در این مساله باید دو طرف معادله را درست بشناسیم تا بتوانیم به جواب برسیم. تصور بعضی از خدا این است که هر کاری میتواند بکند! و تصورشان از انسان نیز این است که هر چیزی برایش می تواند مهیا شود. با چنین تصوری طبیعتا تعجب می کنند که چرا خدا بعضی از خواسته هایشان را مهیا نمی کند! حال آنکه اگر چه خدای متعال، قادر مطلق است، اما قدرت مطلق به این معنا نیست که هر چه که می تواند بخواهد! در واقع در شناخت صحیح از خدا باید این نکته را درک کنیم که خدای متعال موجودی با تمام صفات کمالی بی نهایت است که این صفات با ذات او وحدت دارد و نمی توان یک صفت را جدای از سایر صفات دید. یعنی نمی توان قدرت خدا را فارغ از حکمت و علم او دید! نمی توان رحمت خدا را فارغ از حکمت و غرض او دید. و ... در انسان نیز باید دقت کنیم که انسان یعنی موجودی محدود به قوانین هستی اش که به مثابه چهارچوبی او را احاطه کرده است . و اگر قرار باشد این قوانین را در نظر نگیریم، با انسان مواجه نیستیم. مثلا پدر بزرگ نمی تواند پدر بزرگ باشد اما بعد از نوه خود متولد شود. بلکه پدر بزرگ کسی است که باید در تولد مقدم بر نوه و پدر آن نوه باشد . انسان نیز نمی تواند فارغ از اختیار، زندگی اخروی و ... معنا داشته باشد. از همین جهت خواسته ما مشروط به شروطی می شود که بدون آنها معقول نیست. مثلا کسی نمی تواند از خدای متعال بخواهد که بدون بارداری مادر شود. چرا که خدای متعال مادر شدن را در گرو بارداری قرار داده است. یا کسی نمی تواند از خدای متعال بخواهد که هیچ بیماری ای در بین انسان ها وجود نداشته باشد. چرا که بیماری و فقر و ... مطابق حکمت خدای متعال در بین بشر وجود خواهد داشت. البته قوانین هستی منحصر به قوانین مادی نیست و از همین رو حتی در جایی که ظواهر مادی مساله ای به هیچ عنوان با خواسته ما مطابق نیست، نباید ناامید شویم و توکل به همین معناست که انسان هرگز به قوانین مادی تکیه نکند که در جنگ بدر با تمام ظواهری که شکست مسلمانان را قطعی می کرد، پیروز شدند و در جنگ حنین که کثرت مسلمین برایشان غرور آورده بود، تا مرز شکستی مفتضحانه پیش رفتند.
در این مساله باید دو طرف معادله را درست بشناسیم تا بتوانیم به جواب برسیم. تصور بعضی از خدا این است که هر کاری میتواند بکند! و تصورشان از انسان نیز این است که هر چیزی برایش می تواند مهیا شود. با چنین تصوری طبیعتا تعجب می کنند که چرا خدا بعضی از خواسته هایشان را مهیا نمی کند!
حال آنکه اگر چه خدای متعال، قادر مطلق است، اما قدرت مطلق به این معنا نیست که هر چه که می تواند بخواهد! در واقع در شناخت صحیح از خدا باید این نکته را درک کنیم که خدای متعال موجودی با تمام صفات کمالی بی نهایت است که این صفات با ذات او وحدت دارد و نمی توان یک صفت را جدای از سایر صفات دید. یعنی نمی توان قدرت خدا را فارغ از حکمت و علم او دید! نمی توان رحمت خدا را فارغ از حکمت و غرض او دید. و ...
در انسان نیز باید دقت کنیم که انسان یعنی موجودی محدود به قوانین هستی اش که به مثابه چهارچوبی او را احاطه کرده است . و اگر قرار باشد این قوانین را در نظر نگیریم، با انسان مواجه نیستیم. مثلا پدر بزرگ نمی تواند پدر بزرگ باشد اما بعد از نوه خود متولد شود. بلکه پدر بزرگ کسی است که باید در تولد مقدم بر نوه و پدر آن نوه باشد . انسان نیز نمی تواند فارغ از اختیار، زندگی اخروی و ... معنا داشته باشد.
از همین جهت خواسته ما مشروط به شروطی می شود که بدون آنها معقول نیست. مثلا کسی نمی تواند از خدای متعال بخواهد که بدون بارداری مادر شود. چرا که خدای متعال مادر شدن را در گرو بارداری قرار داده است. یا کسی نمی تواند از خدای متعال بخواهد که هیچ بیماری ای در بین انسان ها وجود نداشته باشد. چرا که بیماری و فقر و ... مطابق حکمت خدای متعال در بین بشر وجود خواهد داشت.
البته قوانین هستی منحصر به قوانین مادی نیست و از همین رو حتی در جایی که ظواهر مادی مساله ای به هیچ عنوان با خواسته ما مطابق نیست، نباید ناامید شویم و توکل به همین معناست که انسان هرگز به قوانین مادی تکیه نکند که در جنگ بدر با تمام ظواهری که شکست مسلمانان را قطعی می کرد، پیروز شدند و در جنگ حنین که کثرت مسلمین برایشان غرور آورده بود، تا مرز شکستی مفتضحانه پیش رفتند.
- [آیت الله اردبیلی] انجام نمازهای مستحبی که وقت آن محدود است مقدم است یا اجابت شوهر؟
- [سایر] چرا خداوند بعضی حاجات انسان را به سرعت اجابت میکند و بعضی را اجابت نمیکند؟
- [سایر] با توجه به جاودانگی دین اسلام، قوانین محدود و ثابت آن چگونه پاسخ گوی نیازهای نامحدود و متغیر بشر است؟
- [سایر] آیا مجلس خبرگان می تواند با وضع قوانین، اختیارات رهبری را تغییر یا مدت رهبری را محدود نماید؟ اصلاً چرا ولایت فقیه دوره ای نیست؟
- [سایر] آیا مجلس خبرگان میتواند با وضع قوانین، اختیارات رهبری را تغییر یا مدت رهبری را محدود نماید؟ اصلاً چرا ولایت فقیه دورهای نیست؟
- [سایر] چرا خدا انسان را در علم محدود کرده است؟
- [سایر] آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
- [سایر] آیا آخرت از جنس این دنیاست؟
- [سایر] فلسفهی زندگی محدود در این دنیا چیست؟ چرا خدا عمر طولانیتری به انسان نمیدهد؟
- [سایر] آیا لازمه «سؤال از مکان در مورد ذات الهی» محدود دانستن خداوند است؟
- [آیت الله نوری همدانی] جائی را که انسان محل زندگی خود قرار داده و ماندن خود را در آنجا محدود به مقدار معین نکرده آنجا وطن او حساب می شود و در صدق وطن بودن قصد همیشه مماندن معتبر نیست بلی لازم است که ماندن خود را محدود به مقدار معین نکند و گرنه وطن مصدق نمی کند .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مالک عامل را در معامله با سرمایه محدود و مقید نکند عامل می تواند به هر گونه ای که مصلحت می داند معامله کند
- [آیت الله مکارم شیرازی] (خانه کعبه) که در مکه معظمه است قبله تمام مسلمین دنیاست و هرکس در هرجا باشد باید روبروی آن نماز بخواند، اما کسی که دور است اگر طوری بایستد که بگویند رو بقبله نماز می خواند کافی است، بنابراین صفهای طولانی نماز جماعت که طول آنها از طول خانه خدا بیشتر است همه می تواند رو به قبله باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی اجیر شد که در زمان معیّن کاری را انجام دهد، به صورتی که محور اصلی اجاره, "کار در زمانِ محدود" باشد و در آن مدت, آماده انجام دادن کار شد، حق درخواست اجرت را دارد, هرچند صاحب کار به او رجوع نکند و او نیز برای خود یا دیگری کار کند؛ ولی اگر محور اصلی اجاره, "واگذاریِ زمانِ معیّن" باشد, به گونهای که اجیرکننده مالک مدّت محدود شد، اجیر حق ندارد بدون اذن اجیرکننده, کاری برای خود یا دیگری انجام دهد و اگر انجام داد و او راضی شد، پولی که در برابر کار دوم قرار دارد, مال اجیرکننده است و اجیرشونده فقط اجرت اصلی خود را از او طلب میکند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر حکومت صالح و شرعی احیانا مصلحت جامعه را در مهار جمعیّت و تنظیم خانواده تشخیص دهد، تشویق جامعه نسبت به آن با راهنمایی راههای حلال و منع از راههای حرام از قبیل سقط کردن جنین مانعی ندارد، ولی الزام افراد به محدود نمودن نسل جایز نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .در مواردی که بهره برداری از ملک اجاری یا شخص اجیر محدود باشد , در اجاره دوم باید در همان محدوده باشد ; برای مثال , اگر مِلکی را جهت کار فرهنگی اجاره نمود , نمی تواند آن را برای استفاده از کار غیر فرهنگی اجاره دهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . جایی را که انسان محل زندگی خود قرار داده، و ماندن خود را در آنجا محدود به مقدار معین نکرده، و مثل کسی که آنجا وطن اوست در آنجا زندگی می کند که اگر مسافرتی برای او پیش آید، دوباره به همان جا برمی گردد، اگر چه قصد نداشته باشد که همیشه در آنجا بماند، در حکم وطن او حساب می شود.
- [آیت الله سبحانی] هرگاه عقد مضاربه از نظر قوانین شرعی فاسد باشد و مالک کارهای مطابق شرع عامل را تنفیذ کند سود حاصل از آن مالک است و برای عامل اجرة المثل پرداخت می شود، به شرط این که جاهل به فساد عقد مضاربه باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی مال مباحی را که مالک ندارد به قصد تملک و با رعایت قوانین شرعی تصرّف کند، مالک آن میگردد و این عمل را (حیازت مباحات) میگویند. حیازت مباحات ممکن است به فراهم آوردن مقدمات تصرّف صورت بگیرد، مانند دامی که صیاد برای صید ماهی در دریا میگستراند.
- [امام خمینی] نذر آن است که انسان ملتزم شود که کار خیری را برای خدا به جا آورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترک نماید.