مالکیت
مالکیت، یکی از عناصری است که در تعیین نوع نظام اقتصادی نقش بسزایی دارد.
مالکیت دولت‌ها
. اموال دولت هرچند دولت غیراسلامی باشد، شرعاً ملک دولت محسوب می شوند و با آن‌ها مانند ملکی که مالک آن معلوم است رفتار می شود و جواز تصرّف در آن‌ها هم متوقف بر اذن فرد مسئولی است که حق تصرّف در این اموال را دارد.
. اموال دولت هرچند دولت غیراسلامی باشد، شرعاً ملک دولت محسوب می شوند و با آن‌ها مانند ملکی که مالک آن معلوم است رفتار می شود و جواز تصرّف در آن‌ها هم متوقف بر اذن فرد مسئولی است که حق تصرّف در این اموال را دارد.
عنوان سوال:
مالکیت دولت‌ها
پاسخ:
. اموال دولت هرچند دولت غیراسلامی باشد، شرعاً ملک دولت محسوب می شوند و با آن‌ها مانند ملکی که مالک آن معلوم است رفتار می شود و جواز تصرّف در آن‌ها هم متوقف بر اذن فرد مسئولی است که حق تصرّف در این اموال را دارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا خرید امتیاز و مالکیت مغازه ای که غذای حرام هم می فروشد جایز است؟
- آیا خرید امتیاز و مالکیت مغازه ای که غذای حرام هم می فروشد جایز است؟
- آیا خرید اوراق قرعه کشی بخت آزمایی(لوتو)، با توجه به اینکه تحت مالکیت شرکت خاصی است و 20% سود آن به مؤسسه های خیریّه زنان پرداخت می شود، جایز است یاخیر؟
- آیا برای عشائر جایز است که چراگاههای تابستانی و زمستانی را که از دهها سال پیش به صورت دوره ای در آن تردد دارند، به مالکیت خود در آورند؟
- جوانان مؤمن تصمیم گرفته اند که به منظور امر به معروف، هفته ای یک یا دو روز نماز را در پارکها اقامه کنند، ولی بعضی اشکال می کنند که مالکیت زمین های پارکها مشخص نیست. نماز خواندن در آن‌ها چه حکمی دارد؟
- شخصی زمینی را از وکیل مالک به طور قسطی خریده است و بعد از آنکه اقساط آن را پرداخت نمود، موکّل ادّعا می کند که معامله را فسخ کرده و آن را به مالکیت خود بازگردانده است، آیا این ادّعا توسط او صحیح است یا آنکه مشتری حق دارد مبیع را از او مطالبه نماید؟
- زمینی نسل به نسل از طریق ارث به ورثه رسیده است و سپس غاصبی آن را غصب کرده و به تملک خود در آورده است و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و برپایی حکومت، اقدام به پس گرفتن آن از غاصب نموده اند، آیا شرعاً مالکیت آن به ورثه می رسد یا آنکه فقط در خرید آن از دولت حق تقدم دارند؟
- آیا شهرداری حق بهره برداری اختصاصی از ماسه ها و شن های کف رودخانه ها برای آبادانی و احداث شهر و غیر آن را دارد، و در صورتی که این حق را داشته باشند، اگر شخصی غیر از شهرداری مدعی مالکیت آن باشد، آیا دعوای او مسموع است یا خیر؟
- شخصی قطعه زمینی را پنجاه سال قبل خریده است و اکنون با استناد به اسم کوه بلندی که در سند مالکیت آن به عنوان محدوده زمین مذکور ذکر شده، ادعای مالکیت میلیونها متر از زمین های عمومی و دهها خانه قدیمی را می کند که در منطقه واقع بین زمین خریداری شده و آن کوه ساخته شده اند، همچنین مدّعی است که نماز اهالی آن منطقه در خانه ها و زمین های مزبور بر اثر غصب باطل است، قابل ذکر است که او در گذشته هیچ تصرّفی در آن زمین ها و خانه های مسکونی قدیمی موجود در آن مکان نداشته و دلائلی هم که وضعیت آن زمین ها را از صدها سال پیش مشخص کند وجود ندارد، با توجه به این مطالب مسأله چه حکمی دارد؟
- به مالکیت در آوردن قبرستان عمومی مسلمانان و ساختن ساختمانهای شخصی در آن و ثبت آن بعنوان ملک به نام اشخاص چه حکمی دارد؟ و آیا قبرستان عمومی مسلمانان وقف محسوب می شود؟ و آیا تصرّف شخصی در آن غصب است؟ و آیا تصرّف کنندگان در آن باید اجرت المثل تصرّفات خود را بپردازند؟ و بر فرض ضمان اجرت المثل، آن اموال در چه موردی باید مصرف شوند؟ و ساختمان هایی که در آن ساخته شده اند چه حکمی دارند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] مالکیّت اسلامی چه ویژگی هایی دارد و چرا امام به مالکیّت اسلامی توجّه تام داشت؟
- [سایر] از دیدگاه امام علی(ع) چه چیزهایی باعث میشود تا دولت‌ها و حکومتها فرو بپاشند؟ لطفاً اصل سخنان امام را بفرمایید.
- [آیت الله بهجت] ماهیّت مالکیّت دولت چیست؟
- [سایر] لطفاً در مورد مالکیت مشاع بیشتر توضیح دهید.
- [سایر] مالکیت فدک از نظر شرع متعلق چه کسی است؟
- [آیت الله سیستانی] تصدی و مالکیت اموال عمومی بر عهده کیست ؟
- [آیت الله نوری همدانی] حکم مالکیت سایر اشخاص حقوقی مثل شرکتها و مؤسسات چیست؟
- [سایر] چگونه امام مهدی بر دولت‌ها پیروز میشود و این تعداد جمعیت جهان تسلیم او میشوند؟ آیا چنین چیزی امکان دارد که بر چندین میلیارد انسان، تسلط یابد و در برابر این همه دشمن پیروز از میدان به در آید؟
- [سایر] چگونه امام مهدی بر دولت‌ها پیروز میشود و این تعداد جمعیت جهان تسلیم او میشوند؟ آیا چنین چیزی امکان دارد که بر چندین میلیارد انسان، تسلط یابد و در برابر این همه دشمن پیروز از میدان به در آید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] چنانچه ملک مزروعی بدون معارضی که دارای سند مالکیّت قانونی بوده و با رعایت همه جوانب شرعی همه ساله توسط مالکین کشت آبی و دیم گردیده، توسط هر یک از ارگانهای دولتی یا اشخاص میتوانند شرعااز آنان سلب مالکیت نمود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر در روابط سیاسی بین دولتهای اسلامی و سایر دولت‌ها، خوف آن باشد که بیگانگان بر ممالک اسلامی تسلّط پیدا کنند چه تسلّط سیاسی و چه اقتصادی باشد لازم است بر مسلمانان که با این نحو روابط مخالفت کنند و دول اسلامی را به قطع این گونه روابط الزام کنند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر چیزی به طور کامل در تصرّف و اختیار دو نفر باشد، مالکیّت آن به صورت مساوی، برای آن دو نفر محسوب خواهد بود.
- [آیت الله اردبیلی] شروع در عملیات احیا مانند حصار کشیدن اطراف زمین یا کندن چاه یا ایجاد نهر و مانند آن، (تحجیر) است و موجب مالکیت نمیشود، ولی برای تحجیر کننده ایجاد حقّ اولویّت در احیا میکند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی که مال نشانهدار را پیدا کرده بمیرد، چنانچه پس از پایان اعلام، آن را برای خود برداشته و مرده باشد، مالکیّت آن به همان صورت به وارث او منتقل میشود که اگر صاحب آن پیدا شد، به او برگردانده شود و اگر قبل از شروع اعلام یا در بین آن مرده باشد، ظاهرا ورثه باید به جای او اعلام نمایند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بعد از جمع کردن حاصل و تمام شدن مدت مزارعه ریشه زراعت در زمین بماند و سال بعد دو مرتبه حاصل دهد چنانچه مالک یا زارع شرط اشتراک در ریشه نکرده باشد هر چند مالکیت مالک زمین نسبت به حاصل سال دوم خالی از وجه نیست ولی احوط ان است که در صورتی که زارع مالک بذر باشد مصالحه شود
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر یک نهاد حقوقی مالک معدن باشد, نه اشخاص و چند نفر به اشتراک به آن نهاد حقوقی خدمت دهند , بدون آنکه سهمی در مالکیت آن داشته باشند و معدن استخراج شده پس از کسر هزینه به مقدار نصاب برسد , ادای خمس آن بر مسئول آن نهاد واجب است. حکم چند نوع مواد معدنی از یک معدن
- [آیت الله جوادی آملی] .یک نهاد حقوقی مالک باشد نه اشخاص و چند نفر به اشتراک به آن نهاد حقوق ی خدمت دهند , بدون اینکه سهمی در مالکیّت آن داشته باش ند و گنج کشف شده بعد از کسر هزینه به مقدار نصاب برسد , ادای خمس آن بر مسئول آن نهاد لازم است.
- [آیت الله اردبیلی] آنچه در دست و تصرّف کسی یا در دست وکیل یا امین یا مستأجر او است خواه مال باشد یامنفعت و یا حق و مانند آن در صورتی که تصرّف همراه با ادّعای مالکیّت آن باشد تا زمانی که علم یا مدرک معتبر بر خلاف آن وجود نداشته باشد، ملک آن شخص محسوب میشود.
- [آیت الله اردبیلی] زن در مالکیّت اموال خویش استقلال دارد، یعنی آنچه شرعا به دست میآورد، مال خود اوست و شوهر بدون رضایت وی حقّ تصرّف در اموال او را ندارد، اگرچه در بسیاری از مصارف احتیاج به اجازه شوهر دارد، بلکه خوب است زن در مقام تصرّف در اموال خویش رضایت شوهر خود را تحصیل نموده و از او اجازه بگیرد.
- [آیت الله سیستانی] سپردهگذاری در بانکهای خصوصی به معنای قرض دادن به آن‌ها با شرط دریافت سود جایز نیست و اگر کسی چنین کند، اصل سپردهگذاری صحیح و شرط باطل است. و اگر بانک سود را پرداخت کرد، او مالک نمیشود، ولی اگر مطمئن باشد که مالکان بانک حتی در صورت علم به عدم مالکیت شرعی به تصرف او در این مال (سود) راضی هستند، تصرف او اشکال ندارد. و غالباً چنین است.