وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
در فرض فوق اگر بدون قصد، ده روز مانده در سفر اول چه وظیفه ای دارد؟
در این صورت، در سفر اول احوط جمع بین قصر و اتمام است.
در این صورت، در سفر اول احوط جمع بین قصر و اتمام است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که شغل او مسافرت است یا دوره گردی و گشت زنی می کند، اگر شک کند که در محلی ده روز مانده یا کمتر از ده روز مانده است، در اولین سفر شغلی وظیفه او چیست؟
- در فرض سابق اگر عمداً مرتکب محرمات احرام شده باشد چه وظیفه ای دارد؟
- در فرض سؤال قبل چنانچه مبلغی پول بابت آن داده باشم، وظیفه چیست؟
- شخصی که شغلش سفر است و اهل آبادان می باشد، در سفر شغلی به بندرعباس رفته است و تا یک ماه در حال تردد مانده تا اینکه کشتی آمده و با او به سفر دریا رفته، آیا در سفر اول نمازش شکسته است یا تمام؟
- کسانی که شغلشان در سفر است با توجه به اینکه قبلا مقلّد حضرت امام (رحمه الله)بوده اند و بعد از رحلت ایشان به فتوای آیات عظام خوئی و گلپایگانی و اراکی (رحمه الله) بر تقلید امام باقی مانده اند نسبت به نماز و روزه چه وظیفه ای دارند؟
- در فرض قبل، اگر زوجه یائسه یا غیر مدخوله یا غیر بالغه است طلاق چه نوع طلاقی است؟ و از جهت عدّه وظیفه زوجه چیست؟
- کسی که سفر شغل اوست، اگر بعد از انجام شغل، در آن محل یک روز یا چند روز برای کار دیگری بماند، چنانچه انجام سفر از اول به قصد شغل بوده، در آن چند روز وظیفه او چیست؟
- وظیفه شرعی فرزند تحت تکفل پدری که رعایت موازین شرعیه را درباره کسب و درآمد حلال نمی کند چیست؟ با فرض اینکه امر و نهی تأثیر ندارد.
- این جانب در ماه مبارک رمضان مسأله ای را اشتباه گفته ام و فعلاً از سفر برگشته ام متوجه اشتباهِ خود شدم، وظیفه ام چیست؟
- اگر شخصی دارو مصرف کرده یا عمداً تا صبح جنب باقی مانده است یا استمنا کرده است و نمی دانسته که این امور مبطل روزه است چه وظیفه ای دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا در فرض اعلمیّت مجتهد میّت نسبت به مجتهدین حیّ تقلید از میّت واجب است، در فرض تساوی میّت و حیّ وظیفه چیست؟
- [آیت الله بهجت] با فرض امکان سفر به کرات دیگر از قبیل ماه و... حکم قبله در آن مکان ها چیست؟
- [آیت الله سبحانی] از وصیّت کننده دو وصیت نامه بدون تاریخ باقی مانده است وظیفه چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اموالی که از مرحوم شریکم باقی مانده و وارث او را نیز نمی شناسم وظیفه ام چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] سفر برای تفریح یا خرید مایحتاج زندگی با فرض فراهم نبودن مکانی برای نماز و مقدمات آن در مسافرت، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] حائضی که در حال سفر پاک می شود و دسترسی به آب برای غسل ندارد وظیفه اش برای نماز چیست؟
- [سایر] کسی که با علم به این که بعد از نگاه کردن به صحنه شهوت انگیز منی از او خارج میشود بر فرض که اینکار را بکند و انزال شود وظیفه اش چیست؟ در فرض بالا اگر بر خلاف انتظارش جنب نشود وظیفه اش چیست؟ در فرض مذکور(بنا بر وقوع انزال) آیا فرقی هست بین این که صحنه شهوت انگیز یک صحنه حلال (مثلا همسر ) باشد و یا یک صحنه حرام؟
- [آیت الله بهجت] آیا نذر بچه ممیّز بالغ یا نابالغ صحیح است؟ و در صورت صحت، اگر نذر او مالی باشد با فرض عدم استقلال و تمکن مالی او وظیفه چیست؟
- [آیت الله بهجت] پس از استبرا احساس می شود که چند قطره بول در مجرا مانده یا بیرون می آید. وظیفه مکلّف برای نماز و وضو چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر به جاهایی از بدن میّت چیزی هم چون اثر چسب زخم و... مانده باشد و بر طرف کردن آن دشوار باشد، وظیفه چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که سفر او سفر معصیت است اگر در بین راه از قصد معصیت برگردد چنانچه باقی مانده راه هشت فرسخ باشد یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و برگردد به شرط آنکه رفتن آن از چهار فرسخ کمتر نباشد باید نماز را شکسته بخواند.
- اگر پنج نفر (یا بیشتر) برای نماز جمعه مهیا شوند ولی در اثناء خطبه ها یا بعد از آنها و قبل از اقامه نماز متفرق شوند و برنگردند به طوری که کمتر از 5 نفر باقی مانده باشند وظیفه افراد باقی مانده، نماز ظهر است.
- مالی را که خرج سفر حج و زیارتهای دیگر می کند اگر مانند مرکب سواری باشد که عین آن باقی است و از منفعت آن استفاده شده، از مخارج سالی حساب می شود که در آن سال شروع به مسافرت کرده اگر چه سفر او تا مقداری از سال بعد طول بکشد، ولی اگر مثل خوراکی ها از بین رفتنی باشد باید خمس مقداری را که سر سال خمسی باقی مانده بدهد.
- به سیّدی که در سفر درمانده شده اگر سفر او سفر معصیت باشد بنابر احتیاط واجب نباید خمس بدهند.
- کسی که می خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد یا ده روز در محلّی بماند اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود باز هم باید نماز را تمام بخواند ولی اگر باقی مانده راه هشت فرسخ باشد یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و برگردد باید نماز را شکسته بخواند. شرط پنجم: آنکه برای کار حرام سفر نکند و اگر برای کار حرامی مانند دزدی سفر کند باید نماز را تمام بخواند و همچنین است اگر خودِ سفر، حرام باشد مثل آنکه سفر برای او ضرر داشته باشد یا زن بدون اجازه شوهر و فرزند با نهی پدر و مادر در صورتی که مخالفت با آن موجب اذیت و ناراحتی یا اسائه ادب به پدر و مادر باشد سفری بروند که بر آنان واجب نباشد ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد باید نماز را شکسته بخواند.
- مخارج سفر زن اگر بیشتر از مخارج وطن باشد با شوهر نیست، ولی اگر شوهر مایل باشد که زن را سفر ببرد باید خرج سفر او را بدهد.
- اگر چند نفر که از همدیگر ارث میبرند مثل پدر و پسر و زن و شوهر در یک حادثه بمیرند و معلوم نباشد کدامیک اول مرده اند همه از یکدیگر ارث میبرند. در تقسبم ارث فرض میکنیم که اول یکی از آنها فوت نموده و بنا بر این فرض اموال او را بین ورثه او تقسیم میکنیم و سهم کسانی که فوت کرده اند را به ورثه زنده آنها میدهیم. سپس فرض میکنیم که دیگری اول فوت نموده وبنا بر این فرض اموال او را بین ورثه او تقسیم میکنیم (در این فرض کسی را که در فرض سابق فرض کرده بودیم اول مرده است زنده فرض میکنیم) و سهم الارث افرادی که فوت شده اند را به ورثه زنده آنها میدهیم.
- کسی که سفر او حرام نیست و برای کارِ حرام هم سفر نمی کند اگرچه در سفر معصیتی انجام دهد مثلاً غیبت کند یا شراب بخورد باید نماز را شکسته بخواند.
- مسافری که باید نمازهای چهار رکعتی را در سفر دو رکعت بخواند، نباید روزه بگیرد، و مسافری که نمازش را تمام می خواند مثل کسی که شغلش مسافرت یا سفر او معصیت است باید در سفر روزه بگیرد.
- عامل حق ندارد چیزی از سرمایه را مصرف مخارج خود کند هر چند کم باشد، بلی اگر با اجازه مالک برای تجارت سفر کرد می تواند مخارج سفر را به مقدار متعارف و در حد شأن خود از سرمایه مصرف کند، مگر اینکه مالک شرط کرده باشد که مخارج سفر با خود عامل باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که سفر او سفر معصیت بوده، یا برای معصیت سفر کرده، اگر در بین راه سفرش حلال شود یا از قصد معصیت بر گردد، چنانچه باقی مانده راه هشت فرسخ باشد، یا میخواهد به جایی رود که به ضمیمه برگشت هشت فرسخ می‌باشد، باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] به سیدی که عادل نیست می توان خمس داد، ولی احتیاط واجب آن است به کسی بدهند که آشکارا گناه نکند و اگر در سفر مانده است در صورتی می توان به او خمس داد که سفرش سفر معصیت نباشد، مگر این که توبه کند و باقیمانده سفر را در طریق معصیت انجام ندهد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر عین مال شخص، متعلق خمس بوده و پیش از وفاتش آن را فروخت و عوض آن را دریافت کرد , در این فرض , ورثه باید خمس آن عوض را بپردازند; سپس چهارپنجم مانده به ورثه منتقل میشود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی همراه ظالمی سفر کند و مسافرت او کمک به ظالم محسوب شود سفر او حرام است و نمازش را باید تمام بخواند، مگر آن که مجبور باشد یا برای انجام وظیفه مهمتری مانند نجات جان مظلومی با او سفر کند که در این صورت نمازش شکسته است.
- [آیت الله وحید خراسانی] عامل انچه را برای مقدمات تجارت و هزینه سفر از سرمایه برداشته اگر سودی حاصل شود از سود کسر و به سرمایه ضمیمه می شود و باقی مانده سود را بر طبق قرار داد قسمت می کنند
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که سفر او سفر معصیت است اگر در بین راه از قصد معصیت برگردد چنانچه باقی مانده راه هشت فرسخ باشد یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و چهار فرسخ هم برگردد باید از وقتی که شروع به سیر و رفتن می کندنماز را شکسته بخواند
- [آیت الله اردبیلی] اگر در سفری که وظیفه او در آن سفر جمع بین نماز تمام و شکسته است، نماز ظهر، عصر یا عشای او قضا شود، قضای آن را باید هم به صورت شکسته و هم به صورت تمام به جا آورد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر همراه افراد فرضبر طبقه اوّل، شوهر یا زن هم باشند، در اینجا گاه مجموع فرضها از کلّ ترکه بیشتر میشود که در این صورت از سهم دختر یا دختران کم میشود و سهم پدر و مادر و شوهر و زن تغییری نمیکند و گاه مجموع فرضها از کلّ ترکه کمتر میگردد که در این صورت مقدار باقی مانده به پدر و مادر و دختر یا دختران به نسبت سهام داده میشود و به سهم زن و شوهر اضافه نمیگردد. چند مثال از بیشتر شدن مجموع فرضها از کلّ ترکه: 1 - شوهر و پدر و چند دختر با هم باشند، فرض شوهر 14، فرض پدر 16 و فرض دختران 23 بوده که مجموعا1312 شده و 112 از کلّ ترکه بیشتر میگردد این 112 از سهم دختران کم میشود، در نتیجه سهم شوهر 312 و سهم پدر 212 باقی مانده و سهم دختران از 812 به 712 کاهش مییابد. 2 - شوهر و پدر و مادر و یک دختر با هم باشند، در این صورت فرض شوهر 14 و فرض پدر 16 و فرض مادر 16 و فرض یک دختر 12 میگردد که مجموع آن 1312 و 112 از کلّ ترکه بیشتر است، در اینجا هم سهم شوهر همان 312 و سهم پدر و مادر هر یک 212 بوده و سهم دختر از 612 به 512 کاهش مییابد. 3 - زن و پدر و مادر و دختران با هم باشند، در این صورت فرض زن 18 (با توضیحی که بعداً خواهد آمد) و فرض هر یک از پدر و مادر 16 و سهم دختران 23 می‌باشد که مجموع آنها 2724 می‌باشد، در اینجا سهم زن همان 324 و سهم هر یک از پدر و مادر 424 بوده و سهم دختران از 1624 به 1324 کاهش مییابد. چند مثال از کم آمدن مجموع فرضها از کلّ ترکه: 1 - شوهر و پدر یا مادر و یک دختر با هم باشند، فرض شوهر 14 و فرض پدر یا مادر16 و فرض دختر 12 بوده که مجموعا 1112 بوده که 112 از ترکه باقی میماند که به نسبت سهام بین پدر (یا مادر) و دختر تقسیم میگردد، در نتیجه سهم نهایی شوهر همان 416 بوده و سهم پدر یا مادر به 316 و سهم دختر به 916 افزایش مییابد. 2 - زن و پدر یا مادر و یک دختر با هم باشند، فرض زن 18 و فرض پدر یا مادر 16 و فرض دختر 12 بوده که مجموعا 1924 گردیده که 524 از ترکه باقی مانده که به نسبت سهام پدر (یا مادر) و دختر بین آنها تقسیم میگردد، در نتیجه سهم زن همان 432 باقی مانده و سهم پدر یا مادر به 732 و سهم دختر به 2132 افزایش مییابد. 3 - زن و پدر یا مادر و دختران با هم باشند، فرض زن 18 و فرض پدر یا مادر16 و فرض دختران 23 خواهد بود که مجموعا 2324 گردیده و 124 باقی میماند که به نسبت سهام بین پدر (یا مادر) و دختران قسمت میشود، در نتیجه سهم زن همان 540 بوده و سهم پدر یا مادر به 740 و سهم دختران به 2840 افزایش مییابد.
- [آیت الله سبحانی] به سیدی که در سفر درمانده شده، اگر سفر او سفر معصیت باشد; نباید خمس بدهند.
- [آیت الله وحید خراسانی] به سیدی که در سفر درمانده شده اگر سفر او سفر معصیت باشد نباید خمس بدهند