نمازهای نافله
نمازهای نافله ممکن است به یکی از دو مورد ذیل اشاره داشته باشد:
لطفا تفاوت نمازهای نافله روز جمعه را با دیگر روزها بیان کنید.
نمازهای نافله صبح و مغرب و عشا در روز جمعه با روزهای دیگر تفاوتی ندارد. نافله ظهر و عصر در روزهای دیگر، شانزده رکعت است که هشت رکعت نافله ظهر، بعد از زوال و قبل از نماز ظهر و هشت رکعت نافله عصر، قبل از نماز عصر خوانده میشود؛ ولی در روز جمعه، نافله ظهر و عصر، تبدیل به بیست رکعت میشود که به یکی از دو صورت زیر میتوان آنها را به جا آورد: الف. شش رکعت، هنگام گسترده شدن خورشید؛ شش رکعت، وقت بلند شدن و ارتفاع خورشید؛ شش رکعت نزدیک ظهر (قبل از زوال) و دو رکعت، هنگام زوال خورشید. ب. شش رکعت، هنگام ارتفاع و بلند شدن خورشید، شش رکعت، نزدیک ظهر (قبل از زوال)، دو رکعت، هنگام زوال و شش رکعت، بین نماز ظهر و عصر.
نمازهای نافله صبح و مغرب و عشا در روز جمعه با روزهای دیگر تفاوتی ندارد. نافله ظهر و عصر در روزهای دیگر، شانزده رکعت است که هشت رکعت نافله ظهر، بعد از زوال و قبل از نماز ظهر و هشت رکعت نافله عصر، قبل از نماز عصر خوانده میشود؛ ولی در روز جمعه، نافله ظهر و عصر، تبدیل به بیست رکعت میشود که به یکی از دو صورت زیر میتوان آنها را به جا آورد: الف. شش رکعت، هنگام گسترده شدن خورشید؛ شش رکعت، وقت بلند شدن و ارتفاع خورشید؛ شش رکعت نزدیک ظهر (قبل از زوال) و دو رکعت، هنگام زوال خورشید. ب. شش رکعت، هنگام ارتفاع و بلند شدن خورشید، شش رکعت، نزدیک ظهر (قبل از زوال)، دو رکعت، هنگام زوال و شش رکعت، بین نماز ظهر و عصر.
پاسخ:
نمازهای نافله صبح و مغرب و عشا در روز جمعه با روزهای دیگر تفاوتی ندارد. نافله ظهر و عصر در روزهای دیگر، شانزده رکعت است که هشت رکعت نافله ظهر، بعد از زوال و قبل از نماز ظهر و هشت رکعت نافله عصر، قبل از نماز عصر خوانده میشود؛ ولی در روز جمعه، نافله ظهر و عصر، تبدیل به بیست رکعت میشود که به یکی از دو صورت زیر میتوان آنها را به جا آورد:
الف. شش رکعت، هنگام گسترده شدن خورشید؛ شش رکعت، وقت بلند شدن و ارتفاع خورشید؛ شش رکعت نزدیک ظهر (قبل از زوال) و دو رکعت، هنگام زوال خورشید.
ب. شش رکعت، هنگام ارتفاع و بلند شدن خورشید، شش رکعت، نزدیک ظهر (قبل از زوال)، دو رکعت، هنگام زوال و شش رکعت، بین نماز ظهر و عصر.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا میتوان به جای نماز نافله مغرب، نماز غفیله خواند، بدین صورت که نماز غفیله خوانده شود و در عین حال به جای دو رکعت از چهار رکعت نماز نافله مغرب محسوب شود؟
- آیا میتوان مقداری از نماز نافله را ایستاده و مقداری را نشسته به جا آورد؟
- اگر بدانیم که در روز جمعه نمیتوانیم غسل جمعه را انجام دهیم، چه کنیم تا بتوانیم ثواب غسل جمعه را کسب کنیم؟
- آیا اقامه نماز جماعت ظهر و عصر در روز جمعه، به هنگام اقامه نماز جمعه در بلادی که نماز جمعه در آنها اقامه میشود، جایز است؟
- یک روحانی، امام جمعه موقّت شهری است که در آن سکونت ندارد و شهری که محلّ سکونت اوست، امام جمعه موقّت ندارد. آیا ایشان میتواند به هنگام نبودن امام جمعه در شهری که ساکن آن است، نماز جمعه را به عنوان امام جمعه موقّت اقامه کند؟
- امام جمعه از مرجعی تقلید میکند که قصد عشره برای اقامه نماز جمعه را شرط نمیداند؛ ولی مرجع مأموم، قصد عشره را شرط میداند. در این فرض، اقتدای به امام جمعه چه صورتی دارد؟
- آیا نیابت از انسان زنده، چه مرد باشد و چه زن، در نوافل و قرائت قرآن و دیگر مستحبّات، صحیح است یا خیر؟
- آیا غسلهای مستحبّی (مثل غسل جمعه) نیز مانند غسلهای واجب، باطل میشوند یا نه؟ مثلاً اگر پس از انجام غسل جمعه، در همان روز جمعه، حدث اصغر یا اکبر پیش آمد، آیا لازم است برای درک ثواب غسل جمعه، دوباره آن را انجام داد؟
- آخر وقت نماز جمعه چه موقع است؟
- آیا امام جمعهای که در محلّ اقامه نماز جمعه مسافر محسوب میشود، بدون قصد عشره میتواند نماز جمعه را اقامه نماید؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] لطفاً در خصوص نماز نافله توضیح دهید که اولاً: نماز نافله چیست و ثانیاً: نحوه انجام دادن نمازهای نافله به چه صورتی است؟
- [سایر] سلام. ثواب نوافل نمازهای یومیه چیست؟
- [سایر] شما چگونه و به چه صورت نماز نافله را بجا می آورید (لطفاً طریقه خواندن نماز نافله را توضیح دهید؟). نمازهای نافله را در چه زمان هایی می بایست انجام داد؟
- [سایر] اهمیت نوافل (تهجد در شب) و آثار آن را بفرمایید. حکم نوافل فوت شده چیست؟ و آیا قضاء دارد؟ اگر قضاءدارد آیا هر وقت می شود خواند؟ حکم قضاء نوافل بر مریضی که از او فوت شده چیست؟ آیا در قضاء نوافل ترتیب هم شرط است؟
- [سایر] حدیث قرب نوافل را توضیح دهید؟
- [سایر] خواندن نمازهای مستحبی روزانه در سفر؛ مانند نافله شب، نوافل ظهر و عصر و نافله صبح، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] در حالی که امام جمعه نماز جمعه را اقامه می کند، آیا مأموم می تواند برای خواندن نماز واجب دیگری به او اقتدا نماید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا صحیح است که نافله ظهر و عصر را قبل از ظهر بخوانیم؟ و آیا فرقی است بین روز جمعه و شرکت در نماز جمعه، با روزهای دیگر و عدم شرکت؟
- [سایر] آیا میتوان نوافل را در حین کار کردن خواند؟
- [آیت الله مظاهری] آیا احکام شکیّات، در نمازهای مستحبّی و نوافل هم اجراء میشود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمدا سوره (قل هو اللّه أحد) یا سوره (قل یا أیّها الکافرون) را بخواند، بنابر احتیاط واجب نمیتواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقین را بخواند.
- نماز جمعه در صورت فراهم بودن شرایط آن، یک واجب تخییری است؛ یعنی نمازگزار میتواند در روزهای جمعه یکی از نمازهای ظهر و یا نماز جمعه را به جا بیاورد، اگرچه نماز جمعه افضل است و در قرآن و روایات در مورد آن بسیار سفارش شده است.
- نمازهای نافله را میتوان نشسته خواند، ولی بهتر است دو رکعت نماز نافله نشسته را یک رکعت حساب کند؛ مثلاً کسی که میخواهد نافله ظهر را که هشت رکعت است نشسته بخواند، بهتر است شانزده رکعت بخواند و اگر بخواهد نماز وتر را نشسته بخواند، دو نماز یک رکعتی نشسته بخواند.
- اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره توحید (قل هو اللّه أحد) یا سوره کافرون (قل یا أیّها الکافرون) شود، نمیتواند آن را رها کند و سوره دیگری بخواند، ولی اگر در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه از روی فراموشی به جای سوره جمعه یا منافقین یکی از این دو سوره را بخواند، تا دو ثلث آن را نخوانده، میتواند آن را رها کند و سوره (جمعه) یا (منافقین) را بخواند.
- بنابر احتیاط واجب امام جمعه باید حمد و سوره نماز جمعه را بلند بخواند.
- در نماز جمعه علاوه بر شرایطی که برای صحّت نماز گفته شده است، پنج شرط دیگر نیز وجود دارد: 1 نماز جمعه باید به جماعت خوانده شود. 2 حداقل تعداد نمازگزاران با امام جمعه باید پنج نفر مرد عاقل و بالغ و بنابر احتیاط غیر مسافر باشند. 3 امام جمعه قبل از نماز دو خطبه بخواند. 4 بین دو محلّی که نماز جمعه برگزار میشود، حداقل یک فرسخ شرعی فاصله باشد. 5 امام جمعه واجد شرایط باشد.
- مسافری که قصد کرده ده روز در محلّی بماند، باید روزه واجب را بگیرد و میتواند روزه مستحبّی را نیز بجا آورد و امامت نماز جمعه را به عهده بگیرد و نافله ظهر و عصر و عشاء را نیز بخواند.
- انسان میتواند در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند، ولی احتیاط مستحب آن است که اگر نماز جمعه خواند، نماز ظهر را نیز بخواند.
- نمازهای نافله را بجز نماز وَتْر که یک رکعت می‌باشد، باید دو رکعتی بجا آورد و مستحب است در رکعت دوم نمازهای نافله و نیز در نماز وتر قنوت را بخوانند، ولی در نماز شفع اگر بخواهند قنوت را بجا آورند، احتیاطا آن را به امید ثواب انجام دهند.
- خطبههای نماز جمعه را باید شخص امام جمعه در حال ایستاده و با صدای رسا بخواند و میان دو خطبه هرچند با اندکی نشستن فاصله شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر در نماز جمعه یا نمازهای روز جمعه عمداً سوره (قل هو اللّه احد) یا سوره (قل یا ایّها الکافرون)) بخواند ، اگر چه به نصف نرسیده باشد بنابر احتیاط واجب نمیتواند رها کند و سوره جمعه و منافقون را بخواند .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نمازهای مستحبی زیاد است و آن را نافله گویند و بین نمازهای مستحبی به خواندن نافله های شبانه روزی بیشتر سفارش شده و آنها در غیر روز جمعه سی و چهار رکعتند که هشت رکعت آن نافله ظهر و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نافله مغرب و دو رکعت نافله عشا و یازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح می باشد. و چون دو رکعت نافله عشا را بنا بر احتیاط واجب باید نشسته بخواند؛ یک رکعت حساب می شود؛ ولی روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر؛ چهار رکعت اضافه می شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نمازهای مستحبّی زیاد است و آنها را نافله گویند. در بین نمازهای مستحبّی به خواندن نافله های شبانه روز بیشتر سفارش شده و آنها در غیر روز جمعه سی و چهار رکعت هستند که هشت رکعت آن نافله ظهر و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نافله مغرب و دو رکعت نافله عشا و یازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح می باشد. و چون دو رکعت نافله عشا را بنابر احتیاط مستحب باید نشسته خواند، یک رکعت حساب می شود. ولی در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه می شود.
- [امام خمینی] نمازهای مستحبی زیاد است و آنها را نافله گویند. و بین نمازهای مستحبی، به خواندن نافله های شبانه روز بیشتر سفارش شده، و آنها در غیر روز جمعه سی و چهار رکعتند، که هشت رکعت آن نافله ظهر و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نافله مغرب و دو رکعت نافله عشا و یازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح می باشد. و چون دو رکعت نافله عشا را بنابر احتیاط واجب باید نشسته خواند،یک رکعت حساب می شود. ولی در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه می شود.
- [آیت الله سبحانی] نمازهای مستحبی زیاد است و آنها را نافله گویند و بین نمازهای مستحبی به خواندن نافله های شبانه روز بیشتر سفارش شده و آنها در غیر روز جمعه سی و چهار رکعتند که هشت رکعت آن نافله ظهر و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نافله مغرب و دو رکعت نافله عشاء و یازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح می باشد. و چون دو رکعت نافله عشاء را بنابر احتیاط واجب باید نشسته خواند; یک رکعت حساب می شود. ولی در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر; چهار رکعت اضافه می شود.
- [آیت الله مظاهری] نمازهای مستحبّی زیاد است و آنها را نافله گویند و بین نمازهای مستحبّی به خواندن نافلههای شبانه روز بیشتر سفارش شده و آنها در غیر روز جمعه سی و چهار رکعت است که هشت رکعت آن نافله ظهر و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نافله مغرب و دو رکعت نافله عشا و یازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح می‌باشد، و چون دو رکعت نافله عشا را باید نشسته خواند، یک رکعت حساب میشود. ولی در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه میشود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نمازهای مستحبی بسیار است و آنها را نافله میگویند و در میان نمازهای مستحبی به خواندن نافلههای شبانه روز بیشتر سفارش شده است و آنها در غیر روز جمعه سی و چهار رکعتند که هشت رکعت آن نافله ظهر و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نافله مغرب و دو رکعت نافله عشا و یازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح می‌باشد و چون دو رکعت نافله عشا را بنا بر احتیاط باید نشسته خواند، یک رکعت حساب میشود. و در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه میشود. نمازهای نافله - به جز نافله وتر و برخی نافلههایی که در کتابهای مفصّل ذکر شده - دو رکعت دو رکعت خوانده میشود.
- [آیت الله نوری همدانی] نماز جمعه دارای دو خُطْبه است که مانند اصل نماز واجب بوده و باید توسّط امام جمعه ایراد شود ، بدون این دو خطبه نماز جمعه محقق نمی شود .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز جمعه دارای دو خطبه است که مانند اصل نماز، واجب بوده و باید توسط امام جمعه ایراد شود و بدون این دو خطبه نماز جمعه محقق نمی شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نمازهای مستحبی بسیار است و آنها را (نافله) گویند و از میان نمازهای نافله، نافله های شبانه روزی بیشتر سفارش شده است.