وعده
«وعد» در لغت به معنی عهد است [۱] و در اصطلاح عبارتست از تعهّد کردن به انجام اَمری، خواه آن امر خیر باشد یا شرّ و اختصاص پیدا کردن به یکی از آن‌ها بواسطه قرینه ، معیّّن می‌شود. [۲]
آیا تخلّف از وعده جایز است؟
اگر شخص عمل به وعده را به عهده خود گذاشته باشد تخلف از آن بنابر احتیاط جایز نیست اما اگر به عهده خود نگذاشته، تخلف مکروه است.
اگر شخص عمل به وعده را به عهده خود گذاشته باشد تخلف از آن بنابر احتیاط جایز نیست اما اگر به عهده خود نگذاشته، تخلف مکروه است.
پاسخ:
اگر شخص عمل به وعده را به عهده خود گذاشته باشد تخلف از آن بنابر احتیاط جایز نیست اما اگر به عهده خود نگذاشته، تخلف مکروه است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا تخلّف از وعده جایز است؟
- آیا خلف وعده شرعا حرام است؟
- اینجانب بدون بخشش یا خرید و فروش، وعده بخشش زمینی را به فرزندم دادم و او قسمتی از آن زمین را تحت تصرف خود قرار داده، و مابقی آن زمین را وقف نمودم. آیا چنین وقفی صحیح است؟
- آیا جایز است کسی کودک نابالغ را برای اینکه به نماز خواندن عادت کند، هر روز بین الطلوعین بیدار کند تا نماز صبح بخواند؟ اگر جایز باشد، آیا فقط برای ولیّ او جایز است یا برای غیر ولیّ هم جایز است؟
- آیا معامله لیزینگ جایز است؟
- آیا نگاه کردن به عکس کودکی زن نامحرم جایز است؟
- آیا مسافرت کردن در ماه رمضان جایز است؟
- آیا تقلید ابتدایی از مرجع تقلید میت جایز می باشد؟
- آیا تقلید ابتدایی از مرجع تقلید میت جایز می باشد؟
- هر یک از مرد و زن طواف نساء خود را صحیح و طواف مقابل خود را باطل میداند، مباشرت برای آن‌ها جائز است یا نه؟ و اگر جائز نیست راه حلیت و جواز چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] سلام؛ آیا روایتی وجود دارد که وعده عذاب یا وعده عدم بخشش به کسی بدهد که برای طلاق دو نفر تلاش میکند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زوج از شرط مذکور تخلف کند آیا زوجه میتواند با استناد تخلّف از شرط تقاضای طلاق کند؟
- [آیت الله بهجت] کفار تخلف نذر چیست؟
- [آیت الله بهجت] به نظر حضرتعالی، برای هر بار تخلف از نذر یک کفاره واجب می شود یا پس از اوّلین تخلف، کفاره واجب می شود و پس از تخلف های بعدی چیزی بر عهده نذر کننده نیست؟
- [سایر] وعده گاه پیروان شیطان کجاست؟
- [سایر] ازدواج با وعده های واهی محقق می شود ؟
- [سایر] تفسیر کشف الاسرار وعده الابرار را معرفی نمایید؟
- [سایر] حدیثی با این عنوان به پیامبر اسلام(ص) نسبت داده می‌شود: (هر کس روزانه یک وعده غذا بخورد گرسنه نیست، هر کس دو وعده بخورد عابد نیست و هر کس سه وعده بخورد او را کنار چار پایان ببندید) لطفاً راهنمایی بفرمایید: 1. سندیت حدیث از نظر صحیح و مجعول بودن چگونه است؟ آیا این حدیث مورد وثوق علم رجال و راویان حدیث میباشد؟ 2. آیا منظور ار وعده؛ صبحانه، ناهار و شام میباشد که این امر تناقضی با دستورات اسلام ندارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا ادای وعده به زن واجب است؟
- [آیت الله بهجت] آیا ادای وعده به زن واجب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- جایز نیست روزهدار تمام سر را زیر آب ببرد؛ هر چند مقداری از موها بیرون بماند.
- جایز نیست که بیشتر از مخارج یک سال به یک سیّد فقیر خمس بدهند.
- اگر زنی از زنا هم آبستن شود، جایز نیست بچه را سقط کند.
- دفن مسلمان، در قبرستان کفار و دفن کافر در قبرستان مسلمانان جایز نیست.
- خوردن ماهی زنده جایز است ولی بهتر است از خوردن آن خودداری کنند.
- مراد از استظهار در مسأله گذشته و مسائل آینده این است که زن خود را حائض به شمار آورده، به احکام حائض رفتار نموده، عبادات را ترک و از محرّمات حائض اجتناب کند. استظهار درباره زنی که عادتش مستقیم باشد و هیچ از نظر عدد تخلّف نداشته باشد، مشروع نیست؛ در غیر این شخص استظهار تا ده روز مستحب است؛ خواه در زمان استظهار خون به نشانه حیض باشد یا نباشد، خون از ده روز بگذرد یا نگذرد، از آغاز بداند که از ده روز میگذرد یا نداند. ایام استظهار همانند ایام حیض است و قضای نمازهای روزانهای که زن در آن موقع ترک میکند، واجب نیست.
- دفن مسلمان در جایی که بیاحترامی به او باشد، مانند جایی که خاکروبه و کثافت میریزند، جایز نیست.
- اگر در عقد ازدواج انجام کاری از خدمات منزل را بر زن شرط کرده باشند؛ مثلاً در ضمن عقد غذا پختن را ذکر کرده یا عقد را بر اساس آن جاری کرده باشند به نحوی که تخلّف از آن تخلّف از قرارداد محسوب گردد، زن باید به تعهّد خود عمل نماید و در غیر این صورت زن وظیفه ندارد خدمت خانه را انجام دهد و میتواند بابت کارهای خانه از شوهر خویش مطالبه مزد نماید، همچنان که میتواند بابت کارهایی که به درخواست شوهر قبلاً انجام داده مزد بگیرد، مگر در چهار صورت: 1 - در وقت انجام آن کارها با آگاهی از استحقاق مزد قصد مجانیت کرده باشد. 2 - از استحقاق مزد مطّلع نبوده ولی به طور مطلق قصد مجانیت کرده باشد (یعنی قصد داشته بدون مزد غذا - مثلاً - بپزد، حتّی به فرض آن که حقّ مزد گرفتن داشته باشد) 3 - پس از انجام آن کارها، حقّ مزد خویش را اسقاط کرده باشد. 4 - شوهر قصد مجانی بودن کار را داشته و درخواست وی ظاهر در این معنا باشد.
- خوردن خاک حرام است و خوردن تربت حضرت سیّدالشهداء علیهالسلام برای استشفاء جایز است و احتیاط مستحبّ آن است که به مقدار اندکی همچون اندازه یک نخود اکتفا شود. خوردن گِل داغستان و گِل ارمنی برای معالجه در جایی که معالجه منحصر به استفاده از خاک و گل باشد جایز است.
- استعمال کاسه طلا و نقره مانند خوردن و آشامیدن از آن‌ها در حال ناچاری به مقدار ضرورت اشکال ندارد؛ ولی بیشتر از این مقدار جایز نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر تخلّف از وعده با عذر موجّه باشد، گرچه حرام نیست، ولی در صورتی که ضمانآور باشد ضمان رفع نمیشود و باید جبران خسارت کند و لااقل او را راضی نماید.
- [آیت الله سیستانی] در حالت مذکور، برای بانک فروش کالا و برای دیگران خرید آن جایز است؛ زیرا به مقتضای شرط صریح یا ارتکازی در اینگونه موارد، بانک در صورت تخلف صاحبان کالا از گرفتن کالای خود و پرداخت حقّ بانک، از سوی آنان وکیل است که آن را بفروشد، و در صورتی که فروش آن جایز باشد، خرید آن نیز جایز است.
- [آیت الله بهجت] تخلّف از قسم در صورت اضطرار یا فراموشی کفاره ندارد.
- [آیت الله مظاهری] اگر عمداً تخلّف وعده کند در صورتی که ضرر مالی و یا آبرویی و یا ضرر تضییع وقت داشته باشد، باید کسی را که ضرر بر او وارد شده راضی کند، ولی اگر راضی نشد و یا دسترسی به او نبود، توبه تنها کافی است، ولی باید از راه دعا و استغفار و تعریف او در میان مردم و نظیر اینها، جبران آن خسارت را بنماید. [1]. بحار الانوار، ج 64، ص 311.
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهان بزرگ در اسلام فرار از جنگ است و در نظر قرآن و روایات اهلبیت(سلاماللهعلیهم) گناه آن خیلی بزرگ است، و آن اقسامی دارد: الف) فرار از جنگ مخصوصاً اگر موجب تضعیف جبهه و یا تقویت دشمن شود، و مخصوصاً اگر فرار از خطِّ مقدّم جبهه باشد. ب) تخلّف از فرمان فرمانده مخصوصاً اگر این تخلّف، موجب سرکشی دیگران و یا تضعیف فرمانده و یا تضعیف دیگران و یا تقویت دشمن باشد. ج) کمکاری یا بیکاری یا تخلّف از وظیفه مخصوصاً اگر موجب تضعیفی در جبهه یا تقویتی برای دشمن گردد. د) شرکت نکردن در جنگ در صورت احتیاج به او، مخصوصاً اگر تخلّف او موجب تضعیف دیگران یا تقویت دشمن باشد. ه) کمک نکردن به جبهه از جهت مالی و فکری و تبلیغی و مانند اینها مخصوصاً اگر تخلّف او موجب تضعیف دیگران و یا تقویت دشمن باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر با زنی که در عدّه طلاق رجعی است زنا کند، آن زن بر او حرام می‌شود و اگر با زنی که در عدّه متعه یا طلاق بائن یا عدّه وفات است زنا کند، بعداً میتواند او را عقد نماید اگرچه احتیاط مستحبّ آن است که با او ازدواج نکند ومعنای طلاق رجعی وطلاق بائن وعدّه متعه وعدّه وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای تخلّف از نذر یا قسم یا عهد خود کفّارهای معیّن کند به عنوان مثال بگوید: (با خدا عهد کردم که دیگر سیگار نکشم و اگر کشیدم صد تومان صدقه بدهم) در صورت تخلّف، باید تنها آنچه را معیّن نموده انجام دهد و کفّاره دیگری واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان بدون عذر به نذر خود عمل نکند باید کفّاره بدهد و کفّاره آن کفّاره قسم است )ده فقیر را سیر نماید یا بپوشاند و اگر نتواند باید سه روز روزه بگیرد( مگر آنکه برای تخلّف نذر، کفّارهای معیّن کند که در صورت تخلّف همان چیز بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر چیزی را برای استفاده خاصّی عاریه نماید، استفاده نمودن از آن به نحو دیگر، هرچند متعارف باشد، جایز نیست و اگر تخلّف کند و عین تلف شود ضامن است، بلکه عوض استفادهها را نیز باید بدهد و اگر چیزی موارد استفاده گوناگون داشته باشد، باید هنگام عاریه نوع استفاده از آن معیّن شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در اثر مسامحه و تخلّف در رانندگی، تصادفی پیش آید و آسیب جانی یا مالی به کسی برسد، راننده اتومبیل متخلّف ضامن خواهد بود.