ما فی الذمه
آنچه بر گردن مكلف است، هر چند به آن علم نداشته باشد.
نیّت ما فی الذمه و نیّت رجاءً چیست؟
(مافی الذمّه) یعنی انجام عمل به قصد وظیفه ای که بر عهده مکلّف است، و (رجاءً) یعنی انجام عمل به امید مطلوبیّت یا درک ثواب.
(مافی الذمّه) یعنی انجام عمل به قصد وظیفه ای که بر عهده مکلّف است، و (رجاءً) یعنی انجام عمل به امید مطلوبیّت یا درک ثواب.
پاسخ:
(مافی الذمّه) یعنی انجام عمل به قصد وظیفه ای که بر عهده مکلّف است، و (رجاءً) یعنی انجام عمل به امید مطلوبیّت یا درک ثواب.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که نمی داند قضای روزه دارد، آیا می تواند روزه ما فی الذمه بگیرد؟ یعنی نیت کند اگر روزه قضا داشته باشد، آن را به جا آورد؛ وگرنه به عنوان روزه مستحبی حساب شود؟
- نماز جمعه را چهطور باید نیت کرد؟ (واجب قربة الی الله یا رجاء قربة الی الله و یا استحباباً قربة الی الله و یا هیچکدام نباشد تنها نماز جمعه یا جماعت میخوانم قربة الی الله؟)
- ما هو حکم المحمول المتنجس فی الطواف؟
- چندین سال است که مقداری از اموال مربوط به بیت المال نزد من است و اکنون می خواهم خود را برئ الذمّه نمایم، وظیفه من چیست؟
- در مواردی که استحباب عمره مفرده قطعی نیست، بلکه رجاءً به جا می آورد، آیا می تواند در حین اعمال، آن را رها کند؟
- آیا چک به منزله پول نقد است به طوری که اگر بدهکار آن را به طلبکار بدهد برئ الذمّه می شود؟
- منظور از کلمه (فی نفسه) که در رساله های عملیه آمده است، چه می باشد؟
- شخصی چندین سال است که خمس درآمد سالانه خود را نمی پرداخته، و فعلاً نمی داند چه مقدار بدهی از این بابت دارد، او در حال حاضر چگونه می تواند خود را از خمس بری الذمّه نماید؟
- امام جماعت در نماز باید چه نیتی بکند؟ آیا نیت جماعت باید بکند یا نیت فرادی؟
- در ماه رمضان باید برای هر روز نیت کرد، یا اینکه یک نیت در اول ماه کافی است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] نمازگزاری که عمدا در وقت نماز، نیّت ما فی الذمّه می کند؛ آیا نمازش صحیح است؟
- [سایر] معنی مافی الذمه برای نیت نماز چیست یا در واقعیت نماز قضا شده یا ما فی الذمه چیزی بین قضا و ادا است؟؟
- [سایر] در چه مواقعی می توان نمازی را که به قضا شدن آن شک داریم به نیت (ما فی الذمه) خواند؟
- [آیت الله بهجت] منظور از غسل ما فی الذمه چیست؟
- [آیت الله سبحانی] آیا خیار حیوان، اختصاص به مبیع معیّن دارد یا در کلی فی الذمه نیز جریان دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی یک بار به حج مشرّف می‌شود؛ ولی میگوید: (حج را آن طور که دلخواه من باشد، انجام ندادم) و اراده میکند که حج را برای بار دوم انجام دهد. آیا در بار دوم، باید نیّت احتیاط کند یا نیّت (ما فی الذمّه)؟
- [آیت الله خوئی] کسی موقع عمل واجب مثل نماز خواندن بدون نیت نماز ظهر و یا عصر و غیره، و یا اداء زکات مالی و بدنی و سایر واجبات، نیت میکند ما فی الذمه را به جا میآورم قربة الی اللََّه چه صورت دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که تا مدّتی وجوب غسل را نمیدانست و بعد از بلوغش نیز به این مسئله آگاه نشد و مثلاً جماع کرده و خیال میکرد که بعد از انزال منی غسل واجب می‌شود نه تنها با دخول و وسائل تحقیق هم نداشت یا ملتفت نبود که از کسی سؤال کند و مدت زیادی هم نماز خوانده و روزه گرفته و بعدها چندین بار با نیت غسل ما فی الذمه غسل را انجام داده در این صورت وظیفه نماز و روزههائی که قبل از غسل ما فی الذّمه خوانده چه خواهد بود؟
- [آیت الله سیستانی] خارج شدن از محل اعتکاف یا باطل کردن اعتکاف برای کسی که به نیت رجاء در مسجدی اعتکاف کرده چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] در مورد نمازی که نمیدانیم وقتش گذشته یا نه فرصت تحقیق هم نیست باید چه نیتی نماز بخوانیم (مافی الذمه) یا نیت دیگر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر موقعی که دادن زکات فطره واجب است فطره را ندهد و کنار هم نگذارد احتیاط آن است که بعداً به نیت (ما فی الذمه) یعنی بدون این که قصد ادا و قضا کند فطره را بدهد.
- [امام خمینی] کسی که از طرف دیگری برای حج اجیر شده باید طواف نساء را از طرف او یا به نیت ما فی الذمه بجا آورد. و اگر بجا نیاورد، زن بر آن اجیر حرام می شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در نماز عشاء پیش از رکوع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب را خوانده یا نه، چنانچه وقت به قدری کم باشد که بعد از تمام شدن نماز، نیمه شب شود، باید به نیّت عشاء نماز را تمام کند و سپس به قصد ما فی الذمّه نماز مغرب را بجا آورد و احتیاطا نماز عشاء را نیز به قصد ما فی الذمّه اعاده کند و اگر بیشتر وقت داشته باشد، باید نیّت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را در سه رکعت تمام کند و بعد نماز عشاء را بخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که باید برای انجام عملی مثل خواندن نماز بدل از وضو و بدل از غسل تیمم کند تیمم سومی به قصد این که بتواند ان عمل را انجام بدهد لازم نیست ولی اگر در تیمم اول نیت بدل از وضو یا نیت بدل از غسل نماید و تیمم دوم را به قصد ما فی الذمه انجام بدهد مطابق با احتیاط است
- [آیت الله بهجت] کسی که می داند یکی از نمازهای پنجگانه از او فوت شده و نمی داند کدام بوده، کافی است یک نماز صبح و یک مغرب و یک چهار رکعتی به قصد ما فِی الذمّه بخواند ، و در بلند یا آهسته خواندن آن مخیّر است ، و اگر مسافر بوده ، کافی است یک مغرب و یک دو رکعتی به قصد ما فی الذمه بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مسافر تا غروب آفتاب به اندازه خواندن سه رکعت نماز وقت داشته باشد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند و اگر کمتر وقت داشته باشد، باید احتیاطا یک نماز دو رکعتی به قصد ادا و به نیّت ما فی الذمّه (بدون قصد ظهر و عصر) بخواند و پس از آن یک نماز دو رکعتی دیگر بدون قصد ادا و قضا و به نیّت ما فی الذمّه بجا آورد و اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نماز وقت داشته باشد، باید هر دو نماز ظهر و عصر را احتیاطا بدون قصد ادا و قضا بخواند و اگر به اندازه سه رکعت وقت نداشته باشد، باید نماز عصر را احتیاطا بدون نیّت ادا و قضا بخواند و سپس نماز ظهر را قضا کند و اگر تا نیمه شب به اندازه خواندن چهار رکعت نماز وقت داشته باشد، باید نماز مغرب و عشاء را بخواند و اگر کمتر وقت داشته باشد، باید فقط نماز عشاء را بخواند و بعد نماز مغرب را احتیاطا بدون نیّت ادا و قضا بجا آورد و سپس احتیاطا نماز عشاء را نیز بدون نیّت ادا و قضا اعاده کند و چنانچه بعد از خواندن نماز عشاء معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نیمه شب باقی مانده است، باید فورا نماز مغرب را به نیّت ادا بخواند اگرچه احتیاط مستحب این است که آن را به قصد ما فی الذمّه بجا آورد و سپس بنابر احتیاط واجب نماز عشاء را بدون نیت ادا و قضا، اعاده نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در نماز عشأ پیش از رکوع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب را خوانده یا نه، چنانچه وقت به قدری کم است که بعد از تمام شدن نماز نصف شب می‌شود، باید به نیّت عشا نماز را تمام کند و همچنین اگر بیشتر وقت دارد، به نیّت عشا نماز را تمام کند گرچه اگر مغرب را بعد از عشا به نیّت ما فی الذّمه انجام دهد بسیار شایسته است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر پدر بعد از داخل شدن وقت نماز و گذشتن مقداری از آن که میتوانسته در آن مدّت نماز بخواند بمیرد، بر پسر بزرگتر لازم است آن نماز را بدون نیّت ادا و قضا و به قصد ما فی الذمّه از طرف پدر بجا آورد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که می داند یک نماز چهار رکعتی بر ذمه دارد، اما نمی داند قضای ظهر بوده یا عصر یا عشاء اگر یک نماز چهار رکعتی به نیت ما فی الذمه یعنی قضایی که بر عهده اوست بخواند کافی است و در بلند خواندن و آهسته خواندن حمد و سوره مخیر است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می شود و وقت فضیلت آن تا موقعی است که سایه شاخص به چهار هفتم آن برسد و چنان چه بخواهد نافله ظهر را بعد از نماز ظهر یا نافله عصر را بعد از نماز عصر بخواند بنابر احتیاط واجب نیت ادا و قضا نکند و به قصد ما فی الذمه به جا آورد.