان در تمام سال بیکار باشد، ولی اگر در تمام سال یکی دو روز کار کرده باشد بطوری که حیوان کارگر محسوب نشود زکات آن واجب است. دوّم: حیوان در تمام سال از علف بیابان بچرد، پس اگر تمام سال یا مقداری از آن را از علف چیده شده، یا از زراعتی که ملک مالک یا ملک کسی دیگر است بچرد زکات ندارد ولی اگردرتمام سال یکی دوروز ازعلف مالک چریده باشد باز زکات آن واجب است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] هدایایی که برای زن آوردهاند، جزء دارایی زن میباشد و هدایایی که به نحو مشترک برای زن و شوهر آوردهاند، نصف آن جزء دارایی زن به شمار میآید.
- [آیت الله اردبیلی] زن در توطّن (انتخاب وطن) به طور مطلق تابعیّت شوهر را ندارد، بلکه در صورتی که زن و شوهر بنا داشته باشند با هم زندگی کنند، محلّی که زن به همراه شوهرش در آن زندگی میکند برای وی وطن محسوب میشود، ولی اگر از روی نافرمانی و نُشوز یا با توافق شوهر نخواهد در وطن شوهر زندگی کند، هر جا را که برای خود وطن قرار دهد، وطن او میباشد؛ همچنین (اولاد) در صورتی که بالغ و رشید باشند یعنی خودشان اهل درک و تشخیص باشند میتوانند در انتخاب وطن و محلّ زندگی مستقل بوده و از تابعیّت پدر و مادر خارج شوند.
- [آیت الله اردبیلی] زن در مالکیّت اموال خویش استقلال دارد، یعنی آنچه شرعا به دست میآورد، مال خود اوست و شوهر بدون رضایت وی حقّ تصرّف در اموال او را ندارد، اگرچه در بسیاری از مصارف احتیاج به اجازه شوهر دارد، بلکه خوب است زن در مقام تصرّف در اموال خویش رضایت شوهر خود را تحصیل نموده و از او اجازه بگیرد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر شوهر هزینههای زن را روزانه یا ماهانه به وی داده باشد و زن در مصرف آن صرفهجویی کرده و از این راه وجوهی پس انداز نموده باشد، آنچه پسانداز کرده جزء اموال اوست؛ ولی اگر شوهر وجوهی را به عنوان مخارج زندگی در منزل بگذارد و زن مخارج روزانه منزل را از آن بردارد، چنانچه چیزی صرفه جویی شود و باقی بماند، متعلّق به شوهر است و زن نمیتواند برای خود بردارد.
- [آیت الله اردبیلی] جهیزیّهای که زن به خانه شوهر میبرد، جزء اموال زن است و هنگام طلاق میتواند همه آن را با خود ببرد، بلکه در هر صورت اختیار با اوست.
- [آیت الله اردبیلی] شخص بدهکار با چهار شرط ورشکسته محسوب میشود: اوّل: بدهیهای او نزد حاکم شرع ثابت شده باشد. دوم: اموال او به جز خانه مسکونی ولوازم ضروری زندگی از بدهیهای او کمتر باشد. سوم:وقت پرداخت بدهیهای او رسیده باشد. چهارم: طلبکار یا طلبکاران از حاکم شرع بخواهند اموال او را ضبط نماید و حاکم شرع نیز به ضبط اموال او حکم کند.
- [آیت الله اردبیلی] کفن زن بر عهده شوهر است، اگرچه خود زن دارای اموال باشد و همچنین اگر زن را به شرحی که در کتاب طلاق گفته میشود طلاق رجعی بدهند و پیش از تمام شدن عدّه بمیرد، بنابر احتیاط واجب شوهر باید کفن او را بدهد، و چنانچه شوهر بالغ نباشد یا دیوانه باشد، ولیّ شوهر باید از مال او کفن زن را بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن و شوهر در وسایل خانه با هم اختلاف کنند خواه در حال همسری و خواه بعد از جدایی در صورتی که دلیل معتبری برای اثبات مدّعای خود متنداشته باشند، وسایل و لباسهای مردانه متعلّق به شوهر و وسایل و لباسهای زنانهعلّق به زن خواهد بود و آنچه هم برای زنان و هم برای مردان به کار میرود، میان آن دو مشترک میباشد مگر این که کلّیّه وسایل، اعمّ از مردانه و زنانه، در دست یکی از آنان باشد که در این صورت مال وی محسوب میشود و کسی که اسباب و وسایل در دست او نیست، اگر ادّعایی داشته باشد باید اثبات کند یا دو شاهد عادل بیاورد.
- [آیت الله اردبیلی] حقّ شفعه فقط در مالی که مشاع و مشترک باشد ثابت است؛ پس اگر ملک مشاع بوده ولی تقسیم شده باشد و سپس یکی از آنان سهم خود را بفروشد، برای دیگری حقّ شفعه ثابت نیست، هم چنانکه برای همسایه ملک نیز حقّ شفعه ثابت نمیباشد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زن و شوهر یکدیگر را نخواهند و زن مالی به مرد بدهد که او را طلاق دهد ، آن طلاق را مُبارات گویند .