تقدیر و سرنوشت انسان بدست کیست؟ - پرسش و پاسخ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی (امین)

سرنوشت انسان

بحث قضاء و قدر از مسائل دیرینه‌ای است که همواره بشر در قدیم‌الایام در تمام تمدن‌ها به صورت یک مسئله شاخص و بارز با آن روبه‌رو بوده است.

سرنوشت

قضا و قدر از عقاید قطعى اسلامى است که در کتاب و سنت وارد شده و دلایل عقلی نیز آن را تأیید مى‌کند.

سرنوشت انسان

بحث قضاء و قدر از مسائل دیرینه‌ای است که همواره بشر در قدیم‌الایام در تمام تمدن‌ها به صورت یک مسئله شاخص و بارز با آن روبه‌رو بوده است.

شهید مطهری

مرتضی مطهری (۱۲۹۸- ۱۳۵۸ش)، مشهور به شهید مطهری و استاد مطهری، متفکر و نویسنده شیعه در قرن ۱۴ و از شاگردان علامه طباطبائی و امام خمینی. او یکی از موثرترین روحانیان معاصر ایرانی در تفسیر آموزه‌های اسلام مطابق با نیاز روز محسوب می‌شود. مطهری در کلام و فلسفه اسلامی متبحر بود و آثاری در این باب دارد. پیش از انقلاب اسلامی، مبارزات فکری مطهری در مقابله با جریانات فکری مارکسیستی در ایران نقش قابل توجهی در رویگردانی جوانان از این تفکرات داشت. او از بنیان‌گذاران حسینیه ارشاد است. روزآمدسازی و تبیین آموزه‌های اسلام و تشیع، از ویژگی‌های فعالیت‌های فکری مطهری است. مطهری، آموزه‌های اسلامی را که پیشتر در قالب بیاناتی پیچیده ارائه می‌شد، به سبک ویژه خود، به صورت آسان و با زبان روز در اختیار مخاطبان قرار می‌داد. کتاب‌های او در موضوعات مختلف دینی بارها به زبان‌های مختلف منتشر شده است. مطهری از افراد تاثیرگذار و رهبران فکری انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌رود. وی ریاست شورای انقلاب را تا روز شهادت بر عهده داشت.

مشیت الهی

مسئله «مشیت الهی» یکی از مباحث مهم کلامی و نیز تفسیری است که پیوسته بحثهای متکلمین و مفسرین را به همراه داشته است.

علم الهی

علم، یكی از صفات جمال و كمال است و در ثبوت این صفت برای خداوند جای هیچ گونه تردیدی نیست. فلاسفه و متکلمان اسلامی (بلكه همه خداپرستان) بر این مطلب، اتفاق نظر دارند؛ با این حال، در حدود و چگونگی علم خداوند، اقوال و آرا، مختلف است.

راه رفتن

راه رفتن به صورت قدم زدن و پیاده را، راه رفتن می گویند که در بعضی از ابواب فقه به مناسبت از آن سخن گفته شده است.

خوشبختی

خوشبختی همان سعادت و رستگاری است.

خانواده

خانواده، اولین نهاد اجتماعی و کوچکترین واحد تشکیل دهنده جامعه است.

اشامیدن

اطعمه و اشربه یکی از اقسام احکام، در اسلام است.

علم خدا

علم، یكی از صفات جمال و كمال است و در ثبوت این صفت برای خداوند جای هیچ گونه تردیدی نیست. فلاسفه و متکلمان اسلامی (بلكه همه خداپرستان) بر این مطلب، اتفاق نظر دارند؛ با این حال، در حدود و چگونگی علم خداوند، اقوال و آرا، مختلف است.

سرنوشت

قضا و قدر از عقاید قطعى اسلامى است که در کتاب و سنت وارد شده و دلایل عقلی نیز آن را تأیید مى‌کند.

اختیار

اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.

اراده

اراده به شوق شدید به تحقق فعل اطلاق می‌شود. خواستن و همّت و اراده، آن قدر مهم است که گفته شده، خواستن، توانستن است، یعنی این که اگر کسی علاقمند به انجام کاری باشد در مقابل سختی‌ها و مشقت‌های آن مقاومت می‌کند، پس گویا که از همین الان به مقصد و مقصودش رسیده است. یا در اشعار می‌خوانیم:- همّت بلند دار که مردان روزگار از همّت بلند به جائی رسیده‌اند- همّت اگر سلسله جنبان شود مور تواند که سلیمان شود

خوردن

يکي از موضوعاتي که در فقه از احکام آن صحبت شده ،‌خوردن مي باشد.

داوری

«قضاوت» که عبارت از داوری کردن برای رفع نزاع و کشمکش در میان مردم است، یکی از منصب‌های بزرگی است که از جانب خداوند متعال برای پیغمبر صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام و از جانب آنان برای فقیه جامع‌الشرایط تعیین شده است. [۱]

اثبات

واژه اثبات ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اثبات (فقه)، استعمال شده در دو معنای احراز وجود خارجی موضوع دارای اثر شرعی و اقامه دلیل بر دعوا نزد قاضی• اثبات (منطق)، به معنای محقق ساختن چيزى با دليل و برهان و درستى قضيه‌اى را معلوم داشتن‌

اجبار

اجبار از ماده جبر است و به آن الجاء هم گفته‌اند. گر چه اجبار در معنی وسیع شامل اکراه و اضطرار هم می‌شود وتفاوت اجبار و اکراه در مفاهیم حقوقی آشکار است لکن در مباحث کیفری تفاوت بین ایندو ملاحظه نمی شود.اجبار عبارتست از اینکه کس دیگری را وادار کند بدون اراده و اختیار مبادرت به انجام عمل یا ترک عمل نماید. در حالی که در اکراه دیگری وادار به فعلی می‌شود که از آن کراهت دارد، بنابراین در اکراه شخص مُکره فاقد رضا است ولی در اجبار، شخص مجبور فاقد رضا و اراده می‌باشد. گر چه در متون قانونی ایندو، اغلب مترادف به کار رفته است. [۱]

تایید

تأیید به معنای تقویت و پشتیبانى كردن است. ازعنوان تأیید، در باب امر به معروف و نهی از منکر سخن گفته شده است.

تشریع

بدعت یا همان تشریع، بنیان نهادن عقیده یا عملی از پیش خود به نام دین است. از این عنوان در باب‌هایی مانند طهارت، صلاة، صوم، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت و طلاق سخن رفته است.

تعیین

تعیین یعنی متمایز کردن چیزى از غیر آن بوسیله خصوصیتی که در او است.

عاملی

عاملی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • بهاءالدین محمد عاملی، محمد بن حسین بن عبد الصمد حارثی، معروف به شیخ بهایی از علمای بزرگ و مشهور شیعه• ابراهیم موثق عاملی، صاحب تفسیر عاملی یکی از قرآن‌پژوهان سترگ عصر• احمد بن زین‌العابدین علوی عاملی، از مشاهیر علمای قرن یازدهم و از شاگردان ممتاز میرداماد و شیخ بهایی• زین‌الدین علی بن احمد عاملی، از عالمان فرزانه و سترگ عصر صفوی• سید جعفر مرتضی عاملی‌، محقق و نویسنده برجسته معاصر شیعه

سعادت

رستگاری همان سعادت واقعی و اخروی هست که در دین اسلام که به عنوان کاملترین و جامع‏ترین دین الهی است به این موضوع پرداخته است.

علاقه

رفاقت و برقرار کردن ارتباط عاطفی با یکدیگر را دوستی (دوست داشتن، محبّت) گویند. از دوستی به معنای نخست در بابهای حج، اطعمه و اشربه و شهادات سخن گفته‌اند. از دوستی به معنای دوم در بابهای صدقات و نکاح سخن گفته‌اند.

گواهی

گواهی دادن به چیزی از روی علم و یقین، و کشته شدن در راه خدا را شهادت گویند. از احکام شهادت به معنای اول به تفصیل در باب شهادات و به مناسبت در بابهایی نظیر حج، تجارت و طلاق سخن گفته‌اند.

مطهری

شهید آیت‌الله مرتضی مطهری یکی از شخصیت‌های برجسته و کم نظیر در تاریخ اسلام و یکی از دانشمندان اسلام شناس و محققان توانا به شمار می‌رود که با تلاش و مجاهدت فراوان توانست در تمامی رشته‌های معارف اسلامی، صاحبنظری ژرف اندیش و محققی دقیق و در پاره‌ای حوزه‌ها همچون فلسفه، فقه و اصول در قله اجتهاد قرار گیرد.

ازادی

یکی از مهمترین شرایط وجوب تکلیف بر انسان ، مختار بودن و مجبور نبودن او توسط دیگران یا شرایط خاص می باشد که از آن به آزادی یا حریت تعبیر می شود .

نیاز

حاجت‌ در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.

نیکی

انجام دادن کار نیک، نیکی کردن به دیگران، انجام دادن شایسته کاری در شکل کامل‌آن را احسان گویند.

ازاد

یکی از مهمترین شرایط وجوب تکلیف بر انسان ، مختار بودن و مجبور نبودن او توسط دیگران یا شرایط خاص می باشد که از آن به آزادی یا حریت تعبیر می شود .

مدثر

هفتاد و چهارمین سوره از قرآن کریم به نام مدثر می‌باشد.

مشیت

مسئله «مشیت الهی» یکی از مباحث مهم کلامی و نیز تفسیری است که پیوسته بحثهای متکلمین و مفسرین را به همراه داشته است.

سفره

سفره چیزی است که بر زمین پهن می شود و روی آن غذا می خورند‏.

زیان

خسارت‌ همان زیان است. از آن به مناسبت در بابهای زکات، خمس، تجارت، شرکت و مضاربه سخن گفته‌اند.

بدین

بُدین (بُدون/ بِدین/ بِدون/ بُدیم، از صورت اسلاویِ بُدین)، در لاتینی و مجاری بُدا، هسته بخشی از بوداپست کنونی در ساحل راست رودخانه دانوب می‌باشد.

فطرت

فِطرَت یا سِرِشت به نوع آفرینش انسان گفته می‌شود که خدادادی و مادرزاد بوده و بین همه انسان‌ها مشترک است. فطرت به دو شاخۀ فطرت شناختی و فطرت گرایشی تقسیم می‌شود. بر اساس قرآن و روایات، شناخت خدا و گرایش به توحید از مصادیق فطرت هستند.

کتاب

قرآن، کتاب مقدس دین اسلام. به باور مسلمانان، قرآن کلام خداوند است که از طریق وحی بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است. آنها هم محتوای قرآن و هم الفاظ آن را نازل‌شده از سوی خداوند می‌دانند. قرآن به وسیله جبرئیل به پیامبر وحی می‌شده است. آیات قرآن در زمان پیامبر(ص) به صورت پراکنده بر روی پوست حیوانات، چوب درخت خرما، کاغذ و پارچه نوشته می‌‌شد. پس از پیامبر(ص) صحابه قرآن را به صورت یک‌جا جمع‌آوری کردند.

نماز

نماز (واژه‌ای فارسی و معادل کلمه عربی «صَلاة») عملی عبادی است که پنج بار در اوقات معینی از شبانه روز واجب است. در این عبادت، نمازگزار رو به قبله می‌ایستد و ذکرهای ویژه‌ای را خوانده و اعمال ویژه‌ای مانند رکوع و سجده را به جا می‌آورد. نماز به دو شکل فردی (فُرادا) و جماعت خوانده می‌شود.

شهید

شهادت به معنای کشته شدن در راه خدا، از آموزه‌های دین اسلام که با آموزه‌هایی دیگر همچون جهاد پیوند دارد. قرآن کریم بارها از این آموزه یاد کرده است. بنابر آیات قرآن، شهید همچون زندگان است و نباید او را مرده خواند. در روایات اسلامی، شهادت بالاترین خوبی‌ها معرفی شده است. واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ع) بر جایگاه شهادت در نزد شیعیان افزوده است. بسیاری از شیعیان به شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) باور دارند و بنابر برخی روایات، همه امامان شیعه به شهادت رسیده‌اند.

فصلت

سوره فُصِّلَت‌ْ، چهل و یکمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن که در جزء ۲۴ و ۲۵ قرآن جای گرفته است. «فصلت» به معنی شرح و تفصيل دادن‌ و جدا كردن و روشن ساختن مطالب از هم است. واژه فصلت در آيه سوم آمده و به همين جهت اين سوره به اين نام‌ شهرت یافته است‌. موضوع اِعراض كفار از قرآن، وحدانيت خدا، نبوت خاتم الانبياء (ص)، معاد و اشاره به سرگذشت قوم عاد و ثمود از موضوعات مطرح شده در آن است. در فضیلت تلاوت این سوره از پیامبر(ص) آمده هر كس سوره فصلت را قرائت كند، به تعداد تمامی حروف تشكیل دهنده این سوره، ده حسنه به او داده می‌شود. آیه ۳۷ این سوره دارای سجده واجب است.

ادمی

ابوسعید سهل بن زیاد آدمی رازی (درگذشت در حدود ۲۵۵ق)، از محدثان شیعه که روایات بسیاری نقل کرده و به جرم غلو از قم اخراج شد. او محضر امام جواد (ع)، امام هادی (ع) و امام عسکری (ع) را درک کرده است.

الهی

اللّه، اسم خاصی که بر ذات دارای جمیع اوصاف کمالی خداوند اطلاق می‌شود. این واژه که مشهورترین اسم خداوند است، در اصل عربی است و احکام خاصی دارد؛ مانند ممنوعیت لمس کردن لفظ نوشته شده آن بدون طهارت. از جمله مهمترین خصوصیات این واژه می‌توان به قرار گرفتن در کلمه توحید و شهادت به توحید و ممنوعیت استفاده از آن برای غیر خداوند اشاره کرد.

نجم

سوره نجم، پنجاه‌وسومین سوره قرآن که مکی است و ۶۲ آیه دارد و در جزء بیست‌هفتم قرآن جای گرفته است. از موضوعات مطرح در این سوره، داستان به معراج رفتن پیامبر(ص) است. خداوند در این سوره مشرکان را به سبب بت‌هایی که می‌پرستند نکوهش می‌کند و از معاد سخن می‌گوید.

خرد

شاید کمتر موضوعی، مثل به کارگیری عقل و اندیشه در بیانات امام علی (علیه‌السلام) مورد توجه قرار گرفته باشد. در سخنان گهربار ایشان، از عقل، به منشأ شرافت و شخصیت انسانی، زیور و زینت آدمی، ریشه و سرچشمه همه خوبی‌ها، عامل سعادت انسانی، ابزار و سلاح همه کارها، درمان و علاج ناکامی‌ها، حیات و زندگی روح، اصل و ریشه دانش و انگیزه فهم و درک انسان و در یک جمله سرچشمه ادب و دین‌داری و عشق و تعهد و ایمان، یاد شده است. تمام این تجلیل‌ها از عقل، نشانه ارج و عظمتی است که آن حضرت، برای به کارگیری آن در حیات و زندگی انسان‌ها قائل هستند.

ستم

ظلم یکی از رذایل اخلاقی و مذموم است.

جان

جان به معنای نَفْس (روح) هر موجود جاندار می باشد و از آن در بابهایى نظیر حج، جهاد، اطعمه و اشربه، حدود و قصاص سخن گفته‌اند.

حرف

حرف، به معنای حرف الفبا، واژه وبه هر یک از نشانه‌هاى نوشتارى و همچنین به سخن نیز حرف گفته می شود؛از آن در بابهاى طهارت، صلات و دیات سخن گفته‌اند.

ترک

ترک یعنی انجام ندادن، مقابل فعل است.

سود

بهره و ربح را سود گویند. به عبارت دیگر در‌آمد افزون بر سرمایه را سود گویند. از احکام آن در بابهاى زکات، خمس، تجارت، شرکت، مضاربه و ودیعه سخن گفته‌اند.

عقل

عقل در لغت به معنای امساک و نگاهداری ، بند کردن ، باز ایستادن ، و منع چیزی است .

عکس

عکس ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • عکس (علوم قرآنی)، به معنای جابه جایی اجزای فراز قبلی عبارت در فراز بعدی و دارای کاربرد در علوم قرآنی• عکس (فقه)، به معنای تصویر ایجاد شده به وسیله دوربین عکاسی و دارای کاربرد فقهی• عکس (منطق)، از اصطلاحات علم منطق، دارای دو زیرمجموعه عکس مستوی و عکس نقیض

علم

علم دارای ارزش ذاتی می‌باشد و در دین مبین اسلام به علم ارزش و بهای بالایی داده شده است.

عمق

عمق به معنی گودی به کار می‌رود.

فعل

فعل، به دو معنا بکار برده شده، یکی کردار؛ رفتار، و یا کلمه‌ای که بر وقوع عمل در گذشته، حال و یا آینده دلالت دارد، گفته می‌شود.

گرو

رهن وثیقه بدهی است. عنوان رهن بابی مستقل در فقه است که از احکام آن به تفصیل در این باب سخن رفته است.

عین

 مالی كه وجود خارجی دارد.

میل

رغبت در معانی میل و گرایش به چیزى و همچنین گشودن دستها و گرفتن کف آنها به طرف آسمان هنگام دعا به کار رفته است.از رغبت به معناى نخست در بابهاى صلات، جهاد، تجارت و طلاق سخن رفته است.از رغبت به معناى دوم در باب صلات سخن گفته‌اند.

نحو

علم به اصول و قواعدی است که با آنها حالت و حرکت حرف آخر هر کلمه در جمله و نیز کیفیت ترکیب کلمات با هم در یک جمله‌، معلوم می‌شود. موضوع این علم کلمه و کلام و هدف آن نیز حفظ زبان از اشتباه لفظی است. [۱] [۲] [۳] در این علم درباره إعراب هر یک از فاعل و مفعول و فعل و مبتدا و خبر و... و جایگاه هر یک از آنها در جمله بحث می‌شود و هم چنین این که چه عاملی باعث می‌شود این اعراب تغییر کنند.

نفس

"ن ف س" در اصل لغت برخروج نسیم دلالت می‌کند و تنفس نیز به همین معنا می‌باشد. واژه نفس در کتابهای لغت، بیشتر به معنی ذات و حقیقت شی آمده است، "قتل فلان نفسه" یعنی ذات و حقیقت خودش را هلاک کرد. [۱] [۲]