خانواده
خانواده، اولین نهاد اجتماعی و کوچکترین واحد تشکیل دهنده جامعه است.
اگر پسر ارشد خانواده بعد از پدر از دنیا برود آیا روزه های پدر بر عهده پسر دوم است؟
روزه‌های پدر بر پسر دوم واجب نیست، مگر این که پسر ارشد قبل از گذشتن زمانی که در آن مدت می‌توانسته قضای روزه را بجا آورد، بمیرد که در این صورت بر پسر بزرگتر بعدی واجب است همان مقدار از روزه پدر را که پسر اول وقت قضا کردن آن را نداشته قضا نماید.
روزه‌های پدر بر پسر دوم واجب نیست، مگر این که پسر ارشد قبل از گذشتن زمانی که در آن مدت می‌توانسته قضای روزه را بجا آورد، بمیرد که در این صورت بر پسر بزرگتر بعدی واجب است همان مقدار از روزه پدر را که پسر اول وقت قضا کردن آن را نداشته قضا نماید.
پاسخ:
روزه‌های پدر بر پسر دوم واجب نیست، مگر این که پسر ارشد قبل از گذشتن زمانی که در آن مدت می‌توانسته قضای روزه را بجا آورد، بمیرد که در این صورت بر پسر بزرگتر بعدی واجب است همان مقدار از روزه پدر را که پسر اول وقت قضا کردن آن را نداشته قضا نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- پدری از دنیا میرود و دو پسر بجای میگذارد. قبل از تقسیم ارث یکی از دو پسر نیز میمیرند و این پسری که مرده، دارای یک فرزند پسر و یک دختر می‌باشد. سهم ارث آن دختر و پسر از ارث پدر بزگشان چقدر خواهد بود؟ آیا یک سهم عموی آنها میبرد و یک سهم به مجموع آن پسر و دختر میرسد یا این که یک سهم عمو میبرد و یک سهم پسرمیبرد و یک نیم سهم دختر؟
- آقا و خانمی به دلیل نداشتن فرزند، سرپرستی کودک پسر دو سال و نیمه را بر عهده می گیرند. این کودک، پسرِ دایی پدرخوانده است، حال سؤال این است که چگونه میتوان کودک را به مادرخوانده محرم نمود؟ چند تذکر: اولاً پدر و مادر اصلی کودک در قید حیات هستند و پدر اصلی کودک همانطور که گفته شد دایی پدرخوانده است. ثانیاً مادرخوانده یک خواهر متأهل دارد و پدر و مادرش هم زنده هستند. ثالثاً پدرخوانده خواهری ندارد، برادر متأهل دارد و پدر و مادرش نیز زنده هستند.
- مردی از دنیا رفته و اولین فرزندان او دو پسر دوقلو هستند. نمازهای قضای این مرد، برعهده کدام یک از این دو پسر است؟
- سال گذشته پدر اینجانب به رحمت ایزدی پیوست واینجانب رابعنوان پسر ارشد وارث خود منصوب نموده وصیت نموده که اینجانب ثلث اموال ان مرحوم را در امور خیریه بنا به تشخیص خود مصرف نمایم، از آنجاییکه بنده دارای 4 خواهر و2 برادر می باشم وهریک نظرات متفاوتی در خصوص مصرف ثلث مال دارند و احتمال می دهم که این موضوع باعث اختلاف در خانواده گردد آیا اینجانب اجازه دارم که ثلث مال را به هریک از ورثه به نسبت سهم ارث واگذار نمایم که خود وراث به تشخیص خود عمل کنند؟
- پدر و مادرم عشایر بوده و از من 25 سال دور بودهاند طوری که مسائل شرعیام را خود از برادران و خواهران یا دیگران پرسیده و مطابق آن عمل کردهام. اما تا 25 سالگی نمیدانستم که بر پسر مجرد هم با محتلم شدن غسل جنابت واجب میشود. در این مدت به مسجد رفتهام، نمازهایم را تا حد امکان اول وقت به جا آورده روزه گرفته و قرآن خواندهام، غافل از اینکه غسل واجب بر عهده داشتهام. با آگاه ساختن پدرم مسألهام را فهمیده و توبه کردهام تکلیف روزه و نماز من چیست؟
- پدر و مادرم عشایر بوده و از من 25 سال دور بودهاند طوری که مسائل شرعیام را خود از برادران و خواهران یا دیگران پرسیده و مطابق آن عمل کردهام. اما تا 25 سالگی نمیدانستم که بر پسر مجرد هم با محتلم شدن غسل جنابت واجب میشود. در این مدت به مسجد رفتهام، نمازهایم را تا حد امکان اول وقت به جا آورده روزه گرفته و قرآن خواندهام، غافل از اینکه غسل واجب بر عهده داشتهام. با آگاه ساختن پدرم مسألهام را فهمیده و توبه کردهام تکلیف روزه و نماز من چیست؟
- مردی که از دنیا رفته و پسر بزرگ او قبل از فوت او مرتد شده، آیا باز هم خواندن نماز قضای او بر کسی (مثل پسر بعدی) واجب است؟
- شخصی هستم کثیرالسفر (ماموریت های اداری و دیدار با خانواده) حکم نماز و روزه من چیست؟
- اگر سیّد فقیری که مستحقّ شرعی سهم سادات است، به ما بدهکار باشد و از دنیا برود، آیا جایز است بدهی او را بابت سهم سادات حساب کنیم؟
- کسی که قبل از غروب شب عید فطر از دنیا برود، زکات عیال او که به هنگام غروب، نان خور او حساب نمیشوند، برعهده کیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] پدرم چند سال روزه قضا داشت که نمیدانم آنها را به جا آورده یا نه و در این مورد وصیتی هم نکرده است؛ تکلیف پسر ارشد خانواده چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر ادرار بیماری که پسر بزرگ خانواده می باشد، قطره قطره بیرون آید و از بیرون آمدن مدفوع نمی تواند جلوگیری نماید، آیا با وجود این بیماری، قضای نماز و روزه پدر بر عهده او می باشد؟
- [آیت الله سبحانی] مردی مرده است و فرزندی ندارد، ولی همسرش حامله به پسری است. آیا بعد از به دنیا آمدن پسر، قضای نمازهای پدر به عهده ی اوست؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر قضای نماز و روزه بر عهده پسر بزرگ باشد و قضای نماز و روزه پدر هم برآن اضافه گردد، کدام یک مقدّم است؟
- [آیت الله خامنه ای] پدرم چند سال روزه قضا داشت که نمی دانم آنها را به جا آورده یا نه و در این مورد وصیتی هم نکرده است؛ تکلیف پسر ارشد خانواده چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر پسر بزرگ تر بخواهد برای روزه های پدر از دنیا رفته اش، کسی را اجیر کند، آیا می تواند از ترکه میت خرج کند؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پدر شوهر در ضمن عقد ازدواج پسر و عروسش بر عهده بگیرد که یک قواره زمین به عروس بدهد و بعد به هر دلیلی ندهد و از دنیا برود، نسبت به این تعهد مدیون است و باید از ترکه خارج شود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پدر شوهر در ضمن عقد ازدواج پسر و عروسش بر عهده بگیرد که یک قواره زمین به عروس بدهد و بعد به هر دلیلی ندهد و از دنیا برود، نسبت به این تعهد مدیون است و باید از ترکه خارج شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر پدر در وصیتش نوشته باشد که 20سال نماز و روزه اش بر عهده پسر آخر باشد، آیا از گردن پسر بزرگتر ساقط می شود در صورتی که این فکر پسر بزرگتر بوده و پدر هنوز زنده است و پسر آخر کمتر از بقیه فرزندانش ارث برده است .
- [آیت الله بهجت] اگر پسر بزرگ تر هنگام فوت پدر، دیوانه باشد، قضای نماز پدر و مادر به عهده ی چه کسی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر پسر بزرگتر پیش از آن که نماز و روزه پدر را قضا کند بمیرد، بر پسر دوم چیزی واجب نیست، مگر این که قبل از گذشتن زمانی که در آن مدّت می‌توانسته قضای نماز و روزه را به جا آورد، بمیرد که در این صورت بر پسر بزرگتر بعدی واجب است همان مقدار از نماز و روزه پدر را که پسر اول وقت قضا کردن آنها را نداشته، قضا نماید.
- اگر پسر بزرگتر برای انجام قضای نماز و روزه پدر شخصی را اجیر کند، اجیر باید نماز و روزه را به نیابت از میّت بجا آورد نه به نیابت از پسر.
- اگر پسر بزرگتر شک داشته باشد که پدر نماز و روزه قضا داشته یا نه، چیزی بر او واجب نیست.
- بعد از مرگ پدر، پسر بزرگتر باید قضای نماز و روزه او را به تفصیلی که در مسائل قضای نماز پدر (مسأله 1429 1442) گفته شد بجا آورد و این حکم بنابر احتیاط مستحب در مورد مادر نیز جاری است.
- پدر و جدّ شوهر، هر چه بالا روند و پسر و نوه پسری و دختری او هر چه پایین آیند چه در هنگام عقد موجود باشند یا بعد به دنیا بیایند به زن او محرم هستند.
- اگر معلوم نباشد پسر بزرگتر کدام است، قضای نماز و روزه پدر بر هیچکدام از پسرها واجب نیست؛ ولی احتیاط مستحب آن است که نماز و روزه او را بین خود قسمت کنند یا برای انجام آنها قرعه بزنند.
- هرگاه بخواهند ارث را تقسیم کنند، در صورتی که میّت بچّهای داشته باشد که در شکم مادر باشد و در طبقه او وارث دیگری هم مانند اولاد و پدر و مادر باشند، برای بچّهای که در شکم است و اگر زنده به دنیا بیاید ارث میبرد، سهم دو پسر را کنار میگذارند، ولی اگر احتمال بدهند که بیشتر باشد، مثلاً احتمال بدهند که زن به سه بچّه حامله باشد، سهم سه پسر را کنار میگذارند و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمد، زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم میکنند.
- اگر مخارج ازدواج پسر بر پدر واجب باشد، پدر نمیتواند مخارج ازدواج او را از زکات مال خود بدهد و همچنین اگر مخارج ازدواج پدر بر پسر واجب باشد، پسر نمیتواند مخارج ازدواج او را از زکات مال خود بپردازد و در غیر این صورت پرداخت مخارج ازدواج از زکات جایز است.
- اگر وارث میّت فقط (پدر و یک پسر) یا (مادر و یک پسر) باشد، مال را شش قسمت میکنند، یک قسمت آن را پدر یا مادر و پنج قسمت را پسر میبرد و اگر چند پسر باشند، آن پنج قسمت را به طور مساوی بین خود تقسیم میکنند.
- اگر پدر یا جدّ پدری برای پسر نابالغ خود زن بگیرند، چنانچه پسر در هنگام عقد مالی داشته باشد، مدیون مهر زن است و اگر در هنگام عقد مالی نداشته باشد، پدر یا جدّ او باید مهر زن را بدهند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر پسر بزرگتر از دنیا برود بر سایر پسران تکلیفی نیست.
- [امام خمینی] اگر پدر غیر از روزه رمضان، روزه واجب دیگری را مانند روزه نذر نگرفته باشد، باید پسر بزرگتر قضا نماید.
- [آیت الله سبحانی] اگر پسر بزرگتر پیش از آنکه نماز و روزه پدر را قضا کند بمیرد; بر پسر دوم چیزی واجب نیست.
- [امام خمینی] اگر پسر بزرگتر پیش از آنکه نماز و روزه پدر را قضا کند بمیرد بر پسر دوم چیزی واجب نیست.
- [امام خمینی] اگر پسر بدون اجازه پدر روزه مستحبی بگیرد، و در بین روز پدر او را نهی کند، باید افطار کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پسر بدون اجازه پدر روزه مستحبّی بگیرد، و در بین روز پدر او را نهی کند، باید افطار نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر پدر غیر از روزه ماه رمضان روزه واجب دیگری را مانند روزه نذر نگرفته باشد واجب است که پسر بزرگتر قضا نماید ولی اگر برای روزه اجیر شده و نگرفته باشد قضای ان بر پسر بزرگ لازم نیست
- [آیت الله سبحانی] اگر پسر بدون اجازه پدر روزه مستحبی بگیرد و در بین روز پدر او را نهی کند در صورتی که اسباب اذیت پدر شود، باید افطار کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پدر غیر از روزه رمضان، روزه واجب دیگری را مانند روزه نذر نگرفته باشد، احتیاط واجب آن است که پسر بزرگتر قضا نماید، ولی اگر برای روزهای اجیر شده و نگرفته باشد، قضای آن بر پسر بزرگتر لازم نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پدر و مادر غیر از روزه رمضان روزه واجب دیگری را مانند روزه نذر نگرفته باشند، احتیاط واجب آن است که پسر بزرگ تر قضا نماید.