مشقت
دشواری، گرفتاری، رنج
در مواردی که فرموده اید اگر مشقت یا حرج داشته باشد بفرمایید منظور از مشقت و حرج شخصی است یا نوعی
باید خصوص مساله ملاحظه شود و اگر حکم دایر مدار حرج و مشقت باشد شخصی ان منظور است
باید خصوص مساله ملاحظه شود و اگر حکم دایر مدار حرج و مشقت باشد شخصی ان منظور است
عنوان سوال:
در مواردی که فرموده اید اگر مشقت یا حرج داشته باشد بفرمایید منظور از مشقت و حرج شخصی است یا نوعی
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در مناسک در واجب پنجم از واجبات حج تمتع می فرمایید یجب ان یکون الذبح او النحر فی منی و ان لم یمکن ذلک تا جاییکه می فرمایید او کان حرجا علیه ذبح او نحر فی وادی محسر ایا حرج نوعی است یا شخصی می باشد
- در مواردی که شخصی شک در اشواط کند حکم به بطلان طواف می فرمایید حالا اگر کسی تجدید طواف نمود و در این میان کشف شد که طواف اول شش شوط داشته و از طواف جدید نیز سه شوط انجام داده است تکلیف او چیست
- شخصی در اثنای طواف محدث شده و خجالت کشیده بگوید و با همین حالت اعمال را تمام کرده و به ایران بازگشته مستدعی است بفرمایید حجش چه صورت دارد اگر اعاده لازم است ایا می تواند نایب بگیرد یا باید شخصا انجام دهد
- شخصی سال گذشته قربانی و حلق را در غیر منی خارج از منی انجام داده و پس از خاتمه اعمال به ایران برگشته است و امسال نیز به مدینه مشرف شده و قصد حج دارد بفرمایید وظیفه او چیست و ایا می تواند برای خود یا دیگری حج بجا اورد یا نه
- شخصی وقوف اختیاری عرفات را درک کرده و قبل از رفتن به مشعر مغمی علیه شده است بفرمایید اگر به همین حال تا اخر اعمال باقی باشد وظیفه اش چیست و اگر بعد از اغما او را به ایران اورده باشند چه حکمی دارد و نیز اگر بعد از ایام تشریق در ماه ذی حجه به هوش بیاید در مکه باشد یا در ایران چه باید کرد
- شخصی قبلا حج بر او مستقر نشده اما در موقع ثبت نام جهت حج تمتع مستطیع بوده و ثبت نام نموده ولی بعدا از نظر مالی محتاج شده و احتیاج به پول سپرده شده در بانک را دارد بفرمایید می تواند پول را پس بگیرد یا خیر و چنانچه در سال اول یا سالهای بعد قرعه به نام او اصابت کند فرق دارد یا نه
- اینجانب سال گذشته به حج مشرف شدم و با توجه به فتوای حضرت عالی که فرموده اید طلابی که به شهریه حوزه نیاز دارند مستطیع نیستند و در صورتی مستطیع می شوند که از وجوه شرعیه مستغنی باشند لذا اینجانب مقدار پولی با افراد ذی حق پدر و همسایه مبادله و دستگردان کردم و به عنوان این که نسبت به بنده ذی حق هستند به انان بخشیدم و ایشان ان را جهت مخارج حج به من برگرداندند من هم در تمام اعمال و مناسک حج نیت حجه الاسلام کردم ایا این حج برای اینجانب کفایت از حجه الاسلام می کند یا نه ضمنا لازم به تذکر است که در ثبت نام عمومی سال پول به حساب ریختم و ان موقع فتوای فوق را ندیده بودم و پولی که دستگردان شده بود جایگزین ان پولی که در حساب واریز کرده بودم قرار گرفت بفرمایید ایا عین پول مبذول باید هزینه باشد یا بذل ان کافی است
- شخصی در طواف عمره تمتع در اثر فشار احساس می کند که لنگ احرامش تر و نجس شده ولی اعتنا نمی کند و با همان حال طواف را تمام می کند و نماز طواف و سعی و تقصیر را انجام می دهد و به منزل می رود بعد از بررسی می بیند مقداری نجاست خارج شده و احرامش را الوده کرده است یقین پیدا می کند که در همان حال طواف چنین شده است بعد از اعمال حج و مراجعت به وطن به او می گویند باطل است مستدعی است حکم الله را با توجه به اینکه نماز و سعی را هم با همان حال انجام داده درباره این شخص بفرمایید و اگر اعمالش باطل باشد ایا هنوز در حال احرام است یا خیر
- در مناسک ص مسیله فرموده اید و اذا احرم الصبی فبلغ بعداحرامه ولکن الاحوط الرجوع الی احد المواقیت و تجدید الاحرام لطفا به چند مورد سوال جواب مرحمت فرمایید مقصود از المواقیت اگر مواقیت خمسه است که در این صورت مربوط می شود به عمره تمتع و ربطی به حج تمتع ندارد مضافا که این صبی در احرام حج است و تجدید ان باید در مکه معظمه باشد نه مواقیت و اگر مقصود از مواقیت ادنی الحل است که ان هم مربوط به عمره مفرده است نه حج و اگر حجش تبدیل به حج افراد می گردد باید توضیحات بیشتری داده می شد که وظیفه او حج افراد است مضافا بر اینکه صبی در حال احرام حج قبل از وقوف به مشعر چگونه می تواند به ان مواقیت برود و عمره حج را درک نماید شبیه به فرض محال است ضمنا با رجوع به مسیله نیز مسیله کاملا حل نشد لطفا با شرح بیشتری بفرمایید وظیفه او حج تمتع است یا افراد و با چه نیتی حج را تمام نماید و اگر هیچ نتوانست برگردد و از محل بلوغ نیت را تبدیل کرد ایا باز حج او تمتع است یا خیر
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] منظور از این که در اسلام عسر و حَرَج و کُلْفت و مشقت نیست، چیست؟
- [سایر] حضرت آیت الله بهجت فرموده بودند؛ برای برآورده شدن حاجات نماز پنجشنبه را دریابید. منظور از نماز پنجشنبه چیست و چگونه خوانده میشود؟ لطفاً سند این آنرا بفرمائید.
- [سایر] منظور از قاعده نفی عسر و حرج چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] جناب عالی فرموده اید :( اگر کسی تقصیر را به قصد ریا انجام دهد عمره اش باطل است) منظور از این عبارت چیست؟ وظیفه چنین شخصی چه می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در استفتائات حج در پاسخ این سوال که : آیا زن به نیابت از دیگری می تواند نماز طواف بخواند؟ فرموده اید : در مواردی که نیابت جایز است مانعی ندارد. بفرمایید در کدام موارد نیابت جایز است ؟
- [آیت الله اردبیلی] در مواردی که تطهیر بدن یا لباس به دلیل زخم یا بیماری، دارای حرج شخصی یا نوعی باشد و از موارد عفو قروح و جروح محسوب نشود، نماز را چگونه باید خواند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا بستن لولههای در رحم زنان برای جلوگیری از بچّهدار شدن بمنظور کنترل جمعیّت جایز است؟ و منظور از ضرورت و حرج و ضرر آیا ضرورت شخصی ملاحظه میشود یا نوعی؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مجموعه استفتائات جدید، جلد اوّل، صفحه 400، سؤال 1335 فرموده اید: (جرح بر گردن در بعضی از موارد، دیه و در بعضی موارد ارش دارد.) لطفاً بفرمایید: در چه مواردی دیه، و در چه مواردی ارش دارد؟ و آیا در مواردی که دیه دارد، دیه جراحات گردن در حکم سر و صورت است، یا در حکم بدن؟ نحوه محاسبه دیه آن چگونه است؟ حکم صدماتی که باعث تغییر رنگ در گردن می شود چگونه است؟
- [آیت الله بهجت] چه مواردی سبب جواز فسخ نکاح می شود، توضیح بفرمایید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مجموعه استفتائات جدید، جلد اوّل، صفحه 400، سؤال 1335 فرموده اید: (جرح بر گردن در بعضی از موارد، دیه و در بعضی موارد ارش دارد.) لطفاً بفرمایید: در چه مواردی دیه، و در چه مواردی ارش دارد؟ و آیا در مواردی که دیه دارد، دیه جراحات گردن در حکم سر و صورت است، یا در حکم بدن؟ نحوه محاسبه دیه آن چگونه است؟ حکم صدماتی که باعث تغییر رنگ در گردن می شود چگونه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زنی که می تواند مکه برود اگر بعد از برگشتن از خودش مال نداشته باشد و شوهرش هم خرجی او را ندهد و در زندگی به حرج و مشقت بیفتد حج بر او واجب نیست
- کسی که خانه ملکی برای او ضروری است که با نداشتن ان در حرج و مشقت می افتد وقتی حج بر او واجب است که پول خانه را هم داشته باشد
- غیبت و ان ذکر عیب مستور و پوشیده مومن در غیاب او است چه ان عیب را به گفتار بیان کند یا به رفتار بفهماند هرچند در اظهار عیب مومن قصد اهانت و هتک حیثیت نداشته باشد و اگر به قصد اهانت عیب مومن را اظهار نماید دو گناه مرتکب شده است و مرتکب غیبت باید توبه کند و بنابر احتیاط واجب از کسی که غیبت او را کرده حلیت بطلبد مگر ان که حلیت طلبیدن موجب مفسده ای شود و در مواردی غیبت جایز است متجاهر به فسق یعنی کسی که اشکارا و علنی گناه می کند که غیبت کردن از او در همان گناه جایز است غیبت کردن مظلوم از ظالمی که بر او ظلم کرده نسبت به ان ظلم در مورد مشورت که اظهار عیب به قصد نصیحت مشورت کننده در حدی که نصیحت محقق شود جایز است غیبت بدعت گذار در دین و کسی که موجب گمراهی مردم می شود غیبت برای اظهار فسق شاهد یعنی اگر کسی که شهادت می دهد فاسق است غیبت او به اظهار فسق او برای ان که به شهادت او حقی ضایع نشود جایز است غیبت کردن از شخصی برای دفع ضرر از جان یا عرض یا مال ان شخص غیبت کردن از گناهکار به قصد بازداشتن او از ان گناه در صورتی که به غیر ان بازداشتن او ممکن نباشد
- سفته ها بر دو نوع است اول ان که از یک بدهی واقعی حکایت کند یعنی امضا کننده مبلغ ذکر شده در سفته را حقیقتا به صاحب سفته بدهکار و سفته مدرک ان بدهکاری باشد دوم ان که واقعیت ندارد و فقط صوری است در نوع اول که حقیقتا صاحب سفته به موجب ان طلب مدت داری را طلبکار است فروش ان به کمتر یا بیشتر در صورت اختلاف مانند دینار به تومان مثلا چنانچه ثمن نسیه نباشد اشکال ندارد ولی در صورت عدم اختلاف مثل فروش دینار به دینار یا ریال به ریال محل اشکال است و اگر به مصالحه به گونه ای که در مساله گذشت معامله شود اشکال ندارد در نوع دوم که سفته صوری است صاحب سفته نمی تواند ان را به دیگری بفروشد چون طلبی از امضا کننده ان سفته ندارد بلکه سفته به این منظور صادر شده که صاحب سفته بتواند از ان استفاده کند و استفاده از ان به معامله شرعی به این است که مثلا امضا کننده سفته به شخصی که سفته را به او داده است وکالت دهد که مبلغ سفته را که مثلا ریال سعودی است و ارزشش تومان ایرانی باشد در ذمه او به نوع دیگری از پول به کمتر از ارزش ان مثلا تومان به بانک بفروشد و وکالت داشته باشد که ان تومان را نیز از طرف امضا کننده سفته به خودش به مبلغ ریال سعودی بفروشد و به این ترتیب ذمه صاحب سفته به امضا کننده ان بدهکار می شود به مقدار مبلغی که امضا کننده سفته به بانک بدهکار گردیده است یعنی ریال سعودی و یا این که بانک وجه سفته را به صاحب سفته قرض بدهد و صاحب سفته مبلغی را بدون این که بانک بر او شرط کند به عنوان کار مزد ثبت در دفاتر و تحصیل ان در سر رسید به بانک بدهد ولی اگر با شرط هر چند ضمنی باشد قرض ربوی خواهد بود و مراجعه متعهد سفته به کسی که از ان استفاده کرده است و گرفتن تمام مبلغ سفته اشکال ندارد زیرا استفاده کننده سفته بانک را بر متعهد سفته به تمام مبلغ حواله داده است
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر روزه دار به قدری تشنه شود که برای او تحمل تشنگی موجب عُسر و حَرَج است، می تواند به اندازه ای که رفع مشقّت کند، آب بیاشامد و روزه او باطل نمی شود.
- [آیت الله سیستانی] کسی که یقین داشته آب برایش ضرر ندارد ، چنانچه غسل کند یا وضو بگیرد و بعد بفهمد که آب برای او ضرر داشته ، وضو و غسل او باطل است . چهارم از موارد تیمم : حرج و مشقت .
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که فرزند نیاز به ازدواج داشته باشد به نحوی که با ترک آن مرتکب حرام میشود و یا به مشقّت میافتد بر پدر واجب است نسبت به آن اقدام نماید؛ همچنین در صورت نیاز شدید پدر یا مادر به ازدواج به نحوی که بدون آن به حرج و مشقّت میافتند و توانایی فرزند، واجب است فرزند نسبت به آن اقدام نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در تمام مواردی که غسل بر او واجب می شود اگر غسل کردن مکرر برای او ضرر دارد، یا مایه مشقت زیاد است می تواند به جای آن تیمم کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] پیر مرد یا پیرزنی که نمیتواند روزه بگیرد، یا برای او مشقّت دارد - اگر چه به حدّ حرج نرسد - روزه ماه رمضان بر او واجب نیست، ولی در صورت دوم باید برای هر روز یک مدّ (به احتیاط واجب حدود 900 گرم) طعام به فقیر بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] در مواردی که عامل حقّ جابجا کردن سرمایه را به شهر دیگری دارد، هزینه جابجایی و انبارداری و اموری مانند دلاّلی و هزینه سفر خود را میتواند به حساب مضاربه منظور نماید.
- [آیت الله بهجت] اگر پدر و جد پدری غایب باشند، بهطوریکه نشود از آنان اذن گرفت و ازدواج برای دختر لازم باشد، یا در ازدواج نکردن ضرر یا حرج (یعنی مشقّت شدیدی) باشد، و همچنین اگر پدر یا جد پدری از ازدواج او با کسی که همکفو اوست، با وجود تمام مقدمات و شرایط، ممانعت کنند، و او نیز تمایل به ازدواج دارد و ازدواج هم به مصلحت او باشد، با اجتماع تمام شرایط میتواند ازدواج نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به خاطر مانعی مثلاً وجود ابر یا غبار، در اول وقت نماز به داخل شدن وقت اطمینان شخصی یا نوعی حاصل نشود، بنا بر احتیاط واجب باید نماز را به تأخیر انداخت تا اطمینان شخصی یا نوعی پیدا شود، یا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند؛ به ویژه در مواردی که نسبت به شناختن وقت مانع شخصی وجود داشته باشد، مثلاً به واسطه نابینایی یا بودن در زندان نتواند در اول وقت نماز به داخل شدن وقت، اطمینان کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر طواف نساء را صحیح بجا نیاورد یا فراموش کند، چنانچه در بین راه یا بعد از مراجعت به وطن یادش بیاید، باید در صورت امکان دوباره به مکّه برگردد و آن را انجام دهد و در صورتی که نتواند برگردد یا برگشتن مشقّت فوقالعاده برای او داشته باشد، باید شخصی را برای انجام آن نایب بگیرد تا زن بر او حلال شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .فروختن چیزی که نجس شده و پاک کردن آن با حفظ مالیّت ممکن باشد، اشکال ندارد و اگر خریدار خواست آن را برای چیزی مصرف کند که پاک بودن شرط آن است مانند خوراکی یا پوشاکی نماز فروشنده باید نجس شدن آن متاع را به وی بگوید ; همچنین در مواردی که اگر خریدار، نجس بودن آن متاع را در آینده بفهمد، بر اثر آلوده شدن لوازم زندگی او، به عسر و حرج می افتد, فروشنده نجس بودن آن متاع را باید اعلام دارد , هرچند نماز در لباس متنجّس, برای کسی که به آن علم ندارد, باطل نیست.