چرا قرآن معجزه است؟

وجوه مختلفی برای اعجاز قرآن گفته شده که می توان آنها را به سه بخش طبقه بندی نمود:
1- اعجاز لفظی قرآن. 2-  اعجاز محتوایی قرآن. 3- اعجاز قرآن از جهت آورنده ی آن.

1. اعجاز لفظی قرآن

اعجاز لفظی قرآن به دوگونه مطرح شده است: اعجاز بلاغی و اعجاز عددی.

بحث اعجاز بلاغی قرآن، یا بلاغت قرآنی، از گذشته های دور شناخته شده بوده و تقریباً بین همه ی مذاهب اسلامی مورد التفات و توافق بوده است. البته برخی، اعجاز بلاغی قرآن را از اموری، مانند نظم، اسلوب و شیوه ی بیانی قرآن جدا کرده و گفته اند: یکی از جهات اعجاز قرآن، اعجاز بلاغی آن است و جهت دیگر آن، نظم و اسلوب بیانی قرآن است. برخی دیگر نیز وجه اعجاز قرآن را مجموع مرکب از بلاغت و نظم و اسلوب آن دانسته اند. ولی در واقع اینها از باب تکثیر مثال است و همه ی موارد مرتبط با شیوه ی بیانی قرآن به اعجاز بلاغی قرآن بر می گردد.
شیوه ی بیانی قرآن، شیوه ای است که هیچ بشری، حتی ساحت بلند رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم)، نمی تواند به این روش سخن گوید.
وجه دیگر اعجاز لفظی قرآن، اعجاز عددی آن است. این وجه اخیراً مطرح شده و با به کارگیری کامپیوتر در این زمینه مورد توجه زیادی قرار گرفته است و با بیان ارتباطات عددی خاص میان الفاظ و حروف قرآن سعی شده نشان داده شود که این روابط عددی نمی تواند در سخن بشری تحقق یابد.

2.  اعجاز محتوایی قرآن

جهات مختلفی را برای اعجاز محتوایی قرآن ذکر کرده اند که ذیلًا اشاره می شود:

أ) عدم وجود اختلاف در قرآن: آیه ی شریفه ی: (أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فیهِ اخْتِلافاً کَثیراً؛[نساء/82] آیا در قرآن نمی ‌اندیشند؟) هر گاه از سوی دیگری جز خدا می ‌بود در آن اختلافی بسیار می ‌یافتند. نیز ناظر به همین وجه اعجاز است.

ب) اخبار غیبی: در قرآن مطالبی نسبت به برخی افراد، یا بعضی از وقایع که در آینده یعنی زمان بعد از نزول آیات قرار بوده واقع شود، پیش بینی شده که به همان صورت به وقوع پیوسته است. از جمله آیات کریمه مربوط به پیروزی رومیان بر ایرانیان می باشد. و البته خبر قرآن از گذشته نیز نوعی خبر از غیب بوده است. مثلا ماجرای گاو بنی اسرائیل چیزی بوده که حتی یهودیان نیز از آن خبر نداشته اند. و سایر اخبار ذکر شده در کتب اهل کتاب نیز، بدون تعلیم از آن و با تغییر در بخش های تحریف شده بیان می شده است.

ج) علوم و معارف قرآنی: در قرآن مطالبی آمده که لااقل در آن زمان هیچ بشری نمی توانسته به آنها دسترسی پیدا کند. البته هم اکنون نیز علوم و معارف بلندی در قرآن وجود دارد که هنوز برای بشر ناشناخته مانده است. این علوم و معارف عمیق و بلند آن قدر عظمت دارد که از افق اندیشه ی هر دانشمندی در آن روزگار بالاتر بوده است و به طور کلی اندیشه ای بشری نبوده و نشان وحی الهی بر تارک آن دیده می شود.

3. اعجاز قرآن از جهت آورنده ی آن

این وجه که از قدیم الایام مورد بحث واقع شده، بر این مطلب تکیه دارد که رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) فردی امّی بوده، و چگونه می توانسته است در میان جزیرة العرب که اصولًا با دانش و فرهنگ بیگانه بودند، چنین کتابی از پیش خود بیاورد.

منابع مطالعه بیشتر:
- مهدی هادوی تهرانی، مبانی کلامی اجتهاد، مؤسسه فرهنگی خانه خرد، قم، چاپ اول، 1377.