خرید و فروش
بیع، مبادلهی مال در برابر مال است. معنای یاد شده، معنای لغوی بیع است و در باب تجارت یا بیع- بنابر اختلاف تعبیر در کلمات فقها- به تفصیل از احکام، اقسام و شرایط آن سخن رفته است.
خرید و فروش مسکرات حرام و معامله آنها باطل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- ضابطه در حلال یا حرام بودن آبزیان چیست؟ آیا در صورت حرام بودن، خرید و فروش آنها نیز حرام است؟
- آیا خرید و فروش جنس ضروری و غیر ضروری در اعتکاف، باعث بطلان اعتکاف می شود؟ آیا کار حرام انجام داده است؟
- اینجانب بدون بخشش یا خرید و فروش، وعده بخشش زمینی را به فرزندم دادم و او قسمتی از آن زمین را تحت تصرف خود قرار داده، و مابقی آن زمین را وقف نمودم. آیا چنین وقفی صحیح است؟
- 1. آیا بازی کلش آف کلنز از نظر شرعی جایز است؟ 2. پرداخت مبلغی برای خرید برخی از امکانات مجازی در این بازی جهت ارتقاء و ادامه آن و یا خرید و فروش این بازی که در هر مرحله دارای قیمتی متفاوت است، به فرد دیگری جایز است؟
- فروشنده لوازم اداری هستم. گاهی مسؤول خرید شرکتی برای خرید مراجعه می کند و تقاضای صدور فاکتوری بالاتر از قیمت خرید را دارد. آیا چنین کاری جایزی است؟
- فروشنده لوازم اداری هستم. گاهی مسؤول خرید شرکتی برای خرید مراجعه می کند و تقاضای صدور فاکتوری بالاتر از قیمت خرید را دارد. آیا چنین کاری جایزی است؟
- گاهی در معاملات بازار مبلغی را تحت عنوان عرف چک علاوه بر مبلغ چک از خریدار دریافت می کنند بدین منظور که در صورت تأخیر از زمان سر رسید، مبلغی اضافی از صاحب چک دریافت می شود و یا اینکه بین فروش نقدی ونسیه تفاوت گذاشته می شود. آیا این کار موجب ربوی شدن معامله می شود؟
- طلا فروشی طلای خود را به قیمت مثلا گرمی 100 هزار تومان می فروشد، اگر فردی طلای خود را به قصد فروش پیش او ببرد، طلافروش با قیمت گرمی 90 هزار تومان از او می خرد، و اگر به قصد تعویض پیش او ببرد، طلافروش ارزش طلای خود را گرمی 100هزار تومان در نظر می گیرد و ارزش طلای آن شخص را گرمی 94 هزار تومان در نظر می گیرد سپس طلاها را تعویض می کند.آیا خرید و فروش و تعویض طلا با چنین شرایطی جایز است؟
- اقدام آگاهانه نسبت به معامله غبنی و ضرر رساندن و فریب دادن دیگران در معامله چه حکمی دارد؟
- آیا معامله لیزینگ جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] خرید، فروش و استعمال و حمل و نقل تمامی مسکرات چه حکمی دارد؟ آیا استعمال مسکرات در مواردی چون بیماری و برای درمان، تغییری در حکم ایجاد مینماید یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر معتکف خرید و فروش نماید، آیا معامله و اعتکاف او باطل است، یا فقط مرتکب فعل حرامی شده است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا خرید و فورش انگشتر طلای مردانه که فقط مردان از آن استفاده می کنند،فقط حرام است یا علاوه بر حرمت، معامله نیز باطل است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا معامله معاطاتی در خرید و فروش و سایر معاملات، همانند معامله عقدی محکوم به لزوم است؟
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که نمیدانسته معامله ای حرام است مثلاً قبل از انقلاب معمولاً مردم کشت تریاک داشته و خرید و فروش میکردهاند و کسی که در آن سالها مقداری از پول خرید خانهاش از طریق این معامله بوده ب توجه به آنکه ندانسته چنین معاملهای حرام است، حال نماز خواندن و انجام عبادات زن و فرزند او در این خانه اشکال دارد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا خرید و فروش دیش(بشقاب) ماهواره، حرمت وضعی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خرید و فروش ماهیهای حرام گوشت چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا خرید و فروش با بهائیان حرام می باشد؟
- [آیت الله بهجت] خرید و فروش انگشتر طلای زرد مردانه که فقط مورد استفاده ی مردان قرار می گیرد، باطل است یا فقط حرام می باشد؟
- [سایر] آیا فروش و معامله جواهرات بدلی حرام است یا حلال؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر روباه و مانند آن را به غیر دستوری که در شرع معیّن شده کشته باشند، یا خودش مرده باشد، خرید و فروش پوست آن حرام و معامله آن باطل است.
- خرید و فروش آلات لهو مثل تار و ساز، حتّی سازهای کوچک حرام است و امّا آلات مشترک مثل رادیو و ضبط صوت در صورتی که به قصد استعمال در حرام نبوده و این معامله سبب استعمال در حرام نباشد، خرید و فروش آن مانعی ندارد.
- معاملات ذیل باطل است: اوّل: خرید و فروش عین نجس مثل بول و غائط. گفتنیست که در برخی از نجاسات علاوه بر باطل بودن معامله، معامله بنا بر أقوی یا بنا بر أحوط حرام نیز میباشد، تفصیل این مسأله در کتب مفصّلتر ذکر شده است. دوم: خرید و فروش مال غصبی، البتّه اگر مالک بعداً معامله را اجازه کند، معامله صحیح خواهد بود. سوم: خرید و فروش چیزی که عقلاء برای تحصیل آن، شیء با ارزشی را نمیپردازند؛ همچون آب در کنار دریا، یا اصلاً در صدد تحصیل آن برنمیآیند؛ همچون حشرات معمولی. چهارم: معامله چیزی که منافع معمولی آن فقط کار حرام باشد، مانند آلات قمار. گفتنیست که اگر چنین معاملهای سبب شود که خریدار به گناه بیفتد، معامله حرام نیز میباشد. (13) پنجم: معاملهای که در آن ربا باشد، این گونه معامله علاوه بر باطل بودن حرام نیز میباشد. در برخی از موارد معامله حرام است ولی باطل نیست همچون: 1 - معاملهای که سبب کار حرام گردد. 2 - فروش جنسی که با چیز نامرغوب مخلوط است، در صورتی که آن چیز معلوم نباشد و فروشنده هم به خریدار نگوید، مثل فروختن روغنی که آن را با پیه مخلوط کرده است و این عمل را غشّ میگویند، پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غشّ کند، یا به آنان ضرر بزند، یا تقلّب و حیله نماید و هر که با برادر مسلمان خود غشّ کند، خداوند برکت روزی او را میبرد و راه معاش او را میبندد و او را به خودش واگذار میکند. غشّ در معامله سبب بطلان معامله نمیشود ولی سبب میشود که کسی که در معامله با وی غشّ شده بتواند معامله را به هم بزند، مگر آن که جنس فروخته شده به طوری با جنس دیگر مخلوط شود که جنس معامله شده به شمار نیاید که معامله باطل نیز میباشد.
- بر کاسب لازم است احکام خرید و فروش را در موارد محلّ ابتلاء یاد بگیرد، تا در اثر ندانستن احکام، به حرام گرفتار نشود، از حضرت صادق علیهالسلام روایت شده: کسی که میخواهد خرید و فروش کند، باید احکام آن را یاد بگیرد و اگر پیش از یاد گرفتن احکام آن خرید و فروش کند، به واسطه گرفتار شدن معاملههای باطل و شبههناک به هلاکت میافتد.
- اگر معیّن نکنند که کدامیک از آنان با سرمایه خرید و فروش نماید، هیچ یک از آنان بدون اجازه دیگری نمیتواند با آن سرمایه معامله کند.
- اگر در عقد شرکت شرط کنند که هر دو با هم خرید و فروش نمایند، یا هر کدام به تنهایی معامله کنند، یا فقط یکی از آنان معامله کند، باید به قرارداد عمل نمایند.
- معامله دواهایی که در آن عین نجس به کار رفته بنا بر مشهور باطل است، ولی اگر متنجّس باشد، چنانچه منافع غالبی آن حرام نباشد و آن را به شرط مصرف کردن در کار حرام معامله نکنند، معامله صحیح و جایز است مگر این که معامله سبب گردد که مشتری آن را در کار حرام صرف کند که معامله حرام ولی صحیح است.
- اگر چیزی را که میفروشد یکی از شرطهای صحّت معامله در آن نباشد، مثلاً چیزی را که باید با وزن خرید و فروش کنند بدون وزن معامله نمایند، معامله باطل است و چنانچه فروشنده و خریدار با قطع نظر از معامله راضی باشند که در مال یکدیگر تصرّف کنند اشکال ندارد، وگرنه چیزی را که از یکدیگر گرفتهاند مثل مال غصبیست و باید آن را به هم برگردانند و در صورتی که مال هر یک در دست دیگری تلف شود، چه بداند معامله باطل است چه نداند، باید عوض آن را بدهد.
- در خرید و فروش لازم نیست صیغه عربی بخوانند، مثلاً اگر فروشنده به فارسی بگوید که این مال را در عوض این پول فروختم و مشتری بگوید قبول کردم معامله صحیح است، ولی خریدار و فروشنده باید قصد انشاء داشته باشند، یعنی به گفتن این دو جمله مقصودشان خرید و فروش باشد.
- اگر چیز پاکی مانند روغن و نفت که آب کشیدن آن ممکن نیست نجس شود، معامله آن چند صورت دارد: صورت اوّل: چیزی باشد که منافع غالبی آن حرام است، ولی قصد مشتری از خرید آن، تنها استفاده از آن در منفعت حلال نادر باشد، مثلاً بخواهد روغن نجس را بسوزاند، معامله صحیح و جایز است. صورت دوّم: چیزی باشد که منافع غالبی آن حرام است و قصد مشتری از خرید آن تنها استفاده در منفعت حلال نباشد، مثلاً بخواهد روغن نجس را بخورد، یا هنوز در مورد استفاده از آن تصمیمی نگرفته باشد معامله باطل است. در این دو صورت فرقی نیست که مشتری نجس بودن آن چیز را بداند یا نداند و اگر مشتری نجس بودن آن چیز را نداند و در صورت نگفتن به حرام میافتد، مثلاً روغن نجس را میخورد، فروشنده باید نجس بودن آن را بگوید و اگر معامله سبب شود که مشتری آن را در کار حرام به کار گیرد معامله به طور کلی حرام است، هر چند به مشتری بگوید، یا مشتری خود حرام بودن آن را بداند. صورت سوم: چیزیست که منفعت غالبی آن حرام نیست ولی در معامله شرط میشود که آن را در کار حرام صرف کند که معامله حرام و باطل است. صورت چهارم: همانند صورت قبلی ولی شرط نمیشود که در کار حرام صرف شود در این صورت اگر مشتری آن را برای کار حرام نخرد، بدون اشکال معامله صحیح و جایز است و اگر مشتری آن را برای خصوص کار حرام بخرد، معامله صحیح است، ولی اگر معامله سبب شود که مشتری آن را در کار حرام صرف کند، معامله حرام است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خرید و فروش مسکرات حرام، و معامله آنها باطل است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش مسکرات حرام و معامله آنها باطل است.
- [امام خمینی] خرید و فروش مسکرات حرام و معامله آنها باطل است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] خرید و فروش تمام انواع مسکرات حرام و باطل است.
- [آیت الله سبحانی] خرید و فروش تمام انواع مسکرات حرام و باطل است.
- [آیت الله بروجردی] خرید و فروش مسکرات، حرام و معاملهی آنها باطل است.
- [آیت الله علوی گرگانی] خرید وفروش مسکرات حرام ومعامله آنها باطل است.
- [آیت الله اردبیلی] خرید و فروش مست کنندهها و مواد مخدر، حرام و معامله آنها باطل است.
- [آیت الله بهجت] خرید و فروش چیزهای مستکننده حرام و معامله آنها باطل است.
- [آیت الله سیستانی] خمر و سایر مسکرات روان ، معامله آنها حرام و باطل است .