وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
اگر محل مسح کسی زخم باشد، وظیفه اش چیست؟
در صورت عدم امکان برای تطهیر محل، باید به وظیفه ی جبیره عمل نماید. (مسأله ی 330 رساله)
در صورت عدم امکان برای تطهیر محل، باید به وظیفه ی جبیره عمل نماید. (مسأله ی 330 رساله)
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر محلّ مسح را، مسح کشیدیم ولی تری دست به قدر واجب مسح، محلّ مسح را فرا نگرفت، وظیفه چیست؟
- اگر بعد از مسح شک کردیم که تری دست به قدر واجب مسح، محلّ مسح را فرا گرفته یا نه؟ آیا می توان به آن اکتفا کرد؟
- وظیفه ما در مسح، موقعی که پا رطوبت دارد چیست؟
- اگر کف یک دست یا هر دو دست پیش از مسح نجس شود، وظیفه چیست؟
- اگر به جهت حرارت شدید قبل از مسح سر و پا، دست خشک شود، وظیفه چیست؟
- فردی که پشانیش به علت زخم به طور کامل بسته یا باندپیچی شده است؛ وظیفه اش چیست؟
- اگر برای جلوگیری از خونریزی، زخم متوفّی را بسته اند، وظیفه در غسل چیست؟ آیا وظیفه جبیره است یا باید جبیره را بردارند؟ و اگر برداشتن جبیره ممکن نبود وظیفه چیست؟
- زخمی را پس از خشک شدن محل زخم تطهیر کرده و یقین به طهارت آن پیدا نموده ام؛ اما پس از مدتی متوجه شدم که هنوز محل زخم خونی بوده است، تکلیف عبادات و لباس ها و وسایلی که در این مدت با آن در ارتباط بوده ام چیست؟
- در صورتی که روی پا نجس باشد و نشود آن را آب کشید، وظیفه ما برای مسح چیست؟
- اگر شخصی پایش قطع شده باشد و فقط پاشنه ی پای او مانده باشد یعنی قسمتی را که باید مسح بکشد از بین رفته باشد ، وظیفه او در مسح چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] کسی که محل مسح او زخم است، چه وظیفهای دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] محلّ انتهایی در مسح پا، برآمدگی روی پاست یا تا محلّ اتصال روی پا با انتهای استخوان ساق پا (مفصّل) را باید مسح کرد؟ ابتدای محل مسح پا، نوک ناخن پاست یا نوک انگشت پا را هم باید داخل مسح کرد؟ و آیا مسح از نوک یک انگشت پا و با عرض بسیار باریک کافی است یا نه؟
- [آیت الله اردبیلی] اگردر هنگام مسح پا آب از همان دست روی محل مسح همان پا بریزد حکم آن چیست ؟
- [آیت الله اردبیلی] در صورت شک بین خون نفاس و خون زخم، وظیفه زن چیست؟ و چنانچه لباسش آغشته به این خون شود، حکم خون نفاس را دارد یا زخم را؟
- [آیت الله خوئی] فرمودهاید در محل مسح: (باید رطوبت ظاهر نباشد به طوری که با آب مسح مخلوط گردد به مجرد مماسه نمودن) این عبارت را توضیح دهید؟
- [آیت الله بروجردی] بعضی از مردان در پیش سَر - که محل مسح است - موی باقی می‌گذارند، آیا مانع و موجب اخلال و ابطال مسح و وضوست یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی بعلّت بیماری استخوانی، دستش به پایش نمی رسد در نیتجه از مسح پا عاجز است چنین شخصی در مسح پاها چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی روی سر خود مو کاشته است، برای مسح سر چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] مایعی که پس از طهارت و برطرف کردن خون، محل زخم را فرا میگیرد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] خونابهای که پس از طهارت و برطرف کردن خون، محلّ زخم را فرا میگیرد چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت یا دستها باشد و بشود روی آن را باز کرد، چنانچه ریختن آب روی آن ضرر دارد و کشیدن دست تر ضرر ندارد، بنابر اظهر باید دست تر روی آن بکشد و بعد پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را هم دست تر بکشد، بهنحوی که در محل مسح و غَسل گذشت؛ و اگر صدق غَسل جبیره در محل غَسل ننماید، احتیاط این است که تیمم هم بنماید.
- اگر زخم یا دمل یا شکستگی در جلو سر یا روی پاها باشد و روی آن باز باشد، چنانچه نتواند آن را مسح کند، باید پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند؛ و اگر گذاشتن پارچه ممکن نباشد، مسح لازم نیست، ولی باید بعد از وضو احتیاطاً تیمم نماید.
- اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت و دستها باشد و روی آن باز بوده و آب ریختن به کمترین مقدار و شستن روی آن ضرر دارد، چنانچه کشیدن دست تر بر آن با آبی که در دست هست ضرر ندارد، ولی شستن صدق نمیکند، احتیاط واجب آن است که دست تر بر آن بکشد و بعد احتیاطاً پارچه پاکی روی آن گذاشته و دست تر را روی پارچه هم بکشد به قصد وظیفه که مسح یا غَسْل باشد. و اگر این مقدار هم ضرر دارد یا زخم نجس است و نمیشود آب کشید، باید اطراف زخم را بهطوریکه در وضو گفته شد، از بالا به پایین بشوید و بنابر احتیاط واجب پارچه پاکی روی زخم گذاشته و دست تر روی آن بکشد، و اگر گذاشتن پارچه ممکن نیست باید اطراف زخم را بشوید و بنابر احتیاط مستحب تیمم هم بنماید.
- کسی که وظیفه او تیمم است اگر در بعضی از جاهای تیمم او زخم یا دمل یا شکستگی باشد، باید به دستور وضوی جبیرهای، تیمم جبیرهای نماید.
- اگر جبیره بیشتر از معمول، اطراف زخم را گرفته، برداشتن آن ممکن نیست، باید به دستور جبیره عمل کند و بنابر احتیاط واجب تیمم هم بنماید، و اگر برداشتن جبیره ممکن است، باید جبیره را بردارد؛ پس اگر زخم در صورت و دستهاست اطراف آن را بشوید و اگر در سر یا روی پاهاست اطراف آن را مسح کند و برای جای زخم به دستور جبیره عمل نماید.
- بعد از شستن هردو دست باید جلو سر را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند . اگر تری در دست نمانده باشد وظیفه اش در مسأله 257 بیان خواهد شد . و احتیاط واجب در مسح سر از بالا به پایین است ؛ و مسح کردن با دست راست بهتر است .
- پهنای مسح پا به هر اندازه باشد کافی است، ولی بهتر آن است که به اندازه پهنای سه انگشت بسته مسح نماید، و بهتر از آن مسح تمام روی پا است.
- بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشت ها تا برآمدگی روی پا مسح کند. و احتیاط مستحب این است که تا مَفصل پا مسح نماید.
- اگر جایی از بدن یا لباس که با زخم فاصله دارد، به رطوبت زخم نجس شود، جایز نیست با آن نماز بخواند. ولی مقداری از بدن یا لباس که معمولاً به رطوبت زخم آلوده میشود، نماز خواندن با آن مانعی ندارد.
- اگر در صورت و دستها و جلوی سر و روی پاها بهسبب سوختن یا چیز دیگر، برآمدگی پیدا شود، مثل بلند شدن پوست بهسبب باد کردن محل آن، تا وقتی که جزو بدن به حساب میآید شستن و مسح روی آن کافی است و چنانچه سوراخ شود رساندن آب به زیر پوست لازم نیست، بلکه اگر پوستِ یک قسمت آن کنده شود، لازم نیست آب را به زیر قسمتی که کنده نشده برساند، ولی چنانچه پوستی که کنده شده گاهی به بدن میچسبد و گاهی بلند میشود، میتواند آن را قطع کند یا آب را به زیر آن برساند یا آنکه در هروقتی به وظیفه آن وقت عمل نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر زخم یا دمل یا شکستگی در جلوی سر یا روی پاها است و روی آن باز است چنانچه نتواند آن را مسح کند، به این معنی که زخم مثلًا تمام محل مسح را گرفته باشد. یا آنکه از مسح جاهای سالم نیز متمکن نباشد در این صورت لازم است تیمم نماید. و بنابر احتیاط وضو نیز گرفته و پارچة پاکی روی آن بگذارد، و روی پارچه را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زخم یا دمل یا شکستگی در جلوی سر یا روی پاهاست و روی ان باز است چنانچه نتواند ان را مسح کند به این معنی که مثلا زخم تمام محل مسح را گرفته باشد یا ان که از مسح جاهای سالم نیز متمکن نباشد بنابر احتیاط واجب بین وضو به این ترتیب که پارچه پاکی روی ان بگذارد و روی پارچه را با تری اب وضو که در دست مانده مسح کند و تیمم جمع کند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زخم یا دمل یا شکستگی در جلوی سر یا روی پاها است و روی آن باز است؛ چنانچه نتواند آن را مسح کند؛ به این معنی که زخم تمام محل مسح را گرفته باشد و یا آنکه از مسح جاهای سالم نیز متمکن نباشد؛ در این صورت لازم است تیمم نماید. و بنا بر احتیاط وضو نیز گرفته و پارچه پاکی روی آن بگذارند و روی پارچه را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر زخم یا دمل یا شکستگی در جلوی سر یا روی پاها است و روی آن باز است ، چنانچه نتواند آن را مسح کند به این معنی که زخم مثلاً تمام محل مسح را گرفته باشد ، یا آنکه از مسح جاهای سالم نیز متمکّن نباشد ، در این صورت لازم است تیمّم نماید ، و بنابر احتیاط مستحب وضو نیز گرفته و پارچه پاکی روی آن بگذارد ، و روی پارچه را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زخم یا دمل یا شکستگی در جلوی سر یا روی پاهاست و روی آن باز است، چنانچه نتواند آن را مسح کند، به این معنی که زخم مثلاً تمام محل مسح را گرفته باشد یا آن که از مسح جاهای سالم نیز متمکن نباشد در این صورت، باید پارچهای پاک و مانند آن را به طوری که جزء جبیره حساب شود روی زخم بگذارد و روی آن را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند و بنا بر احتیاط مستحب تیمم نیز بنماید و اگر مسح جبیرهای ممکن نباشد لازم است تیمم نماید و بنا بر احتیاط مستحب قسمتهایی را که میتواند وضو نیز بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زخم یا دمل یا شکستگی در محل مسح بوده و روی آن بسته باشد و نتواند آن را باز کند، چنانچه جبیره پاک باشد و بتوان روی آن را مسح نمود، باید روی جبیره مسح کند، وگرنه پارچه پاکی روی آن بگذارد و بر روی آن مسح کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه زخم یا دمل و شکستگی در محل مسح باشد چنانچه نتواند آن را مسح کند باید پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را با رطوبت آب وضو مسح کند و بنابر احتیاط واجب، تیمم هم بنماید و اگر گذاشتن پارچه ممکن نباشد باید وضوی بدون مسح بگیرد و بنابر احتیاط واجب تیمم هم بکند.
- [آیت الله سیستانی] در غیر غسل میت از سائر اغسال ، غسل جبیرهای مثل وضوی جبیرهای است ، ولی باید بنابر احتیاط لازم آن را ترتیبی بجا آورند ، و اگر در بدن زخم یا دمل باشد مکلف مخیّر است بین غسل و تیمم ، و در صورتی که غسل را اختیار کند و روی زخم باز باشد احتیاط مستحب آن است که پارچه پاکی روی زخم یا دمل باز گذاشته و روی پارچه را مسح نماید . و امّا اگر در بدن شکستگی باشد باید غسل نماید ، و احتیاطاً روی جبیره را هم مسح کند ، و در صورتی که مسح روی جبیره ممکن نباشد یا اینکه محل شکسته باز باشد لازم است تیمم کند.
- [آیت الله خوئی] در غیر غسل میت از سائر اغسال غسل جبیرهای مثل وضوی جبیرهای است، ولی بایدآن را ترتیبی بهجا آورند، و اظهر این است که اگر در بدن زخم یا دمل باشد و محل مجبور باشد واجب است غسل، و احتیاطاً مسح بر جبیره هم نماید و اگر محل مکشوف باشد مکلف مخیر است بین غسل و تیمم، و درصورتی که غسل را اختیار کند احتیاط مستحب آن است که پارچه پاکی روی زخم یا دمل باز گذاشته و روی پارچه را مسح نماید. و اما اگر در بدن شکستگی باشد باید غسل بنماید و احتیاطاً روی جبیره را هم مسح کند و درصورتی که مسح روی جبیره ممکن نباشد یا محل شکسته باز باشد لازم است تیمم کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر جبیره بیشتر از معمول اطراف زخم را گرفته وبرداشتن آن ممکن نیست، باید به دستور جبیره عمل کند، و به احتیاط واجب تیمّم هم نماید و اگر برداشتن جبیره ممکن است باید جبیره را بردارد، پس اگر زخم در صورت ودستها است اطراف آن را بشوید و اگر در سر است اطراف آن را مسح کند و اگر روی پاها باشد اطراف آن را مسح کند وبرای جای زخم به دستور جبیره عمل نماید.