حبوه
حُبْوه اموالى از ترکه پدر، ويژۀ پسر بزرگ‌تر است. ثبوت حبوه براى پسر بزرگ‌تر از اختصاصات مذهب شیعه است.
پسر صغیر حبوه می‌برد یا خیر؟
حبوه اختصاص دارد به پسر بزرگ میت چه صغیر باشد حین موت او یا کبیر.
حبوه اختصاص دارد به پسر بزرگ میت چه صغیر باشد حین موت او یا کبیر.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در صورتی که میت وصیت به بعض حبوه برای غیر من له الحبوه نماید، یا وصیت به اعیان حبوه بنماید برای استیجار نماز و روزه، در این صورت وصیت نافذ است چه در اعیان حبوه و چه در غیر آن از ثُلث - خصوصاً با فرض این که صغیر حبوه می‌برد - یا خیر؟
- حبوه چیست؟
- زیدی به اتّفاق پسر خود در طی مسافرت در سر کوه در اثر شِدَّت سرما و برف فوت نمودند تقدّم و تأخّر این پدر و پسر معلوم نیست و هر یک از این پدر و پسر دارای اولاد صغیر و مال و املاک و منال میباشند، آیا تکلیف ارث این پدر و پسر چیست؟ آیا این پدر و پسر توارث دارند و یا مقطوع الموارثه میباشند؟
- هرگاه لقطهای را کسی به صغیری گفت: تو بردار و صغیر برداشت و صغیر هم ممیّز بود، در صورتی که صغیر تلف نماید، آیا صغیر مشغول الذمّه است یا آمر؟
- زید متوفّی مادیان داشته که در زمان حیات برای سواری مورد استفاده او بوده، آیا این مادیان به همه ورثه زید میرسد یا از حبوه محسوب و حق ولد اکبر است؟
- زوجه غیر مدخوله متوفّی عنها زوجها، تمام مهر المسمّی را می‌برد یا نصف آن را؟
- زوجه دائمه از اراضی و سایر غیر منقول، چه می‌برد و چه نمیبرد؟
- زوجه هنوز قیمت عمارت و اشجار موروثه را نبرده است از اجاره آنها می‌برد؟
- آیا زوجه از زمین غیر مساکن و منازل و اشجار ما تَرَک زوج متوفّای خود حقّی می‌برد یا خیر؟
- شخصی زوجه او بیوصیت وفات نموده و یک طفل صغیر دارد، آیا پدر و مادر از مهریه و جهازیه زوجه حقّی دارند یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] در صورتی که ترکه میت منحصر به حبوه باشند آیاباز حبوه به پسر بزرگ‌تر می رسد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر پسر بزرگ‌تر متعدد باشند حبوه (مختصات پدر از قبیل انگشتر، . . .) به چه کسی می رسد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر پدر وصیت کند که حبوه به غیر پسر بزرگ‌تر برسد آیا وصیت نافذ است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اتومبیل میّت به عنوان حبوه به پسر بزرگ می رسد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر از موارد حبوه یعنی اختصاصی های پسر بزرگ‌تر در ماترک میت بیش از یکی داشته باشد تکلیف چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] برخی تصوّر می کنند که فلسفه حبوه برای پسر بزرگ‌تر این است که او قضای نمازها و روزه های پدر را باید انجام بدهد و در واقع حبوه عوض و اجرت عبادتهای مذکور است، آیا این سخن صحیح است؟ اگر صحیح باشد، در صورتی که پدر عبادت قضا شده ای نداشته باشد، آیا حبوه باید در بین تمام ورثه تقسیم شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] حبوه که در میراث، برای پسر بزرگ است، آیا توسعه دارد که امروز ماشین سواری را نیز شامل گردد یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] اگر برخی از اموال حبوه قیمت بسیار داشته باشد و از نفایس محسوب شود حکم حبوه در مورد آن جاری است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا حکم حبوه شامل ولدِ ولد نیز می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] پدری از دنیا میرود و دو پسر بجای میگذارد. قبل از تقسیم ارث یکی از دو پسر نیز میمیرند و این پسری که مرده، دارای یک فرزند پسر و یک دختر می‌باشد. سهم ارث آن دختر و پسر از ارث پدر بزگشان چقدر خواهد بود؟ آیا یک سهم عموی آنها می‌برد و یک سهم به مجموع آن پسر و دختر میرسد یا این که یک سهم عمو می‌برد و یک سهم پسرمیبرد و یک نیم سهم دختر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مسلمان از کافر ارث می‌برد، ولی کافر اگر چه پدر یا پسر میت باشد از او ارث نمیبرد.
- اگر وارث میت فقط پدر و یک پسر، یا مادر و یک پسر باشد، مال را شش قسمت میکنند:یک قسمت آن را پدر یا مادر و پنج قسمت را پسر می‌برد.
- اگر وارث میت فقط پدر و مادر و یک پسر باشد، مال را شش قسمت میکنند:پدر و مادر هر کدام یک قسمت و پسر چهار قسمت آن را می‌برد و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، آن چهار قسمت را به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند و اگر پسر و دختر باشند، آن چهار قسمت را طوری تقسیم میکنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- اگر وارث میت فقط پدر یا مادر با پسر و دختر باشد، مال را شش قسمت میکنند:یک قسمت آن را پدر یا مادر می‌برد و بقیه را طوری قسمت میکنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- هر گاه بخواهند ارث را تقسیم کنند، برای بچهای که در شکم است که اگر زنده به دنیا بیاید ارث می‌برد، سهم دو پسر را کنار میگذارند، ولی اگر احتمال بدهند بیشتر است، مثلاً احتمال بدهند که زن سه بچّه حامله باشد، سهم سه پسر را کنار میگذارند و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمد، زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم میکنند.
- اگر وارث میت فقط یک نفر از دستهی اوّل باشد، مثلاً پدر یا مادر یا یک پسر یا یک دختر باشد، همهی مال میت به او میرسد و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، همهی مال به طور مساوی بین آنان قسمت میشود و اگر یک پسر و یک دختر باشد، مال را سه قسمت میکنند، دو قسمت را پسر و یک قسمت را دختر می‌برد و اگر چند پسر و چند دختر باشند، مال را طوری قسمت میکنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- کسانی که به واسطهی خویشی ارث میبرند سه دسته هستند:دستهی اوّل:پدر و مادر و اولاد میت است و با نبودن اولادِ، اولاد اولاد هر چه پایین روند، هر کدام آنان که به میت نزدیکتر است ارث می‌برد و تا یک نفر از این دسته هست دستهی دوم ارث نمیبرند.دستهی دوم:جد یعنی پدر بزرگ و جده یعنی مادر بزرگ و خواهر و برادر است و با نبودن برادر و خواهر اولاد ایشان هر کدام آنان که به میت نزدیکتر است ارث می‌برد و تا یک نفر از این دسته هست دستهی سوم ارث نمیبرند.دستهی سوم:عمو و عمه و دایی و خاله و اولاد آنان است و تا یک نفر از عموها و عمهها و دائیها و خالههای میت زندهاند، اولاد آنان ارث نمیبرند، ولی اگر میت عموی پدری و پسر عموی پدر و مادری داشته باشد، ارث به پسر عموی پدر و مادری میرسد و عموی پدری ارث نمیبرد.
- اگر کافر ذمّی صغیر باشد و ولی او زمینی را برایش بخرد، باید خمس آن را بدهد.
- اگر در یک سال منفعتی نبرد، نمیتواند مخارج آن سال را از منفعتی که در سال بعد می‌برد، کسر نماید.
- اگر زن را به ترتیبی که در احکام طلاق گفته شد، طلاق رجعی بدهند و در بین عدّه بمیرد، شوهر از او ارث می‌برد و نیز اگر شوهر در بین عدّهی زن بمیرد، زن از او ارث می‌برد، ولی اگر بعد از گذشتن عدّهی رجعی، یا در عدّهی طلاق بائن یکی از آنان بمیرد، دیگری از او ارث نمیبرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر میّت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگرچه دختر باشد، سهم پسر میّت را می‌برد ونوه دختری او اگرچه پسر باشد، سهم دختر میّت را می‌برد مثلاً اگر میّت یک پسر از دختر خود ویک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر ودو قسمت را به دختر پسر میدهند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر میت، اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگر چه دختر باشد سهم پسر میت را می‌برد، و نوه دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را می‌برد، مثلاً اگر میت یک پسر از دختر خود، و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند؛ یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر میدهند.
- [آیت الله سیستانی] اگر میّت اولاد نداشته باشد ، نوه پسری او اگر چه دختر باشد ، سهم پسر میّت را می‌برد ، و نوه دختری او اگر چه پسر باشد ، سهم دختر میّت را می‌برد ، مثلاً اگر میّت یک پسر از دختر خود ، و یک دختر از پسرش داشته باشد ، مال را سه قسمت میکنند : یک قسمت را به پسرِ دختر ، و دو قسمت را به دخترِ پسر میدهند . و در ارث بردن نوهها ، نبودن پدر و مادر شرط نیست . ارث دسته دوم
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمان از کافر ارث می‌برد، ولی کافر اگر چه پدر یا پسر میت باشد از مسلمان ارث نمیبرد.
- [آیت الله سیستانی] مسلمان از کافر ارث می‌برد ، ولی کافر اگر چه پدر یا پسر میّت مسلمان باشد از او ارث نمیبرد .
- [آیت الله اردبیلی] مسلمان از کافر ارث می‌برد، ولی کافر، اگرچه پدر یا پسر میّت باشد، از او ارث نمیبرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] مسلمان از کافر ارث می‌برد، ولی کافر اگرچه پدر یا پسر میّت باشد، از او ارث نمیبرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مسلمان از کافر ارث می‌برد، ولی کافر اگر چه پدر یا پسر میّت باشد از او ارث نمیبرد.
- [آیت الله خوئی] مسلمان از کافر ارث می‌برد، ولی کافر اگرچه پدر یا پسر میت باشد، از او ارث نمیبرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت فقط پدر ویک پسر، یا مادر ویک پسر باشد، مال را شش قسمت میکنند، یک قسمت آن را پدر یا مادر وپنج قسمت را پسر می‌برد.