امکان
امکان ، در یکی از کاربردهایش از مواد ثلاث، قسیم وجوب و امتناع ذاتی و به معنای سلب ضرورت وجود و عدم از ماهیت من حیث هی می‌باشد.
خواهشمند است در صورت امکان قاعده کلّی بیان فرمائید که در چه موارد شرط جزائی صحیح است و در چه مواردی صحیح نیست؟
در صورتی شرط صحیح است که مخالف کتاب و سنت و مقتضای عقد نباشد و همچنین انجام آن ممکن باشد و در ضمن عقد ذکر شده باشد.
در صورتی شرط صحیح است که مخالف کتاب و سنت و مقتضای عقد نباشد و همچنین انجام آن ممکن باشد و در ضمن عقد ذکر شده باشد.
عنوان سوال:
خواهشمند است در صورت امکان قاعده کلّی بیان فرمائید که در چه موارد شرط جزائی صحیح است و در چه مواردی صحیح نیست؟
پاسخ:
در صورتی شرط صحیح است که مخالف کتاب و سنت و مقتضای عقد نباشد و همچنین انجام آن ممکن باشد و در ضمن عقد ذکر شده باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خواهشمند است نظر مبارکتان را در مورد ضرر و زیان و یا خسارات مازاد شرعی را در صورت امکان تفصیلاً بیان فرمایید.
- خواهشمند است نظر مبارک را در مورد حلیت یا حرمت گوشت و تخم شتر مرغ اعلام فرمایید؟
- ماده 329 قانون مدنی ایران، ضمان تخریب کننده خانه غیر، درصورت عدم امکان تجدید بنا به مثلِ اولیّه را بدون ذکر زمان آن، پرداخت قیمت دانسته است، با توجه به اینکه در موارد سکوت یا ابهام قوانین باید به فتاوی معتبر فقهی مراجعه نمود خواهشمند است نظر معظم له را در خصوص زمان و میزان ضمانِ تخریب کننده بیان فرمائید؟
- در خواندن صیغه طلاق در حضور شهود عدلین آیا عدالت واقعی شرط است یا به ظاهر که عادل است و فسق ظاهری انجام نمیدهد کفایت میکند و تحقیق لازم نیست؟ حتماً اگر نفس عدالت شرط باشد کار بسیار مشکل میشود که صیغه طلاق را خوانده عنایت فرمایید جواب را مرقوم فرمایید.
- مشاهده می شود در نیروهای مسلح ، عده ای از عناصر کادر ساعات اداری و غیر اداری از سربازان وظیفه جهت امور شخصی خود استفاده می نمایند ، خواهشمند است نظر مبارک خویش را در این خصوص بیان فرمایید ، آیا پرسنل کادر در قبال استفاده از پرسنل وظیفه در ساعات غیر داری ( مانند نقاشی ساختمان و ... ) بایستی هزینه ای را به دولت یا شخص کننده کار بپردازد ؟
- شخص محقون الدمی به خاطر امر غیر قانونیِ آمرِ قانونی، توسّطِ مأمور حکومتی به قتل میرسد. در مورد علم یا جهل به غیر قانونی بودن عمل یا دستور، چهار حالت فرض میشود خواهشمند است نظر معظم له را در خصوص عنوان جرم و میزان مجازات مربوط در هر مورد برای هر یک از آنها (آمر و مأمور) بیان فرمائید؟ الف: آمر عالم و مأمور جاهل است. ب: آمر جاهل و مأمور عالم است. ج- هر دو جاهل هستند. د: هر دو عالم هستند.
- علم تشریح و کالبد شناسی انسان از رشته های بسیار ضروری پزشکی است که بدون تشریح انسان رکنی از ارکان اصلی و اساسی پزشکی حذف می شده است که بالطبع مطالعه سایر قسمت های پزشکی امکان پذیر نخواهد بود . لذا تقاضامند است نظر مبارک را نسبت به تشریح کالبد انسان اعلام فرمایید .
- آیا طهارت لباس احرام یا سایر شرایط لباس نمازگزار شرط صحّت احرام نیز هست، و آیا با ترک عمدی آن، احرام صحیح است؟
- آیا طهارت لباس احرام یا سایر شرایط لباس نمازگزار شرط صحّت احرام نیز هست، و آیا با ترک عمدی آن، احرام صحیح است؟
- شخصی بدهکار است و اظهار میدارد توان پرداخت ندارم لذا طلبکار شرط میکند: چون امکان دارد شما تا یکسال دیگر نتوانید بدهی خود را پرداخت کنید، من هم بدین شرط صبر میکنم که مبلغی بدهی را شما امروز به طلا تبدیل کنید رای مثال مشخص گردد به همان مبلغ بدهی شما 10 مثقال طلا بدهکار هستید و یکسال دیگر بدهکار هم باید 10 مثقال طلا بدهد، آیا این عمل شرعی است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] با سلام و خسته نباشید؛ خواهشمند است در صورت امکان دعای سفره که در نزد شیعه عرف است را برای این حقیر ارسال فرمایید.
- [آیت الله مظاهری] خواهشمند است مرقوم فرمائید:
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به جریان قاعده قرعه در شبهات موضوعیّه، بفرمایید: 1 آیا این قاعده اختصاص به شبهات حکمیّه دارد، یا شبهات موضوعیّه در امور جزایی را نیز در بر می گیرد؟ به عنوان مثال، در موردی که علم اجمالی به وجود قاتل بین دو یا چند نفر باشد، آیا می توان با تمسّک به قرعه حکم قصاص یا دیه را اجرا نمود؟ 2 در فرض جریان این قاعده در امور جزایی، آیا در تمام ابواب حدود، قصاص، دیات و تعزیرات جاری است، یا به باب خاصّی اختصاص دارد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] در آستانه ماه شریف و مبارک رمضان و با توجه به توسعه شهرها و عدم امکان تشخیص دقیق لحظه طلوع فجر خواهشمند است نظر شریف خود را در مورد زمان امساک برای روزه و اقامه نماز صبح اعلام فرمائید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] در آستانه ماه شریف رمضان و با توجه به توسعه شهرها و عدم امکان تشخیص دقیق لحظه طلوع فجر، خواهشمند است نظر شریف خود را در مورد زمان امساک برای روزه و اقامه نماز صبح اعلام فرمائید.
- [آیت الله علوی گرگانی] با توجّه به جریان قاعده قرعه در شبهات موضوعیّه بفرمائید الف - آیا این قاعده به امور حقوقی اختصاص دارد یا شبهات موضوعیّه در امور جزائی را نیز در بر میگیرد؟(به عنوان مثال در موردی که علم اجمالی به وجود قاتل بین دو یا چند نفر باشد آیا میتوان با تمسّک به قرعه حسب مورد، حکم قصاص یا دیه را اجراء نمود)
- [سایر] با توجه به اینکه قاعده سنخیت علت و معلول در میان علل هستی بخش و معلول آنها برقرار است، آیا قاعده مذکور به طور کلی در علل تامه ( که مشتمل برعلل هستی بخش نیز هستند) برقرار است یا نه؟
- [آیت الله بروجردی] حکم کلّی آب چاه را بیان فرمایید؟
- [آیت الله مظاهری] خواهشمند است دیدگاه شرع مقدّس اسلام را در موارد ذیل بیان فرمایید:
- [آیت الله خامنه ای] خواهشمند است حکم آوازخوانی زنان در مجالس عروسی (غنا در شب زفاف) را بیان فرمایید.
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر فراموش کند آب غصبی است و با آن وضو بگیرد ، صحیح است ، اگر چه خودش آب را غصب کرده باشد . شرط چهارم – آنکه ظرف آب وضو ، مباح باشد . شرط پنجم – آنکه ظرف آب وضو ، طلا و نقره نباشد .
- اگر مردی نداند یا فراموش کند که انگشتری یا لباسش از طلا است و با آن نماز بخواند ، نمازش صحیح است . شرط ششم
- اگر در عقد شرکت شرط کنند کسی که کار می کند ، یا بیشتر از شریک دیگر کار می کند بیشتر منفعت ببرد باید آنچه را شرط کرده اند عمل کنند ولی اگر شرط کنند کسی که کار نمی کند ، یا کمتر کار می کند بیشتر منفعت ببرد ، این شرط باطل است ولی شرکت آنان صحیح است ومنفعت بدست آمده به نسبت مال بین آنها تقسیم می شود. ( مسذله 2141 ) اگر قرار بگذارند که همة استفاده را یک نفر ببرد ، و یا تمام ضرر یا بیشتر آن را از یکی از آنان باشد شرکت صحیح است . ولی منفعت و ضرر بین آنها به نسبت مال تقسیم می شود .
- هرگاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید ، یا مثلاً شش ماه به او خرجی ندهد اختیار طلاق با او باشد ، این شرط باطل است ولی چنانچه شرط کند که اگر مرد مسافرت کند یامثلاً تا شش ماه خرجی ندهد ، از طرف او برای طلاق خود وکیل باشد ، چنانچه پس از مسافرت مرد، یا خرجی ندادن شش ماه ، خود را طلاق دهد صحیح است .
- اگر در شرط دوم از شرطهایی که در مساله پیش گفته شد شک کند ، یعنی شک کند که نماز جماعت صحیح بوده یا نه ، اذان و اقامه از او ساقط است ، ولی اگر در یکی از دو شرط دیگر شک کند ، مستحب است اذان و اقامه بگوید .
- باید چیزی از مردار حلال گوشت مانند مو و پشم که روح ندارد همراه نمازگزار باشد ، یا با لباسی که از آنها تهیه کرده اند ، نماز بخواند نمازش صحیح است . شرط چهارم
- اگر با لباسی که نمی داند که از حیوان حرام گوشت است ، نماز بخواند نمازش صحیح است ، ولی اگر فراموش کرده باشد ، بنابر احتیاط واجب باید آن نماز را دوباره بخواند . شرط پنجم
- در معاملة بیع شرط که مثلاً خانة هزار تومانی را به دویست تومان می فروشند و قرار می گذارند که اگر فروشنده سرمدّت پول را بدهد بتواند معامله را بهم بزند در صورتی که خریدار و فروشنده قصد خرید و فروش داشته باشند ، معامله صحیح است .
- در معاملة بیع شرط اگر چه فروشنده اطمینان داشته باشد که هرگاه سر مدّت پول را ندهد ؛ خریدار ملک را به او می دهد معامله صحیح است ولی اگر سر مدّت پول را ندهد ، حق ندارد ملک را از خریدار مطالبه کند و اگر خریدار بمیرد ؛ نمی تواند ملک را از ورثة او مطالبه نماید .
- اگر رساندن آب به صورت و دستها به مقدار کمی وضو با آن صحیح است ضرر ندارد و بیشتر از آن ضرر داشته باشد ، باید با همان مقدار ، وضو بگیرد . شرط سیزدهم – آنکه در اعضاء وضو مانعی از رسیدن آب نباشد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] عامل در سفر خود باید در حد امکان صرفه جویی کند و از هزینه کردن سرمایه در مواردی که ارتباط به تجارت ندارد خودداری کند.
- [آیت الله مظاهری] در مواردی که نمیتوان عقد هبه را به هم زد میتوان در ضمن عقد هبه شرط کرد که اگر بخواهد عقد را فسخ کند (و این شرط مخالف کتاب و سنت نیست).
- [آیت الله وحید خراسانی] در مذهب ابی حنیفه در صحت عقد سلم فروش چیزی به نحو کلی مدت دار به ثمن نقد حاضر شرط است که ان چیز هنگام عقد در خارج موجود باشد ولی در مذهب شیعه این شرط در صحت معامله سلم معتبر نیست بنابراین اگر شیعه با حنفی مذهب معامله سلم انجام دهد و مورد معامله موجود نباشد بنا به قاعده الزام می تواند فروشنده حنفی را به بطلان معامله ملزم کند و همچنین است اگر حین انجام معامله خریدار حنفی بوده و بعد شیعه شده باشد
- [آیت الله شبیری زنجانی] زکات در صورتی واجب میشود که مال به مقدار نصاب که بعداً گفته میشود برسد و مالک آن، بالغ و عاقل باشد و نیز مالک باید شخص خاصّی باشد نه عنوان کلّی، بنابراین در اوقاف عامه و مانند آن که مالک عنوان کلّی است، زکات واجب نیست و نیز باید ملک شخصی باشد، بنابراین در مواردی همچون قرض که قرضدهنده در ذمّه قرضگیرنده به طور کلّی به مقدار قرض مالک می‌باشد، بر قرضدهنده زکات واجب نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] در مذهب عامه زن میت از تمام انچه از میت مانده از نقود و متاع و اراضی و بساتین و غیر اینها ارث می برد ولی در مذهب امامیه زن از زمین نه از عین ان و نه از قیمت ان ارث نمی برد بنابراین اگر میت از عامه وزن او شیعه باشد بنا به قاعده الزام زن شیعه از زمین ارث می برد انچه گذشت قسمتی از مسایلی است که بر مبنای قاعده الزام ذکر شده است موارد دیگری مانند وصیت برای وارث و عقد در حال احرام و شفعه به جوار و خیار شرط و خیار تصریه و غیر اینها مورد جریان قاعده الزام است
- [آیت الله مظاهری] در طلاق رجعی اگر شرط شود که مرد حقّ رجوع نداشته باشد، طلاق صحیح و شرط فاسد است.
- [آیت الله جوادی آملی] .در مواردی که باید خمس پرداخت شود، لازم نیست آن را از عین همان مال بپرداز د, بلکه می توان از مال دیگر پرداخت کرد، به شرط آن که به ضرر مستحقانِ خمس نباشد.
- [آیت الله بهجت] در مواردی که برای کم کردن اجاره منزل، پرداخت قرض شرط میشود، اگر بدون این پول نیاز مسکن او تأمین نمیشود، این قرض خمس ندارد حتی اگر چند سال در دست صاحب منزل باقی بماند.
- [آیت الله بهجت] در مواردی که برای کم کردن اجاره منزل، دادن قرض شرط میشود، اگر بدون این پول نیاز مسکن او تأمین نمیشود، این قرض خمس ندارد، حتی اگر چند سال در دست صاحب منزل باقی بماند.
- [آیت الله بهجت] اگر کافر ذمی موقع خرید زمین شرط کند که خمس ندهد، شرط باطل و معامله صحیح است و بنابر اظهر باید خمس آن را بدهد؛ و اگر شرط کند که فروشنده خمس آن را بدهد، معامله و شرط هر دو صحیح است.