به شهادت قرآن پیامبر (ص) یک انسان معمولی است، چرا باید از امری به نام سنت پیروی کنیم؟
اینکه پیامبر (ص) را صرفا یک بشر معمولی معرفی کنیم، مانند این است که از ترکیب "لا اله الا الله" فقط بخش اول را اخذ کنیم و بگوییم هیچ خدایی وجود ندارد و استثنای بعدی را نبینیم. آنجا که قرآن پیامبر (ص) را بشری معمولی معرفی می کند، در پی آن مطلبی ذکر می کند که رمز تفاوت های پیامبر (ص) با دیگران را نشان می دهد و ندیدن آن، کفر به قرآن و خدا است: (قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحی‌ إِلَیَّ[کهف/110] بگو: من فقط بشری هستم مثل شما (امتیازم این است که) به من وحی می ‌شود.) از همین امتیاز است که پیامبر (ص) دارای علم غیب نیز می باشد، چرا که علم غیب در اختیار خداست و با وحی  پیامبران را از غیب بهره مند می کند: (عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلی‌ غَیْبِهِ أَحَداً * إِلاَّ مَنِ ارْتَضی‌ مِنْ رَسُولٍ[جن/26-27] دانای غیب اوست و هیچ کس را بر اسرار غیبش آگاه نمی ‌سازد  مگر رسولانی که آنان را برگزیده.) و از همین امتیاز است که سخنان رسول (ص) هیچ انحراف و اعوجاجی ندارد، و دارای عصمت است. چون همه آن وحی است: (وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی‌ * إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْیٌ یُوحی‌[نجم/3-4] و هرگز از روی هوای نفس سخن نمی‌ گوید آنچه می ‌گوید چیزی جز وحی که بر او نازل شده نیست!) و به همین دلیل است که ما باید بی چون و چرا از دستورات رسول اکرم (ص) اطاعت کنیم و هر دستور رسول (ص) را دستور خدا بدانیم: (مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ[نساء/80] کسی که از پیامبر اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده.) پیامبر (ص) را باید بشری عادی دید، تا الگو و اسوه ای برای ما باشد و بدانیم که هر راهی او رفته، ما نیز می توانیم برویم: (لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی‌ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ[احزاب/21] سلّماً برای شما در زندگی رسول خدا سرمشق نیکویی بود.) و از سویی نیز تصور نکنیم که او باید کارهای خارق العاده انجام دهد و غذا خوردن و بازار رفتن او برایمان عجیب باشد: (وَ قالُوا ما لِهذَا الرَّسُولِ یَأْکُلُ الطَّعامَ وَ یَمْشی‌ فِی الْأَسْواقِ[فرقان/7] و گفتند: چرا این پیامبر غذا می‌ خورد و در بازارها راه می ‌رود؟) چنین رسولی را باید اطاعت کرد و از سنت جاهلانه پیشینیان دوری کرد تا دچار حال اسف بار نشویم: (یا حَسْرَةً عَلَی الْعِبادِ ما یَأْتیهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُنَ[یس/30] افسوس بر این بندگان که هیچ پیامبری برای هدایت آنان نیامد مگر اینکه او را استهزا می ‌کردند!) به هر حال رسول چون در طول خدا قرار دارد، یعنی تبعیت از او، همان تبعیت از خدای متعال است، شانی عالی دارد و صاحب ولایت می باشد: (إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ[مائده/55] سرپرست و ولیّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده ‌اند همانها که نماز را برپا می ‌دارند، و در حال رکوع، زکات می ‌دهند.) اما کسانی که رسول را در عرض خدا قرار می دهد، و انتظاراتی خلاف خواسته خدا، از او دارند، با نهیب الهی و اعتراض رسول مواجه می شوند که رسول هر چه دارد، از ارتباطش با خدا دارد و بدون این ارتباط صاحب هیچ شانی نیست: (قُلْ لا أَقُولُ لَکُمْ عِنْدی خَزائِنُ اللَّهِ وَ لا أَعْلَمُ الْغَیْبَ وَ لا أَقُولُ لَکُمْ إِنِّی مَلَکٌ إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ ما یُوحی‌ إِلَیَّ[انعام/50] بگو: من نمی ‌گویم خزاین خدا نزد من است و من، (جز آنچه خدا به من بیاموزد،) از غیب آگاه نیستم! و به شما نمی ‌گویم من فرشته ‌ام تنها از آنچه به من وحی می ‌شود پیروی می‌ کنم.)
عنوان سوال:

به شهادت قرآن پیامبر (ص) یک انسان معمولی است، چرا باید از امری به نام سنت پیروی کنیم؟


پاسخ:

اینکه پیامبر (ص) را صرفا یک بشر معمولی معرفی کنیم، مانند این است که از ترکیب "لا اله الا الله" فقط بخش اول را اخذ کنیم و بگوییم هیچ خدایی وجود ندارد و استثنای بعدی را نبینیم.

آنجا که قرآن پیامبر (ص) را بشری معمولی معرفی می کند، در پی آن مطلبی ذکر می کند که رمز تفاوت های پیامبر (ص) با دیگران را نشان می دهد و ندیدن آن، کفر به قرآن و خدا است:
(قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحی‌ إِلَیَّ[کهف/110] بگو: من فقط بشری هستم مثل شما (امتیازم این است که) به من وحی می ‌شود.)

از همین امتیاز است که پیامبر (ص) دارای علم غیب نیز می باشد، چرا که علم غیب در اختیار خداست و با وحی  پیامبران را از غیب بهره مند می کند:
(عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلی‌ غَیْبِهِ أَحَداً * إِلاَّ مَنِ ارْتَضی‌ مِنْ رَسُولٍ[جن/26-27] دانای غیب اوست و هیچ کس را بر اسرار غیبش آگاه نمی ‌سازد  مگر رسولانی که آنان را برگزیده.)

و از همین امتیاز است که سخنان رسول (ص) هیچ انحراف و اعوجاجی ندارد، و دارای عصمت است. چون همه آن وحی است:
(وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی‌ * إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْیٌ یُوحی‌[نجم/3-4] و هرگز از روی هوای نفس سخن نمی‌ گوید آنچه می ‌گوید چیزی جز وحی که بر او نازل شده نیست!)

و به همین دلیل است که ما باید بی چون و چرا از دستورات رسول اکرم (ص) اطاعت کنیم و هر دستور رسول (ص) را دستور خدا بدانیم:
(مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ[نساء/80] کسی که از پیامبر اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده.)

پیامبر (ص) را باید بشری عادی دید، تا الگو و اسوه ای برای ما باشد و بدانیم که هر راهی او رفته، ما نیز می توانیم برویم:
(لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی‌ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ[احزاب/21] سلّماً برای شما در زندگی رسول خدا سرمشق نیکویی بود.)

و از سویی نیز تصور نکنیم که او باید کارهای خارق العاده انجام دهد و غذا خوردن و بازار رفتن او برایمان عجیب باشد:
(وَ قالُوا ما لِهذَا الرَّسُولِ یَأْکُلُ الطَّعامَ وَ یَمْشی‌ فِی الْأَسْواقِ[فرقان/7] و گفتند: چرا این پیامبر غذا می‌ خورد و در بازارها راه می ‌رود؟)

چنین رسولی را باید اطاعت کرد و از سنت جاهلانه پیشینیان دوری کرد تا دچار حال اسف بار نشویم:
(یا حَسْرَةً عَلَی الْعِبادِ ما یَأْتیهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُنَ[یس/30] افسوس بر این بندگان که هیچ پیامبری برای هدایت آنان نیامد مگر اینکه او را استهزا می ‌کردند!)

به هر حال رسول چون در طول خدا قرار دارد، یعنی تبعیت از او، همان تبعیت از خدای متعال است، شانی عالی دارد و صاحب ولایت می باشد:
(إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ[مائده/55] سرپرست و ولیّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده ‌اند همانها که نماز را برپا می ‌دارند، و در حال رکوع، زکات می ‌دهند.)

اما کسانی که رسول را در عرض خدا قرار می دهد، و انتظاراتی خلاف خواسته خدا، از او دارند، با نهیب الهی و اعتراض رسول مواجه می شوند که رسول هر چه دارد، از ارتباطش با خدا دارد و بدون این ارتباط صاحب هیچ شانی نیست:

(قُلْ لا أَقُولُ لَکُمْ عِنْدی خَزائِنُ اللَّهِ وَ لا أَعْلَمُ الْغَیْبَ وَ لا أَقُولُ لَکُمْ إِنِّی مَلَکٌ إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ ما یُوحی‌ إِلَیَّ[انعام/50] بگو: من نمی ‌گویم خزاین خدا نزد من است و من، (جز آنچه خدا به من بیاموزد،) از غیب آگاه نیستم! و به شما نمی ‌گویم من فرشته ‌ام تنها از آنچه به من وحی می ‌شود پیروی می‌ کنم.)





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین