حصار
حصار در لغت به معنی قلعه یا محاصره کردن کسی در جنگ آمده است.» [۱]
آیا می توان دور قبرستان عمومی را حصار کشید به نحوی که حصار در زمین قبرستان واقع می شود؟
اگر قبرستان وقف باشد و حصار مانع دفن اموات ولو در مقداری که حصار دارد جایز نیست.
اگر قبرستان وقف باشد و حصار مانع دفن اموات ولو در مقداری که حصار دارد جایز نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا زمین موقوفه برای قبرستان یا غیر آن را می توان مسجد کرد؟
- ملکی برای قبرستان عمومی خریداری شده و دو نفر در آن جا دفن شده اند، چون این ملک در زمین شیب قرار گرفته، اهالی حاضر نشده اند اموات خود را در آن جا دفن کنند، آیا اجازه می فرمایید هیأت امنا، این زمین را بفروشند و در کنار قبرستان قدیمی، زمینی را خریداری نمایند؟
- شخصی مدّت بیست سال است یک جریب زمین توتون کاری واقع در روستای... را وقف مؤبّد و حبس مخلّد نموده است که قبرستان شود. ولی تاکنون برای قبرستان از آن زمین مذکور استفاده نکرده اند چون فعلاً نیازی به قبرستان ندارند حال می شود با تعهّد، زمین نامبرده را با شرایطی اجاره داد که از آن استفاده شود و هر وقت نیاز شد، خلع ید شود یا خیر؟
- آیا در قبرستانی که زمین آن وقف قبرستان شده، می توان مسجد ساخت؟ و اگر مسجدی ساخته شود، آیا نماز خواندن در آن صحیح است؟
- افردی که به هر دلیل اعدام شده اند، آیا می توان در قبرستان مسلمانان دفن کرد؟
- آیا در مسح می توان تمام انگشتان را به جز انگشت کوچک لاک زد و روی آن مسح کشید؟
- آیا عقب نشینی، هنگام تجدید بنای مسجد، طبق قوانین شهرداری به نحوی که چند متر از مسجد داخل خیابان واقع شود جایز است؟
- آیا می توان قبل از مسح کشیدن سر و پا، با تری دست چپ دوباره روی دست راست دست کشید؟
- شخصی زمین بایری که در اطراف قبرستان قدیمی بوده خریداری کرده و وقف قبرستان نموده است. و پس از مدتی، واقف فوت کرده است چند نفر از اهالی تصمیم گرفته اند آن زمین را تبدیل به زمین زراعی نمایند تا مقداری از سود حاصله را صرف مسجد کنند. حکم شرعی را مرقوم فرمایید.
- آیا زکات را می توان صرف در اماکن عمومی کرد که افراد متمکّن نیز از آن استفاده می کنند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا ضرورت دارد که زمین قبرستان وقف ابدی برای قبرستان باشد، یا در زمین های (کرایه ای) طویل المدّت هم می توان به تدفین اموات مسلمانها پرداخت؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا ضرورت دارد که زمین قبرستان وقف ابدی برای قبرستان باشد، یا در زمین های (کرایه ای) طویل المدّت هم می توان به تدفین اموات مسلمانها پرداخت؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در قبرستان قدیمی به گمان اینکه استخوانهای قبلی پوسیده و خاک شده است، جهت دفن جنازه ای، قبر کندند و اتفاقاً دیدند که استخوانهای قبلی موجود است، وظیفه چیست؟ و فعلاً که نبش واقع شده، آیا جایز است جنازه موجود را در آن قبر دفن کنند؟ البته قبرستان عمومی و قدیمی است و صاحب قبر نامعلوم است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا می توان با پول فروش زمین وقف اولاد که در طرح عمرانی واقع شده، زمین خرید و خانه ساخت و وقف اولاد ذکور کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا روی زمین اصلاحات ارضی می توان مسجد و سایر اماکن عمومی از قبیل: حمام، مدرسه دینی طلاب و اماکن فرهنگی درست کرد؟
- [سایر] آیا در قبرستان می توان مسجد ساخت؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زمینی حدود هزار متر مربع از حدود 25 سال پیش وقف قبرستان شده است; امّا پس از دفن حدود 40 نفر، همسایگان مانع ادامه کار شده اند و آن زمین همچنان معطّل مانده است. آیا زمین مزبور بر وقفیّت باقی می باشد؟ در صورت باقی ماندن بر وقف، آیا می توان آن را تبدیل به مکان عمومی دیگر (مانند مدرسه، بیمارستان، حسینیّه و غیره) کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است قسمتی از قبرستان که هنوز مرده ای در آن دفن نشده و خود قبرستان هم وسیع است و کیفیت وقف آن هم به طور دقیق معلوم نیست، برای استفاده در مصالح عمومی مانند ساخت مسجد یا مراکز بهداشتی برای فرزندان منطقه اجاره داده شود. به این شرط که پول اجاره به نفع خود قبرستان استفاده شود؟ (قابل ذکر است که این منطقه به علت عدم وجود زمین خالی برای ساخت مراکز خدماتی در آن، نیاز به این قبیل خدمات دارد.)
- [آیت الله مکارم شیرازی] اطراف مسجد قدیمی مقداری زمین بایر و بدون استفاده میباشد که سالها قبل چند جنازه کودک در آن دفن گردیده و هیچ گونه مدرکی مبنی بر وقف بودن آن وجود ندارد، لذا هیأت عزاداری با رضایت اهالی محل تصمیم گرفتند که دور این زمین را حصار کشی نموده حسینیّهای در آنجا احداث کنند و آن مسجد قدیمی که در حال تخریب است را بازسازی و توسعه دهند آیا از نظر شرعی این کار جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا ضرورت دارد که زمین قبرستان وقف ابدی برای قبرستان باشد، یا در زمینهای (کرایهای) طویل المدّت هم میتوان به تدفین اموات مسلمان ها پرداخت؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه شهری در بلندی باشد که از دور دیده شود، یا بهقدری گود باشد که اگر انسان کمی دور شود دیوار آن را نبیند، کسی که از آن شهر مسافرت میکند، وقتی به اندازهای دور شود که اگر آن شهر در زمین هموار بود، دیوارش از آنجا دیده نمیشد، باید نماز خود را شکسته بخواند، و نیز اگر پَستی و بلندی خانهها بیشتر از معمول باشد، باید ملاحظه معمول را بنماید.
- مستحب است بعد از نماز سجده شکر نماید و همینقدر که پیشانی را به قصد شکر بر زمین بگذارد کافی است، ولی بهتر است صد مرتبه یا سه مرتبه یا یک مرتبه، (شُکراً للّه) یا (شکراً) یا (عَفْواً) بگوید و نیز مستحب است هر وقت نعمتی به انسان میرسد یا بلایی از او دور می‌شود، سجده شکر بهجا آورد.
- ظرفی را که به غیر بول نجس شده با آب قلیل به دو صورت می توان آب کشید : اول : آن که بنا بر اقوی یک مرتبه از آب پر کنند و خالی کنند . دوم : یک بار قدری آب در آن بریزند ، و آب را طوری در آن بگردانند که به جاهای نجس آن برسد و بیرون بریزند . و اگر به بول نجس شده باشد این کار را دو بار انجام دهند .
- اگر کافر ذمّی زمینی را از مسلمان بخرد، یا به طریقی دیگر مثل صلح به او منتقل شود، باید خمس آن را بدهد و اگر پول آن را هم بدهد، اشکال ندارد، و بنابر اظهر بین زمین مزروعی و یا غیر مزروعی فرقی نیست، ولی اگر خانه و دکان و مانند اینها را از مسلمان بخرد، در صورتی که مقصود اصلی او از این معامله زمین باشد و یا زمین و بنا هر کدام جداگانه قیمتگذاری و مورد معامله واقع شود، باید خمس زمین آنها را بدهد و در صورتی که مقصود او از خرید، بنای آن باشد، ولو زمین هم به تبع بنا داخل معامله است خمس ندارد، و بنابر احتیاط واجب کسی که خمس را از ذمّی میگیرد و به اهلش میدهد باید در وقت گرفتن و دادن نیت داشته باشد.
- در زمین بسیار وسیعی که از آبادی دور و چراگاه حیوانات است نماز خواندن و نشستن و خوابیدن اشکال ندارد، مگر اینکه انسان بداند و یا نشانههایی در کار باشد که گمان کند صاحبش راضی نیست، بنابر اظهر؛ و همچنین در زمینهای زراعتی هم که نزدیک ده است و دیوار ندارد، اگرچه در میان مالکین آنها صغیر و دیوانه باشد، نماز و عبور و تصرفات جزئی اشکال ندارد، ولی اگر یکی از صاحبانش ناراضی باشند تصرف در آن حرام و نماز باطل است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در زمین بسیار وسیع؛ بی اجازه مالک می شود نماز خواند به نحوی که در مسأله (277) در وضو گذشت.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در صحن یکی از امامان یا امامزادگان که سابقاً قبرستان بوده حوض یا نهری بسازند، چنانچه انسان نداند که زمین صحن را برای قبرستان وقف کردهاند، وضو گرفتن در آن حوض و نهر اشکال ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در صحن یکی از امامان یا امام زادگان که سابقا قبرستان بوده حوض یا نهری بسازند چنانچه انسان نداند که زمین صحن را برای قبرستان وقف کرده اند وضو گرفتن در ان حوض و نهر اشکال ندارد
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در صحن یکی از امامان یا امامزادگان که سابقا قبرستان بوده ، حوض یا نهری بسازند ، چنانچه انسان نداند که زمین صحن را برای قبرستان وقف کرده اند ، وضو گرفتن در آن حوض و نهر اشکال ندارد .
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در صحن یکی از امامان(علیهم السلام) یا امام زادگان که سابقا قبرستان بوده حوض یا نهری بسازند، چنانچه انسان نداند که زمین صحن را مخصوص قبرستان وقف کرده اند، وضو گرفتن از آن حوض یا نهر اشکال ندارد.
- [آیت الله بروجردی] اگر در صحن یکی از امامان یا امامزادگان که سابقاً قبرستان بوده حوض یا نهری بسازند، چنانچه انسان نداند که زمین صحن را برای قبرستان وقف کردهاند، وضو گرفتن در آن حوض و نهر اشکال ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] جائز است عبور ومرور از زمین مساجدی که در خیابان واقع شده و همچنین جائز است عبور از زمینهای مدارس دینی وحسینیههایی که در خیابان واقع شدهاند.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر گنج در زمینی که ملک عمومی است؛ مانند زمین های مفتوح العنوه، یافت شد، مال یابنده گنج است و خمس دارد.
- [آیت الله خوئی] جایز است عبور و مرور از زمین مساجدی که در خیابان واقع شده و همچنین جایز است عبور از زمینهای مدارس دینی و حسینیههائی که در خیابان واقع شدهاند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در صحن یکی از امامان یا امامزادگان که سابقاً قبرستان بوده حوض یا نهری بسازند، چنانچه انسان نداند که زمین صحن را برای قبرستان وقف کردهاند وضو گرفتن در آن حوض و نهر اشکال ندارد. شرط ششم آن که اعضأ وضو موقع شستن و مسح کردن پاک باشد.