فرسخ
فَرْسَخ واحد قدیمی سنجش فاصله است که مقدار آن بر حسب کیلومتر به طور تقریبی بین پنج تا پنج و نیم کیلومتر است.
مسافری که چهار فرسخ می‌رود و شب را می‌ماند و روز دیگر بر می‌گردد، آیا احتیاط به جمع درباره‌ی او و جو بیست یا استحبابی؟
احتیاط وجوبی نیست و کفایت اتمام بعید نیست.
احتیاط وجوبی نیست و کفایت اتمام بعید نیست.
عنوان سوال:
مسافری که چهار فرسخ می‌رود و شب را می‌ماند و روز دیگر بر می‌گردد، آیا احتیاط به جمع درباره‌ی او و جو بیست یا استحبابی؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در مسافری که چهار فرسخ برود و چهار فرسخ بر گردد با بیتوته شب، فرمودهاید: مهما أمکن جمع کند، آیا این تعبیر احتیاط واجب است یا مستحبّ؟
- احتیاط در مسأله 1282 توضیح المسائل راجع به سفر تلفیقی که شب در چهار فرسخی بماند و جو بیست یا استحبابی؟
- هرگاه شخصی املاکی را اجاره کند به مدّت پنج سال مثلاً و این املاک پنج قلعه و ده می‌باشد و این قلعه جات بین هر یک قریب دو فرسخ و سه فرسخ مسافت دارد و محل اقامه را در یکی از آنها قرار میدهد و همه روزه باید برود سَرِ این املاک سرکشی کند، یا شب در آن جا می‌ماند یا همان روز بر می‌گردد، در این صورت تکلیف نماز و روزه این شخص چیست؟
- در (مناسک) احتیاط حلق در منی نسبت به صروره (93) و جو بیست یا استحبابی؟
- شخص مسافر قصد میکند یک ماه در محلّی بماند، در بین اتّفاقاً برای امری از آن مکان به کمتر از یک فرسخ خارج میشود، همان روز یا شب آن روز بر می‌گردد، تکلیف او در باب نماز و روزهاش چیست؟
- فتوای فعلی حضرت عالی راجع به مسافرت تلفیقی که چهار فرسخ برود و شب بماند و پیش از ده روز برگردد چیست؟
- زیدی مسافرت میکند در محل معیّن که در آن جا بنّایی کند تا مدّت یک ماه یا بیشتر و چون در آن جا محلّی برای سکنای او ندارد هر روز بعد از فراغ از شغل خود می‌رود به محل دیگر که تا محل شغل او دو فرسخ است و شب را در آن جا می‌ماند، روز دیگر می‌رود به محل شغل خود، تکلیف او در امر نماز چیست؟
- بعض اشخاص هستند که از اهل دِه میباشند و در شهر کسب دارند و از دِه آنها - که وطن آنهاست - تا شهر، هشت فرسخ یا زیادتر است و درشب شنبه تا شب جمعه میآیند به شهر برای کسب یا بنّایی یا کار دیگر، باز شب جمعه به دِه خود بر میگردند، باز روز شنبه میآیند به شهر، تکلیف ایشان درباب نماز و روزه چیست؟
- در باب سفر تلفیقی، رسائل حضرت آیت الهی مختلف است، دربعضی (چنین آمده) در صورتی که شب بماند، احتیاط لا یترک به جمع است و در بعضی فتوی به تمام است، رأی اخیر خودتان را معیّن فرمایید؟
- آقایان اهل منبر برای ماه رمضان، یا محرّم در یک دِه وارد میشوند، ولی یک مجلس، یا بیشتر در دهات مجاور دعوت میشوند، در شب یا عصر و تا آن دهات قریب نیم فرسخ می‌باشد، تکلیف آنها در باب نماز و روزهشان چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مسافری قصد کرده ده روز در محلّی بماند، بعد از آنکه ده روز در آنجا اقامت کرد روز یازدهم به قریه ای رفته که فاصله آن تا محل اقامت 2 فرسخ است و روز یا شب را در آنجا ماند، آیا در آن یک روز یا شب که آنجا مانده، نمازش شکسته است یا نه؟ و همچنین پس از بازگشت به محل اقامت، آیا لازم است دوباره قصد ده روز بکند؟
- [آیت الله خوئی] آیا حکم حاکم شرعی نافذ است و اگر نافذ نباشد چگونه جمع می‌گردد بین عدم نفوذ، و بین گفتار شما، که حکم حاکم شرع جایز نیست نقض آن، حتی برای مجتهد آخر؟
- [آیت الله خوئی] حجاجی که در مکه قصد اقامه نمودهاند بعضی خانهشان تا عرفات کمتر از چهار فرسخ است و بعضی بیشتر چگونه در عرفات نماز بخوانند؟ و در صورتی که باید جمع بخوانند آیا میتوانند نماز را به جماعت بخوانند؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که از محل کارش که فاصلهای بیش از حد شرعی با وطن او دارد، به مسافرتی بیش از هشت فرسخ می‌رود و فردا به محل کار خود بر می‌گردد، آیا قبل از اینکه از محل کار خود به وطنش برود، نماز او کامل است یا شکسته و روزه او صحیح است یا خیر؟
- [امام خمینی] در کتاب مناسک در احکام (بیتوته در منی) آمده است: (اگر پیش از نصف شب خارج شدند یا از اوّل شب قدری خارج بودند، احتیاط آن است که قربانی کنند گر چه بعید نیست عدم وجوب) و حال این که در سؤال و جوابهائی که اخیرا به احکام مناسک ملحق شده چنین آمده: (مسأله گویی به حجاج گفته که در بیتوته در منی وظیفه این است که از اوّل شب تا نصف شب یا از نصف شب تا اوّل صبح باشد و خودش این عمل را انجام داده ... در استفتائات، ص: 476 جواب آمده است که احتیاط واجب دادن کفاره است)، لطفا توضیح دهید جمع بین (عدم وجوب کفاره و احتیاط واجب دادن کفاره است) چگونه است؟
- [آیت الله مظاهری] اگر مسافری شک داشته باشد که آن روز به مسافرت برود و یا نرود و در حالی که به شک خود پایبند است حرکت کند و پس از دو سه فرسخ روزه خود را افطار کند و به شهر خود برگردد روزه او چه حکمی دارد؟ آیا فقط قضا دارد یا کفاره نیز بر آن مترتب میشود؟
- [آیت الله بهجت] مسافری به مقصد سه فرسخی سفر می کند، ولی از اوّل قصد دارد که در اثنای راه به جادّه فرعی که یک فرسخ است به جهت کاری برود و از همان راه به جاده ی اصلی برگرددو سفر خود را ادامه دهد نماز این مسافر چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خوئی] شخصی شغلی دارد مانند روضه خوانی که هر شب جمعه به جایی برای منبر می‌رود بیش از مسافت شرعی و هفته یک روز یا دو روز به آن محل می‌رود و بقیه را در وطن است تکلیف او راجع به نماز و روزه چیست؟ جواب در سؤال دیگر مرقوم فرمودهاید که یک روز اگر در هفته، حکم مسافر را دارد و در فرض دو روز، احتیاط واجب جمع است مقصود جنابعالی را ندانستیم مشروحاً بیان فرمایید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی از اهل (اصفهان) در (شهرضا) که حدود 20 فرسخ است باغی خریده و در آنجا لوازم زندگی فراهم کرده و دوره سال، روزهای جمعه به آن باغ می رود و گاهی شب جمعه هم در آنجا می ماند، و فقط برای تفریح و آب و هوا به آنجا رفت و آمد می کند، نماز و روزه او چگونه است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فاصله بین مکه و عرفات که قبلاً چهار فرسخ بوده امروزه باتوجه به توسعه مکه و اتصال شهر به منی کمتر از مسافت شرعی است، در این صورت، کسی که قصد اقامه ده روز در مکه را کرده و سپس به عرفات و مشعر و منی می رود و چهار شب یا بیشتر در آنجا بیتوته می کند، نماز او در عرفات و مشعر و منی و پس از مراجعت به مکه قصر است یا تمام؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است، اگر در یک شب و یک روز برود و برگردد، مثلاً اگر روز برود همان روز یا شب آن برگردد، چنانچه رفتن او کمتر از چهار فرسخ نباشد، باید نماز را شکسته بخواند؛ بنا بر این اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ باشد، باید نماز را تمام یعنی چهار رکعتی بخواند.
- مسافری که در بین مسافرت به وطنش رسیده، تا وقتی در آن جا هست باید نماز را تمام بخواند؛ ولی اگر بخواهد از آن جا هشت فرسخ برود، یا چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن برگردد، وقتی به جایی برسد که دیوار وطن را نبیند و صدای اذان آن را نشنود، باید نماز را شکسته بخواند.
- کسی که نمیداند پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش میگذرد یا نه، یا ده روز در محلی می‌ماند یا نه، باید نماز را تمام بخواند.
- کسی که سفر او سفر معصیت است، اگر در بین راه از قصد معصیت برگردد، چنانچه باقیماندهی راه هشت فرسخ باشد، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و همان روز یا شب آن برگردد، باید نماز را شکسته بخواند.
- اگر پیش از آن که به هشت فرسخ برسد، مردد شود که بقّیهی راه را برود یا نه و در موقعی که مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد که هشت فرسخ دیگر برود، یا چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن برگردد، تا آخر مسافرت باید نماز را شکسته بخواند.
- مسافری که میداند باید نماز را شکسته بخواند، اگر به گمان این که سفر او کمتر از هشت فرسخ است تمام بخواند، وقتی بفهمد که سفرش هشت فرسخ بوده، نمازی را که تمام خوانده باید دوباره شکسته بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.
- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند، اگر بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی بخواهد به جای دیگری که کمتر از هشت فرسخ است برود و ده روز در آن جا بماند، باید در رفتن و در محلی که قصد ماندن ده روز دارد، نمازهای خود را تمام بخواند؛ ولی اگر محلی که میخواهد برود هشت فرسخ یا بیشتر باشد و نخواهد ده روز در آن جا بماند، باید موقع رفتن و مدّتی که در آن جا می‌ماند، نمازهای خود را شکسته بخواند.
- اگر سفر مختصری از هشت فرسخ کمتر باشد، یا انسان نداند که سفر او هشت فرسخ است یا نه، نباید نماز را شکسته بخواند و چنانچه شک کند که سفر او هشت فرسخ است یا نه، در صورتی که تحقیق کردن برایش مشقّت دارد، باید نمازش را تمام بخواند و اگر مشقّت ندارد، بنا بر احتیاط واجب باید تحقیق کند که اگر دو عادل بگویند، یا بین مردم معروف باشد که سفر او هشت فرسخ است، نماز را شکسته بخواند.
- کسی که میخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد، یا ده روز در محلی بماند و نیز کسی که مردد است که از وطنش بگذرد، یا ده روز در محلی بماند، اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود، باز هم باید نماز را تمام بخواند؛ ولی اگر باقیماندهی راه هشت فرسخ باشد، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و همان روز یا شب آن برگردد، باید نماز را شکسته بخواند.
- اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود و تصمیم داشته باشد که همان روز یا شب آن برگردد، باید نماز را شکسته بخواند و اگر همان روز یا همان شب برنگردد و بخواهد کمتر از ده روز در آن جا بماند، به اندازهی ممکن احتیاط را مراعات کند و نماز را هم تمام و هم شکسته بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] مسافری که قصد کرده ده روز در جایی بماند اگر بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی بخواهد به جایی که کمتر از چهار فرسخ است برود و برگردد و دوباره در جای اوّل خود ده روز بماند، از وقتی که می‌رود تا برمیگردد و بعد از برگشتن، باید نماز را تمام بخواند ولی اگر نخواهد بعد از برگشتن ده روز بماند، در موقع رفتن به جایی که کمتر از چهار فرسخ است و در مدّتی که آنجا می‌ماند، و در موقع برگشتن و بعد از آن که برگشت در محلّ اقامه تاخارج نشده باید نماز را تمام بخواند، گرچه به احتیاط مستحبّ جمع کند نماز را بین شکسته و تمام.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر رفتن چهار فرسخ و برگشتن چهار فرسخ باشد اگر چه روزی که می رود همان روز یا شب ان بر نگردد باید نماز را شکسته بخواند و روزه را نگیرد و احتیاط مستحب ان است که تمام نیز بخواند
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که رفتن وبرگشتن او هشت فرسخ است، اگر در یک شب ویک روز برود وبرگردد، مثلاً اگر روز برود وهمان روز یا شب آن برگردد، چنانچه رفتن او کمتر از چهار فرسخ نباشد، باید نماز را شکسته بخواند بنابر این اگر رفتن سه فرسخ وبرگشتن پنج فرسخ باشد باید نماز را تمام یعنی چهار رکعتی بخواند.
- [آیت الله علوی گرگانی] مسافری که قصد کرده ده روز در جایی بماند، اگر بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی بخواهد به جای دیگری که کمتر از هشت فرسخ است برود وده روز در آنجا بماند باید در رفتن و در جایی که قصد ماندن ده روز دارد، نمازهایخود را تمام بخواند ولی اگر جایی که میخواهد برود هشت فرسخ یا بیشتر باشد ونخواهد ده روز در آنجا بماند باید موقع رفتن ومدّتی که در آنجا می‌ماند نمازهای خود را شکسته بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زمین سنگفرش و آجرفرش و زمین سختی که آب در آن فرو نمیرود، اگر نجس شود با آب قلیل پاک می‌گردد ولی باید به قدری آب روی آن بریزند که جاری شود و بنا بر احتیاط آب را با دستمال و مانند آن جمع کنند و گرنه، جایی که آب در آن جمع میشود نجس می‌ماند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که نمیداند پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود میگذرد یا ده روز در محلی می‌ماند یا نه، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که نمیداند پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش میگذرد یا نه، یا ده روز در جایی می‌ماند یا نه، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله بهجت] کسی که نمیداند پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش میگذرد یا نه، یا ده روز در محلی می‌ماند یا نه، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله بهجت] مسافری که میداند باید نماز را شکسته بخواند، اگر به گمان اینکه سفر او کمتر از هشت فرسخ است تمام بخواند، وقتی بفهمد که سفرش هشت فرسخ بوده، نمازی را که تمام خوانده، بنابر احتیاط واجب باید دوباره شکسته بخواند و اگر وقت هم گذشته، قضا نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مسافری که در بین مسافرت به وطنش رسیده؛ تا وقتی در آنجا هست باید نماز را تمام بخواند؛ ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود؛ یا چهار فرسخ برود و چهار فرسخ برگردد؛ وقتی به حد ترخص برسد؛ باید نماز را شکسته بخواند.