اولاد
فرزند به معنای بچه و آنکه از دیگری زاده شده است.
مالی که به نام کسی وقف شده خودش فوت کرده آیا اولاد او از آن ملک ارث می‌برند یا خیر؟
اگر وقف تصریح نکرده حقی ندارند.
اگر وقف تصریح نکرده حقی ندارند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- متولی مسجد که فوت کرده آیا اولاد او از تولیت مسجد ارث می‌برند؟
- پدر و مادر از اولاد چقدر ارث می‌برند و از چه می‌برند؟ البته غیر از پدر و مادر متوفّی یک پسر و دو دختر هم دارد.
- بنظر حضرتعالی در وقف خاص مثل وقف بر اولاد یا وقف شخص مثل امام حسین با مدت معین ده روز که وقف منقطع الاخر میباشد ورثه واقف به صورت ملک غیر طلق مالک ملک میشود یا خیر؟
- همین زن ازدواج نمود و از شوهر دوّم نیز دو دختر و دو پسر دارد، آیا اولاد از همسر دوم از اموال شوهر قبلی (ما ترک) ارث می‌برند یا خیر؟
- شوهر و دو فرزند اینجانب در سانحه اتومبیل فوت نمودهاند چون لحظه دقیق فوت مشخص نیست و تقدم و تأخر وت مرحومین معلوم نمیباشد. با توجه به ماده 873 قانون مدنی در باب امور جسمی که تصریح میدارد (اگر تاریخ فوت اشخاصی که از یکدیگر ارث می‌برند مجهول و تقدم و تأخر هیچیک معلوم نباشد اشخاص مزبور از یکدیگر ارث نمیبرند مگر آنکه فوت به سبب غرق یا هدم واقع شود.)
- بعد از فوت شخصی، یکی از فرزندان او در خانه مسکونی او ساکن شده است. آیا سایر ورثه از این خانه ارث می‌برند؟ و آیا میتوانند اجاره چند ماه سکونت او را از وی بگیرند؟
- شخصی که از دنیا رفته و وارث میّت، عمو و عمّه پدر و مادری و دائی هستند چگونه ارث می‌برند و اگر ورثه عمو باشد با دائی زاده و یا عمو یا خاله زاده چگونه ارث می‌برند؟
- شخصی به نام محمد فاقد اولاد میباشد و فوت کرده اموال او به همسر تعلق گرفته پس از آن همسر او نیز فوت کرده است که یک خواهر که از پدر و مادر یکی هستند دارد و خواهر و برادرانی که از پدر یکی و از مادر جدا هستند دارد، نحوه تعلق ارث به ایشان چگونه است؟
- اگر ملک وقف خراب شود از وقف بودن خارج میشود یا خیر؟
- شخصی از دنیا رفته وارث میّت جدّ و جده پدری و مادری و جدّ و جدّه مادری و یک برادر و دو خواهر هستند اینان چگونه ارث می‌برند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر زنی فوت کند، شوهر و فرزندانش (دو دختر و سه پسر) چگونه ارث می‌برند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مردی زنی را عقد موقّت کرده و مدّت را فراموش نموده بعد مرد و یا زن فوت نمود، آیا از یکدیگر ارث می‌برند و آیا بچّههای این زن صیغهای که از شوهر قبل هستند از این شوهر ارث می‌برند؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی ملکی را بر اولاد ذکور خود وقف نموده و صریح عبارت وقف نامه این است: وقف نمود فلان بن فلان ملک خود را بر اولاد خود و بعد هم بر اولاد ذکور ایشان و بعد هم بر اولاد ذکور ایشان و بعد از ایشان اولاد اناث نسلاً بعد نسل و بطناً بعد بطن و قرناً بعد قرن ما توالد وا و تناسلوا، بفرمایید که آیا عمل به این وقف نامه و وقف به طور ترتیب است یا تشریک و در صورت ترتیب أقرب إلی الواقف در سلسله موقوف علیهم مُقَدَّمند یا نه مثلاً با بودن اولاد، اولاد اولاد سهم خواهند برد یا نه؟
- [سایر] پدر و خواهرم هر دو در یک روز بر اثر تصادف فوت کردند، با توجه به اینکه نمیدانیم دقیقاً کدامیک زودتر فوت کرده است، آیا فرزندان خواهرم از پدرم ارث می‌برند یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] پدر و فرزندی در سانحه رانندگی در آن واحد فوت نمودهاند و حسب نظریه کمیسیون پزشکی قانونی تقدّم و تأخّر زمانی فوت نامبردگان مجهول میباشد. خواهشمند است بفرمائید آیا آن پدر و فرزند از یکدیگر ارث می‌برند یا خیر؟
- [آیت الله بروجردی] ملکی وقف اولاد ذکور بوده، اولاد ذکور مرتبه اُولی ملک وقف را به مدّت نود سال اجاره داده و اجاره آن را نقد گرفته، فعلاً موجر و مستأجر هر دو وفات نمودهاند، آیا وارث موجر میتواند ملک خود را از وارث مستأجر مطالبه کند یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی چیزی را وقف کرده و تولیت آن را مادام الحیات برای خود و پس از فوت برای اولاد ارشد ذکور نسلا بعد نسل و طبقه بعد طبقه قرار داده، آیا تولیت بعد از فوت ارشد اولاد بلاواسطه به اولاد او می رسد یا به عموی آنها؟
- [آیت الله بروجردی] زیدی بعد از فوت زوجه اوّلیه خود - که دارای اولاد است – زوجه ثانیه به طور دایم اختیار مینماید، پس از وفات بدون وصیت با داشتن اولاد از زوجه اوّلی زوجه ثانوی از زید متوفّی - شوهر خود - چه ارث میبرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا بر جنگلها حکم ملک، جاری می شود و می توان مسأله ارث، وقف، اجاره و... را بر آن مترتّب کرد؟
- [آیت الله بهجت] واقفی زمین های کشاورزی را به وقف خاصّ، وقف اولاد کرده است به عبارت: "بطنا بعد بطن و طبقا بعد طبق" و تولیت آن را پس از واقف به ارشد اولاد ذکور واگذار کرده و واقف مرده است و هیچ اولادی ندارد و برادرزاده و خواهرزاده دارد. آیا موقوفه به آن ها ارث می رسد؟ اگر پاسخ منفی است، مصرف موقوفه باید چگونه باشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر ملک وقف خراب شود ، از وقف بودن بیرون نمی رود .
- اگر کسی چیزی را وَقْف کند ، از ملک او خارج می شود و خود او و دیگران نمی توانند آن را ببخشند ، یا بفروشند و کسی هم از ان ملک ارث نمی برد ولی در بعضی از موارد که در مسألة 2090 و 2091 گفته شد ، فروختن آن اشکال ندارد .
- اگر ملکی را بر افراد مخصوصی مثلاً بر اولاد خود وقف کند که هر طبقه ای بعد از طبقة دیگر از آن استفاده کنند ، چنانچه متولّی ملک آن را اجاره دهد و بمیرد در صورتی که مراعات مصلحت وقف یامصلحت طبقة بعد را کرده باشد اجاره باطل نمی شود . ولی اگر متولّی نداشته باشد و یک طبقه از کسانی که ملک بر آنها وقف شده آن را اجاره دهند و در بین مدّت اجاره بمیرد در صورتی که طبقته بعد اجازه نکنند ، اجاره باطل می شود و در صورتی که مستأجر مال الاجارة تمام مدّت را داده باشد مال الاجارة از زمان مردنشان تا آخر مدّت اجاره را از مال آنان می گیرد
- کسانی که به واسطة خویشی ارث می برند سه دسته هستند : دسته اوّل : پدر و مادر و اولاد میّت و با نبودن اولاد ، اولاد اولاد هرچه پائین روند هر کدام آنان که به میّت نزدیکتر است ارث می برد و تا یک نفر از این دسته هست دستة دوّم ارث نمی برد . دستة دوّم : جد یعنی پدر بزرگ و پدراو هر چه بالا روند و جدّه یعنی مادر بزرگ و مادر او هر چه بالا رود پدری باشند یا مادری و خواهر و برادر و با نبودن برادر و خواهر ، اولاد ایشان هر کدام آنان که به میّت نزدیکتر است ارث می برد و تا یک نفر از این دسته هست دستة سوّم ارث نمی برند . دستة سوّم : عمو و عمّه و دائی و خاله و اولاد آنان هر چه پائین روند وتا یک نفر از عموها وعمّه ها ودائی ها وخاله های میّت زنده اند ، اولاد آنان ارث نمی برند ولی اگر میّت عموی پدری وپسر عموی پدر ومادری داشته باشد ، وغیر ازاینها وارثی نداشته باشد ، ارث به پسر عمو ی پدر ومادری می رسد وعموی پدری ارث نمی برد.
- کسی که مالی را وقف می کند ؛ باید بنابر احتیاط واجب از موقع خواندن صیغه ، مال را برای همیشه وقف کند و اگر مثلاً بگوید این مال بعد از مردن من وقف باشد ، چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده اشکال دارد . و نیز اگر بگوید تا ده سال وقف باشد و بعد از آن نباشد ، یا بگوید تا ده سال وقف باشد ، بعد پنج مال وقف نباشد و دوباره وقف باشد ؛ وقف بودنش اشکال دارد .
- اگر مردی بمیرد و اولاد نداشته باشد ، چهار یک مال او را زن و بقیّه را ورثه دیگر می برند و اگر از آن زن یا از زن دیگر اولاد داشته باشد ، هست یک مال را زن و بقیّه را ورثه دیگر می برند ، و زن از همه اموال منقول ارث می برد ولی از زمین و قیمت آن ارث نمی برد چه زمین خانة مسکونی چه زمین باغ و زراعت و زمینهای دیگر و نیز از خودِ هوائی ارث نمی برد ، مثل بنا و درخت و فقط از قیمت هوائی ارث می برد .
- اگر ملکی را مثلاً بر فقرا یا سادات وقف کند یا وقف کند که منافع آن به مصرف خیرات برسد ، در صورتی که برای آن ملک متولّی معیّن نکرده باشد اختیار آن با حاکم شرع است .
- اگر عمو وعمّه ودائی وخاله خود میّت واولاد آنان واولاد اولاد آنان نباشد ، عمو وعمّه ودائی وخالة پدر ومادر میّت ارث می برند واگر اینها نباشند اولادشان ارث می برد واگر اینها هم نباشند عمو وعمّه ودائی وخاله جدّوجدّه میّت واگر اینها هم نباشند ، اولادشان ارث می برند .
- اگر چیزی را بر خودش وقف کند ، مثل آنکه دُکّانی را وقف کند که عایدی آن را بعد از مرگ او خرج مَقْبَرَه اش نمایند صحیح نیست . ولی اگر مثلاً مالی را بر فقرا وقف کند و خودش فقیر شود ، می تواند از منافع وقف استفاده نماید .
- دستة سوّم عمو و عمّه و دائی و خاله و اولاد آنان است به تفصیلی که گفته شد ، که اگر از طبقة اوّل و دوّم کسی نباشد ، اینها ارث می برند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر عمو و عمه و دایی و خال خود میّت و اولاد آنان و اولاد اولاد آنان نباشند، عمو و عمه و دایی و خال پدر و مادر میّت ارث می‌برند. و اگر اینها نباشند، اولادشان ارث می‌برند و اگر اینها هم نباشند، عمو و عمه و دایی و خاله جد و جده میت ارث می‌برند، و اگر اینها هم نباشند، اولادشان ارث می‌برند.
- [آیت الله بروجردی] اگر عمو و عمه و دایی و خالهی میت و اولاد آنان و اولاد اولاد آنان نباشند، عمو و عمه و دایی و خالهی پدر و مادر میت ارث می‌برند و اگر اینها نباشند اولادشان ارث می‌برند و اگر اینها هم نباشند عمو و عمه و دایی و خالهی جد و جدهی میت و اگر اینها نباشند اولادشان ارث می‌برند.
- [آیت الله سیستانی] دسته سوم عمو و عمه و دائی و خاله و اولاد خاله و اولاد آنان است که اگر از طبقه اول و دوم کسی نباشد ، اینها ارث می‌برند .
- [آیت الله اردبیلی] طبقه دوم از کسانی که به واسطه خویشاوندی نَسَبی ارث می‌برند، عبارتند از (جدّ)، یعنی پدر بزرگ و (جدّه)، یعنی مادربزرگ و (برادران) و (خواهران) میّت و اگر میّت، برادر و خواهر نداشته باشد، اولاد آنها ارث می‌برند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر عمو وعمّه ودایی وخاله خود میّت واولاد آنان واولاد اولاد آنان نباشند، عمو وعمّه ودایی وخاله پدر ومادر میّت ارث می‌برند و اگر اینها نباشند، اولادشان ارث می‌برند و اگر اینها هم نباشند، عمو وعمّه ودایی وخاله جدّ وجدّه میّت و اگر اینها هم نباشند، اولادشان ارث می‌برند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر عمو و عمّه و دایی و خاله خود میّت نباشند اولاد مستقیم و غیر مستقیم آنان ارث می‌برند و اگر اینها هم نباشند، عمو و عمّه و دایی و خاله پدر و مادر میّت ارث می‌برند و اگر اینها نباشند اولادشان ارث می‌برند و اگر اینها هم نباشند عمو و عمّه و دایی و خاله جدّ و جدّه میّت و اگر اینها هم نباشد اولادشان ارث می‌برند.
- [آیت الله بهجت] مرد و زن زناکار و خویشان آنها از فرزندی که از زنا بهدنیا آمده ارث نمیبرند، ولی اولاد چنین فرزندی و شوهر یا زن او، از او ارث می‌برند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر عمو و عمّه و دایی و خاله خود میّت و فرزندان آنان و اولادِ فرزندان آنان وجود نداشته باشند، عمو و عمّه و دایی و خاله پدر و مادر میّت ارث می‌برند و اگر اینها نباشند، فرزندان آنها ارث می‌برند و اگر اینها هم نباشند، عمو و عمّه و دایی و خاله جد و جدّه میّت و اگر اینها نباشند، فرزندان آنها ارث می‌برند.
- [آیت الله بروجردی] کسانی که به واسطهی خویشی ارث می‌برند سه دسته هستند:دستهی اوّل:پدر و مادر و اولاد میت است و با نبودن اولادِ، اولاد اولاد هر چه پایین روند، هر کدام آنان که به میت نزدیکتر است ارث میبرد و تا یک نفر از این دسته هست دستهی دوم ارث نمیبرند.دستهی دوم:جد یعنی پدر بزرگ و جده یعنی مادر بزرگ و خواهر و برادر است و با نبودن برادر و خواهر اولاد ایشان هر کدام آنان که به میت نزدیکتر است ارث میبرد و تا یک نفر از این دسته هست دستهی سوم ارث نمیبرند.دستهی سوم:عمو و عمه و دایی و خاله و اولاد آنان است و تا یک نفر از عموها و عمهها و دائیها و خالههای میت زندهاند، اولاد آنان ارث نمیبرند، ولی اگر میت عموی پدری و پسر عموی پدر و مادری داشته باشد، ارث به پسر عموی پدر و مادری میرسد و عموی پدری ارث نمیبرد.
- [آیت الله خوئی] کسانی که به واسط خویشی ارث می‌برند سه دسته هستند: دست اول: پدر و مادر و اولاد میت است و با نبودن اولاد، اولاد اولاد هر چه پائین روند هر کدام آنان که به میت نزدیکتر است ارث میبرد و تا یک نفر از این دسته هست دست دوم ارث نمیبرند. دست دوم: جد یعنی پدر بزرگ و جده یعنی مادر بزرگ و خواهر و برادر است و با نبودن برادر و خواهر، اولاد ایشان هر کدام آنان که به میّت نزدیکتر است ارث میبرد و تا یک نفر از این دسته هست دست سوم ارث نمیبرند. دست سوم: عمو و عمه و دایی و خاله و اولاد آنان است و تا یک نفر از عموها و عمهها و داییها و خالههای میّت زندهاند اولاد آنان ارث نمیبرند، ولی اگر میّت عموی پدری و پسر عموی پدر و مادری داشته باشد، ارث به پسر عموی پدر و مادری میرسد و عموی پدری ارث نمیبرد.