تعمیر
تعمیر یعنی اصلاح و مرمت زمین، ساختمان و غیر آن . از آن به مناسبت در بابهاى مختلفى نظیر صلات، زکات، جهاد، وقف و صلح سخن رفته است.
آیا تعمیر مغازه که جزو سرمایه است از مؤونه حساب می شود؟
بله، از مؤونه حساب می شود.
بله، از مؤونه حساب می شود.
پاسخ:
بله، از مؤونه حساب می شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مغازه داری هنگام حساب سال خود، مقداری بدهی و مقداری طلب و مقداری پول نقد و مقداری جنس در مغازه (سرمایه) دارد؛ تکلیف خمس او چیست؟
- برای ساختن منزل مسکونی، مقداری از سرمایه ی مغازه را هزینه کردم، ولی بعدا به علت کمی سرمایه نتوانستم مغازه را باز کنم، لذا اجناسش را فروختم و مقداری از آن را برای منزل و بقیّه را برای مایحتاج زندگی هزینه کردم و قسمتی از اجناس مغازه نیز موجود است، به علاوه چند سال قبل از تعطیل شدن مغازه، حساب سال داشتم و بعد به علت ندانستن مسأله و تصوّر این که فرد بدهکار، خمس ندارد، حساب مغازه را نکردم، حال تکلیف چیست؟
- مغازه داری که سرمایه مغازه اش از پول خمس نداده تهیه شده و اکنون می خواهد سال خمسی قرار دهد و مال خود را حلال کند، چگونه حساب کند که به امرار معاش او صدمه وارد نشود؟
- شخصی وسیله ای را برای تعمیر نزد مغازه ای گذاشته است، امّا آن وسیله در مغازه به سرقت رفته است، چه کسی ضامن آن است؟
- آیا تلفن منزل جزو مایحتاج زندگی و مؤونه حساب می شود و خمس ندارد؟
- چه خرج هایی به عنوان مؤونه به حساب می آید و خمس به آن ها تعلق نمی گیرد؟
- آیا پولی که شخص بابت سرقفلی مغازه از منافع و درآمد سالش پرداخت کرده، حکم سرمایه را دارد؟ و آیا این پول خمس دارد؟
- اگر خانه ام را بفروشم و از پول آن دو باب مغازه خریداری کنم تا آن ها را اجاره داده و با پول اجاره آن ها، منزل مسکونی اجاره نمایم و بقیه درآمد حاصل از اجاره ی مغازه را صرف تأمین زندگی و احیانا تهیه منزل شخصی نمایم. آیا این مغازه ها سرمایه کسب محسوب می شود و مشمول خمس است؟
- پولی که جهت حج و عمره و یا زیارت مشاهد مشرفه واریز شده است، پس از رسیدن سال خمسی، جزو مؤونه حساب می شود؟
- برای دفن اعضای خانواده از درآمد وسط سال مقبره ای می خرد. آیا جزو مؤونه و مخارج حساب می شود یا باید خمس آن را بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی مغازه خود را در وسط سال تعمیر و تزئین میکند، آیا این مخارج جز سرمایه حساب میشود و خمس دارد یا جز مخارج و هزینههای کسب؟ اگر موجب افزایش قیمت مغازه گردد، آیا خمس این مقدار افزایش را باید سر سال پرداخت نماید، یا زمانی که مغازه را بفروش میرساند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا سرقفلی، جزء مؤونه حساب میشود یا جزء سرمایه؟ در صورت افزایش ارزش سرقفلی، حکم آن چیست؟
- [آیت الله سبحانی] آیا سرمایه از مؤونه است؟
- [آیت الله خوئی] سرمایه معادل مؤونهء سال، و سرقفلی جزو مؤونه است؟
- [آیت الله بروجردی] در وجوب حج داشتن مخارج ذهاب و اِیاب و مؤونه عیال کافی است، یا سرمایه لایق به شأن هم از مؤونه است؟
- [آیت الله خامنه ای] در سال 82 خمس یک ساله سرمایه مغازه خود را حساب کردم. در سال 83 که می خواستم خمس یک ساله خود را حساب کنم متوجه شدم که بایستی مالیات سال 81 و82 را پرداخت کنم. سوال اینست که آیا در محاسبه خمس 83 می توانم مالیات سال های81 و82 را از سرمایه کم کنم با توجه به اینکه جاهل به مسأله مالیات بودم؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی خانهای ساخته و در آن چند مغازه هم احداث کرده است تا علاوه بر سکونت خود، از راه اجاره مغازهها گذران زندگی نماید. آیا مغازهها مانند خود خانه مسکونی جزء مؤونه حساب میشود و خمس ندارد یا حساب جداگانه دارد؟
- [آیت الله خوئی] اگر کسی ما بین سال مبلغی جمع کرده میخواهد سرمایه کسب قرار دهد آیا جزو مؤونه است؟
- [آیت الله خوئی] کسی که از مجتهدی که سرمایه را استثنا میکرد و خمس لازم نمیدانست تقلید میکرد سرمایه تعیین نمود و این سرمایه از بین رفت و سرمایه جدیدی بدست آورد یا سرمایه سابق وافی نیست، و فعلاً از شما تقلید میکند آیا مثل سابق سرمایه او خمس ندارد یا طبق فتوای فعلی باید به اندازه مؤونه سال کسر و مابقی را خمس بدهد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] بفرمائید چه خرجهائی، بعنوان مؤونه به حساب میآید که خمس ندارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- شریکی که با سرمایه شرکت معامله میکند، اگر زیادهروی ننماید و در نگهداری سرمایه کوتاهی نکند و اتفاقاً مقداری از آن تلف شود، ضامن نیست.
- شریکی که با سرمایه شرکت معامله میکند، اگر بگوید سرمایه تلف شده و پیش حاکم شرع قسم بخورد، باید حرف او را قبول کرد.
- سرمایه و آلاتی را که در وقت کسب به آنها و یا تکمیل آنها نیاز دارد، اگر از پولی تهیه کند که باید خمس آن را بدهد، حکم همان پول را دارد، و اگر از پولی مثل ارث تهیه شده باشد خمس ندارد، و اگر از دستمزد کاری که کرده سرمایه یا آن وسایل را تهیه کند، در صورتی که در همان سالِ کسب با آن سرمایه و وسایل، مقصودی عقلایی و متناسب با شأن خود دارد، اصل سرمایه و وسایل خمس ندارد، ولی واجب است خمس سودی که از آنها میبرد بدهد؛ و اینکه گفته شد سرمایه خمس ندارد منظور، آن مقدار از سرمایه است که زندگی مطابق شأن او بدون آن تأمین نمیشود، پس اگر سرمایه زیادتر از این بود آن مقدار زیادتر خمس دارد.
- اگر شرط نکنند که یکی از شریکها بیشتر منفعت ببرد، چنانچه سرمایه آنان یک اندازه باشد، منفعت و ضرر را هم به یک اندازه میبرند و اگر سرمایه آنان یک اندازه نباشد، باید منفعت و ضرر را بهنسبت سرمایه قسمت نمایند؛ مثلاً اگر دو نفر شریک شوند و سرمایه یکی از آنان دو برابر سرمایه دیگری باشد، سهم او از منفعت و ضرر، دو برابر سهم دیگری است، اگرچه هر دو به یک اندازه کار کنند یا یکی کمتر کار کند، یا هیچ کار نکند.
- ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی میباشد، مستحب است و اگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد، میتوانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند بلکه میتوانند مسجدی را که خراب نشده، برای احتیاج مردم خراب کنند و بزرگتر بسازند.
- اگر در اول سال منفعتی نبرد و از سرمایه خرج کند، و پیش از تمام شدن سال منفعتی بهدستش آید، میتواند مقداری را که از سرمایه برداشته از منافع کسر کند.
- اگر برای حرم یکی از امامان یا امامزادگان چیزی نذر کند، باید آن را در تعمیر و روشنایی و فرش حرم و مانند اینها مصرف کند.
- اگر در عقد شرکت شرط کنند که هر دو با هم خرید و فروش نمایند، یا هر کدام بهتنهایی معامله کنند، یا فقط یکی از آنان معامله کند، باید به قرارداد عمل نمایند، و اگر معین نکنند که کدام یک با سرمایه خرید و فروش نمایند، هیچ کدام بدون اجازه دیگری، نمیتوانند با آن سرمایه معامله کنند.
- لازم است در مضاربه، سرمایه طلا، نقره سکهدار و عین باشد، بنابراین منفعت یا دینی که بر عهده شخصی است نمیتواند سرمایه قرار گیرد، و بنابر اقرب، مضاربه با پول رایج هر زمان، مثل اسکناس، که معمولاً در مقابل جنس پرداخت میشود، جایز است.
- خوابی را که در آن محتلم شده خواب اول حساب نمیشود، بلکه اگر از آن خواب بیدار شود و دوباره بخوابد خواب اول حساب میشود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] زمینهای موات چنانچه برای تجارت یا بهرهبردن از کشت و زرع آن آباد شود، جزء سرمایه به حساب میآید؛ ولی اگر برای تفریح و استراحت شخصی خود و زن و فرزندانش باشد و قصد تجارت و کسب نداشته باشد، در صورتی که عرفا خارج از شأن او نباشد، جزء سرمایه محسوب نمیشود بلکه مؤونه است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مستأجر مبلغی را به عنوان سرقفلی مغازه بپردازد، آن سرقفلی جزء سرمایه است و حکم آن را دارد و کسی که مبلغ سرقفلی را گرفته، اگر تا آخر سال آن را به مصرف مؤونه زندگی نرساند و باقی بماند، باید خُمس آن را بدهد.
- [آیت الله مظاهری] کسیکه خلاف شأنش خانه یا لوازم زندگی و حتّی خوراک و پوشاک تهیه کند مسرف است، و باید خمس آن خانه و لوازم زندگی و مانند آنها را بدهد، و از مؤونه سال حساب نمیشود، و همچنین مترف و مبذّر باید خمس آنچه را اتراف و تبذیر نمودهاند بدهند و نمیتوانند از مؤونه سال حساب کنند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر باغی احداث کند برای آنکه بعد از بالا رفتن قیمتش بفروشد میوه و نموّ درخت ها و زیادی قیمت باغ جزء درآمد سال او است و اگر صرف مؤونه نشد باید خمس آن را بدهد. ولی اگر قصدش این باشد که میوه آن را بفروشد باید خمس میوه را اگر صرف مؤونه او نشود بدهد. و اصل باغ حکم سرمایه را دارد که باید طبق احکام خمس سرمایه تخمیس شود.
- [آیت الله مظاهری] مغازه و سرقفلی و وسایل کسب و سرمایه خمس دارد. اما لوازم زندگی نظیر خانه و اثاثیه خانه و ماشین سواری به اندازه متعارف خمس ندارد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] فروختن در و پنجره و چیزهای دیگر مسجد چه جزء بنا حساب بشود یا نه باطل است و اگر مسجد خراب شود؛ باید اینها را صرف تعمیر همان مسجد کنند و چنانچه به درد آن مسجد نخورد؛ باید در مسجد دیگر مصرف شود؛ ولی اگر به درد مسجدهای دیگر هم نخورد چنانچه جزء بنا حساب نشود می توانند آن را بفروشند و پول آن را اگر ممکن است صرف تعمیر همان مسجد و گرنه صرف تعمیر مسجد دیگر نمایند.
- [آیت الله مظاهری] خرجهایی را که انسان برای به دست آوردن فایده میکند مانند دلالی، اجاره مغازه، حقوق منشیها و مانند اینها، میتواند جزو مخارج کسب حساب نماید و خمس ندارد.
- [آیت الله مظاهری] اگر ملکی را مثلاً برای تعمیر مسجدی وقف نمایند، چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد با اذن حاکم شرع عایدات آن، در غیر تعمیر، یا تعمیر مسجد دیگر و مانند اینها مصرف میشود.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که چند نوع تجارت یا در چند شهر کارگاه و مغازه دارد، خواه برای هر نوع تجارت دفتر مرکزی و حساب جداگانه داشته باشد و خواه تمام محاسبات را در یک دفتر مرکزی حسابرسی نماید، در هر دو صورت , میتواند ضرر و خسارت یک کارگاه و مغازه را از مجموع سود و درآمدش کسر نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر تاجر یا کاسب و یا کشاورز از درآمد سالانه خود وسیله نقلیهای بخرد، چنانچه آن را برای استفاده در کسب و کار خریده باشد، حکم سرمایه را دارد؛ و اگر برای استفاده خانوادگی و برآوردن نیاز زندگی خریده باشد، جزء مؤونه است و خُمس آن واجب نیست و چنانچه برای هر دو باشد، به نسبتی که برای کسب و کار از آن استفاده میکند، حکم سرمایه را دارد.