فرزند
فرزند به معنای بچه و آنکه از دیگری زاده شده است.
شخصی چند فرزند پسر و دختر دارد، آیا نفقه او بر خصوص پسر بزرگ واجب است یا فرقی ندارند و بر همه است؟
در باب نفقه و تأمین مخارج، فرقی بین پسر و دختر و بزرگ و کوچک نیست بلکه بر همه فرزندان واجب است که مشترکاً و بطور مساوی نفقه پدر و مادر را تأمین و آنها را اداره کنند، بلی چنانچه بعضی از فرزندان قدرت مالی ندارند تکلیفی ندارند و در این صورت فقط بر آنها که توان دارند واجب است.
در باب نفقه و تأمین مخارج، فرقی بین پسر و دختر و بزرگ و کوچک نیست بلکه بر همه فرزندان واجب است که مشترکاً و بطور مساوی نفقه پدر و مادر را تأمین و آنها را اداره کنند، بلی چنانچه بعضی از فرزندان قدرت مالی ندارند تکلیفی ندارند و در این صورت فقط بر آنها که توان دارند واجب است.
عنوان سوال:
شخصی چند فرزند پسر و دختر دارد، آیا نفقه او بر خصوص پسر بزرگ واجب است یا فرقی ندارند و بر همه است؟
پاسخ:
در باب نفقه و تأمین مخارج، فرقی بین پسر و دختر و بزرگ و کوچک نیست بلکه بر همه فرزندان واجب است که مشترکاً و بطور مساوی نفقه پدر و مادر را تأمین و آنها را اداره کنند، بلی چنانچه بعضی از فرزندان قدرت مالی ندارند تکلیفی ندارند و در این صورت فقط بر آنها که توان دارند واجب است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی چیزی را وقف کرده و تولیت آن را مادام الحیاة برای خود و پس از مرگ برای ارشد اولاد ذکور قرارداده است. واقف یک پسر داشته که بعد از فوت واقف متولی وقف شد و پس از فوت او، پسر دختر واقف (که ذکور ارشد در نسل واقف بوده) متولی وقف شده اینک دختر پسر واقف دارای فرزند ذکور شده و این پسر پس از سالها ادعا می کند تولیت وقف باید با من باشد لطفاً حکم شرعی را بیان فرمایید.
- اگر پدر از پرداخت نفقه فرزندش امتناع کند، آیا جایز است فرزند بدون اطلاع پدر، از مال او بردارد؟ نیز اگر فرزند از پرداخت نفقه والدین خود امتناع کرد، چطور؟
- آیا مخارج ازدواج پسر و جهیزیه دختر از نفقات واجب است و باید پدر تأمین کند؟
- نفقه زندانی به عهده چه کسی است؟ بیت المال یا خود افراد؟ آیا تمکن مالی و عدم آن، نوع جرم، قدرت و توان بر کار و غیر آن، حدود و تعزیری بودن، فرقی در تأمین نفقه وی دارد یا خیر؟ افراد واجب النفقه زندانی چطور؟
- شخصی دختر نابالغ خود را به عقد پسری درمی آورد. و بعد از بلوغ دختر متوجه می شود که پسر قبل از ازدواج، یعنی بعد از تولد دیوانه بوده است، آیا دختر می تواند عقد را فسخ کند؟
- آیا بر پدر واجب است که خواندن و نوشتن را به فرزندان خود (چه دختر چه پسر) یاد دهد؟
- پدر از اهل سنت است و پسر بزرگ او شیعه شده آیا نمازهای فوت شده پدر بر این فرزند واجب است؟
- آیا دختر ربیبه مثل خود ربیبه محرم است؟ دختر ربیب و دختر پسر زن، چه حکمی دارد؟
- آیا اذن پدر در ازدواج دختر باکره، شرط است؟ و آیا فرقی بین ازدواج دائم و موقّت وجود دارد؟
- هرگاه شخصِ متمکّن، نفقه واجب النفقه خود را پرداخت نکرد، آیا نفقه پرداخت نشده، دین است و به ذمّه او می ماند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] در خصوص طفل ناشی از زنا تکلیف اخذ شناسامه ، ارث و نفقه فرزند به عهده چه کسی می باشد ؟
- [سایر] نفقه فرزند پسر بی کار و خانواده اش برعهده چه کسی است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی با زنی ازدواج می‌کند که آن زن دو فرزند از شوهر قبلی دارد حال این دو فرزند یکی پسر و دیگری دختر است و این پسر زن دارد این زن با این شخص محرم است یا خیر همچنین این دختر ازدواج کرده و دختر دارد آیا این دختر با این شخص محرم است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] فرزند اوّل میّت دختر است و فرزند دوّم پسر است. آیا بر این پسر، ولد اکبر صدق می کند؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا نفقه فرزند خوانده بر پدر خوانده واجب است؟
- [سایر] آیا امام حسن عسکری (ع) بجز حضرت مهدی، فرزند پسر دیگری داشتند؟ فرزند دختر چطور؟
- [سایر] آیا مادری با داشتن 2 فرزند پسر و 2 دختر، پس از مرگ همسرش، میتواند فرزند ذکور خود را از سهمارث خود محروم و مابقی که متعلق به شوهرش بوده را به طور مساوی بین 4 فرزند تقسیم نماید، در واقع سهم فرزند ذکور اول نسبت به مابقی کمترین حد می‌باشد؟ این مسئله از نظر خدا اشکال ندارد که بین فرزندان فرقی گذاشته شود؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا با ازدواج مردی که فرزند پسر دارد با زنی که فرزند دختر دارد, آن پسر و دختر را بر یکدیگر محرم می کند؟ ج) ازدواج آن مرد و زن، موجب محرمیت پسر و دختر نمی شود. س: آیا آن پسر و دختر بر والدین و اجداد این زن و مرد محرم می شوند؟
- [آیت الله سبحانی] اگر دختری را به عقد موقّت مردی درآورند تا فرزند پسر مرد، با آن دختر محرم شود ارتباط این پسر و آن دختر در چه حدودی جایز است؟
- [آیت الله بهجت] آیا بول بچه شیرخوار پسر، نجس است یا نه؟ و فرقی با بول دختر دارد یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- انسان نمی تواند خمس مال خود را به افرادی بدهد که واجب النفقه او می باشند و اگر مخارج سید دیگری بر انسان واجب باشد مثل پدر یا فرزند بنابر احتیاط واجب نمی توان از خمس مال خود برای نفقه او داد.
- اگر وارث همسر میت و یک نفر از طبقه اول باشند: الف: پدر یامادر و شوهر: سهم شوهر 21 و بقیه سهم پدر یا مادر می شود. ب: پدر یا مادر و زن: سهم زن 41 و بقیه سهم پدر یا مادر می شود. ج: یک پسر یا یک دختر و شوهر: سهم شوهر 41 وبقیه به پسر یا دختر می رسد. د یک پسر یا یک دختر وزن سهم زن 81 وبقیه به پسر یا دختر می رسد.
- اگر وارث دو نفر از طبقه اول باشند: الف دو پسر: که مال میت بین آنها بالسویه تقسیم می شود. ب دو دختر: که مال میت بین آنها بالسویه تقسیم می شود. ج یک پسر و یک دختر: که سهم دختر 31 وسهم پسر 32 می شود. د پدر یا مادر و یک پسر: سهم پدر یا مادر 61 و بقیه سهم پسر می شود. ه پدر یا مادر و یک دختر: سهم پدر یا مادر 41 وبقیه سهم دختر می شود. و پدر و مادر: تفصیل آن بیان می شود.
- اگر وارث میت پدر ومادر ویک پسر باشند دراین صورت سهم مادر 61 می شود و فرقی نمی کند که مادر حاجب داشته باشد یا نداشته باشد و سهم پدر هم 61 می شود و بقیه مال به پسر میرسد.
- لازم نیست که پسر بزرگتر در حال مردن پدر یا مادر، بالغ باشد بلکه چنانچه طفل باشد بعد از بلوغ لازم است قضا کند و چنانچه قبل از بلوغ بمیرد بر فرزند بعدی واجب نیست.
- اگر وارث میت چند پسر یا چند دختر باشند همه مال بین آنها بالسویه تقسیم می شود.
- اگر زنی که فرزند داشته باشد بمیرد سهم شوهر او 41 تمام مال میت می شود بقیه اموال او به ورثه دیگر وفرقی نمی کند که فرزندان زن از این مرد باشد یا شوهر دیگر و فرقی نمی کند که شوهر فرزند داشته باشد یا خیر.
- اگر زنی از شیر یک شوهر پسر و دختری را شیر کامل بدهد آنها با هم محرم می شوند ولی خواهر و برادر آن دختر به خواهر و برادر آن پسر محرم نمی شوند.
- اگر وارث پدر یا مادر و چند پسر ودختر باشند سهم پدر یا مادر 61 می شود و بقیه مال بین بچه ها بگونه ای تقسیم می‌شود که هر پسر دو برابر هر دختر ارث ببرد.
- اگر زن انسان از شوهر سابقش دختری داشته باشد، انسان می تواند آن دختر را برای پسر خود که از آن زن نیست عقد کند و نیز اگر دختری را برای پسر خود عقد کند می تواند با مادر آن دختر ازدواج نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] نفقه اولاد بر پدر و بنابر احتیاط بر پدران او به ترتیب هر کدام که نزدیکتر باشند واجب است، پس (پدر) بر (جدّ) و جدّ بر (پدر جدّ) مقدّمند و اگر هیچ یک از آنان نباشند یا نتوانند و یا به وظیفه خود عمل نکنند و حاکم شرع نتواند آنان را مجبور کند که نفقه را بپردازند، بر (مادر) واجب است و اگر مادر نباشد یا نتواند و یا ندهد، بنابر احتیاط بر (مادرِ مادر) واجب می‌شود. همچنین اگر پدر و مادر انسان از کار افتاده شوند و دارایی نداشته باشند، نفقه آنان بر اولاد و نیز بنابر احتیاط بر نوههای پسری آنان که تمکّن دارند، به ترتیب طبقات، هر چند پایین روند پسر باشند یا دختر واجب است و اگر شخص فقیر، هم پدر و هم فرزند داشته باشد، باید نفقه او را به شرکت و به طور مساوی بپردازند و پسر و دختر در این جهت فرقی ندارند؛ همچنین است بنابر احتیاط اگر شخص فقیر هم مادر و هم فرزند داشته باشد و اگر پدر و نوههای پسری داشته باشد، نفقه او بر پدر واجب است و اگر مادر و نوههای پسری داشته باشد، بر مادر واجب است و اگر نوههای پسری با پدر بزرگ پدری یا مادر بزرگ مادری با هم باشند، باید نفقه او را به شرکت و به طور مساوی بپردازند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر میّت فرزند نداشته باشد، نوه پسری او اگرچه دختر باشد سهم پسر میّت را میبرد و نوه دختری او اگرچه پسر باشد سهم دختر میّت را میبرد؛ مثلاً اگر میّت (یک پسر) از دختر خود و( یک دختر) از پسر خود داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر می‌دهند.
- [آیت الله اردبیلی] در مسأله وجوب یا عدم وجوب اجازه گرفتن از پدر یا جدّ پدری برای ازدواج دختر، فرقی بین ازدواج موقّت یا دائم نیست. همچنین فرقی نمیکند که در ازدواج موقّت شرط کنند که آمیزش صورت نگیرد یا چنین شرطی نکنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] پدر و جدّ پدری میتوانند در صورتی که مفسده نداشته باشد برای پسر یا دختر نابالغ یا دیوانه خود ازدواج کنند و در اینجا فرقی نیست که دیوانه با حال دیوانگی بالغ شده باشد، یا پس از بالغ شدن دیوانه شده باشد و بعد از آن که دختر بالغ شد نمیتواند ازدواجی را که برای او کردهاند بهم بزند و اگر پسر بالغ شد بنا بر احتیاط واجب اجازه وی رعایت شود، مخصوصاً اگر عقد را جدّ انجام داده باشد، بنابراین در صورت عدم اجازه پسر، او را شوهر آن دختر بحساب نیاورند و دختر هم تا طلاق صورت نگرفته، با دیگری ازدواج نکند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر شخصی نتواند نفقه کسانی را که نفقه آنان بر وی واجب است بدهد و یا کمتر از حدّ مورد نیاز آنان را بتواند بدهد، چنانچه زکات بر وی واجب شود و آنان نیز از مستحقین زکات باشند، میتواند نفقه آنان یا کسری آن را از زکات مال خود بپردازد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر میّت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگرچه دختر باشد، سهم پسر میّت را میبرد ونوه دختری او اگرچه پسر باشد، سهم دختر میّت را میبرد مثلاً اگر میّت یک پسر از دختر خود ویک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر ودو قسمت را به دختر پسر می‌دهند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر میت، اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگر چه دختر باشد سهم پسر میت را میبرد، و نوه دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را میبرد، مثلاً اگر میت یک پسر از دختر خود، و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند؛ یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر می‌دهند.
- [امام خمینی] اگر میت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگر چه دختر باشد، سهم پسر میت را میبرد و نوه دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را میبرد مثلًا اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر می‌دهند.
- [آیت الله بروجردی] اگر میت اولاد نداشته باشد، نوهی پسری او اگر چه دختر باشد، سهم پسر میت را میبرد و نوهی دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را میبرد، مثلاً اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر می‌دهند.
- [آیت الله سیستانی] پدر و جدّ پدری میتوانند ، برای فرزند پسر ، یا دختر نابالغ ، یا دیوانه خود که با حال دیوانگی بالغ شده است را به ازدواج دیگری در آورند ، و بعد از آنکه طفل بالغ شد ، یا دیوانه عاقل گردید ، اگر ازدواجی که برای او کردهاند مفسدهای داشته ، میتواند آن را امضا ، یا رد نماید ، و اگر مفسدهای نداشته ، چنانچه پسر یا دختر نابالغ عقد ازدواج خود را بهم بزنند بنابر احتیاط واجب یا باید طلاق دهند ، یا عقد را دوباره بخوانند .