اختلاف
اختلاف ضد اتفاق است.
اگر مالک و شخصی که مال را گرفته است،اختلاف نمایند که مال به عنوان اجاره بوده یا عاریه، حق با چه کسی است؟ یا اگر مالک بگوید مال را به عنوان اجاره یا امانت داده است اما گیرنده ی مال بگوید به عنوان عاریه گرفته است، حق با کدام یک آنها می باشد؟
قول مالک که می گوید اجاره بوده است با قسم ثابت می شود.
قول مالک که می گوید اجاره بوده است با قسم ثابت می شود.
عنوان سوال:
اگر مالک و شخصی که مال را گرفته است،اختلاف نمایند که مال به عنوان اجاره بوده یا عاریه، حق با چه کسی است؟ یا اگر مالک بگوید مال را به عنوان اجاره یا امانت داده است اما گیرنده ی مال بگوید به عنوان عاریه گرفته است، حق با کدام یک آنها می باشد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر عاریه دهنده و عاریه گیرنده در برگرداندن مال اختلاف نمایند حق با کدامیک می باشد؟
- اگر مال عاریه داده شده تلف شود و مالک ادعا نماید که عاریه گیرنده افراط و تفریط نموده است ولی عاریه گیرنده خلاف آن را ادعا نمود،حرف کدام مقدم تر است؟
- آیا عاریه دهنده یا عاریه گیرنده می تواند هر زمانی که اراده کردند مال را پس بگیرد یا بازگرداند؟
- آیا رهن گذاشتن مال عاریه توسّط عاریه گیرنده بدون اذن عاریه دهنده یا عدم اذن او بعد از اطّلاع، صحیح است یا باطل؟
- هرگاه عاریه گیرنده بفهمد مالی را که عاریه گرفته غصبی است تکلیفش چیست؟
- فرق بین امانت و عاریه چیست؟
- اگر مالی را که عاریه گرفته شده از بین برود در این صورت آیا عاریه گیرنده ضامن است؟
- عاریه با امانت در چه چیزی با هم تفاوت دارند؟
- آیا غاصب یا مالک می توانند طرف دیگر را مجبور به اجاره یا معامله زمین یا درخت نمایند؟
- آیا در مدّت اجاره، مورد اجاره در ید مستأجر امانت محسوب می شود؟ در این صورت، آیا می توان آن را پس از انقضای مدّت اجاره تحت عنوان استرداد امانت مطالبه نمود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] زمینی که مثلادر مقابل دو خروار گندم اجاره داده شده آیا اجاره گیرنده باید زکات بدهد؟
- [آیت الله بهجت] سرقفلی مغازه ای را شخصی چند سال پیش به دیگران واگذار نموده و اجاره ای که به مالک می پردازند از نرخ روز بسیار کمتر است، آیا مالک می تواند مقدار اجاره را زیاد کند؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی به وکالت از دو نفر که هر کدام زمینی را با مساحت متفاوت مالک بوده اند در یک معامله فروخته است. اکنون بین دو مالک نسبت به ثمن فروش اختلاف حاصل شده است. آیا این معامله صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] اگر سرقفلی مغازه ای را با اجاره ی معیّن و بدون تعیین مدّت اجاره به صورت جداگانه خریداری نمایند. پس از گذشت یک ماه و پرداخت اجاره، آیا می تواند آن سرقفلی را به قیمت روز به دیگری واگذار نماید، در حالی که در اجاره نامه شرط شده که واگذاری مغازه باید با رضایت مالک باشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی ملک موقوفهای را اجاره میکند سپس بخشی از زمینهای موات حریم آن را احیاء میکند، آیا مستأجر میتواند مالک آنها شود؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه شخصی زمینی را به عنوان مزارعه، یا اجاره به کسی بدهد، زکات غلّه آن با مالک است، یا بر زارع و مستأجر؟
- [آیت الله بهجت] شخصی قبل از انقلاب، سرقفلی مغازه ای را خریداری و اجاره نامه با امضای مالک اصلی تنظیم می نماید. پس از انقلاب این املاک تحت سرپرستی بنیاد مستضعفان قرار می گیرد که اجاره بها دریافت می نماید.
- [آیت الله سبحانی] زمین بایری را از شخصی اجاره کردم. زمین را اصلاح و دیوارکشی و درخت کاری نموده و تمام امکانات را تهیّه کردم. اکنون مالک، منکر اجاره شده است. وظیفه ی من چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مال مغصوبهای را شخصی دیگر غصب کرد و آن را تلف کرد مالک به کدامیک باید مراجعه کند؟
- [آیت الله بهجت] دِینی نزد حاکم شرع ثابت شده، اما دسترسی به بدهکار نبوده است. حاکم شرع مالی از بدهکار را برای طلبکار توقیف کرده است، ولی شخص ثالثی مدّعی شده که مال معیّنِ توقیف شده ملک وی بوده که به عاریه و امانت نزد بدهکار بوده است و طلب کار مدعی است مال بدهکار بوده است. تکلیف چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که چیزی را عاریه داده هر وقت بخواهد می تواند آن را پس بگیرد، عاریه گیرنده نیز می تواند آن را پس دهد.
- چیزی را که منفعتش مال انسان است، مثلاً آن را اجاره کرده، می توان عاریه داد، به شرط این که حق واگذاری به دیگری داشته باشد.
- فروختن و عاریه دادن چیز نجس اشکال ندارد و اطلاع دادن نیز لازم نیست، مگر در صورتی که بداند گیرنده آن را در خوردن و نماز و مانند آن استعمال می کند، که احتیاط واجب اعلام است. همچنین اگر نزد عاریه گیرنده نجس شود، به هنگام برگرداندن در همین صورت اعلام می کند.
- مالک می تواند ملکی را که به دیگری اجاره داده بفروشد و اجاره آن باطل نمی شود و استفاده از آن ملک در مدت اجاره مال مستأجر است، اما اگر خریدار نمی دانسته که آن ملک را اجاره داده اند، یا گمان می کرده مدت اجاره کم است، پس از اطلاع می تواند معامله را فسخ کند.
- در اجاره می توان با زبان عربی یا فارسی یا هر زبان دیگر صیغه خواند (مثلاً مالک به شخصی بگوید فلان ملک خودم را به فلان مبلغ در فلان مدت به تو اجاره دادم، او هم بگوید: قبول کردم) و نیز کافی است که ملک خود را به قصد اجاره در اختیار مستأجر بگذارد و او هم تحویل بگیرد.
- (عاریه) را به دو صورت می توان انجام داد نخست این که برای آن صیغه فارسی یا عربی بخواند، مثلاً بگوید: (من این مال را به تو عاریه می دهم) و او هم قبول کند; دیگر این که بدون خواندن صیغه، مال مورد نظر را به قصد عاریه در اختیار دیگری بگذارد، او هم به آن قصد بگیرد.
- کسی که ملکی را اجاره کرده و سرقفلی نپرداخته هنگامی که مدت اجاره به سر رسید حق ندارد بدون اذن صاحب ملک در آنجا اقامت کند و اگر آن را تخلیه نکند غاصب و ضامن ملک و ضامن مثل مال الاجاره است، خواه اجاره اول کوتاه باشد یا طولانی و خواه در مدت اجاره ارزش ملک بالا رفته باشد یا نه و اگر کسی ملک را از چنین شخصی اجاره کند اجاره اش صحیح نیست، مگر این که صاحب ملک رضایت دهد.
- امانتدار و کسی که مال را امانت می گذارد هر دو باید (بالغ) و (عاقل) باشند، بنابراین اگر بچه نابالغ یا دیوانه مالی را نزد کسی امانت بگذارد صحیح نیست، همچنین نمی توان مالی را نزد بچه نابالغ یا دیوانه امانت گذارد، ولی اگر ممیز باشد و ولی او اجازه دهد می تواند امانت را قبول کند.
- هرگاه صاحب مال دیوانه شود امانتدار باید امانت را فوراً به ولی او برساند، یا به او خبر دهد که مال را ببرد و اگر بدون عذر شرعی این کار را نکند و مال تلف شود ضامن است، مگر این که ولی او اجازه دهد امانت به حال خود بماند.
- هرگاه مدت اجاره ملکی که سرقفلی آن گرفته شده تمام شود مالک موظف است آن را به همان مستأجر یا شخص دیگری که او موافقت کند اجاره دهد و مقدار مال الاجاره به قیمت عادلانه روز با نظر کارشناس مورد اطمینان خواهد بود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .در فرض قبلی، اگر مالک اصلی و اجاره دهنده یا عاریه دهنده, هر دو ادعا کردند که این گنج مال من است، در این صورت , اگر زمان اجاره یا عاریه بین مالک اصلی و اجاره یا عاریه کننده طولانی مدّت (بیست ساله ) باشد و مدّت زیادی (ده سال ) گذشته باشد ، در این صورت , قول اجاره دهنده یا عاریه دهنده , مقدّ م است و اگر از زمان اجاره یا عاریه چند روز بیشتر نگذشته است، یا اجاره یا عاریه کوتاه مدّت باشد، در این دو صورت , قول مالک اصلی مقدّم و گنج مال اوست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مالی را که میداند غصبی است، عاریه کند و از آن استفادهای ببرد و در دست او از بین برود، مالک میتواند عوض مال را از او یا از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و نیز عوض استفادههایی را که عاریه گیرنده برده، میتواند از او یا از غاصب بگیرد و اگر عوض مال یا استفاده آن را از عاریه کننده بگیرد، او نمیتواند چیزی را که به مالک می‌دهد از عاریه دهنده مطالبه نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] چیزی را که منفعتش مال انسان است مثلاً آن را اجاره کرده میتواند عاریه بدهد اگر عاریه گیرنده محلّ وثوق باشد ولی اگر در اجاره شرط کرده باشد که خودش از آن استفاده کند، نمیتواند آن را به دیگری عاریه دهد.
- [امام خمینی] اگر مالی را که میداند غصبی است عاریه کند و از آن استفادهای ببرد و در دست او از بین برود، مالک میتواند عوض مال را از او یا از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند، و نیز عوض استفادههایی را که عاریه گیرنده برده میتواند از او مطالبه نماید، و یا از غاصب بگیرد. و اگر عوض مال یا استفاده آن را از عاریهکننده بگیرد، او نمیتواند چیزی را که به مالک می‌دهد از عاریه دهنده مطالبه نماید.
- [آیت الله سیستانی] عاریه دادن چیز غصبی ، و چیزی که مال انسان است ولی منفعت آن را به دیگری واگذار کرده ، مثلاً آن را اجاره داده ، در صورتی صحیح است که مالک یا مستأجر به عاریه دادن راضی باشد .
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی ملکی را از مستأجری اجاره کرد , یا از کسی که آن ملک در عاریه اوست، به عاریه گرفت و گنجی در این ملک پیدا کرد، باید هم به مالک اصلی , هم به اجاره دهنده یا عاریه دهنده معرفی نماید و هرکدام ادعا کرد که مال اوست، باید به او برگرداند.
- [آیت الله وحید خراسانی] چیزی را که منفعتش مال انسان است مثلا ان را اجاره کرده می تواند به کسی که بر ان مال مورد اطمینان است یا به اذن مالک عاریه بدهد ولی اگر در اجاره شرط کرده باشند که خودش از ان استفاده کند نمی تواند ان را به دیگری عاریه دهد
- [آیت الله اردبیلی] عاریه دادن چیز غصبی و چیزی که مال انسان است، ولی منفعت آن را به دیگری واگذار کرده مثلاً آن را اجاره داده در صورتی صحیح است که مالک مال غصبی یا کسی که آن را اجاره کرده بگوید: (به عاریه دادن راضی هستم).
- [آیت الله سیستانی] اگر عاریه دهنده بمیرد ، عاریه گیرنده باید به همان ترتیبی که در مسأله (2308) در صورت فوت صاحب مال در مورد ودیعه گذشت ، عمل نماید .
- [آیت الله مظاهری] اگر مالی را که میداند غصبی است عاریه کند و از آن استفادهای ببرد و در دست او از بین برود، مالک میتواند عوض مال را از او یا از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و نیز عوض استفادههایی را که عاریه گیرنده برده، میتواند از او مطالبه نماید.