قرایت قران
تلاوت قرآن با رعایت قواعد مخصوص آن، یا دانش مربوط به اصول قرائت و اختلافات قاریان را قرائت قرآن می گویند.
آیا نیابت از انسان زنده، چه مرد باشد و چه زن، در نوافل و قرائت قرآن و دیگر مستحبّات، صحیح است یا خیر؟
نیابت (تبرّعی و استیجاری) از زندگان، در بعضی از مستحبّات، مثل حج، عمره، طواف از طرف کسی که در مکه نیست، قرائت قرآن، زیارت قبر معصومین علیهم‌السلام و توابع آن، مثل نماز زیارت، جایز است و ظاهرا نیابت تبرّعی در جمیع مستحبّات از طرف افراد زنده، اگر به قصد رجا باشد، اشکالی ندارد؛ اما اجیر شدن برای غیر از مثل مستحبّات ذکر شده، محلّ تأمّل است.
نیابت (تبرّعی و استیجاری) از زندگان، در بعضی از مستحبّات، مثل حج، عمره، طواف از طرف کسی که در مکه نیست، قرائت قرآن، زیارت قبر معصومین علیهم‌السلام و توابع آن، مثل نماز زیارت، جایز است و ظاهرا نیابت تبرّعی در جمیع مستحبّات از طرف افراد زنده، اگر به قصد رجا باشد، اشکالی ندارد؛ اما اجیر شدن برای غیر از مثل مستحبّات ذکر شده، محلّ تأمّل است.
عنوان سوال:
آیا نیابت از انسان زنده، چه مرد باشد و چه زن، در نوافل و قرائت قرآن و دیگر مستحبّات، صحیح است یا خیر؟
پاسخ:
نیابت (تبرّعی و استیجاری) از زندگان، در بعضی از مستحبّات، مثل حج، عمره، طواف از طرف کسی که در مکه نیست، قرائت قرآن، زیارت قبر معصومین علیهم‌السلام و توابع آن، مثل نماز زیارت، جایز است و ظاهرا نیابت تبرّعی در جمیع مستحبّات از طرف افراد زنده، اگر به قصد رجا باشد، اشکالی ندارد؛ اما اجیر شدن برای غیر از مثل مستحبّات ذکر شده، محلّ تأمّل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا می‌توان به جای نماز نافله مغرب، نماز غفیله خواند، بدین صورت که نماز غفیله خوانده شود و در عین حال به جای دو رکعت از چهار رکعت نماز نافله مغرب محسوب شود؟
- آیا می‌توان مقداری از نماز نافله را ایستاده و مقداری را نشسته به جا آورد؟
- لطفا تفاوت نمازهای نافله روز جمعه را با دیگر روزها بیان کنید.
- آیا اعتکاف مستحب را می‌توان به نیابت از چندین نفر انجام داد؟ و آیا تفاوتی بین زنده یا مرده بودن منوبٌ عنه وجود دارد یا خیر؟
- آیا کم و زیاد شدن رکن در نماز مستحبّی، موجب بطلان نماز می‌شود؟
- در برخی مجالس ختم قرآن خواهران باب شده است قبل از شروع به قرائت یکی از خواهران بلند شده و برای افراد قرآن باز کرده و به دست آن‌ها می‌دهد و میگوید که با باز شدن قرآن هر حاجتی دارید در نظر بگیرید إنشاءالله برآورده می‌شود. آیا به نظر شما این موضوع صحیح میباشد.
- در برخی مجالس ختم قرآن خواهران باب شده است قبل از شروع به قرائت یکی از خواهران بلند شده و برای افراد قرآن باز کرده و به دست آن‌ها می‌دهد و میگوید که با باز شدن قرآن هر حاجتی دارید در نظر بگیرید إنشاءالله برآورده می‌شود. آیا به نظر شما این موضوع صحیح میباشد.
- در برخی مجالس ختم قرآن خواهران باب شده است قبل از شروع به قرائت یکی از خواهران بلند شده و برای افراد قرآن باز کرده و به دست آن‌ها می‌دهد و میگوید که با باز شدن قرآن هر حاجتی دارید در نظر بگیرید ان شا الله برآورده می‌شود. آیا به نظر شما این موضوع صحیح میباشد.
- در برخی مجالس ختم قرآن خواهران باب شده است قبل از شروع به قرائت یکی از خواهران بلند شده و برای افراد قرآن باز کرده و به دست آن‌ها می‌دهد و میگوید که با باز شدن قرآن هر حاجتی دارید در نظر بگیرید إنشاءالله برآورده می‌شود. آیا به نظر شما این موضوع صحیح میباشد.
- برای غسل دادن مرد میّت، زن مَحرَم و یا مردی موجود نیست و برای غسل دادن زن میّت، مرد مَحرَم و یا زنی در دسترس نیست. در این صورت چه باید کرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] آیا احکام شکیّات، در نمازهای مستحبّی و نوافل هم اجراء می‌شود؟
- [سایر] لطفاً در خصوص نماز نافله توضیح دهید که اولاً: نماز نافله چیست و ثانیاً: نحوه انجام دادن نمازهای نافله به چه صورتی است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا گوش دادن به خطبه خطیب جمعه واجب است و خوردن و آشامیدن و قرائت قرآن و مطالعه و یا خواندن نماز نافله موقع خطبه امام در نماز جمعه چگونه است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا می‌شود در قنوت نماز واجب، مستحب و نوافل، به فارسی یا هر زبان دیگری غیر عربی، دعا کرد؟
- [سایر] سلام. ثواب نوافل نمازهای یومیه چیست؟
- [سایر] شما چگونه و به چه صورت نماز نافله را بجا می آورید (لطفاً طریقه خواندن نماز نافله را توضیح دهید؟). نمازهای نافله را در چه زمان هایی می بایست انجام داد؟
- [سایر] اهمیت نوافل (تهجد در شب) و آثار آن را بفرمایید. حکم نوافل فوت شده چیست؟ و آیا قضاء دارد؟ اگر قضاءدارد آیا هر وقت می شود خواند؟ حکم قضاء نوافل بر مریضی که از او فوت شده چیست؟ آیا در قضاء نوافل ترتیب هم شرط است؟
- [سایر] حدیث قرب نوافل را توضیح دهید؟
- [آیت الله بهجت] آیا قرائت نافله ی نمازهای جهری و اخفاتی باید مطابق هر نماز باشد یا ضرورتی ندارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا دو نماز مستحبّی (مانند نماز نافله مغرب با نماز غفیله یا نماز جعفر طیّار با نماز شب) را می توان به نحو تداخل به جا آورد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نمازهای نافله را می‌توان نشسته خواند، ولی بهتر است دو رکعت نماز نافله نشسته را یک رکعت حساب کند؛ مثلاً کسی که میخواهد نافله ظهر را که هشت رکعت است نشسته بخواند، بهتر است شانزده رکعت بخواند و اگر بخواهد نماز وتر را نشسته بخواند، دو نماز یک رکعتی نشسته بخواند.
- انسان میتواند برای بعضی از کارهای مستحبّی، مثل حج، عمره، طواف از طرف کسی که در مکه نیست، قرائت قرآن، زیارت قبر پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و امامان علیهم‌السلام و توابع آن مثل نماز زیارت، از طرف زندگان اجیر شود و ظاهرا نیابت تبرّعی (مجانی) در جمیع مستحبات از طرف افراد زنده اگر به قصد رجا باشد اشکال ندارد؛ اما صحّت اجیر شدن برای غیر از مثل مستحبات ذکر شده، محلّ تأمّل است و نیز انسان میتواند کار مستحبّی را انجام دهد و ثواب آن را به مردگان یا زندگان هدیه نماید.
- تا انسان زنده است، اگرچه از خواندن نمازهای قضای خود عاجز باشد، دیگری نمیتواند نمازهای او را قضا کند.
- تعداد نمازهای مستحبّی زیاد است و آن‌ها را (نافله) میگویند و از میان نمازهای مستحبّی، خواندن نافلههای شبانهروزی بیشتر سفارش شده و تعداد آن‌ها در غیر روز جمعه، سی و چهار رکعت است که دو رکعت آن نافله صبح، هشت رکعت نافله ظهر، هشت رکعت نافله عصر، چهار رکعت نافله مغرب، دو رکعت نافله عشاء و یازده رکعت نافله شب میباشد و چون دو رکعت نافله عشاء را بنابر احتیاط واجب باید نشسته خواند، یک رکعت حساب می‌شود، ولی در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه می‌شود.
- اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن در نماز واجب سجده سهو واجب می‌شود یا یک سجده یا تشهّد را فراموش نماید، لازم نیست بعد از نماز سجده سهو یا قضای سجده و تشهّد را بجا آورد.
- اگر مرد مهر زن را در عقد معیّن کند و قصدش این باشد که آن را ندهد، عقد صحیح است، ولی مهر را باید بدهد.
- برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای واجب شبانهروزی اذان و اقامه بگویند، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان اگر به جماعت خوانده شوند مستحب است سه مرتبه بگویند: (اَلصَّلاة) و در نمازهای واجب دیگر و همچنین نماز عید فطر و قربان اگر فرادی خوانده شوند، سه مرتبه (اَلصَّلاة) را به امید ثواب بگویند.
- نیابت زن و مرد از یکدیگر جایز است؛ همچنین (صَرُوره) یعنی کسی که تا به حال حجّ بجا نیاورده، میتواند نایب شود.
- بر مرد واجب است حمد و سوره نمازهای صبح، مغرب و عشاء را بلند بخواند و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نمازهای ظهر و عصر را آهسته بخوانند.
- مستحب است زن حائض در وقت نماز خود را از خون پاک نماید و پنبه و دستمال را عوض کند و وضو بگیرد و اگر نمیتواند وضو بگیرد، به امید درک ثواب تیمّم نماید و در جای نماز خویش رو به قبله بنشیند و مشغول قرائت قرآن، ذکر، دعا و صلوات شود، اگرچه در غیر این اوقات، خواندن قرآن بر حائض مکروه است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر انسان نداند نمازی را که امام می خواند نماز نافله است یا نماز واجب نمی تواند به او اقتدا کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .نماز واجب را فریضه و نماز مستحب را نافله گویند. نماز نافله زیاد است. برخی از آن‌ها به نماز فریضه مرتبط است و برخی دیگر به زمانها و مکانهای خاص یا امور و شرایط ویژه ارتباط دار ند. اقامه نماز , در هر حال به عنوان بندگی مطلق خدا، ثواب دارد؛ ولی نافله شبانهروز، بهویژه نافله شب، ثواب بیشتری دارد.
- [آیت الله مظاهری] نمازهای نافله را حتّی نافله عشا را در سفر می‌توان خواند بجز نافله نماز ظهر و عصر که نباید خوانده شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .نمازهای نافله را حتماً باید دو رکعتی به جا آورد , مگر نماز وتر که یک رکعت است . نمازهای نافله را می‌توان نشسته انجام داد, هرچند برای ایستادن عذری نباشد و لازم نیست دو رکعت نشسته را یک رکعت حساب کرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] نمازهای مستحبّی زیاد است و آن‌ها را نافله گویند وبین نمازهای مستحبّی ، بخواندن نافلههای شبانه روز بیشتر سفارش شده و آن‌ها در غیر روز جمعه سی وچهار رکعتند که هشت رکعت آن نافله ظهر وهشت رکعت نافله عصر وچهار رکعت نافله مغرب ودو رکعت نافله عشا ویازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح میباشد ودو رکعت نافله عشا که نشسته خوانده می‌شود، یک رکعت حساب می‌شود ولی در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر وعصر، چهار رکعت اضافه می‌شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در نماز، زن باید عقب تر از مرد بایستد و بهتر است جای سجده زن از جای ایستادن مرد کمی عقب تر باشد، بنابراین اگر زن جلوتر یا مساوی مرد بایستد نماز باطل است و در این حکم بین محرم و نامحرم یا زن و شوهر تفاوتی ندارند، و همینطور بین نماز واجب و مستحب فرق ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .استحباب تعقیب، اختصاصی به نماز واجب ندارد، بلکه پس از نماز نافله نیز تعقیب مستحب است, چنانکه تسبیح حضرت زهرا(س) اختصاصی به تعقیب ندارد, بلکه خودش استحباب دارد و هنگام خواب نیز مستحب است. سجده شکر, پس از هر نماز, نیز بعد از رسیدن هر نعمت و زوال هر نقمت, چنانکه قبلاً بیان شد, مستحب است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نمازهای مستحبّی زیاد است و آن‌ها را نافله گویند. در بین نمازهای مستحبّی به خواندن نافله های شبانه روز بیشتر سفارش شده و آن‌ها در غیر روز جمعه سی و چهار رکعت هستند که هشت رکعت آن نافله ظهر و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نافله مغرب و دو رکعت نافله عشا و یازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح می باشد. و چون دو رکعت نافله عشا را بنابر احتیاط مستحب باید نشسته خواند، یک رکعت حساب می شود. ولی در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه می شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] نمازهای نافله را می شود نشسته خواند ولی بهتر است دو رکعت نماز نافله نشسته را یک رکعت حساب کند مثلا کسی که می خواهد نافله ظهر را که هشت رکعت است نشسته بخواند بهتر است شانزده رکعت بخواند و اگر می خواهد نماز وتر را نشسته بخواند دو نماز یک رکعتی نشسته بخواند
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نمازهای نافله را می شود نشسته خواند، ولی بهتر است دو رکعت نماز نافله نشسته را یک رکعت حساب کند، مثلاً کسی که می خواهد نافله ظهر را که هشت رکعت است نشسته بخواند بهتر است شانزده رکعت بخواند و اگر می خواهد نماز وتر را نشسته بخواند، دو نماز یک رکعتی نشسته بخواند.