حکم غیابی
حکم غیابى حکم صادر شده علیه طرف غایب است.
در مواردی که با اخطارهای متعدد، متهم در جلسه محاکمه حاضر نمی شود، آیا می توان حکم غیابی صادر کرد یا خیر؟ و آیا چنین حکمی شرعی است؟
بلی حکم بر غایب در حقوق الناس با وجود بیّنه، صحیح است و شرعی می باشد، ولی غایب بعد از حضور می تواند ادله خود را اقامه کند و سخن او شنیده می شود.
بلی حکم بر غایب در حقوق الناس با وجود بیّنه، صحیح است و شرعی می باشد، ولی غایب بعد از حضور می تواند ادله خود را اقامه کند و سخن او شنیده می شود.
عنوان سوال:
در مواردی که با اخطارهای متعدد، متهم در جلسه محاکمه حاضر نمی شود، آیا می توان حکم غیابی صادر کرد یا خیر؟ و آیا چنین حکمی شرعی است؟
پاسخ:
بلی حکم بر غایب در حقوق الناس با وجود بیّنه، صحیح است و شرعی می باشد، ولی غایب بعد از حضور می تواند ادله خود را اقامه کند و سخن او شنیده می شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا به صورت تلفنی می توان شخصی را محاکمه کرد؟
- در مواردی که مادر حق حضانت شرعی دارد، آیا می تواند بدون اجازه پدر کودکان، آنها را به مسافرت ببرد یا حتی در شهرهای دیگر سکنا دهد؟
- در یکی از شهرها اختلاف شدیدی در معنای مرتد و احکام آن بوجود آمده است. استدعا دارد در این رابطه توضیحی مرقوم بفرمائید تا اختلاف برطرف شود و اطرافیان شخص متّهم، وظیفه خود را بدانند و عمل کنند.
- آیا بدون احراز شرعی در یک محکمه صالحه، می توان کسی را به ارتداد یا انحراف یا فسق محکوم کرد؟ و اگر جایز نباشد، آیا مفتری از عدالت خارج می شود؟
- در بعضی از کشورها دختران توسط والدین به فروش می رسند، آیا از لحاظ شرعی می توان گفت حکم کنیز را دارند؟ و آیا استفاده از آنان به هر گونه جایز است؟
- از نظر علمی هرگاه مردی فوت کند تا مدت محدودی می توان نطفه او را به رحم زنی منتقل کرد و وی را بارور کرد. الف) انتقال نطفه زوج پس از مرگ به رحم زوجه چه حکمی دارد؟ ب) احکام مربوط به والد را از نظر طهارت وارث و... بیان فرمایید:
- شخصی جهت اشتغال به کار در کویت، از منزل خارج و در دریا اسیر نیروهای عراقی می گردد. بعد از مدّتی که از غیبت او می گذرد، زنش که اطلاعی از او نداشته جهت تعیین تکلیف و طلاق به دادگاه مراجعه و بعد از گذشت مدّت شش سال از روزی که شوهرش از منزل خارج شده، به موجب حکم دادگاه مطلقه می گردد و با رعایت عدّه شرعی به عقد ازدواج دیگری درمی آید، که صاحب یک فرزند نیز می شود; بعد از آزادی اسرا، شوهر بانوی مزبور پیدا می شود ولی زن مزبور مجدّداً تقاضای طلاق می کند و دادگاه حکم طلاق از همسر اوّل را صادر، و زن در دفترخانه مطلّقه می گردد. آیا این زن می تواند با شوهر دومش که دارای فرزندی نیز او هست ازدواج کند یا خیر؟
- اگر با یکسری تمهیدات لازم بتوانیم در سطح کشور، موفق به جداسازی مراکز درمانی خواهران از برادران بشویم، با توجه به اینکه هر پزشکی در طول دوران دانشجویی خود باید (هرچند مختصر) از انواع و اقسام اختلالات و بیماریها چه در مورد آقایان و چه خانمها آگاهی یافته و آموزش ببیند (اعم از انجام معاینات کامل، آگاهی از بیماریهای زنان و چگونگی انجام زایمان سالم و...) و با توجه به اینکه در مورد دانشجویان، این موارد بیشتر آموزشی هستند تا درمانی، (یعنی ممکن است نجات جان بیمار در همان زمان وابسته به آن نباشد، اما بوسیله این آموزش که در بیمارستانهای آموزشی صورت می گیرد، دانشجو برای مراحل طبابت، که نیاز آینده بیماران است، آماده می شود) و از این رو هریک از دانشجویان در دوره های مختلف، ملزم و مجبور به گذراندن واحدهای درسی در تمامی بخشهای بیمارستان، اعم از زنان و مردان، و فراگیری تمامی مسائل و امتحان دادن در پایان دوره می باشند (تا بتوانند در نهایت، فارغ التحصیل موفقی باشند)، با در نظر گرفتن تمامی این شرایط، بفرمایید تکلیف و وظیفه دانشجو چیست؟ آیا می تواند بخاطر رعایت مسائل شرعی، از فراگیری کامل بسیاری مسائل بگذرد و در نتیجه در گذراندن واحدهای درسی ناموفق باشد؟ و یا در هر شرایطی و با هروسیله ای، باید به فراگیری صحیح کارش بپردازد تا در آینده کمتر دچار مشکل شود؟ و بطور کلی چگونه می توان بین وظیفه پزشکی و دانشجویی (که در کتب پزشکی، برانجام آنها تأکید شده) و وظیفه شرعی و اسلامی (که طبیعتاً نباید با وظیفه پزشکی تناقض داشته باشد) جمع کرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] رسیدگی غیابی در حقوق النّاس و امور غیر مالی، مانند طلاق، در چه مواردی و با چه شرایطی جایز است؟
- [آیت الله بهجت] آیا در مواردی می توان به حکم عقل عمل کرد و در مسایل احکام به مجتهد رجوع نکرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در جرائمی، که دو یا چهار بار اقرار شرعی معتبر است (مثل سرقت و زنا،) اگر متّهم در اوّلین جلسه دادگاه، منکر سرقت، یا قبل از اقرار چهارم در مثل زنا منکر اتّهام خود باشد، آیا تشکیل جلسات بعدی، و استماع اقرار یا انکار بعدی نیز لازم است؟ یا این که قاضی می تواند با انکار اوّلیّه، و با توجّه به این که حتّی در صورت اقرار در جلسات بعدی، نصاب اقرارها کامل نمی شود، حکم به برائت وی صادر نماید؟
- [سایر] قرار اسقاط شکایت و ابطال دادخواست در دیوان عدالت اداری در چه مواردی صادر می شود؟
- [سایر] بعضی از مخالفان امام خمینی(ره) این طور می گویند که امام خمینی(ره) سلمان رشدی را بی هیچ دادگاهی محاکمه کرده و دستور ترور ایشان را صادر نموده . لطفا ضمن تشریح جریان سلمان رشدی این سوال را پاسخ دهید
- [آیت الله اردبیلی] آیا قضات میتوانند برای جرایم مشمول قصاص نفس در مجرمین با قتلهای متعدد و یا محاربین، حکم به اعدام و استفاده از اعضای قابل پیوند صادر نمایند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر متهم در نزد قاضی تحقیق، اعتراف نماید ولی قاضی بر خلاف آن حکم صادر نماید آیا این حکم نافذ است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] علم قاضی که از اقاریر متّهم و کیفیّت اظهارات متخاصمین و محتویات پرونده و امارات و قراین موجود در آن حاصل می شود، آیا حجّت شرعی است و قاضی می تواند استناداً به چنین علمی حکم حدود و قصاص و سایر حقوق شرعی را صادر نماید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] علم قاضی که از اقاریر متّهم و کیفیّت اظهارات متخاصمین و محتویات پرونده و امارات و قراین موجود در آن حاصل می شود، آیا حجّت شرعی است و قاضی می تواند استناداً به چنین علمی حکم حدود و قصاص و سایر حقوق شرعی را صادر نماید؟
- [آیت الله بهجت] آیا وجوهات شرعی مانند خمس و زکات را می توان در مواردی مانند کمک به سیل زدگان و زلزله زدگان مصرف کرد؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان به گونهای بر مهاجم پیروز شود که وی دیگر توان تهاجم نداشته باشد، دفاع کننده حقّ زدن یا زخمی کردن و یا کشتن وی را ندارد و محاکمه و مجازات او با حاکم شرع است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه زن بگوید شوهر ندارم می توان حرف او را قبول کرد به شرط آن که متهم نباشد، اما اگر بگوید یائسه ام قبول ادعای او اشکال دارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مواردی که می توان مخرج غائط را با غیر آب تمیز کرد، شستن با آب بهتر است.
- [آیت الله اردبیلی] وکالت برای دفاع از متّهم در دادگاه اشکال ندارد، ولی چنانچه وکیل یقین به مُحِق نبودن شخص متّهم از نظر شرعی داشته باشد، وکالت برای دفاع از او جایز نیست، مگر این که به نحوی به حقوق او تجاوز شده باشد که در این صورت دفاع از حقوق مشروع او اشکال ندارد، بلکه در بعضی از موارد واجب میباشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .در مواردی که باید خمس پرداخت شود، لازم نیست آن را از عین همان مال بپرداز د, بلکه می توان از مال دیگر پرداخت کرد، به شرط آن که به ضرر مستحقانِ خمس نباشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مواردی که مال را از طرف صاحب اصلی آن در راه خدا صدقه می دهند به سید یا غیرسید می توان داد و اگر خودش مستحق باشد خودش نیز می تواند بردارد.
- [آیت الله سبحانی] در یک نقطه نمی توان دو نماز جمعه خواند بلکه باید بین دو نماز جمعه یک فرسخ یا بیشتر فاصله باشد.
- [آیت الله بهجت] مضاربه محل اجتماع یا تبادل احکام متعدد است؛ زیرا عامل در صورت صحت عقد مضاربه و نداشتن سود امانتدار است، و در صورت وجود سود شریک در سود است، و در تصرفات وکیل است، و با تجاوز از مورد تعیین شده در مضاربه، غاصب است، و با فساد در عقد مضاربه، اجیرِ صاحب مال است.
- [آیت الله سبحانی] کسی که زکات می گیرد باید شیعه دوازده امامی باشد و اگر با حجت شرعی، شیعه بودن کسی ثابت و به او زکات بدهد، و زکات تلف شود بعد معلوم شود شیعه نبوده لازم نیست دوباره زکات بدهد. و در عین حال در صورتی که مصلحت شرعی ایجاب کند می توان از سهم (سبیل الله) به غیر شیعه امامی زکات داد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که چند نماز آیات بر او واجب است، اگر آن نمازهای آیات احکام یکسان داشته باشند، - مانند: قضای نمازهایی که برای خورشید گرفتگیهای متعدد خوانده میشود - لازم نیست که در نیّت معیّن کند که برای کدام یک نماز میخواند و اگر نمازهایی بر عهده کسی باشد که احکام متفاوتی داشته باشد؛ مثلاً یکی قضای خورشیدگرفتگی باشد که لازم نیست فوراً به جا آورده شود و یکی برای زلزله است که فوریت دارد؛ یا یکی ادا و دیگری قضا باشد، باید موقع نیت معیّن کند که نماز آیاتی که میخواند برای کدام یک از آنها است.