بالسویه
بطور يكسان، برابر
اولاد بنت به تفاوت ارث می‌برند یا بالسویه کما این که قول جماعتیست (1)؟
به تفاوت ارث می‌برند علی الأقوی.
به تفاوت ارث می‌برند علی الأقوی.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زیدی مرحوم شده وارث او منحصر به دو پسر عمو و دو پسر خاله میباشد، معین فرمایید چگونه ارث می‌برند؟
- تلقیح نطفه مرد را از دستگاههای مصنوعی مینمایند، بدین طریق که نطفه مردان مجهول در دستگاههایی تهیّه شده و به زنان بی رابطه تلقیح میشود، آیا اولاد این چنین ملحق به مادر میشود یا نه؟ ارث از یکدیگر می‌برند یا نه؟ واصل این فعل حرام است یا نه؟
- زیدی بعد از فوت زوجه اوّلیه خود - که دارای اولاد است – زوجه ثانیه به طور دایم اختیار مینماید، پس از وفات بدون وصیت با داشتن اولاد از زوجه اوّلی زوجه ثانوی از زید متوفّی - شوهر خود - چه ارث میبرد؟
- شخصی فوت شده وارث او منحصر است به اولاد دایی اُمّی و نوه عمّی اَبی، آیا در این صورت ماتَرَک شخص متوفّی تَعَلُّق دارد به هر دو صنف، یا تَعَلُّق دارد به اولاد دایی و نوه عمو با وجود اولاد دایی ارث نمیبرد؟
- شخصی وفات نموده وارث او منحصر به پنج نفر خواهر زاده است دو پسر و سه دختر، آیا این پنج خواهر زاده ارث او را متساوی می‌برند یا به تفاوت؟
- هرگاه پدری از اموال اولاد صغیر خود - که از مادر آنها به ارث رسیده - فروخت و به مصرف لازمه آنها رسانید، آیا اولاد حق دارند که بعد ازفوت پدرشان به اندازهای که از اموال آنها پدرشان به مخارج لازمه آنها رسانیده مطالبه و اخذ از ما تَرَک پدرشان بنمایند؟
- هرگاه وارث میت منحصر به برادر اَبی و دو پسر و یا یک پسر و یک دختر و یا یک دخترِ برادر اَبوینی باشد، آیا ارث او راجع به برادر اَبیست و یا اولاد برادر اَبوینی؟
- در وقف نامهای راجع به ملک وقفی، واقف تولیت وقف را واگذار نموده به شخصی و بعد از وفات او به ارشد و اتقی و اصلحِ اولاد ذکور متولّی مذکور و هم چنین بعد از اولاد ذکور متولّی اولاد ذکور، اولاد ذکور ما تعاقبوا و تناسلوا که هر کدام که ارشد باشند به تولیت مزبوره قیام و اقدام نمایند. و عین عبارت وقف نامه این است: (و تولیت امر مزبور بعد از حیات به ارشد واتقی و اصلحِ اولاد ذکور متولّی مفوّض خواهد بود و هم چنین به اولاد ذکور اولاد ذکور ما تعاقبوا و تناسلوا هر کدام که ارشد باشند به تولیت مزبوره قیام خواهند نمود). مورد سؤال؛ 1: همان طور که در طبقه اولی اولاد متولّی اتّصاف آنها به اوصاف ثلاثه ارشدیّت و اتقویّت و اصلحیّت در تولیت اعتبار شده است در تمام طبقات این معنی لازم الرعایه است، یا آن که در طبقات بعدی صرف ارشدیّت ملاک در امر تولیت قرار داده شده است؟ 2: آیا جمله (ما تعاقبوا و تناسلوا) مفید ترتیب میباشد به این معنی که طبقه سابقه از اولاد مُقَدَّم بر طبقه لاحقه میباشد یا خیر؟
- زنی با سه اولاد یکی پنج ساله و دیگری سه ساله و دیگری شش ماهه در مرتبه تحتانی خوابیده بودند، در اثر زلزله مرتبه فوقانی و تحتانی که آنها خوابیده بودند خراب و آنها در زیر آن مردهاند و وارث این زن شوهر و پدر و مادر او است، طریق ارث آنها به چه نحو است؟
- زنی که شوهر او عقیم است، هرگاه پس از مراجعات زیادی به اطبّا برای حصول اولاد نتیجهای نگرفته جز بدین طریق که آمپول نطفه به او تزریق شود، آیا این عمل چه صورت دارد؟ و آیا در صورت وجود ولد تمام احکام فرزندش بر آن مترتّب میشود - از محرمیّت و ارث و غیرها - یا نه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] پدر و مادر از اولاد چقدر ارث می‌برند و از چه می‌برند؟ البته غیر از پدر و مادر متوفّی یک پسر و دو دختر هم دارد.
- [آیت الله نوری همدانی] مالی که به نام کسی وقف شده خودش فوت کرده آیا اولاد او از آن ملک ارث می‌برند یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] همین زن ازدواج نمود و از شوهر دوّم نیز دو دختر و دو پسر دارد، آیا اولاد از همسر دوم از اموال شوهر قبلی (ما ترک) ارث می‌برند یا خیر؟
- [سایر] در آیهی 11 سورهی مؤمنون آمده که (مؤمنان بهشت را به ارث می‌برند)، ارث در اینجا چگونه معنا میشود؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی که از دنیا رفته و وارث میّت، عمو و عمّه پدر و مادری و دائی هستند چگونه ارث می‌برند و اگر ورثه عمو باشد با دائی زاده و یا عمو یا خاله زاده چگونه ارث می‌برند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مردی زنی را عقد موقّت کرده و مدّت را فراموش نموده بعد مرد و یا زن فوت نمود، آیا از یکدیگر ارث می‌برند و آیا بچّههای این زن صیغهای که از شوهر قبل هستند از این شوهر ارث می‌برند؟
- [سایر] اگر زنی فوت کند، شوهر و فرزندانش (دو دختر و سه پسر) چگونه ارث می‌برند؟
- [سایر] نزول آیة، وعد الله الذین امنوا منکم و عملوا الصالحات لیستخلفنّهم فی الارض کما . . . »[1]در مورد خلافت خلفای راشدین است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر فردی بمیرد و اولاد و ارحامی ندارد ارث او به چه کسی تعلق خواهد گرفت، و آیا شیعه از سنّی و بالعکس ارث می برد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] متوفیه دختر عمه پدر وارث می باشد، ارث بین وراث به چه نحو تقسیم می گردد. توضیح اینکه ورثه منحصر در شش نفر می باشد، که سه نفر دختر و سه نفر پسر، هستند، آیا ارث بین ایشان بالسویه تقسیم می گرد یا با اختلاف پسر دو برابر دختر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسانی که به واسطهی خویشی ارث می‌برند سه دسته هستند:دستهی اوّل:پدر و مادر و اولاد میت است و با نبودن اولادِ، اولاد اولاد هر چه پایین روند، هر کدام آنان که به میت نزدیکتر است ارث میبرد و تا یک نفر از این دسته هست دستهی دوم ارث نمیبرند.دستهی دوم:جد یعنی پدر بزرگ و جده یعنی مادر بزرگ و خواهر و برادر است و با نبودن برادر و خواهر اولاد ایشان هر کدام آنان که به میت نزدیکتر است ارث میبرد و تا یک نفر از این دسته هست دستهی سوم ارث نمیبرند.دستهی سوم:عمو و عمه و دایی و خاله و اولاد آنان است و تا یک نفر از عموها و عمهها و دائیها و خالههای میت زندهاند، اولاد آنان ارث نمیبرند، ولی اگر میت عموی پدری و پسر عموی پدر و مادری داشته باشد، ارث به پسر عموی پدر و مادری میرسد و عموی پدری ارث نمیبرد.
- دستهی سوم عمو و عمه و دایی و خاله و اولاد آنان است به تفصیلی که گفته شد که اگر از طبقه اوّل و دوم کسی نباشد، اینها ارث می‌برند.
- دستهی دوم از کسانی که به واسطهی خویشی ارث می‌برند، جد یعنی پدر بزرگ و جده یعنی مادر بزرگ و برادر و خواهر میت است و اگر برادر و خواهر نداشته باشد اولادشان ارث می‌برند.
- زن و شوهر به تفصیلی که بعداً گفته میشود، از یکدیگر ارث می‌برند.
- اگر مردی بمیرد و اولاد نداشته باشد، چهار یک مال او را زن و بقیه را ورثه دیگر می‌برند و اگر از آن زن یا از زن دیگر اولاد داشته باشد، هشت یک مال را زن و بقیه را ورثه دیگر می‌برند و زن از زمین خانهی مسکونی، نه از خودِ زمین و نه از قیمت آن ارث نمیبرد و احتیاط واجب آن است که در زمین باغ و زراعت و زمینهای دیگر هم با ورثهی میت صلح کند و نیز از خود هوایی خانه مانند بنا و درخت ارث نمیبرد، ولی از قیمت آنها ارث میبرد و از درخت و زراعت و ساختمانی که در زمین باغ و زراعت و زمینهای دیگر است، اگر چه [زن] ارث میبرد، امّا چون ارث بردن او از خود اینها یا از قیمت اینها محل اشکال است، احتیاط واجب آن است که در اینها هم با ورثهی دیگر صلح نماید.
- اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد، نصف همهی مال را شوهر او و بقیه را ورثهی دیگر می‌برند و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد، چهار یک همهی مال را شوهر و بقیه را ورثهی دیگر می‌برند.
- ولی زن شوهر اوست و بعد از او مردهایی که از میت ارث می‌برند مقدم بر زنهای ایشانند.
- اگر میت بیش از یک زن داشته باشد، چنانچه اولاد نداشته باشد چهار یک مال و اگر اولاد داشته باشد هشت یک مال به شرحی که گفته شد، به طور مساوی بین زنهای او قسمت میشود، اگر چه شوهر با هیچ یک از آنان یا بعض آنان نزدیکی نکرده باشد، ولی اگر در مرضی که به آن مرض از دنیا رفته، زنی را عقد کرده و با او نزدیکی نکرده است، آن زن از او ارث نمیبرد و حق مَهر هم ندارد.
- اگر وارث میت فقط زن و جد و جدهی پدری و جد و جدهی مادری او باشد، زن ارث خود را به تفصیلی که گفته میشود میبرد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به جد و جدهی مادری میدهند که به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند و بقیه را به جد و جدهی پدری میدهند و جد دو برابر جده میبرد و اگر وارث میت شوهر و جد و جده باشد، شوهر نصف مال را میبرد و جد و جده به دستوری که در مسائل گذشته گفته شد ارث خود را می‌برند.
- اگر بعد از قرار داد مزارعه، مالک یا زارع بمیرد مزارعه به هم نمیخورد و وارثشان به جای آنان است، ولی اگر زارع بمیرد و شرط کرده باشند که خود زارع زراعت را انجام دهد، مزارعه به هم میخورد و چنانچه زراعت نمایان شده باشد، باید سهم او را به ورثهاش بدهند و حقوق دیگری هم که زارع داشته، ورثهی او ارث می‌برند، ولی نمیتوانند مالک را مجبور کنند که زراعت در زمین باقی بماند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر عمو و عمه و دایی و خال خود میّت و اولاد آنان و اولاد اولاد آنان نباشند، عمو و عمه و دایی و خال پدر و مادر میّت ارث می‌برند. و اگر اینها نباشند، اولادشان ارث می‌برند و اگر اینها هم نباشند، عمو و عمه و دایی و خاله جد و جده میت ارث می‌برند، و اگر اینها هم نباشند، اولادشان ارث می‌برند.
- [آیت الله سیستانی] دسته سوم عمو و عمه و دائی و خاله و اولاد خاله و اولاد آنان است که اگر از طبقه اول و دوم کسی نباشد ، اینها ارث می‌برند .
- [آیت الله اردبیلی] طبقه دوم از کسانی که به واسطه خویشاوندی نَسَبی ارث می‌برند، عبارتند از (جدّ)، یعنی پدر بزرگ و (جدّه)، یعنی مادربزرگ و (برادران) و (خواهران) میّت و اگر میّت، برادر و خواهر نداشته باشد، اولاد آنها ارث می‌برند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر عمو وعمّه ودایی وخاله خود میّت واولاد آنان واولاد اولاد آنان نباشند، عمو وعمّه ودایی وخاله پدر ومادر میّت ارث می‌برند و اگر اینها نباشند، اولادشان ارث می‌برند و اگر اینها هم نباشند، عمو وعمّه ودایی وخاله جدّ وجدّه میّت و اگر اینها هم نباشند، اولادشان ارث می‌برند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر عمو و عمّه و دایی و خاله خود میّت نباشند اولاد مستقیم و غیر مستقیم آنان ارث می‌برند و اگر اینها هم نباشند، عمو و عمّه و دایی و خاله پدر و مادر میّت ارث می‌برند و اگر اینها نباشند اولادشان ارث می‌برند و اگر اینها هم نباشند عمو و عمّه و دایی و خاله جدّ و جدّه میّت و اگر اینها هم نباشد اولادشان ارث می‌برند.
- [آیت الله بهجت] مرد و زن زناکار و خویشان آنها از فرزندی که از زنا بهدنیا آمده ارث نمیبرند، ولی اولاد چنین فرزندی و شوهر یا زن او، از او ارث می‌برند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر عمو و عمّه و دایی و خاله خود میّت و فرزندان آنان و اولادِ فرزندان آنان وجود نداشته باشند، عمو و عمّه و دایی و خاله پدر و مادر میّت ارث می‌برند و اگر اینها نباشند، فرزندان آنها ارث می‌برند و اگر اینها هم نباشند، عمو و عمّه و دایی و خاله جد و جدّه میّت و اگر اینها نباشند، فرزندان آنها ارث می‌برند.
- [آیت الله خوئی] کسانی که به واسط خویشی ارث می‌برند سه دسته هستند: دست اول: پدر و مادر و اولاد میت است و با نبودن اولاد، اولاد اولاد هر چه پائین روند هر کدام آنان که به میت نزدیکتر است ارث میبرد و تا یک نفر از این دسته هست دست دوم ارث نمیبرند. دست دوم: جد یعنی پدر بزرگ و جده یعنی مادر بزرگ و خواهر و برادر است و با نبودن برادر و خواهر، اولاد ایشان هر کدام آنان که به میّت نزدیکتر است ارث میبرد و تا یک نفر از این دسته هست دست سوم ارث نمیبرند. دست سوم: عمو و عمه و دایی و خاله و اولاد آنان است و تا یک نفر از عموها و عمهها و داییها و خالههای میّت زندهاند اولاد آنان ارث نمیبرند، ولی اگر میّت عموی پدری و پسر عموی پدر و مادری داشته باشد، ارث به پسر عموی پدر و مادری میرسد و عموی پدری ارث نمیبرد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مردی بمیرد و اولاد نداشته باشد، چهار یک مال را زن و بقیه را ورثه دیگر می‌برند، و اگر از آن زن یا از زن دیگر اولاد داشته باشد، هشت یک مال را زن و بقیه را ورثه دیگر می‌برند، و زنی که از میت فرزند ندارد از زمین خانه ارث نمیبرد؛ نه از خود زمین و نه از قیمت آن ولی از قیمت هوایی آن ارث میبرد، چنان که از سایر ترکه میت ارث میبرد، اما زنی که از میت فرزند دارد، از همه اموال او ارث میبرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسانی که به واسطه خویشی ارث می‌برند سه دسته هستند: دسته اوّل - پدر ومادر واولاد میّت است و با نبودن اولاد، اولاد اولاد هرچه پایین روند، هرکدام آنان که به میّت نزدیکتر است ارث میبرد وتا یک نفر از این دسته هست دسته دوم ارث نمیبرند; دسته دوم - جدّ یعنی پدر بزرگ و جده یعنی مادربزرگ هرچه بالاتر رود و خواهر و برادر است و با نبودن برادر وخواهر، اولاد ایشان هرکدام آنان که به میّت نزدیکتر است ارث میبرد وتا یک نفر از این دسته هست، دسته سوم ارث نمیبرد; دسته سوم عمو وعمّه ودایی وخاله واولاد آنان است وتا یکنفر ازعموها وعمّهها وداییها وخالههای میّت زندهاند، اولاد آنان ارث نمیبرند، ولی اگر میّت عموی پدری وپسر عموی پدر ومادری داشته باشد، ارث به پسر عموی پدر ومادری میرسد وعموی پدری ارث نمیبرد در صورتی که وارث منحصر به اینها باشد.