تبعید
تبعيد (تَغْريب؛ نَفي بَلَد) يعني بيرون کردن بزه‌کار از محلّ زندگي يا محلّ ارتکاب بزه و يا محلّ اجراي حد که از آن در باب حدود سخن رفته است.
آیا جایز است محارب را به جای تبعید، زندان کنند؟ چون گاهی تبعیدِ مفسد، خود، مفاسدی دارد، خصوصاً اگر زن باشد؟
اگر حاکم شرع، مصلحت را در حبس دانست مانعی ندارد.
اگر حاکم شرع، مصلحت را در حبس دانست مانعی ندارد.
عنوان سوال:
آیا جایز است محارب را به جای تبعید، زندان کنند؟ چون گاهی تبعیدِ مفسد، خود، مفاسدی دارد، خصوصاً اگر زن باشد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی استحقاق حد شرعی پیدا کرده ولی قبل از اجرای حد توبه کرده است یا تعزیر شده یا زندان و یا تبعید شده ولی فعلا توبه کرده است، آیا می تواند امام جماعت شود و ما می توانیم به او اقتدا کنیم؟
- در ادله نقلیه از کتاب و سنت نسبت به نفی بلد برای کیفر محارب، اطلاق مشهود است. و در نتیجه شامل مرد و زن محارب می شود، آیا راهی برای انصراف اطلاق ادله، در خصوص نفی بلد، به عنوان یکی از اقسام کیفر محارب نسبت به زن محاربه وجود دارد؟ و آیا می شود حکم عدم جواز نفی بلد مرأه را در باب حدّ زنا که بر آن ادّعای اجماع شده به باب محاربه، از باب وجود وحدت ملاک و موضوع (زن بودن و رعایت مصالح)، تسرّی داد یا نه؟
- آیا جایز است زن را برای قضای نمازهای میت اجیر کرد؟
- آیا ازدواج مرد مسلمان با زن اهل کتاب (مسیحی) جایز است؟
- پزشکی برای انجام کارهای تحقیقاتی باید بیماران زن را معاینه کند، آیا این کار جایز است؟
- آیا شنیدن صدای زن در مورد قرآن، سرود، همخوانی جایز است؟
- اخیراً نطفه زن و مرد را گرفته، در خارج از رحم با هم لقاح می دهند و در رحم زن قرار می دهند، آیا این عمل در صورتی که زن و مرد همسر هم باشند، جایز است؟
- آیا جایز است نطفه ای را که تبدیل به جنین شده، در رحم زنی قرار دهند؟ و در چنین فرضی این زن، مادر محسوب می شود یا نه؟
- آیا جایز است مرد یا زن دارو یا چیزی مصرف کنند که موجب قطع نیروی جنسی و یا عقیم شدن گردد؟
- زن حائض است و گردنبند او با نقش الله می باشد که گاهی بی اختیار روی بدنش قرار می گیرد، آیا جایز است چنین گردنبندی را گردن کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] لطفاً در مورد (نفی بلد) به سؤالات زیر پاسخ فرمایید: الف) منظور از نفی بلد چیست؟ از بین بردن، تبعید کردن، آواره نمودن دائمی، یا معانی دیگر؟ ب) اگر نفی به معنای تبعید باشد، آیا مراد تحت نظر قرار دادن در محلّ تبعید است، یا زندانی کردن وی در آن محل؟ ج) اگر منظور تحت نظر قرار دادن باشد، در موارد خاصّی که تبعید به مفاسد دیگری منتهی می شود (مانند تبعید زنان، قاچاقچیان و افراد شرور) آیا می توان تبعید را به حبس تبدیل نمود؟ د) اگر محارب از محل تبعید فرار کند، آیا حاکم شرع می تواند پس از دستگیری وی، تبعید را به یکی دیگر از مجازاتهای چهارگانه (جزای نقدی، حبس یا تعزیر) تبدیل نماید؟ ه) آیا حکم عدم جواز نفی بلد زن در باب زنا را می توان به تبعید زن در باب محاربه تسرّی داد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در خصوص نفی بلد بفرمائید : الف - منظور از نفی بلد چیست؟ (از بین بردن، تبعید، آواره نمودن دائمی یا و...) ب - اگر نفی به معنای تبعید باشد آیا مراد تحت نظر قرار دادن در محلّ تبعید است یا زندانی کردن وی در آن محلّ؟ ج - اگر منظور تحت نظر قرار دادن باشد در موارد خاصّی که تبعید به مفاسد دیگری منجر میشود مانند زنان ، قاچاقچیان و افراد شرور آیا میتوان مدّت تبعید را به حبس تبدیل نمود؟ د - اگر محارب از محلّ تبعید فرار کند، آیا حاکم شرع میتواند پس از دستگیری وی تبعید را به یکی دیگر از مجازاتهای چهارگانه، جزای نقدی حبس یا تعزیر تبدیل نماید؟ ه - آیا حکم عدم جواز نفی بلد زن در باب زنا را میتوان به تبعید زن در باب محاربه تسرّی داد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر نفی بلد به معنای تبعید باشد بفرمایید: لف) آیا می توان مدّت محکومیّت به تبعید را طیّ چند مرحله و به طور متناوب اجرا نمود؟ ب) مدّت نفی بلد در مورد محارب و زانی بکر چقدر است؟ ج) در دو فرض معسر یا مؤسر بودن محکوم علیه، هزینه های ضروری وی در تبعیدگاه بر عهده کیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] تصرف در اموال شهروندان کشورهای محارب در آن کشورها، بدون رضایت آنها جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر نفی بلد به معنای تبعید باشد بفرمائید : الف - آیا میتوان مدّت محکومیّت به تبعید را طیّ چند مرحله و به طور متناوب اجرا نمود؟ ب - مدّت نفی بلد در مورد محارب و زانی بکر چقدر است؟ (یک سال، تا زمان توبه، تا زمان مرگ یا بطور کلّی تعیین مدّت با حاکم است) ج - در فرض معسر یا مؤسر بودن محکوم علیه، هزینههای ضروری وی در تبعیدگاه به عهده کیست؟
- [سایر] مفسد فی الارض به چه کسی می گویند و آیا کسانی که دست به کشتار می زنند و یا کسانی به عنف تجاوز می کنند مفسد فی الارض هستند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] الف) شرایط صدق محارب و مفسد فی الارض در عصر حاضر چیست؟ اگر عدّه ای از مسیحیان در بعضی از کشورها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، با مسلمانان در حال جنگ باشند، آیا احکام محارب درباره آنها جاری می شود؟ ب) آیا برای تحقق عنوان محاربه، صرف تهدید با اسلحه کافی است، یا تحقّق قتل یا سرقت نیز لازم است؟ چنانچه سرقت لازم باشد، آیا نصاب شرط است؟ ج) آیا در تحقّق عنوان محاربه، مکان نیز دخالت دارد؟ مثلا، آیا لازم است عمل ارتکابی در دارالاسلام باشد، یا در غیر دارالاسلام نیز صدق عنوان محاربه امکان پذیر است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجه به اینکه آیه شریفه (وَ لایَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً) (حجرات/12) شامل حال کفار نمی شود، آیا غیبت کفار غیر محارب جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجه به اینکه آیه شریفه (وَ لایَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً) (حجرات/12) شامل حال کفار نمی شود، آیا غیبت کفار غیر محارب جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا ساخت بنایی که شامل زندان و مرکز پلیس است و تحویل آن به دولت ظالم، جایز است؟ و آیا اشتغال در کارهای ساختمانی آن نیز جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بواسطه شیر دادن، حق شوهر از بین نرود، زن می تواند بدون اجازه شوهر، بچه کس دیگر را شیر دهد، ولی جایز نیست بچه ای را شیر دهد که بواسطه شیر دادن به آن بچه به شوهر خود حرام شود. مثلا اگر شوهر او دختر شیر خواری را برای خود عقد کرده باشد زن نباید آن دختر را شیر دهد، چون اگر آن دختر را شیر دهد خودش مادر زن شوهر می شود و بر او حرام می گردد.
- کسی که زنش سیده است بنابر احتیاط واجب نباید به او خمس بدهد که به مصرف مخارج خودش برساند، ولی اگر مخارج دیگران بر آن زن واجب باشد و نتواند مخارج آنان را بدهد. جایز است خمس خود را به زنش بدهد که به مصرف آنان برساند.
- نگاه کردن به عورت دیگری حرام است، اگر چه از پشت شیشه یا در آئینه یا آب صاف و مانند اینها باشد و نگاه کردن به عورت بچّه غیر ممیّز جایز است و زن و شوهر می توانند به تمام بدن یکدیگر نگاه کنند.
- ماندن مرد و زن نامحرم در محل خلوتی که کسی در آن جا نیست و دیگری هم نمی تواند وارد شود در صورتیکه احتمال فساد برود جایز نیست ولی اگر طوری باشد که کس دیگر بتواند وارد شود، یا بچّه ای که خوب و بد را می فهمد در آنجا باشد یا احتمال فساد نرود اشکال ندارد.
- بچه های زنی که بچه ای را با شرایطی که در مسأله (2598) گفته می شود شیر دهد فرزندان پدر بچه شیر خوار محسوب می شوند بنابراین پدر آن بچه نمی تواند با دخترهایی که از آن زن به دنیا آمده اند ازدواج کند. و نیز نمی تواند دخترهای شوهری را که شیر مال او است برای خود عقد نماید، بلکه احتیاط واجب آن است که دخترهای رضاعی او را هم برای خود عقد ننماید ولی جایز است با دخترهای رضاعی آن زن ازدواج کند. اگر چه احتیاط مستحب آن است که با آنان ازدواج نکند، ونگاه محرمانه یعنی نگاهی که انسان می تواند به محرم های خود کند به آنان ننماید.
- چند چیز برای روزه دار مکروه است، و از آن جمله است: دوا ریختن به چشم، و سرمه کشیدن در صورتی که مزّه یا بوی آن بحلق برسد، انجام دادن هر کاری که مانند خون گرفتن و حمام رفتن باعث ضعف می شود، أنفیه کشیدن اگر نداند که بحلق می رسد و اگر بداند بحلق می رسد جایز نیست، بو کردن گیاههای معطّر، نشستن زن در آب، استعمال شیاف، تر کردن لباس که در بدن است، کشیدن دندان و هر کاری که بواسطه آن از دهان خون بیاید، مسواک کردن به وسیله چوب تر، و نیز مکروه است انسان بدون قصد بیرون آمدن منی، زن خود را ببوسد یا کاری کند که شهوت خود را به حرکت آورد، و مطمئن باشد که با این قبیل کارها از او منی بیرون نمی آید و اگر اطمینان نداشته باشد که منی بیرون نمی آید در صورتی که منی بیرون آید روزه او باطل می شود.
- شکافتن قبر در چند مورد حرام نیست: اوّل: اگر میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در آن جا بماند. دوّم: اگر کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند، و همچنین است اگر چیزی از مال خود میت که به ورثه او رسیده با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند. ولی اگر وصیت کرده باشد که دعا یا قرآن یا انگشتری را با او دفن کنند در صورتی که وصیتش بیشتر از یک سوم مال او نباشد، برای بیرون آوردن اینها نمی توانند قبر را بشکافند. سوّم: اگر میت بی غسل یا بی کفن دفن شده باشد یا بفهمند غسلش باطل بوده یا به غیر دستور شرع کفن شده یا در قبر، او را رو به قبله نگذاشته اند. که در این فرض اگر نبش قبر موجب هتک میت باشد یعنی جنازه متعفن یا متلاشی شده باشد جایز نیست. اما اگر میت بدون نماز دفن شده باشد نبش جایز نیست بلکه بر قبر نماز خوانده می شود. چهارم: اگر برای ثابت شدن حقی بخواهند بدن میت را ببینند. پنجم: اگر میت را در جایی که بی احترامی به اوست مثل قبرستان کفار یا جایی که کثافت و خاکروبه می ریزند دفن کرده باشند. ششم: اگر برای یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است، قبر را بشکافند مثلاً بخواهند بچه زنده را از شکم زن حامله ای که دفنش کرده اند بیرون آورند. هفتم: اگر بترسند درنده ای بدن میت را پاره کند یا سیل او را ببرد یا دشمن بیرون آورد. هشتم: اگر قسمتی از بدن میت را که با او دفن نشده بخواهند دفن کنند، احتیاط واجب آن است که آن قسمت از بدن را طوری در قبر بگذارند که بدن میت دیده نشود. نهم: اگر میت وصیت کرده که جنازه اش را قبل از دفن به مشاهد مشرفه منتقل کنند و عمداً یا به هر جهتی بر خلاف وصیت او عمل شده جایز بلکه واجب است قبر را نبش و جنازه را به محل مورد وصیت منتقل کنند، مگر این که بدن فاسد شده باشد یا نبش مستلزم هتک باشد، و در غیر این صورت نبش قبر جهت حمل به مشاهد مشرفه خلاف احتیاط است هرچند وصیت کرده باشد.
- سر بریدن حیوان شش شرط دارد: اول: کسی که سر حیوان را می برد چه مرد باشد، چه زن باید مسلمان باشد و بچه مسلمان هم اگر ممیز باشد یعنی خوب و بد را بفهمد می تواند سر حیوان را ببرد. و اگر کسی که از کفّار یا از فرقه هائی است که در حکم کفّارند مانند غلات و خوارج و نواصب سر حیوان را ببرند، حلال نمی شود. دوّم: سر حیوان را با آهن ببرند ولی چنانچه آهن پیدا نشود و طوری باشد که اگر سر حیوان را نبرند می میرد، با چیز تیزی که چهار رگ آن را جدا کند مانند شیشه و سنگ تیز، می شود سر آن را برید. سوّم: در موقع سر بریدن، جلو بدن حیوان رو به قبله باشد و کسی که می داند باید رو به قبله سر ببرد، اگر عمداً حیوان را رو به قبله نکند حیوان حرام می شود ولی اگر فراموش کند، یا مسأله را نداند، یا قبله را اشتباه کند، یا نداند قبله کدام طرف است و نتواند بپرسد و ناچار به ذبح باشد یا نتواند حیوان را رو به قبله کند اشکال ندارد. چهارم: وقتی می خواهد سر حیوان را ببرد یا کارد به گلویش بگذارد به نیت سر بریدن، نام خدا را ببرد و همین قدر که بگوید (بسم الله) کافی است و اگر بدون قصد سر بریدن نام خدا را ببرد، آن حیوان پاک نمی شود و گوشت آن هم حرام است، و همچنین است اگر از روی جهل به مسئله نام خدا را نبرد ولی اگر از روی فراموشی نام خدا را نبرد اشکال ندارد. پنجم: حیوان زنده باشد و با بریدن رگ ها جان بدهد. لذا اگر معلوم باشد که حیوان زنده بوده و بعد از ذبح جان داده اشکال ندارد و اگر شک در زنده بودن آن قبل از ذبح داشته باشد در صورتی محکوم به طهارت است که بعد از ذبح حرکتی بکند که علامت زنده بودن آن باشد مثلاً دم خود را حرکت دهد یا پا به زمین بزند یا به مقدار متعارف خون از بدن حیوان خارج شود. ششم: آنکه کشتن از مذبح باشد و بنابر احتیاط وجوبی جائز نیست کارد را پشت گردن فرو نموده و به طرف جلو بیاورد که گردن از پشت بریده شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر شخص بالغ و عاقل با سلاح به منظور اخلال در نظم اجتماعی و یا ترور اشخاص و غارت یا اتلاف اموال مردم به آنان هجوم آورد محارب و مفسد است، مرد باشد یا زن، در شب باشد یا روز، در شهر باشد یا غیر آن. و حاکم شرع به تناسب جرم، او را میکشد یا دست راست و پای چپ او را قطع میکند یا تبعیدش مینماید.
- [آیت الله بهجت] شنیدن صدای زن نامحرم بدون قصد لذت، جایز است.
- [آیت الله مظاهری] کسی که زمین موات را احیا مینماید لازم نیست شیعه باشد بلکه هر کس گرچه کافر باشد با آباد نمودن زمینهای موات مالک آن میشود مگر آنکه محارب )در حال جنگ با مسلمین( باشد.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی دو نفر را برای زنا یا لواط به هم برساند، چنانچه آن کس زن باشد حدّ او هفتاد و پنج تازیانه است، و اگر مرد باشد هفتاد و پنج تازیانه میزنند و سرش را میتراشند و در میان مردم میگردانند و او را نیز تبعید میکنند، و کسی که این عمل شنیع را انجام میدهد اگر سه بار تازیانه بخورد در مرتبه چهارم حدّ او کشتن است.
- [آیت الله جوادی آملی] .پوشیدن لباس ابریشم خالص برای زن جایز و نماز با آن , صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 3 تنها رقص زن برای شوهرش جایز است و بقیه اشکال دارد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] جایز نیست مرد؛ زن را و زن مرد را غسل بدهد؛ ولی زن می تواند شوهر خود را غسل دهد و شوهر هم می تواند زن خود را غسل دهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه میت مرد را مرد غسل دهد و یا میت زن را زن غسل دهد، جایز است غیر از عورت، بدن او را برهنه کند.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی ببیند مردی با همسر او زنا میکند و دانست که زن با رضایت خود تسلیم او شده میتواند هر دو را بکشد و قصاصی بر او نیست، ولی اگر نمیداند که زن، خودتسلیم او شده یا نه، کشتنمرد جایز و کشتن زن جایز نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مرد بالغ عاقل بدون عذر شرعی (همچون اکراه و ندانستن حکم مسأله یا موضوع آن) زنا کند (در غیر مواردی که در مسأله پیشین گفته شد) باید او را صد تازیانه بزنند و چنانچه سه مرتبه زنا کند و در هر مرتبه صد تازیانهاش بزنند، در دفعه چهارم باید او را بکشند، ولی اگر زنا کننده همسر دائمی داشته باشد که با او نزدیکی کرده و هر وقت هم بخواهد میتواند با او نزدیکی کند، باید او را بعد از زدن صد تازیانه سنگسار نمایند، حکم زنی که با شرایط فوق زنا دهد، همانند حکم مردیست که زنا میکند و اگر مردی با زنی عقد ازدواج دائمی ببندد و پیش از نزدیکی با او، زنا کند، سرش را تراشیده و او را از شهری که در آن سکنا گزیده، یک سال تبعید میکنند و در این مدّت زنش را از او جدا نگاه میدارند و همین طور اگر زنی قبل از نزدیکی شوهر با او، زنا دهد، یک سال تبعید میگردد، حکم تبعید و سر تراشی زناکننده در صورتیست که تاکنون نزدیکی نکرده است و حکم تبعید زنادهنده هم در صورتیست که کسی با او نزدیکی نکرده باشد.