دندان
دندان از اعضای بدن هست که در دهان قرار دارد. از احکام آن در بابهای طهارت، صلات، صوم، حج، صید و ذباحه، اطعمه و اشربه، حدود، قصاص و دیات سخن گفته اند.
پزشک اشتباهاً به جای دندان خراب دندان سالم را کشیده است، آیا باید دیه بدهد؟
بلی لازم است دیه آن را بدهد.
بلی لازم است دیه آن را بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در اثر ضربه ای دندان طفلی افتاده (دندان مذکور لق و ناسالم بوده و بعد از چند روز خودش می افتاده است) بعد از افتادن در مدت کوتاهی بجای آن دندان روییده، حکم آن چیست؟ آیا ارش است یا دیه دندان سالم؟
- دندانهایی که در اثر ضربه سیاه می شوند و مشمول دیه می باشد، در حال حاضر، با معالجه ریشه دندان و سفید کردن آن، ظاهراً شبیه دندان طبیعی می گردد، آیا در این صورت هم دیه کامل تعلق می گیرد؟
- کسی که دندانش افتاده یا کشیده و نمی تواند قرائت را درست بخواند آیا لازم است دندان مصنوعی بگذارد تا بتواند نماز را صحیح بخواند؟
- شخصی زده و دندان کسی را شکسته و از بین برده است، لطفاً مقدار دیه آن را بیان فرمایید.
- اگر پزشک برای بهوش آمدن بیمار سیلی به صورت او بزند، آیا دیه دارد؟
- با توجه به این که بعد از مرگ، دیه حق وارث است، اگر فرد دهنده عضو تعهد کند که در صورت مرگ وی پزشک مربوطه در قبال پرداخت دیه مسؤولیتی ندارد آیا چنین تعهدی کفایت می کند؟
- پزشک بدون موافقت زن و مرد اقدام به بستن لوله های رحم زن کرده و او را مقطوع النسل کرده است دیه این عمل چقدر است؟
- اگر در اثر فرورفتن نیزه و ایجاد نافذه، استخوان پا هم بشکند، آیا دو دیه باید بدهد یا یک دیه؟
- دو بچه، یکی یازده ساله و دیگری دوازده ساله، با دو بچه دیگر با هم درگیر شده و سنگ اندازی کرده اند. در این بین سنگی به دندان بچه دوازده ساله خورده است. دیه آن چقدر است و چه کسی باید بدهد؟
- در یک درگیری، شخصی بدون اینکه کسی به او ضربه ای بزند، در اثر سکته از دنیا رفته است. و پزشک قانونی تشخیص داده است که 15% سکته، در اثر درگیری بوده است. حال مسؤول قتل این فرد کیست؟ و چه کسی باید دیه او را بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا دندان پزشک مجاز به نصب دندان طلا برای مردان می باشد؟
- [سایر] چطور بر ترس رفتن نزد دندان پزشک غلبه کنم؟
- [سایر] رجوع بیمار به دندان پزشک نامحرم، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] دفن دندان کشیده شده همراه با لثه یا بدون آن واجب است یا مستحب؟
- [سایر] سلام از دندان پزشک ها می ترسم . چه کار باید کنم ؟
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که دندانش افتاده یا کشیده و نمیتواند کلمات را درست قرائت نماید، آیا لازم است دندان مصنوعی بگذارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مواردی که پزشک باید سقط جنین کند، دیه لازمه باید توسط چه کسی پرداخت شود؟ آیا حتماً باید قبلا پزشک شرط کند که دیه به عهده وی نیست و آیا این شرط، جهت رفع دین از وی کافی است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مواردی که پزشک باید سقط جنین کند، دیه لازمه باید توسط چه کسی پرداخت شود؟ آیا حتماً باید قبلا پزشک شرط کند که دیه به عهده وی نیست و آیا این شرط، جهت رفع دین از وی کافی است؟
- [آیت الله بهجت] کسی که دندانش شکسته یا کشیده شده و نمی تواند قرائت را درست بخواند، آیا لازم است دندان مصنوعی بگذارد تا بتواند نماز را صحیح بخواند یا نه؟
- [سایر] اگر دندان را کشیده باشند و به توصیه دکتر نباید خون را بیرون بریزند، آیا می شود در حال نماز هم خون مذکور که دردهان است را خورد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر پزشک بدست خود به مریض دوا بدهد یا تزریق کند، یا به عنوان طبابت نسخه ای برای بیمار بنویسد یا دستوری به او بدهد و مریض دارو را بخورد، چنانچه در طبابت و معالجه اش خطا کند و به مریض ضرری برسد یا بمیرد، پزشک ضامن است. ولی اگر در مقام طبابت و معالجه نباشد بلکه بعنوان نظریه پزشکی در کتاب بنویسد یا بگوید فلان دارو برای فلان مرض فائده دارد و بواسطه خوردن دارو ضرری به مریض برسد یا بمیرد پزشک ضامن نیست.
- اگر فروشنده بفهمد در عوضی که گرفته عیبی هست پس اگر معامله به عوض کلّی بوده می تواند آنرا پس بدهد و عوض سالم را مطالبه نماید و اگر به عوض مشخص بوده پس چنانچه آن عیب پیش از معامله در عوض بوده و او نمی دانسته می تواند معامله را به هم بزند، یا نسبت تفاوت قیمت سالم و معیوب را به دستوری که در مسأله پیش گفته شد بگیرد.
- اگر چیزی را که غصب کرده بطوری تغییر دهد که از اولش بهتر شود مثلا طلایی را که غصب کرده گوشواره بسازد، چنانچه صاحب مال بگوید مال را به همین صورت بده، باید به او بدهد و نمی تواند برای زحمتی که کشیده مزد بگیرد بلکه بدون اجازه مالک حق ندارد آن را به صورت اولش درآورد. و اگر بدون اجازه او آن چیز را مثل اولش کند، تفاوت قیمت بین ساخته و نساخته را هم باید بدهد.
- اگر گوشواره یا چیز دیگری را غصب کند و خراب نماید باید تفاوت قیمت ساخته و نساخته را بدهد، و چنانچه برای این که تفاوت قیمت را ندهد، بگوید: آن را مثل اولش می سازم مالک مجبور نیست قبول نماید، و نیز مالک نمی تواند او را مجبور کند که آن را مثل اوّلش بسازد.
- اگر بدن یا لباس مسلمان یا چیز دیگری مانند ظرف و فرشی که در اختیار او است نجس شود و آن مسلمان غائب گردد اگر انسان احتمال بدهد که آن چیز را آب کشیده اجتناب از آن لازم نیست به شرط این که عالم به نجاست آن باشد و آن را در چیزی که می داند طهارت در آن شرط است استعمال کند و نیز بنا بر احتیاط واجب بالغ باشد و بی مبالات به طهارت و نجاست نباشد.
- اگر ملکی را اجاره کند و بعد از گذشتن مقداری از مدّت اجاره به طوری خراب شود که هیچ قابل استفاده نباشد، یا قابل استفاده ای که شرط کرده اند نباشد اجاره مدّتی که باقی مانده باطل می شود، و همچنین است اگر استفاده مختصری هم بتواند از آن ببرد، و می تواند اجاره همه مدّت را بهم بزند و نسبت به مقداری که استفاده کرده اجرت المثل بدهد.
- اگر مقداری از جنسی را که با وزن یا پیمانه می فروشند به زیادتر از همان جنس بفروشد، مثلا یک من گندم را به یک من و نیم گندم بفروشد. ربا و حرام است و گناه یک درهم ربا بزرگتر از آن است که انسان هفتاد مرتبه با محرم خود زنا کند، بلکه اگر یکی از دو جنس سالم و دیگری معیوب، یا جنس یکی خوب و جنس دیگری بد باشد، یا با یکدیگر تفاوت قیمت داشته باشند، چنانچه بیشتر از مقداری که می دهد بگیرد، باز هم ربا و حرام است، پس اگر مس درست را بدهد و بیشتر از آن مس شکسته بگیرد یا برنج صدری را بدهد و بیشتر از آن برنج گرده بگیرد یا طلای ساخته را بدهد و بیشتر از آن طلای نساخته بگیرد، ربا و حرام می باشد.
- اگر خانه ای را که مثلا دو اطاق دارد اجاره دهد و یک اطاق آن خراب شود چنانچه فوراً آن را بسازد و هیچ مقدار از استفاده آن از بین نرود اجاره باطل نمی شود و مستأجر هم نمی تواند اجاره را بهم بزند. ولی اگر ساختن آن بقدری طول بکشد که مقداری از استفاده مستأجر از بین برود، اجاره به آن مقدار باطل می شود (و مستأجر می تواند همه اجاره را به هم بزند و نسبت به آنچه استفاده کرده اجرة المثل بدهد).
- در سه صورت اگر خریدار بفهمد مال عیبی دارد نمی تواند معامله را به هم بزند ولی میتواند نسبت تفاوت قیمت سالم و معیوب را بگیرد. اوّل: بعد از معامله تغییری در مال بدهد که مردم بگویند بطوری که خریداری شده و تحویل داده شده باقی نمانده است. مثل آنکه پارچه را برای دوختن بریده و یا گندم را آرد کرده باشد. دوّم: فقط حق فسخ را ساقط کرده باشد. سوّم: بعد از تحویل گرفتن مال، عیب دیگری در آن پیدا شود. ولی اگر حیوان معیوبی را بخرد و پیش از گذشتن سه روز، بدون تفریط مشتری عیب دیگری پیدا کند اگر چه آن را تحویل گرفته باشد باز هم می تواند آن را پس دهد، و نیز اگر فقط خریدار تا مدتی حق به هم زدن معامله را داشته باشد و در آن مدت، مال عیب دیگری پیدا کند، اگر چه آن را تحویل گرفته باشد، می تواند معامله را به هم بزند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . دیه چند چیز مثل دیه کشتن است که مقدار آن در مسأله پیش گفته شد: اول آن که دو چشم کسی را کور کند، یا چهار پلک چشم او را از بین ببرد؛ و اگر یک چشم او را کور کند، باید نصف دیه کشتن را بدهد. دوم دو گوش کسی را ببرد یا کاری کند که هر دو گوش او کَر شود، و امید خوبشدن در آن نباشد؛ و اگر یک گوش او را ببرد یا کَر کند، باید نصف دیه کشتن را بدهد، و اگر نرمه گوش او را ببرد، باید ثلث دیه کشتن را بدهد. سوم تمام بینی یا نرمه بینی کسی را ببرد. چهارم زبان کسی را که لال نیست از بیخ ببرد، و اگر مقداری از آن را ببرد، باید به نسبت نقص حروف بیست و هشتگانه دیه بدهد که اگر یک حرف نتواند بگوید، یک بیست و هشتم دیه، و اگر دو حرف نتواند، دو بیست و هشتم، و اگر تمام زبان کسی که لال باشد ببرد، ثلث دیه را باید بدهد، و اگر مقداری از زبان لال را ببرد، باید به نسبت نقص زبان دیه بدهد، یعنی در نصف نصف ثلث، و در ربع ثلث دیه را بدهد. پنجم تمام دندانهای کسی را از بین ببرد، و دیه هر کدام از دوازده دندان جلوی دهان که شش عدد بالا و شش عدد پایین میباشد، پنجاه مثقال شرعی طلا است، و هر مثقال شرعی 18 نخود است، و اگر یکی از شانزده دندان عقب را که هشت عدد آنها بالا و هشت عدد پایین است از بین ببرد، باید بیست و پنج مثقال شرعی طلا بدهد. ششم هر دو دست کسی را از بند جدا کند، و اگر یک دست را از بند جدا کند، باید نصف دیه کشتن را بدهد. هفتم ده انگشت کسی را ببرد، و دیه هر انگشت یک دیه کشتن است. هشتم پشت کسی را طوری بشکند که نتواند بنشیند، و دیگر درست نشود. نهم هر دو پستان زنی را ببرد، و اگر یکی از آنها را ببرد، باید نصف دیه کشتن را بدهد. دهم هر دو پای کسی را تا مفصل، یا همه ده انگشت پا را ببرد، و دیه هر انگشت ده یک دیه کشتن است. یازدهم تخمهای مردی را از بین ببرد. دوازدهم طوری به کسی آسیب برساند که عقل او از بین برود. سیزدهم به کسی صدمهای بزند که دیگر بوی خوب و بد را نفهمد، و اگر به کسی صدمهای بزند که منی از او خارج نشود، بنابر احتیاط واجب باید دیه کامله بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] دیه چند چیز مثل دیه کشتن است که مقدار آن در مسأله پیش گفته شد: اوّل: آن که دو چشم کسی را کور کند یا چهار پلک چشم او را از بین برد و اگر یک چشم او را کور کند، باید نصف دیه کشتن را بدهد و در هر پلک چشم هم 14 دیه گرفته میشود. دوم: دو گوش کسی را ببرد یا کاری کند که هر دو گوش او کر شود و اگر یک گوش او را ببرد یا کر کند باید نصف دیه کشتن را بدهد، دیه نرمه هر گوش ثلث دیه آن گوش است. سوم: تمام بینی یا نرمه بینی کسی را ببرد. چهارم: زبان کسی را از بیخ ببرد و اگر مقداری از آن را ببرد باید به نسبت حروف بیست و هشتگانه که به جهت قطع زبان از بین رفته دیه بدهد، مثلاً اگر یک حرف را نتواند بگوید 128 دیه و اگر دو حرف نتواند 228 و … و نسبت به چهار حرف فارسی نیز بر طبق نظر حاکم شرع دیه گرفته میشود. و در کسی که لال است اگر تمام زبان را ببرد ثلث دیه را باید بدهد و اگر مقداری از زبان لال را ببرد باید به نسبت مساحت قطع شده از زبان از دیه لال را بدهد، بنابراین دیه قطع نصف زبان لال 12*13) 16) و دیه قطع ثلث زبان لال13*13) 19) خواهد بود. پنجم: تمام دندانهای کسی را از بین ببرد و دیه هر کدام از دوازده دندان جلوی دهان 5 صدم دیه کامل و دیه هر یک از شانزده دندان عقب 2 / 5 صدم دیه کامل است. ششم: هر دو دست کسی را از بند جدا کند و اگر یک دست را از بند جدا کند باید نصف دیه کشتن را بدهد. هفتم: ده انگشت کسی را ببرد و دیه هر انگشت، 110 دیه کشتن است. هشتم: هر دو پستان زنی را یا مردی را ببرد و اگر یکی از آنها را ببرد، باید نصف دیه کشتن را بدهد. نهم: هر دو پای کسی را تا مفصل یا همه ده انگشت پا را ببرد و دیه هر انگشت پا 110 دیه کشتن است. دهم: تخمهای مردی را از بین ببرد. یازدهم: طوری به کسی آسیب برساند که عقل او از بین برود. دوازدهم: به کسی صدمهای بزند که دیگر بوی خوب و بد را نفهمد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر گاو و گوسفند و شتری که دارد همه مریض یا معیوب یا پیر باشند ، می تواند زکوه را از خود آنها بدهد . ولی اگر همه سالم و بی عیب و جوان باشند نمی تواند زکوه آنها را مریض ، معیوب ، یا پیر بدهد . بلکه اگر بعضی از آنها سالم و بعضی مریض و دسته ای معیوب و دستة دیگر بی عیب و مقداری پیر و مقداری جوان باشند ، احتیاط واجب آن است که برای زکوه آنها سالم و بی عیب و جوان بدهد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر گاو و گوسفند و شتری که دارد مریض یا معیوب یا پیر باشند، میتواند زکات را از خود آنها بدهد، ولی اگر همه سالم و بیعیب و جوان باشند، نمیتواند زکات آنها را از مریض، یا معیوب یا پیر بدهد، بلکه اگر بعضی از آنها سالم و بعضی مریض و دستهای معیوب و دسته دیگر بیعیب و مقداری پیر و مقداری جوان باشند، احتیاط واجب آن است که برای زکات آنها سالم و بیعیب و جوان بدهد.
- [آیت الله خوئی] اگر گاو و گوسفند و شتری که دارد، همه مریض یا معیوب یا پیر باشند، میتواند زکات را از خود آنها بدهد. ولی اگر همه سالم و بیعیب و جوان باشند، نمیتواند زکات آنها را مریض یا معیوب یا پیر بدهد، بلکه اگر بعضی از آنها سالم و بعضی مریض، و دستهای معیوب و دست دیگر بیعیب، و مقداری پیر و مقداری جوان باشند، احتیاط واجب آن است که برای زکات آنها سالم و بیعیب و جوان بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر روزهدار چیزی را که لای دندان مانده است عمداً فرو ببرد، روزهاش باطل میشود وکفّاره هم باید بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر گاو و گوسفند و شتری که دارد همه مریض یا معیوب یا پیر باشند، میتواند زکات را از خود آنها بدهد، ولی اگر همه سالم و بیعیب و جوان باشند، نمیتواند زکات آنها را از بیمار یا معیوب یا پیر بدهد، بلکه اگر بعضی از آنها بیمار و برخی سالم و دستهای معیوب و دسته دیگر بیعیب و مقداری پیر و مقداری جوان باشند، احتیاط واجب آن است که برای زکات آنها سالم و بیعیب و جوان را بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر گاو وگوسفند و شتری که دارد همه مریض یا معیوب یا پیر باشند، میتواند زکاْ را از خود آنها بدهد ولی اگر همه سالم وبیعیب وجوان باشند نمیتواند زکاْ آنها را مریض، یا معیوب، یا پیر بدهد بلکه اگر بعضی از آنها سالم وبعضی مریض ودستهای معیوب ودسته دیگر بیعیب و مقداری پیر و مقداریجوان باشند، احتیاط واجب آن است که برای زکاْ آنها سالم وبیعیب وجوان بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر گاو و گوسفند و شتری که دارد همه مریض یا معیوب یا پیر باشند می تواند زکات را از خود انها بدهد ولی اگر همه سالم و بی عیب و جوان باشند نمی تواند زکات انها را مریض یا معیوب یا پیر بدهد بلکه اگر بعضی از انها سالم و بعضی مریض و دسته ای معیوب و دسته دیگر بی عیب و مقداری پیر و مقداری جوان باشند باید برای زکات انها سالم و بی عیب و جوان بدهد
- [آیت الله بروجردی] اگر گاو و گوسفند و شتری که دارد همه مریض یا معیوب یا پیر باشند، میتواند زکات را از خود آنها بدهد، ولی اگر همه سالم و بیعیب و جوان باشند، نمیتواند زکات آنها را مریض، یا معیوب یا پیر بدهد، بلکه اگر بعضی از آنها سالم و بعضی مریض و دسته ای معیوب و دسته دیگری بیعیب و مقداری پیر و مقداری جوان باشند، احتیاط واجب آن است که برای زکات آنها سالم و بیعیب و جوان بدهد.