چرا در قران اسمی از امام زمان(عج) برده نشده است؟
در پاسخ باید به چند نکته توجه داشته باشید: الف) نه تنها نام امام زمان(عج) بلکه نام هیچ یک از امامان معصون در قرآن ذکر نشده است بلکه روش قرآن در معرفی معصومین علیهم السلام یک روش توصیفی است. با این روش علاوه بر مشخص شدن شخص محل بحث، ویژگی های او نیز بیان می شود و کسانی که به دنبال واقعیت باشند نیز به خوبی مصداق را می یابند. و اگر کسی به دنبال بهانه جویی باشد، در ذکر اسم بهانه های بیشتری برای او وجود دارد. چون اشخاص دیگر می توانند خود را به همان نام بنامند و سپس ادعاهای باطل خود را بیان کنند. ب) در فضایی که امام حسن عسگری(ع) را در منطقه نظامی محبوس می کنند تا مراقب تمام مسائل زندگی او باشند، آیا سزاوار است که یک حکیم در کلام خود، تمام جزئیات را بیان کند؟ در حالی که قرآن تنها در دست شیعیان نبوده  دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) نیز از آن مطلع بوده اند. با توجه به این نکته اگر روز تولد، مادر امام زمان(عج) و سایر جزئیات در قرآن بیان می شد، با سنت الهی در جریان امور از طریق اسباب طبیعی، چگونه امام زمان (عج) حفظ می شد؟ ج) با منطق قرآنی در نمونه ای نظیر بحث حضرت موسی(ع) که قوم بنی اسرائیل همه منتظر او بودند و وعده او را از قبل دریافت کرده بودند، در بحث امام زمان(عج) چه شیوه ای مناسب منطق قرآنی است؟ بنابراین باید دقت کنیم که سخنان قرآن درباره امام زمان(عج) با متد و شیوه دیگری در قرآن آمده است: در قرآن آیات متعددی وجود دارد که مربوط به بحث مهدویت و ظهور امام زمان و تشکیل حکومت حق به دست ایشان می باشد. که با توجه به منطق قرآنی در جاری بودن آیات و بطون آن، عده ای تا 450 آیه و عده ای تعداد بیشتری از این آیات را بیان کرده اند که در ذیل به چند مورد اشاره کوتاهی می شود: 1- (وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی‌ لَهُمْ؛[نور/55] خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده ‌اند وعده می‌ دهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد، همان گونه که به پیشینیان آنها خلافت روی زمین را بخشید و دین و آیینی را که برای آنان پسندیده، پابرجا و ریشه ‌دار خواهد ساخت.) 2- (الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ؛[حج/41] همان کسانی که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را برپا می ‌دارند، و زکات می‌ دهند، و امر به معروف و نهی از منکر می‌ کنند، و پایان همه کارها از آن خداست) امام محمد باقر علیه السّلام فرمود: (این آیه متعلق بآل محمد است. یعنی دوازده امام و شخص مهدی موعود و یاران او که خداوند آنان را در شرق و غرب جهان جای دهد، و دین اسلام را غالب گرداند و هر بدعت و باطلی را بوسیله او و یارانش محو کند همان طور که سفیهان حق را از میان برده باشند و آنچنان عالم در آسایش بسر برد که اثر ظلم در جایی دیده نشود.)[1] 3- (وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ؛[انبیاء/105] در (زبور) بعد از ذکر (تورات) نوشتیم: (بندگان شایسته‌ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد!) در تفسیر قمی نیز در ذیل آیه چنین آمده است: الصَّالِحُونَ: القائم و اصحابه. منظور از اینکه زمین را بندگان صالح خدا به ارث می ‌برند مهدی قائم ع و یاران او هستند". علاوه بر آیات فوق، روایات بسیار زیادی که بالغ به حد تواتر است از طرق شیعه و اهل تسنن در مورد مهدی(عج) از پیامبر گرامی اسلام(ص) و همچنین از ائمه اهل بیت(ع) نقل شده که همه آنها دلالت بر این دارد سرانجام حکومت جهان به دست صالحان خواهد افتاد، و مردی از خاندان پیامبر ص قیام می ‌کند و زمین را پر از عدل و داد می ‌سازد آن چنان که از ظلم و جور پر شده باشد. از جمله این حدیث معروف است که در اکثر منابع اسلامی از پیامبر ص نقل شده: (لو لم یبق من الدنیا الا یوم، لطول اللَّه ذلک الیوم، حتی یبعث رجلا (صالحا) من أهل بیتی یملأ الارض عدلا و قسطا کما ملئت ظلما و جورا: اگر از عمر جهان جز یک روز نماند، خداوند آن روز را آن قدر طولانی می ‌کند تا مرد صالحی را از خاندان من برانگیزد که صفحه زمین را پر از عدل و داد کند همانگونه که از ظلم و جور پر شده است).[2] [1]. بحار الأنوار، ج‌51، ص: 47. [2]. الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج‌2، 340.
عنوان سوال:

چرا در قران اسمی از امام زمان(عج) برده نشده است؟


پاسخ:

در پاسخ باید به چند نکته توجه داشته باشید:

الف) نه تنها نام امام زمان(عج) بلکه نام هیچ یک از امامان معصون در قرآن ذکر نشده است بلکه روش قرآن در معرفی معصومین علیهم السلام یک روش توصیفی است. با این روش علاوه بر مشخص شدن شخص محل بحث، ویژگی های او نیز بیان می شود و کسانی که به دنبال واقعیت باشند نیز به خوبی مصداق را می یابند. و اگر کسی به دنبال بهانه جویی باشد، در ذکر اسم بهانه های بیشتری برای او وجود دارد. چون اشخاص دیگر می توانند خود را به همان نام بنامند و سپس ادعاهای باطل خود را بیان کنند.

ب) در فضایی که امام حسن عسگری(ع) را در منطقه نظامی محبوس می کنند تا مراقب تمام مسائل زندگی او باشند، آیا سزاوار است که یک حکیم در کلام خود، تمام جزئیات را بیان کند؟ در حالی که قرآن تنها در دست شیعیان نبوده  دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) نیز از آن مطلع بوده اند. با توجه به این نکته اگر روز تولد، مادر امام زمان(عج) و سایر جزئیات در قرآن بیان می شد، با سنت الهی در جریان امور از طریق اسباب طبیعی، چگونه امام زمان (عج) حفظ می شد؟

ج) با منطق قرآنی در نمونه ای نظیر بحث حضرت موسی(ع) که قوم بنی اسرائیل همه منتظر او بودند و وعده او را از قبل دریافت کرده بودند، در بحث امام زمان(عج) چه شیوه ای مناسب منطق قرآنی است؟

بنابراین باید دقت کنیم که سخنان قرآن درباره امام زمان(عج) با متد و شیوه دیگری در قرآن آمده است:
در قرآن آیات متعددی وجود دارد که مربوط به بحث مهدویت و ظهور امام زمان و تشکیل حکومت حق به دست ایشان می باشد. که با توجه به منطق قرآنی در جاری بودن آیات و بطون آن، عده ای تا 450 آیه و عده ای تعداد بیشتری از این آیات را بیان کرده اند که در ذیل به چند مورد اشاره کوتاهی می شود:

1- (وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی‌ لَهُمْ؛[نور/55] خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده ‌اند وعده می‌ دهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد، همان گونه که به پیشینیان آنها خلافت روی زمین را بخشید و دین و آیینی را که برای آنان پسندیده، پابرجا و ریشه ‌دار خواهد ساخت.)

2- (الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ؛[حج/41] همان کسانی که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را برپا می ‌دارند، و زکات می‌ دهند، و امر به معروف و نهی از منکر می‌ کنند، و پایان همه کارها از آن خداست)
امام محمد باقر علیه السّلام فرمود: (این آیه متعلق بآل محمد است. یعنی دوازده امام و شخص مهدی موعود و یاران او که خداوند آنان را در شرق و غرب جهان جای دهد، و دین اسلام را غالب گرداند و هر بدعت و باطلی را بوسیله او و یارانش محو کند همان طور که سفیهان حق را از میان برده باشند و آنچنان عالم در آسایش بسر برد که اثر ظلم در جایی دیده نشود.)[1]

3- (وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ؛[انبیاء/105] در (زبور) بعد از ذکر (تورات) نوشتیم: (بندگان شایسته‌ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد!)

در تفسیر قمی نیز در ذیل آیه چنین آمده است: الصَّالِحُونَ: القائم و اصحابه. منظور از اینکه زمین را بندگان صالح خدا به ارث می ‌برند مهدی قائم ع و یاران او هستند".

علاوه بر آیات فوق، روایات بسیار زیادی که بالغ به حد تواتر است از طرق شیعه و اهل تسنن در مورد مهدی(عج) از پیامبر گرامی اسلام(ص) و همچنین از ائمه اهل بیت(ع) نقل شده که همه آنها دلالت بر این دارد سرانجام حکومت جهان به دست صالحان خواهد افتاد، و مردی از خاندان پیامبر ص قیام می ‌کند و زمین را پر از عدل و داد می ‌سازد آن چنان که از ظلم و جور پر شده باشد.
از جمله این حدیث معروف است که در اکثر منابع اسلامی از پیامبر ص نقل شده:
(لو لم یبق من الدنیا الا یوم، لطول اللَّه ذلک الیوم، حتی یبعث رجلا (صالحا) من أهل بیتی یملأ الارض عدلا و قسطا کما ملئت ظلما و جورا: اگر از عمر جهان جز یک روز نماند، خداوند آن روز را آن قدر طولانی می ‌کند تا مرد صالحی را از خاندان من برانگیزد که صفحه زمین را پر از عدل و داد کند همانگونه که از ظلم و جور پر شده است).[2]

[1]. بحار الأنوار، ج‌51، ص: 47.
[2]. الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج‌2، 340.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین