خرید و فروش
بیع، مبادله‌ی مال در برابر مال است. معنای یاد شده، معنای لغوی بیع است و در باب تجارت یا بیع- بنابر اختلاف تعبیر در کلمات فقها- به تفصیل از احکام، اقسام و شرایط آن سخن رفته است.
ضابطه در حلال یا حرام بودن آبزیان چیست؟ آیا در صورت حرام بودن، خرید و فروش آنها نیز حرام است؟
به طور کلی از حیوانات دریایی غیر از ماهی فلس دار و میگو، بقیه حرام اند و منظور از فلس دار بودن این است که ماهی ذاتاً پولک دار باشد اگر چه پولکهایش ریخته باشد و نیز لازم نیست همه بدن ماهی پولک داشته باشد. پولکی که با چشم غیر مسلح دیده نمی شود، موجب حلیت نیست. در فرض حرمت اکل، خرید و فروش و حمل و نقل برای آن نیز جایز نیست.
به طور کلی از حیوانات دریایی غیر از ماهی فلس دار و میگو، بقیه حرام اند و منظور از فلس دار بودن این است که ماهی ذاتاً پولک دار باشد اگر چه پولکهایش ریخته باشد و نیز لازم نیست همه بدن ماهی پولک داشته باشد. پولکی که با چشم غیر مسلح دیده نمی شود، موجب حلیت نیست. در فرض حرمت اکل، خرید و فروش و حمل و نقل برای آن نیز جایز نیست.
عنوان سوال:
ضابطه در حلال یا حرام بودن آبزیان چیست؟ آیا در صورت حرام بودن، خرید و فروش آنها نیز حرام است؟
پاسخ:
به طور کلی از حیوانات دریایی غیر از ماهی فلس دار و میگو، بقیه حرام اند و منظور از فلس دار بودن این است که ماهی ذاتاً پولک دار باشد اگر چه پولکهایش ریخته باشد و نیز لازم نیست همه بدن ماهی پولک داشته باشد. پولکی که با چشم غیر مسلح دیده نمی شود، موجب حلیت نیست.
در فرض حرمت اکل، خرید و فروش و حمل و نقل برای آن نیز جایز نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- ضابطه در حلال یا حرام بودن آبزیان چیست؟ آیا در صورت حرام بودن، خرید و فروش آنها نیز حرام است؟
- آیا خرید و فروش جنس ضروری و غیر ضروری در اعتکاف، باعث بطلان اعتکاف می شود؟ آیا کار حرام انجام داده است؟
- بازیابی عکس و فیلم مبتذل و حرام، جایز است؟ و آیا درآمد حاصل از آن حلال است؟
- اینجانب بدون بخشش یا خرید و فروش، وعده بخشش زمینی را به فرزندم دادم و او قسمتی از آن زمین را تحت تصرف خود قرار داده، و مابقی آن زمین را وقف نمودم. آیا چنین وقفی صحیح است؟
- 1. آیا بازی کلش آف کلنز از نظر شرعی جایز است؟ 2. پرداخت مبلغی برای خرید برخی از امکانات مجازی در این بازی جهت ارتقاء و ادامه آن و یا خرید و فروش این بازی که در هر مرحله دارای قیمتی متفاوت است، به فرد دیگری جایز است؟
- آیا کندن سر پرنده حلال گوشت به وسیله دست، علاوه بر آنکه حرام است، آیا سبب نجس شدن پرنده هم می شود؟
- فروشنده لوازم اداری هستم. گاهی مسؤول خرید شرکتی برای خرید مراجعه می کند و تقاضای صدور فاکتوری بالاتر از قیمت خرید را دارد. آیا چنین کاری جایزی است؟
- فروشنده لوازم اداری هستم. گاهی مسؤول خرید شرکتی برای خرید مراجعه می کند و تقاضای صدور فاکتوری بالاتر از قیمت خرید را دارد. آیا چنین کاری جایزی است؟
- طلا فروشی طلای خود را به قیمت مثلا گرمی 100 هزار تومان می فروشد، اگر فردی طلای خود را به قصد فروش پیش او ببرد، طلافروش با قیمت گرمی 90 هزار تومان از او می خرد، و اگر به قصد تعویض پیش او ببرد، طلافروش ارزش طلای خود را گرمی 100هزار تومان در نظر می گیرد و ارزش طلای آن شخص را گرمی 94 هزار تومان در نظر می گیرد سپس طلاها را تعویض می کند.آیا خرید و فروش و تعویض طلا با چنین شرایطی جایز است؟
- من برنامهنویس و سازنده نرمافزار و بازیهای رایانهای هستم. آیا طراحی و فروش نرمافزارهایی که متناسب بافرهنگ ما نیست (مثل برنامهها و نرمافزارهای لاتاری) و فروش آن به غیر مسلمانان و ارائه آن در کشورهای غیر مسلمان اشکال دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] خرید و فروش و آشامیدن دواجات روانی که الکل دارد حلال است یا حرام؟
- [آیت الله خامنه ای] فروش و صادرات آبزیان حرام گوشت یا حلال گوشتی که در آب مرده به کسانی که در دین و مذهبشان خوردن آن ها را جایز می دانند، جایز است؟ اگر جهت امری غیر از خوردن فروخته شود چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا خرید و فروش آلات موسیقی مخصوصا ارگ حرام است؟ در صورتی که حلال باشد آن را برای من بفرمائید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] به چه علت بعضی از آبزیان حرام گوشت است؟
- [آیت الله سیستانی] آیا خرید و فروش وام مسکن حلال است ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] خرید و فروش پرنده چه حکمی دارد و آیا در این جهت فرقی بین پرنده حلال گوشت و حرام گوشت وجود دارد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] رادیو و تلویزیون دارای منافع حلال و حرام می باشد. آیا خرید و فروش و انتفاع بردن از آن ها، جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آن دسته از آبزیان که خوردن آنها حرام است و لو این که زنده از آب گرفته شده باشد آیا محکوم به حکم میته است که خرید و فروش آن حرام می باشد؟ (چون از آنها استفاده های دیگری مانند خوراک برای دام و طیور و بعضاً استفاده های صنعتی می شود).
- [آیت الله مکارم شیرازی] آن دسته از آبزیان که خوردن آنها حرام است و لو این که زنده از آب گرفته شده باشد آیا محکوم به حکم میته است که خرید و فروش آن حرام می باشد؟ (چون از آنها استفاده های دیگری مانند خوراک برای دام و طیور و بعضاً استفاده های صنعتی می شود).
- [آیت الله جوادی آملی] آیا خرید و فروش ارز کشورهای خارجی (صرافی) از طریق اینترنت مثلاً (خرید ارز کشورهای اروپایی و آمریکایی و فروش آنها) درست است؟ این کار حلال است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خرید و فروش آلات لهو مثل تار و ساز، حتّی سازهای کوچک حرام است و امّا آلات مشترک مثل رادیو و ضبط صوت در صورتی که به قصد استعمال در حرام نبوده و این معامله سبب استعمال در حرام نباشد، خرید و فروش آن مانعی ندارد.
- بر کاسب لازم است احکام خرید و فروش را در موارد محلّ ابتلاء یاد بگیرد، تا در اثر ندانستن احکام، به حرام گرفتار نشود، از حضرت صادق علیهالسلام روایت شده: کسی که میخواهد خرید و فروش کند، باید احکام آن را یاد بگیرد و اگر پیش از یاد گرفتن احکام آن خرید و فروش کند، به واسطه گرفتار شدن معاملههای باطل و شبههناک به هلاکت میافتد.
- ساختن مجسّمه جاندار حرام است و همچنین نقّاشی جاندار بنا بر احتیاط حرام است، ولی خرید و فروش آن مانعی ندارد هر چند احتیاط استحبابی در ترک آن است.
- خرید و فروش کاسه طلا و نقره و پول و عوضی که فروشنده میگیرد حرام نیست، همچنین استعمال غیر ظرف شرب هر چند از طلا و نقره ساخته شده باشد مانعی ندارد، اگر چه احتیاط استحبابی در اجتناب از تمام آنها است.
- اگر روباه و مانند آن را به غیر دستوری که در شرع معیّن شده کشته باشند، یا خودش مرده باشد، خرید و فروش پوست آن حرام و معامله آن باطل است.
- عاریه دادن چیزی که استفاده حلال ندارد، مثل آلات لهو و قمار و همچنین عاریه دادن چیزی که هم استفاده حلال و هم استفاده حرام دارد برای استفاده حرام باطل است.
- اگر کسی از حرام، جنب شود و بعد با حلال خود نزدیکی کند، یا اول با حلال خود نزدیکی کند و بعد از حرام جنب شود، احتیاط مستحب آن است که از عرق خود اجتناب کند.
- خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از ممالک غیر اسلامی میآورند، باطل است، ولی اگر انسان نشانه معتبری داشته باشد که آنها از حیوانیست که به دستور شرع کشته شده یا از بازار مسلمانان یا سرزمین اسلامی به ممالک غیر اسلامی منتقل شده، خرید و فروش آنها اشکال ندارد، چنانچه در مسأله 95 و 96 گذشت.
- خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از بازار مسلمانان یا سرزمین اسلامی تهیّه شده، اشکال ندارد، چنانچه در مسأله 95 و 96 گذشت، ولی اگر دلیل معتبری نزد انسان باشد که این گوشت و پیه و چرم بدون تحقیق از ممالک غیر اسلامی وارد شده است، خرید و فروش آنها اشکال دارد.
- در خرید و فروش لازم نیست صیغه عربی بخوانند، مثلاً اگر فروشنده به فارسی بگوید که این مال را در عوض این پول فروختم و مشتری بگوید قبول کردم معامله صحیح است، ولی خریدار و فروشنده باید قصد انشاء داشته باشند، یعنی به گفتن این دو جمله مقصودشان خرید و فروش باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] خرید و فروش رادیو و تلویزیون، که دارای منافع حلال و حرام است، به قصد منفعت حلال مانعی ندارد؛ و همچنین است استفاده از آن در جهت حلال، ولی بههیچوجه نباید از آن استفاده حرام بکنند، و نیز باید در دسترس کسی که استفاده حرام میکند قرار ندهند.
- [آیت الله جوادی آملی] .خرید و فروش چیزی که منفعت حلال هم دارد، اگر فقط برای مصرف حرام باشد, به صورتی که انشای عقد روی منفعت حرام باشد مانند فروش انگور برای شراب سازی داد و ستد آن حرام و باطل است، اگر فروشنده بداند که خریدار از آن بهره حرام می برد؛ ولی در متن داد و ستد هیچگونه قصدی به بهره حرام نباشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] خرید و فروش مُسکرات حرام و معاملة آن باطل است .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خرید و فروش مسکرات حرام، و معامله آنها باطل است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] خرید و فروش تمام انواع مسکرات حرام و باطل است.
- [آیت الله سبحانی] خرید و فروش تمام انواع مسکرات حرام و باطل است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش مسکرات حرام و معامله آنها باطل است.
- [آیت الله بروجردی] خرید و فروش مسکرات، حرام و معاملهی آنها باطل است.
- [امام خمینی] خرید و فروش مسکرات حرام و معامله آنها باطل است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش آلات لهو که فقط در حرام استعمال می شود حرام است.