بری الذمه
كسی كه چيزی برگردن او نيست.
کسی که در میزان وجوب کفّاره شکّ دارد، چقدر باید بدهد تا برئ الذمّه شود؟
مقداری را که یقین دارد، باید پرداخت نماید.
مقداری را که یقین دارد، باید پرداخت نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی میداند پنج روز روزه قضا دارد نمیداند عمداروزه نگرفته یا مسافر بوده یا مریض بوده در این صورت پنج روز روزه قضا میگیرد کفّاره کدام را انجام دهد تا برئ الذمّه شود؟
- شخصی یقین دارد روزه برای او ضرر دارد یا شکّ دارد یا احتمال دهد که ضرر داشته باشد روزه استیجاری گرفته در این صورت میتواند روزه بگیرد یا نه و اگر گرفت برئ الذمّه می‌شود یا خیر؟
- آیا میتوان مظالم را به سیل زدگان و زلزله زدگان داد؟ و اگر کسی پرداخت برئ الذمّه می‌شود؟
- اگر مدیون هنگام پرداخت بدهی به طلبکار تذکّر ندهد که این وجه از بابت بدهی است، آیا در صورت آگاهی یا عدم توجّه طلبکار، بدهکار برئ الذمّه می‌شود؟
- شخصی گندمش را به دولت فروخته، بدون آن که زکاتش را داده باشد، آیا پولی را که گرفته حلال است یا خیر؟ برای برئ الذمّه شدن باید چه کرد؟
- شخصی تا به حال زکات نداده و یا این که دقیق حساب نکرده، اکنون میخواهد خود را برئ الذمّه کند باید چه کند و اگر فرزند طلبهای دارد آیا میتواند عوض پول به او برنج بدهد و آیا نیاز به اجازه هم می‌باشد؟
- افراد خیّر و مؤمن که کمکهای خود را به صورت اهدائی و نذورات، ردّ مظالم، زکات اموال و غیره که به منظور کمک به نیازمندیهای عزیزان و خانوادههای بیسرپرست و ایتام و نگهداری و حمایت از معلولین ذهنی و جسمی تحت پوشش در اختیار مرکز عام المنفعه قرار میدهند برئ الذمّه میشوند یا خیر؟
- زارعین، هنگام چیدن پنبه صبح زود میروند تا بر اثر شبنم پنبه سنگین تر شود و یا این که مقداری قوزه نشکفته را درون کیسه میگذارند، آیا این غشّ در معامله است یا خیر؟ و اگر کسی بخواهد در آخر عمر برئ الذمّه شود چه باید بکند؟
- بدهی زن مانند کفّاره روزه و کفّاره حج و عمره بر شوهر واجب است؟
- آیا زنی که در ماه مبارک عادت می‌شود، باید کفّاره ایّام عادت را بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا چک به منزله پول نقد است به طوری که اگر بدهکار آن را به طلبکار بدهد برئ الذمّه می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] چندین سال است که مقداری از اموال مربوط به بیت المال نزد من است و اکنون می خواهم خود را برئ الذمّه نمایم، وظیفه من چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی به کسی مدیون است ولی طلبکار فراموش کرده است، اگر بدهکار، بدهی او را به عنوان هدیه تحویلش دهد برئ الذمه می شود؟
- [آیت الله مظاهری] آیا اگر کسی به جای قضای روزه، کفاره نقدی آن را پرداخت کند، بریء الذمه می‌شود؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی چندین سال است که خمس درآمد سالانه خود را نمی پرداخته، و فعلاً نمی داند چه مقدار بدهی از این بابت دارد، او در حال حاضر چگونه می تواند خود را از خمس بری الذمّه نماید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی از کسی طلبی داشته و بدون اینکه به او بگوید او را برئ الذمه کرده است، آیا در صورت پشیمان شدن، می تواند رجوع و طلب خود را بگیرد؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه زیدی پولی بدهد به عمروی که به بکری برساند و عمرو سهواً و یا عمداً بردارد تصرّف و خرج کند، لکن در صورت عمد هم قصدش دادن آن پول به بکر است، آیا در صورت عمد معصیتی متوجّه او می‌شود؟ و هرگاه مثل آن را به بکر داد بری الذمّه می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه زیدی پولی بدهد به عمروی که به بکری برساند و عمرو سهواً و یا عمداً بردارد تصرّف و خرج کند، لکن در صورت عمد هم قصدش دادن آن پول به بکر است، آیا در صورت عمد معصیتی متوجّه او می‌شود؟ و هرگاه مثل آن را به بکر داد بری الذمّه می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] نسبت به موارد مختلف کفّاره روزه قضا و میزان آن اعلام نظر فرمائید؟
- [امام خمینی] کسی از طرف سازمان حجّ و زیارت، به عنوان نظارت بر اوضاع کاروان، به مکّه سفر مینماید، آیا این شخص میتواند از طرف میّت نیابت قبول کند و آیا منوب عنه، بری الذّمه می‌شود یا خیر؟ البتّه شخص نامبرده حج واجب خود را انجام داده است.
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر شکّ کند زکاتی را که بر او واجب بوده داده یا نه باید زکاْ را بدهد، هرچند شکّ او برای زکاْ سالهای پیش باشد.
- کسی که نمیتواند کفّاره بدهد، بنابر احتیاط استحبابی باید استغفار کند و مقداری صدقه به فقیری بدهد، و هر وقت توانست مستحبّ است کفّاره را بدهد.
- اگر مرد زن خود را مجبور کند که غیر جماع کار دیگری که روزه را باطل میکند بجا آورد، کفّاره زن را نباید بدهد وبر خود زن هم کفّاره واجب نیست.
- اگر یقین کند که روز اوّل ماه رمضان است وعمداً روزه خود را باطل کند، بعد معلوم شود که آخر شعبان بوده کفّاره بر او واجب نیست اگرچه احتیاط مستحبّ آن است که کفّاره بدهد.
- اگر روزه دار در ماه رمضان، زن خود را مجبور به جماع کند و در بین جماع، زن راضی شود بنابر احتیاط واجب باید مرد دو کفّاره و زن یک کفّاره بدهد.
- اگر زنی شوهر روزهدار خود را مجبور کند که جماع نماید یا کار دیگری که روزه را باطل میکند انجام دهد، واجب نیست کفّاره روزه شوهر را بدهد.
- کسی که خمس یا زکاْ بدهکار است وکفّاره ونذر ومانند اینها هم بر او واجب است وقرض هم دارد، چنانچه نتواند همه آنها را بدهد، اگر مالی که خمس یا زکاْ آن واجب شده از بین نرفته باشد، باید خمس وزکاْ بدهد و اگر از بین رفته باشد، میتواند خمس یا زکاْ را بدهد یا کفّاره ونذر وقرض ومانند اینها را ادا نماید.
- کسی که نذر کرده عملی را ترک کند ووقتی برای آن معیّن نکرده است، اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا ندانستن، آن عمل را انجام دهد کفّاره بر او واجب نیست ولی بعداً هروقت از روی اختیار آن را بجا آورد، باید به احتیاط واجب به مقداری که در سه مسأله پیش گفته شد کفّاره بدهد.
- اگر با زن حائض چند مرتبه جماع کند و در بین آنها کفّاره ندهد، احتیاط استحبابی آن است که برای هر جماع یک کفّاره بدهد.
- اگر در روزه رمضان عمداً قی کند باید روزه را قضا کند و بنابر احتیاط واجب کفّاره هم بدهد و اگر در شب جنب شود و به تفصیلی که در )مسأله 1646) گفته شد بیدار شود ودوباره بخوابد وتا اذان صبح بیدار نشود، باید قضایآن روزه را بگیرد و بنابر احتیاط مستحبّ کفّاره هم بدهد ولی اگر کار دیگریکه روزه را باطل میکند، عمداً انجام دهد در صورتی که میدانسته آن کار روزه را باطل میکند، قضا وکفّاره بر او واجب می‌شود ولی کفّاره در اماله و دروغ به خدا و رسول بنابر احتیاط است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] هرگاه میّت وصیّت به حجّ بلدی کرده باشد ولی وارث کسی را از میقات اجیر نماید، گرچه گناه کرده است ولی میّت بری الذمّه می‌شود.
- [آیت الله بروجردی] کسی که نمیتواند کفاره بدهد، بنا بر احتیاط واجب باید استغفار کند و هر وقت توانست باید کفاره را بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر خریدار جنسی را به ذمه بخرد و ما فی الذمه را از مال حرام ادا کند معامله صحیح است ولی تا انچه را که بدهکار است از مال حلال ندهد ذمه اش بری نمی شود
- [آیت الله فاضل لنکرانی] طلا و نقره ای که بیشتر از اندازه معمولی فلز دیگری دارد، اگر خالص آن باندازه نصاب که مقدار آن گفته شد، برسد انسان باید زکات آن را بدهد، و همچنین پول طلا و نقره ای که بیشتر از اندازه معمولی فلز دیگر دارد اگر به آن پول طلا و نقره بگویند در صورتی که بحدّ نصاب برسد زکاتش بنابر احتیاط، واجب است هر چند خالصش بحدّ نصاب نرسد. و چنانچه شک دارد که خالص آن باندازه نصاب هست یا نه، بنابر احتیاط واجب باید بوسیله آب کردن یا از راه دیگر خالص آن را معلوم کند یا بمقداری زکات بپردازد تا یقین کند برئ الذّمه شده است و مقدار لازم را پرداخته است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که نذر کرده عملی را مستمراً ترک کند و زمانی برای آن معین ننموده، چنانچه از روی اختیار آن را به جا آورد برای دفعه اول باید کفاره بدهد و اگر نذر او چنان بوده که هر دفعه از آن عمل، مستقلاً تحت نذر قرار داشته احتیاط واجب آن است که برای هر دفعه، کفاره ای بدهد، اما اگر چنین قصدی نداشته، یا شک کند قصدش چگونه بوده یک کفاره بیشتر واجب نیست.
- [امام خمینی] کسی که نمی تواند کفاره بدهد، بهتر آن است که صدقه ای به فقیر بدهد. و اگر نمی تواند، بنابر احتیاط واجب باید استغفار کند، و هر وقت توانست باید کفاره بدهد.
- [آیت الله مظاهری] کسی که نایب بوده و عمره تمتع را انجام داده و بعد ناچار شده است که به وطن برگردد میتواند بقیه اعمال را به دیگری واگذار نماید ولی استحقاق اجرتی را که گرفته است ندارد گرچه منوب عنه بری الذّمّه می‌شود، و باید با کسی که او را اجیر کرده است تصالح کنند، ولی اگر بعد از وقوف به عرفات ناچار شده است که به وطن بازگردد میتواند در بقیه اعمال نایب بگیرد و علاوه بر اینکه منوب عنه بری الذّمّه می‌شود استحقاق کلیه اجرت را هم دارد.
- [آیت الله بهجت] اگر روزهدار در ماه رمضان با زن خود که روزهدار است نزدیکی کند، چنانچه زن را مجبور کرده باشد، کفاره روزه خودش و روزه زن را باید بدهد، ولی اگر در اثنا زن راضی شود، بنابر احتیاط واجب مرد دو کفاره بدهد و زن یک کفاره و اگر زن به نزدیکی راضی بوده، بر هر کدام یک کفاره واجب می‌شود.
- [آیت الله سبحانی] کسی که نمی تواند کفاره بدهد بهتر آن است که صدقه ای به فقیر بدهد و اگر نمی تواند بنا بر احتیاط واجب باید استغفار کند و هر وقت توانست باید کفاره را بدهد.
- [آیت الله بروجردی] بنا بر احتیاط واجب. برای وطی در دُبُر زنِ حائض هم باید کفّاره بدهد.