وعده
«وعد» در لغت به معنی عهد است [۱] و در اصطلاح عبارتست از تعهّد کردن به انجام اَمری، خواه آن امر خیر باشد یا شرّ و اختصاص پیدا کردن به یکی از آن‌ها بواسطه قرینه ، معیّّن می‌شود. [۲]
آیا عمل به وعده واجب است؟
اگر در ضمن عقد لازم باشد، عمل به آن واجب می‌باشد در غیر این صورت جنبه اخلاقی دارد.
اگر در ضمن عقد لازم باشد، عمل به آن واجب می‌باشد در غیر این صورت جنبه اخلاقی دارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- افرادی که توان پرداخت خمس را ندارند و دست گردان میکنند، آیا دست گردان نمودن با چک مدّت دار یا چکی که وعده آن رسیده، صحیح است یا خیر؟
- آیا غسل واجب از غسل واجب دیگر کفایت میکند؟
- در خصوص ارش البکاره با دو فرض بلوغ و عدم بلوغ زانیه بفرمائید : 1 - آیا زانیه در موارد ذیل مستحقّ ارش البکاره می‌باشد : الف - زنا با رضایت و میل وی انجام شود؟ ب - زنا در اثر اکراه یا عنف واقع شود؟ ج - زنا با فریب وی مبنی بر وعده قطعی ازدواج و ( واقع شود؟ 2 - اگر ازاله بکارت دختر با انگشت یا شیئی صورت گیرد حکم ارش البکاره چیست؟ آیا رضایت یا عدم رضایت وی در حکم تأثیری دارد؟ 3 - در موارد ثبوت ارش البکاره، آیا علاوه بر ارش پرداخت مهرالمثل نیز لازم است؟
- آیا بر پدر و مادری که شرعاروزه واجب نبوده، بر پسر بزرگتر قضا واجب می‌شود؟
- آیا دفع غیبت واجب است؟
- حدّ حجاب واجب برای بانوان چقدر است؟
- مفاهیم احتیاط واجب و مستحبّ را توضیح فرمائید؟
- آیا دادن خمس واجب فوری است یا خیر؟
- آیا عمل به استخاره (با شرایط صحیح آن) واجب است؟
- با توجّه به وجوب پرداخت نفقه اولاد توسط پدر بفرمائید: الف - آیا در این حکم بین فرزند صغیر و کبیر تفاوتی هست؟(اعمّ از متمکّن و غیر متمکّن) ب - آیا مراد از تمکّن، قدرت فعلی است یا توانایی بالقوّه تحصیل مال را نیز شامل می‌شود؟ ج - در صورت تخلّف فرزند واجب النفقه از دستورات شرعی پدر ، آیا وجوب پرداخت نفقه وی ساقط می‌شود؟(مثلانوجوان فقیری که پدر را اذیّت نموده و از ورود وی به خانه شخصیاش جلوگیری میکند واجب النفقه است)
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا ادای وعده به زن واجب است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا تخلّف از وعده جایز است؟
- [سایر] همسرم به دلیل سردرد شدید هنگام روزه مجبور در وعده سحر وافطار قرص مسکن بخورد واین سردرد همراه حالت تهوع می‌باشد ایا روزه بر او واجب است 3
- [سایر] سلام؛ آیا روایتی وجود دارد که وعده عذاب یا وعده عدم بخشش به کسی بدهد که برای طلاق دو نفر تلاش میکند؟
- [سایر] وعده گاه پیروان شیطان کجاست؟
- [سایر] ازدواج با وعده های واهی محقق می شود ؟
- [سایر] تفسیر کشف الاسرار وعده الابرار را معرفی نمایید؟
- [سایر] حدیثی با این عنوان به پیامبر اسلام(ص) نسبت داده می‌شود: (هر کس روزانه یک وعده غذا بخورد گرسنه نیست، هر کس دو وعده بخورد عابد نیست و هر کس سه وعده بخورد او را کنار چار پایان ببندید) لطفاً راهنمایی بفرمایید: 1. سندیت حدیث از نظر صحیح و مجعول بودن چگونه است؟ آیا این حدیث مورد وثوق علم رجال و راویان حدیث می‌باشد؟ 2. آیا منظور ار وعده؛ صبحانه، ناهار و شام می‌باشد که این امر تناقضی با دستورات اسلام ندارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا تخلّف از وعده جایز است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا خلف وعده شرعا حرام است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در مقابل طلبی که از کسی دارد چک یا سفته یا براتی داشته باشد و بخواهد طلب خود را پیشاز وعده آن به کمتر از آن بفروشد، اشکال ندارد. احکام حواله دادن احکام حواله دادن
- اگر یک نفر بامام جماعت اقتدا کند، هر رکعت از نماز آنان ثواب صد وپنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا کنند هر رکعتی ثواب ششصد نماز دارد و هرچه بیشتر شوند ثواب نمازشان بیشتر می‌شود تا به ده نفر برسند وعده آنان که از ده گذشت، اگر تمام آسمانها کاغذ ودریاها مرکّب ودرختها قلم وجن وانس وملائکه نویسنده شوند، نمیتوانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند.
- کفن میّت بر خویشان او واجب نیست، اگرچه مخارج او در حال زندگی بر آنان واجب باشد.
- احتیاط واجب آن است که در خانه کعبه وبر بام آن نماز واجب نخوانند، ولی در حال ناچاری اشکال ندارد.
- اگر روزه دار دروغی را به خدا و پیغمبر نسبت دهد، بنابر احتیاط واجب کفّاره جمع بر او واجب می‌شود.
- خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سورهای که سجده واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد3 و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد، ولی احتیاط واجب آن است که در نمازهای واجب دعای غیر عربی نخواند.
- غسل جنابت بخودی خود مستحبّ است وبرای خواندن نماز واجب ومانند آن واجب می‌شود، ولی برای نماز میّت و سجده شکر و سجدههای واجب قرآن غسل جنابت لازم نیست.
- اگر عمداً روزه خود را باطل کند و بعد عذری مانند حیض یا نفاس یا مرض برای او پیدا شود، کفّاره بر او واجب است بنابر احتیاط واجب.
- اگر مقداری مال به کسی بدهند وحجّ بر او واجب شود، چنانچه حجّ نماید، هرچند بعداً مالی از خود پیدا کند، دیگر حجّ بر او واجب نیست.
- کسی که به واسطه نداشتن زن به حرام میافتد، واجب است زن بگیرد گرچه وجوب اختیار ترک حرام به حال خود باقی است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر تخلّف از وعده با عذر موجّه باشد، گرچه حرام نیست، ولی در صورتی که ضمانآور باشد ضمان رفع نمیشود و باید جبران خسارت کند و لااقل او را راضی نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در مقابل طلبی که از کسی دارد سفته یا براتی داشته باشد و بخواهد طلب خود را پیش از وعده آن به کمتر از آن بفروشد اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] قرآن شریف و روایات اهلبیت(سلاماللهعلیهم) مؤمن واقعی را کسی میداند که وفای به عهد کند و خلف وعده نداشته باشد. و خلف وعده اقسامی دارد: الف) تخلّف از عقود و شروطی که در اسلام لازم الوفاست، نظیر بیع و شرا و شروط در ضمن عقد بلکه مطلق شروط، و این قسم تخلّف علاوه بر اینکه حرام است، ضمانآور نیز می‌باشد، مثلاً اگر خانهای را فروخته باشد و در ضمن عقد شرط کرده باشد که مثلاً یک ماه پس از فروش در آن خانه بنشیند، اگر مشتری تخلّف از آن شرط نمود و خانه را پیش از اتمام یک ماه تصرّف کرد، علاوه بر اینکه کار حرامی انجام داده، تصّرف او نیز غصب و حرام است، و اگر خانه در این مدّت خراب شود یا آسیب ببیند ضامن است، همانگونه که اگر فروشنده از تسلیم خانه پس از اتمام یک ماه خودداری کند، علاوه بر حرمت، ضامن نیز می‌باشد و باید مشتری را راضی کند. ب) تخلّف از وعدههایی که موجب زیان و ضرر شود، نظیر اینکه وعده بدهد که مثلاً شام به خانه کسی برود و او غذا تهیه ببیند و افرادی را برای احترام او دعوت نموده باشد. این قسم از تخلّف وعده گرچه ضمانآور نیست، ولی علاوه بر اینکه خلاف انسانیّت است، از نظر شرعی نیز حرام است. ج) تخلّف از وعدهای که موجب زیان و ضرر مالی نشود، ولی ضرر آبرویی و نظیر آن داشته باشد، نظیر مثالی که گذشت، در صورتی که تنها ضرر آبرویی داشته باشد نه ضرر مالی، این قسم از تخلّف وعده گرچه ضمان ندارد، ولی حرام است و انسان واقعی از این کارها نمیکند. د) تخلّف از وعدهای که موجب اتلاف عمر می‌شود، نظیر اینکه وعده کند مثلاً در وقت معیّنی در کلاس درس حاضر شود، ولی تخلّف کند و در آن وقت معیّن نرود و یا اصلًا نرود. این قسم علاوه بر اینکه خلاف انسانیّت است حرام نیز می‌باشد، ولی برای اینکه وقت دیگران را تضییع نموده ضامن نیست. ه) تخلّف از وعدهای که موجب ضرر مالی یا ضرر آبرویی و یا تضییع عمر نیست، این قسم تخلّف وعده اگرچه حرام نیست و ضمانآور نیز نمیباشد، ولی کاشف از این است که مؤمن واقعی نیست: صفحه 398 (الْمُؤْمِنُ اذا وَعَدَ وَفی)[1] (انسان با ایمان هنگامی که وعده کرد، وفا میکند.) و از نظر کمال نیز نقص دارد و از این جهت مورد ملامت عقلا می‌باشد.
- [آیت الله اردبیلی] خواستگاری و وعده ازدواج ایجاد محرمیّت یا زناشویی نمیکند، اگرچه مهریهای که برای زمان عقد تعیین شده است از پیش پرداخت شده باشد؛ بنابر این هر یک از زن و مرد قبل از عقد ازدواج میتوانند از آن منصرف شوند و طرف دیگر نمیتواند او را مجبور به ازدواج کند.
- [آیت الله خوئی] سفتههای وعدهای که به بانکها یا غیر بانکها فروخته می‌شود معمولًا در مقابل وجه نقد فروخته می‌شود و باید هم در مقابل وجه نقد فروخته شود زیرا اگر در مقابل وجه نسیه و وعده فروخته شود بیع دین بدین شده و معامله محل اشکال خواهد بود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر با زنی که در عده طلاق رجعی است زنا کند ان زن بنابر احتیاط بر او حرام می شود و اگر با زنی که در عده متعه یا طلاق باین یا عده وفات است زنا کند بعد می تواند اورا عقد نماید و معنی طلاق رجعی و طلاق باین وعده متعه و عده وفات در احکام طلاق خواهد امد
- [آیت الله مظاهری] اگر عمداً تخلّف وعده کند در صورتی که ضرر مالی و یا آبرویی و یا ضرر تضییع وقت داشته باشد، باید کسی را که ضرر بر او وارد شده راضی کند، ولی اگر راضی نشد و یا دسترسی به او نبود، توبه تنها کافی است، ولی باید از راه دعا و استغفار و تعریف او در میان مردم و نظیر اینها، جبران آن خسارت را بنماید. [1]. بحار الانوار، ج 64، ص 311.
- [آیت الله اردبیلی] یکی از گناهان کبیره که وعده عذاب بر آن داده شده، (غیبت) است و معنای (غیبت) آن است که شخص، عیب برادر یا خواهر مؤمن خود را در غیاب =============================================================================== 1 وسائلالشیعة، چاپ آل البیت، باب 147 از (أبواب أحکامالعِشرة)،ح1 و 2 و 3،ج12،ص269 و 270. او بیان کند، بلکه چنانچه هر مطلبی را درباره او نقل کند که اگر در حضور او بیان میکرد ناراحت میشد، غیبت محسوب می‌شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه میت مالی نداشته باشد، بر خویشاوندان او واجب نیست کفن او را بپردازند، هرچند واجب النفقه آن‌ها باشد، ولی اگر راه دیگری نباشد احتیاط واجب آن است که شخصی که میت، واجب النفقه اوست کفن او را بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زکات فطره انسان بر دیگری واجب باشد، بر خود او واجب نیست، ولی اگر کسی که بر او واجب است نپردازد احتیاط واجب آن است که اگر می تواند خودش بدهد.