رضایت
رضایت به معنای خشنودی و خرسندی است که در باب بیع ، نکاح و ... به آن پرداخته شده است.
اگر عضوی بخاطر حدّ یا قصاص بریده شود، آیا می‌توان پیوند زد و اگر بخواهند آن عضو را به دیگری پیوند بزنند آیا جایز است و رضایت جانی شرط است یا مجنی علیه؟
در حدّ بعید نیست پیوند جایز باشد ولی در قصاص مشکل است چون جانی باید مثل مجنی علیه بشود و پیوند به دیگری جایز است و در هر دو صورت رضایت صاحب عضو لازم است.
در حدّ بعید نیست پیوند جایز باشد ولی در قصاص مشکل است چون جانی باید مثل مجنی علیه بشود و پیوند به دیگری جایز است و در هر دو صورت رضایت صاحب عضو لازم است.
عنوان سوال:
اگر عضوی بخاطر حدّ یا قصاص بریده شود، آیا می‌توان پیوند زد و اگر بخواهند آن عضو را به دیگری پیوند بزنند آیا جایز است و رضایت جانی شرط است یا مجنی علیه؟
پاسخ:
در حدّ بعید نیست پیوند جایز باشد ولی در قصاص مشکل است چون جانی باید مثل مجنی علیه بشود و پیوند به دیگری جایز است و در هر دو صورت رضایت صاحب عضو لازم است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا می‌توان عضوی از بدن انسان را به حیوانی پیوند زد؟
- عضو بریده شده، آیا نجس است یا پاک؟ در صورت پیوند زدن آیا می‌توان با آن نماز خواند؟
- آیا فروش عضو قطع شده، در حدّ یا قصاص یا واگذاری آن به مسلمان دیگر جایز است یا خیر؟ و اگر جایز است رضایت چه کسی شرط است و پل از بابت فروش آن به چه کسی میرسد؟
- درباره قصاص نفس یا طرف بفرمائید : الف - آیا ولیّ امر میتواند بر خلاف درخواست ولیّ دم یا مجنی علیه بنا به مصالحی قصاص را به دیه تبدیل نماید؟ ب - چنانچه پاسخ مثبت باشد، با توجّه به اینکه طبق فتوای مشهور، قصاص تنها درصورت رضایت جانی به دیه تبدیل میشود، آیا می‌توان علیرغم درخواست جانی قصاص را به دیه تبدیل نمود؟ ج - در صورت مثبت بودن پاسخ، مسئول پرداخت دیه کیست جانی یا بیت المال؟
- آیا جایز است از مسلمان زنده یا مرده عضو مورد نیاز را به فرد مریضی پیوند زد؟
- در مورد قصاص اطراف بفرمائید : الف - آیا مجنی علیه میتواند بخشی از قصاص را اجراء و بخش دیگر را عفو نماید؟ (مثلاجانی دست مجنی علیه را از کتف قطع کرده است; مجنی علیه خواهان قطع دست جانی از آرنج باشد) ب - آیا میتواند برای قسمتی از جنایت، طلب قصاص کرده و برای بخش دیگر دیه بگیرد؟ ج - آیا میتواند برای قسمتی از جنایت، طلب قصاص کرده و نسبت به بخش دیگرمصالحه کند؟ د - آیا رضایت و عدم رضایت جانی در سه حالت فوق، تأثیری خواهد داشت؟
- در مورد قصاص اطراف بفرمائید : الف - آیا ملاک، رعایت مماثلت نسبیّه است یا عرفیّه؟ معیار هر کدام چه می‌باشد؟ ب - در کدام صورت، قصاص تبدیل به دیه میشود؟ ج - آیا بین طول و عرض و عمق در اجرای قصاص تفاوتی هست؟ (مثلااگر جانی لاغر و مجنی علیه چاق باشد و نیمی از بازوی مجنی علیه به عمق 3 سانتی متر بریده شده است آیا در قصاص باید نیمی از بازوی جانی لاغر را برید که 2 سانتی متراست یا باید همان 3 سانتی متر بریده شود اگرچه بیش از نصف بازو باشد)
- پس از اجراء حدّ سرقت عضو قطع شده ملک کیست آیا ملک حکومت است که مجری حدّ است یا شخص محدود، که اگر ملک شخص محدود باشد بتواند آن را به دیگری بفروشد تا به دست دیگری پیوند بزنند؟
- چنانچه مجنی علیه به دلیل تخصّصی بودن استیفای عضو قادر بر اجرای آن نبوده و متخصّصین فنّ نیز حاضر به انجام آن نباشند بفرمائید : الف - آیا در این صورت علیرغم درخواست قصاص از سوی مجنی علیه می‌توان آن را به دیه تبدیل نمود؟ ب - در فرض منفی بودن پاسخ و عدم رضایت مجنی علیه برای تبدیل به دیه تکلیف چیست؟ ج - با توجّه به لزوم اجرای احکام الهی آیا از باب مقدّمه واجب بر حکومت اسلامی لازم است متخصّصینی را برای اجرای اینگونه امور تربیت کند؟ (خصوصاجهت جلوگیری از حبسهای طویل المدّه و بلا تکلیفی اینگونه پروندهها)
- در موارد لزوم پرداخت فاضل دیه چنانچه اولیاء دم خواهان قصاص باشند و با وجود تمکّن مالی، از پرداخت فاضل دیه خودداری کنند و باعث تأخیر اجرای حکم قصاص شوند بفرمائید : الف - آیا حاکم شرع میتواند ولیّ دم را به پرداخت فاضل دیه مجبور کند؟ ب - در این فرض تبدیل قصاص به دیه چه حکمی دارد؟ ج - اگر تبدیل قصاص به دیه جایز باشد، آیا رضایت یا عدم رضایت جانی در این امر تأثیری دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا مجنی علیه که عضوی از اعضاء او به وسیله جانی از دست رفته می تواند تقاضای پیوند عضو مماثل جانی بر عضو از دسته خود را بنماید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] درباره قصاص اطراف، بفرمایید: الف . پس از اجرای قصاص اطراف، عضو قطع شده ملک کیست؟ ملک حکومت، مجنی علیه، یا جانی؟ ب . دفن عضو مقطوع،پیوند عضو قطع شده به جانی یا فروش آن برای پیوند به دیگری چه حکمی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پس از اجرای قصاص اطراف، عضو قطع شده ملک کیست؟ ملک حکومت است یا مجنی علیه یا شخص قصاص شده؟ که در صورت سوم بتواند عضو را بعد از قطع پیوند بزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فروش عضوِ قطع شده در حدّ یا قصاص یا واگذاری آن به مسلمان دیگر جایز است یا نه؟ اگر جایز است، رضایت چه کسی شرط است و پول فروش آن به چه کسی می رسد؟
- [آیت الله بهجت] اگر عضوی از اعضای حیوانات را به انسان پیوند بزنند، آیا اشکال دارد و حکم نجاست و طهارت آن عضو چگونه است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا برداشتن عضوی از میّت برای پیوند زدن به انسان دیگر جایز است؟ و آیا در صورت برداشتن عضو، دیه باید پرداخت شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی انگشت یا دست کسی را عمداً قطع کند و مصدوم بلافاصله خود را به مراکز درمانی رسانده و عضو قطع شده را پیوند زده و خوب شود، آیا مصدوم حقّ قصاص جانی را دارد یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا فروش عضو قطع شده در حدّ یا قصاص یا واگذاری آن به مسلمان دیگر جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا فروش عضو قطع شده در حدّ یا قصاص، یا واگذاری آن به مسلمان دیگر جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا فروش عضو قطع شده در حدّ یا قصاص یا واگذاری آن به مسلمان دیگر جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- جائز است بریدن عضوی از بدن مرده کافر و یا مشکوک الاسلام، به منظور پیوند زدن آن به بدن شخص مسلمان وپس از پیوند زدن، چون جزو بدن مسلمان میشود، احکام بدن مسلمان بر او جاری است وهمینطور جائز است عضوی از اعضأ بدن حیوان نجس العین را به بدن شخص مسلمان پیوند زدن وچون پس از پیوند زدن جزو بدن مسلمان میگردد، احکام بدن مسلمان بر آن عضو جاری است ونماز خواندن با آن عضو نیز جائز است.
- جائز نیست بریدن عضوی از اعضأ بدن مرده مسلمان مانند چشم و یا عضو دیگر بمنظور پیوند زدن آن عضو به بدن شخص زنده دیگر وقطع کننده ملزم است که دیه آن عضو را با اجازه حاکم شرع صرف حج یا سایر خیرات ومبّرات خود میّت نماید، ولی چنانچه زنده ماندن یک فرد مسلمان متوقّف گردد که عضو بدن مرده مسلمانی را ببرند و به او پیوند زنند، جائز است بریدن آن عضو ولیقطع کننده باید دیه آن را بپردازد و در هر دو صورت پیوند زدن عضو قطع شده به بدن دیگری اشکال ندارد وپس از پیوند چون جزو بدن شخص زنده میگردد، احکام بدن زنده بر او جاری است. و ظاهر این است که جائز نباشد شخصی در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوی از اعضأ او را قطع کنند و به دیگری پیوند زنند و در این صورت بریدن عضو آن میّت دیه دارد.
- اگر مالک وزارع صیغه خوانده باشند، بدون رضایت یکدیگر نمیتوانند مزارعه را به هم بزنند و نیز اگر مالک به قصد مزارعه زمین را به کسی واگذار کند، جائز نیست بدون رضایت یکدیگر معامله را به هم بزنند، ولی اگر ضمن خواندن صیغه مزارعه شرط کرده باشند که هردو یا یکی از آنان حقّ به هم زدن معامله را داشته باشند، میتوانند طبق قراری که گذاشتهاند معامله را به هم بزنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر حفظ جان مسلمانی متوقّف بر پیوند عضوی از اعضای میّت مسلمان به بدن او باشد، قطع و پیوند آن عضو جایز است و دیه ندارد.
- [آیت الله خوئی] جایز است بریدن عضوی از بدن مردة کافر و یا مشکوک الاسلام، به منظور پیوند زدن آن به بدن شخص مسلمان و پس از پیوند زدن چون جزء بدن مسلمان میشود، احکام بدن مسلمان بر او جاری است و همین طور جایز است عضوی از اعضاء بدن حیوان نجسالعین را به بدن شخص مسلمان پیوند زدن و چون پس از پیوند زدن جزء بدن مسلمان میگردد، احکام بدن مسلمان بر آن عضو جاری است و نماز خواندن با آن عضو نیز جایز است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شخصی راضی شود که در حال حیات خود عضوی از اعضای او را بریده و به دیگری پیوند زنند چنانچه ان عضو از اعضای رییسه باشد که بریدن ان صدمه ای به حیات او می زند و یا نقص و عیبی در او ایجاد می کند بریدن ان عضو جایز نیست و اگر با بریدن ان عضو ضرر و عیبی بر او وارد نمی شود مانند بریدن مقداری از پوست و یا گوشت ران که جای ان روییده می شود بریدن ان عضو با رضایت او جایز است و می تواند برای رفع ید از ان عضو مبلغی دریافت کند
- [آیت الله خوئی] جایز نیست بریدن عضوی از اعضاء بدن مردة مسلمان مانند چشم و یا عضو دیگر به منظور پیوند زدن آن عضو به بدن شخص زندة دیگر و قطع کننده ملزم شود که دیة آن عضو را به ورثة مرده بپردازد، ولی چنانچه زنده ماندن یک فرد مسلمان متوقف گردد که عضو بدن مردة مسلمانی را ببرند و به او پیوند زنند، جایز است بریدن آن عضو ولی قطع کننده باید دیة آن را بپردازد و در هر دو صورت پیوند زدن عضو قطع شده به بدن دیگری اشکال ندارد و پس از پیوند چون جزء بدن شخص زنده میگردد، احکام بدن زنده بر او جاری است .... و ظاهر این است که جایز باشد در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوی از اعضاء او را قطع کنند و به دیگری پیوند زنند و در این صورت بریدن عضو آن میت دیه ندارد.
- [آیت الله سیستانی] قطع عضو مسلمان مرده، مانند چشم و دستش برای پیوند زدن به بدن زنده جایز نیست، و اگر کسی چنین کند، بر او دیه لازم میآید. و دفن آن عضو قطع شده واجب است، ولی اگر پیوند زد و عضو زندهای از بدن شد، قطع آن واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر حفظ جان مسلمانی یا عضوی از او بر پیوند عضوی از اعضای میّت مسلمانی متوقف باشد قطع و پیوند آن عضو با اذن آن میّت قبل از مردن یا اذن ولیّ او یا حاکم شرع بعد از مردن او جایز است و دیه هم ندارد و اگر آن میّت غیر مسلمان باشد اذن هم لازم نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] بریدن عضوی از بدن مرده کافری که تشریح ان جایز است و یا کسی که مسلمان یا ذمی بودن او مشکوک است به منظور پیوند زدن ان به بدن شخص مسلمان جایز است و پس از ان که جزء بدن مسلمان شد احکام بدن مسلمان بر ان جاری است و همچنین پیوند زدن عضوی از اعضای حیوان نجس العین به بدن شخص مسلمان جایز است و پس از ان که جزء بدن مسلمان گشت احکام بدن مسلمان بر ان عضو جاری است
- [آیت الله مکارم شیرازی] قطع عضوی از بدن یک انسان زنده و پیوند آن به انسان دیگر مانند آنچه در پیوند کلیه معمول است که یک کلیه از دو کلیه یک انسان زنده را برداشته و به کسی که هر دو کلیه اش فاسد شده است پیوند می زنند در صورتی جایز است که با رضایت صاحب آن باشد و جان او به خطر نیفتد و احتیاط آن است اگر پولی در برابر آن می گیرد، در مقابل اجازه اقدام به گرفتن عضو از او بگیرد نه خود عضو.
- [آیت الله مکارم شیرازی] پیوند قلب، یا کلیه، یا اعضای دیگر جایز است، خواه آن عضو از انسان زنده ای گرفته شده باشد یا از میت و خواه آن میت، میت مسلمان باشد یا غیر مسلمان، ولی در صورتی می توان آن عضو را از بدن (میت مسلمان) قطع کرد و به بدن دیگری پیوند زد که حفظ جان آن مسلمان موقوف بر این پیوند باشد، همچنین اگر حفظ عضو مهمی مانند چشم موقوف بر این کار باشد و در هر صورت احتیاط آن است که قطع کننده عضو میت مسلمان، دیه قطع عضو را مطابق آنچه در کتابهای فقهی مفصل آمده است، بپردازد.
- [آیت الله وحید خراسانی] بریدن عضوی از اعضای بدن مسلمان مرده مانند چشم و غیر ان به منظور پیوند زدن ان به بدن شخص زنده جایز نیست و قطع کننده باید دیه ان عضو را که دیه اعضای جنین مسلمان است بپردازد ولی چنانچه زنده ماندن مسلمان متوقف باشد بر این که عضو بدن مسلمان مرده ای را ببرند و به او پیوند زنند بریدن ان عضو جایز است ولی قطع کننده باید دیه ان را بپردازد و پس از پیوند که جزء بدن زنده گشت احکام بدن زنده بر ان جاری است و اگر کسی در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوی از اعضای او را قطع کنند و به دیگری پیوند زنند صحت این وصیت محل اشکال است