وسواسی
شخصی كه زياد شك می‌كند.
شخص وسواسی در طهارت و نجاست، چه حکمی دارد و آیا وسواس داشتن اشکال شرعی دارد؟
وسواسی در حقیقت به منزله قبول نداشتن حکم خدا و رسول خدا (صلی الله علیه وآله)در مورد طهارت می باشد و گاهی موجب بطلان وضو می شود. لذا شرعاً و عقلا لازم است از این تخیلات شیطانی اجتناب شود و با بی اعتنایی مکرر می توان آن حالت را از خود دور کرد.
وسواسی در حقیقت به منزله قبول نداشتن حکم خدا و رسول خدا (صلی الله علیه وآله)در مورد طهارت می باشد و گاهی موجب بطلان وضو می شود. لذا شرعاً و عقلا لازم است از این تخیلات شیطانی اجتناب شود و با بی اعتنایی مکرر می توان آن حالت را از خود دور کرد.
پاسخ:
وسواسی در حقیقت به منزله قبول نداشتن حکم خدا و رسول خدا (صلی الله علیه وآله)در مورد طهارت می باشد و گاهی موجب بطلان وضو می شود. لذا شرعاً و عقلا لازم است از این تخیلات شیطانی اجتناب شود و با بی اعتنایی مکرر می توان آن حالت را از خود دور کرد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا در نجاست و نجس بودن چیزی، می توان به گفته وسواسی اعتماد کرد؟
- بعضی افراد در مسائل طهارت و وضو، وسواس دارند و گوش به حرف کسی نمی دهند، اعمال اینها چگونه است؟
- در لباسشویی های عمومی، لباس افراد بی مبالات که طهارت و نجاست را رعایت نمی کنند شسته می شود، آیا لباسهایی که دراین لباسشوییها شسته می شود پاکند؟
- بعضی از اعضاء داخل شکم شخصی را جدا کرده اند ولی استخوان ندارد، آیا تماس با آن موجب غسل مسّ میت می شود؟ و حکم آن از جهت طهارت و نجاست چیست؟
- در صورت امکان اگر سر انسان را به انسان دیگر پیوند زنند، آیا جایز است؟ در صورت جواز احکام صاحب سر بر او جاری می شود، یا احکام صاحب بدن، یا شخص جدیدی است؟
- تصرف در دیوار مشترک تا چه حدود مجاز و مشروع است که اگر شریک گفته راضی نیستم اشکال شرعی نداشته باشد؟
- آیا کفن کردن با کفنهایی که روی آن سوره هایی از قرآن مثل یس و غیره نوشته شده و احتمال نجس شدن هم دارد اشکال دارد؟
- اگر مادر، بچه خود را که بدن او نجس است در حال نماز در آغوش بگیرد آیا نمازش اشکال پیدا می کند؟
- از نظر علمی هرگاه مردی فوت کند تا مدت محدودی می توان نطفه او را به رحم زنی منتقل کرد و وی را بارور کرد. الف) انتقال نطفه زوج پس از مرگ به رحم زوجه چه حکمی دارد؟ ب) احکام مربوط به والد را از نظر طهارت وارث و... بیان فرمایید:
- در یکی از شهرها اختلاف شدیدی در معنای مرتد و احکام آن بوجود آمده است. استدعا دارد در این رابطه توضیحی مرقوم بفرمائید تا اختلاف برطرف شود و اطرافیان شخص متّهم، وظیفه خود را بدانند و عمل کنند.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر انسان در انجام رعایت طهارت و نجاست به حالت وسواس برسد آیا رعایت آن ضروری است یا خیر ؟
- [سایر] چگونه از وسواس در طهارت دوری کنیم؟
- [سایر] چه راهکارهایی را به کار گیریم تا از فرد وسواسی پرهیز کنیم و خود دچار وسواس نشویم ؟اصولا چگونه باید با یک فردی که وسواس دارد برخورد کرد ؟
- [سایر] شخص وسواسی چه ویژگی هایی دارد؟
- [سایر] تعالیم دین اسلام در مورد یک آدم وسواسی به چه صورت است؟ اسلام چه صحبتهایی با یک فرد وسواس دارد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا برای درمان شخص وسواسی می‌توان گفت وظیفهای در قبال نجاسات ندارد و چیزی برای او نجس نیست؟ و یا حتّی در مورد اشیاء نجس به او دروغ گفت؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا احکام شرعی در مورد افراد وسواسی، در مقایسه با افراد معمولی، یکسان است یا متفاوت؟
- [سایر] همسرم وسواس دارد و متاسفانه فرزند سه سالهمان هم به خاطر این رفتارهای مادر، در معرض وسواسی شدن است تقاضای راهنمایی دارم.
- [آیت الله مظاهری] کسانی که در طهارت و نجاست وسواس دارند، به فتوای حضرتعالی باید متنجّس را پاک بدانند. حال در ایّام حج و در مورد لباس احرام و مکان و ... نیز باید به همین فتوی عمل شود؟
- [سایر] در مورد نماز و طهارت وسواس شدیدی دارم که نیاز به راهنمایی شما دارم لطفاً بنده را راهنمایی نمائید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- فروختن چیز پاکی که نجس شده و آب کشیدن آن ممکن است اشکال ندارد، و اگر مشتری بخواهد آن چیز را بخورد باید فروشنده نجس بودن آن را به او بگوید. ولی اگر لباس است لازم نیست به او بگوید، اگر چه مشتری با آن نماز بخواند زیرا که در نماز طهارت ظاهری بدن و لباس کافی است.
- اگر چیزی از حمد و سوره و ذکرهای نماز را عمداً یا احتیاطاً چند مرتبه بگوید اشکال ندارد ولی اگر از روی وسواس چند مرتبه بگوید نماز اشکال پیدا می کند.
- مرتدّ از لحاظ نجس و پاکی حکم گروهی را دارد که به دین آنها در آمده است بنابراین اگر مشرک شده باشد نجس و اگر به دین یهودی و نصرانی گرویده باشد محکوم به طهارت است.
- اگر بدن یا لباس مسلمان یا چیز دیگری مانند ظرف و فرشی که در اختیار او است نجس شود و آن مسلمان غائب گردد اگر انسان احتمال بدهد که آن چیز را آب کشیده اجتناب از آن لازم نیست به شرط این که عالم به نجاست آن باشد و آن را در چیزی که می داند طهارت در آن شرط است استعمال کند و نیز بنا بر احتیاط واجب بالغ باشد و بی مبالات به طهارت و نجاست نباشد.
- فروش وعاریه دادن چیز نجس که استفاده از آن مشروط به طهارت نیست مانعی ندارد ودر این فرض لازم نیست نجس بودن آن را به مشتری اطلاع دهد. امّا فروش و عاریه دادن چیز نجس که استفاده از آن مشروط به طهارت واقعیه است در صورتی صحیح است که امکان تطهیر آن باشد و به مشتری اطلاع دهد. وفروش وعاریه دادن چیزنجس که استفاده متعدد داردبدون اطلاع به مشتری اشکالی نداردوصحیح است ولی اگرمی داندمشتری ازآن استفاده هایی می کندکه مشروط به طهارت است بایدبه اواطلاع دهد.
- اگر بدن و لباس یا وسائل شخصی فرد مسلمانی نجس شود و او از ما جدا شود بعد از اینکه مجدّداً او را دیدیم لباس و بدن و وسائل او با شرایط زیر محکوم به طهارت است: 1 بداند که لباس یا بدن یا وسائل او نجس شده است. 2 استفاده از آن وسائل مشروط به طهارت باشد. 3 احتمال اینکه او بدن و لباس و وسائل را تطهیر کرده، وجود داشته باشد.
- مُهر یا چیزی دیگری که بر آن سجده می کند باید پاک باشد. ولی اگر مثلاً مهر را روی فرش نجس بگذارد، یا یک طرف مُهر نجس باشد و پیشانی را به طرف پاک آن بگذارد اشکال ندارد.
- اگر چیزی مانند روغن و نفت که آب کشیدن آن ممکن نیست نجس شود، چنانچه مثلا روغن نجس را برای خوردن به خریدار بدهند معامله باطل و عمل حرام است و اگر برای کاری بدهند که شرط آن پاک بودن نیست مثلا بخواهند نفت نجس را بسوزانند، یا روغن نجس را تبدیل به صابون کنند فروش آن اشکال ندارد.
- کفن کردن میت با چیز نجس و پارچه ابریشمی خالص یا پارچه ای که با طلا بافته شده جائز نیست، ولی در حال ناچاری اشکال ندارد.
- از هر چیز نجس تا عین نجاست را برطرف نکنند پاک نمی شود، ولی اگر بو یا رنگ نجاست در آن مانده باشد اشکال ندارد. پس اگر خون را از لباس برطرف کنند و لباس را آب بکشند و رنگ خون در آن بماند پاک می شود، اما چنانچه به واسطه بو یا رنگ یقین کنند یا احتمال دهند که ذره های نجاست در آن چیز مانده، نجس است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] افراد وسواسی نباید به علم و یقین خود در طهارت و نجاست توجه کنند، بلکه باید ببینند افراد معمولی درچه مورد یقین به طهارت یانجاست پیدا می کنند و به همان ترتیب عمل کنندوبرای ترک وسواس،بهترین راه، بی اعتنایی است.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که در نماز وسواس دارد وفقط در صورتی که نماز را با جماعت بخواند، از وسواس راحتمیشود، باید نماز را با جماعت بخواند در صورتی که وسواسی او بحدّی است که مبطل نماز باشد.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در طهارت و نجاست دچار وسواس است، لازم نیست به برطرف شدن نجاست اطمینان پیدا کند، بلکه باید بدون توجه به وسوسههای نفسانی خود به متعارف مردم نگاه کرده و ببیند آنها در چه مواردی اطمینان به طهارت و نجاست پیدا میکنند و همانند آنان عمل نماید. همچنین اگر در مسائل وضو، غسل و سایر عبادات نیز وسواس داشته باشد، باید به همین ترتیب عمل نماید. اگر چنین شخصی به وسوسههای نفسانی خود اعتنا نماید، شیطان در او طمع کرده و به تدریج در اعتقادات و امور روزمره او نیز شک و تردید ایجاد مینماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه گمان کند چیزی نجس شده، تفحص و جستجو و سؤال کردن لازم نیست و اگر جستجو موجب وسواس گردد، آن هم اشکال دارد.
- [آیت الله مظاهری] یکی از مهلکات که مفاسدی بر آن مترتّب می‌شود و غالباً گناهانی را در بر دارد، وسواس است، و چون وسوسه برای وسواسی یک رذیله است، از نظر ما حرام و مبارزه با آن از اوجب واجبات است، و فرقی نیست که در طهارت و نجاست باشد یا در عبادات، در اعتقادات باشد یا در اعمال، در حقّ اللَّه باشد یا در حقّالنّاس، در کارهای عبادی باشد یا در کارهای اجتماعی. و خلاصه کلام اینکه حالت افراطگری و وسواسی در هرچه باشد، حرام و باید با آن مبارزه شود تا ریشهکن شود، و علامت آن این است که زیاد شک کند و یا زود یقین کند و از متعارف مردم در شک و یقین بیرون باشد، و همین مقدار که از حالت متوسّط که در میان مردم در کارها متعارف است بیرون رفت و حالت افراط یا تفریط در کارها پیدا کرد، وسواسی است و باید دست از آن حالت بردارد و بر طبق آن حالت عمل نکند.
- [آیت الله مظاهری] برای رفع این رذیله چارهای نیست جز بیاعتنایی به شک بلکه به یقین، و عمل کردن به آنچه بر نفع اوست و به آنچه متعارف میان مردم است. مثلاً وسواسی در طهارت و نجاست اگر شک کرد بلکه یقین کرد که از زمین متنجّس یا از عین نجس به او ترشّح شده است، اعتنا نکند، و وسواسی در نماز اگر شک یا یقین کرد کلمهای را غلط گفته و یا چیزی را کم یا زیاد کرده است، اعتنا نکند، و وسواسی در حقّالنّاس اگر شک کرد که مدیون کسی است یا دین خود را ادا نکرده است، اعتنا نکند و وسواسی در کارهای اجتماعی اگر نمیتواند تصمیم بگیرد، فوراً یک طرف را انتخاب کند و به شکّ خود، بلکه به یقین خود عمل نکند.
- [آیت الله سیستانی] اگر انسان از روی فراموشی یا ناچاری یا غفلت ، به قسَم عمل نکند ، کفاره بر او واجب نیست ، و همچنین است اگر مجبورش کنند که به قسَم عمل ننماید . و قسَمی که آدم وسواسی میخورد ، مثل اینکه میگوید : و اللّه الآن مشغول نماز میشوم ، وبواسطه وسواس مشغول نمیشود ، اگر وسواس او طوری باشد که بی اختیار به قسَم عمل نکند کفاره ندارد .
- [آیت الله خوئی] اگر انسان از روی فراموشی یا ناچاری یا غفلت به قسم عمل نکند، کفاره بر او واجب نیست و همچنین است اگر مجبورش کنند که به قسم عمل ننماید و قسمی که آدم وسواسی میخورد مثل اینکه میگوید و الله الان مشغول نماز میشوم و به واسطة وسواس مشغول نمیشود، اگر وسواس او طوری باشد که بی اختیار به قسم عمل نکند، کفاره ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر از روی فراموشی یا اجبار و اضطرار به قسم عمل نکند کفاره ندارد و قسمی که آدم وسواسی می خورد مثل این که می گوید و الله الآن مشغول نماز می شوم، ولی وسواس مانع می گردد اگر وسواس او طوری باشد که بی اختیار به قسم خود عمل نکند کفاره ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر از روی فراموشی یا اجبار و اضطرار به قسم عمل نکند کفاره ندارد و قسمی که آدم وسواسی می خورد مثل این که می گوید و الله الآن مشغول نماز می شوم، ولی وسواس مانع می گردد اگر وسواس او طوری باشد که بی اختیار به قسم خود عمل نکند کفاره ندارد.