شیعه مذهب کامل تر است و اسلام حقیقی در پیروی از اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم است. برای این منظور دلایل فراوان وجود دارد که از جمله روایت غدیر و آیات ولایت است. در ذیل تنها به بررسی برخی از روایات که بر حقانیت مذهب شیعه دوازده امامی (امامیه) آمده است می پردازیم: الف. راه اثبات حقانیت شیعه دوازده امامی تنها از طریق شیعه به معنای عام و یا شیعه اثنی عشر به معنای خاص نیست. بلکه در کتب روائی و سنن اهل سنت نیز به امامت دوازدهگانه بعد از رسول خدا(ص) تصریح شده است. روایات زیادی که از رسول الله(ص) بر دوران امامت حضرت مهدی(ع) و استمرار آن تا قبل از قیامت آمده است، این موضوع را آشکار میسازد که امامت حضرت مهدی در دایره معتقدات شیعه اثنی عشر میگنجد. برای روشن شدن مسئله به بعضی از روایاتی که در کتب عامّه در مورد ائمه اثنی عشر آمده است اشاره میشود. 1. قال رسول الله(ص): انّ هذا الامر لا ینقضی حتّی یمضی فیهم اثنا عشر خلیفة ؛ دین اسلام به سر نیمی اید تا دوازده خلیفه وجانشین را پشت سر گذارد.) 2. قال رسول الله(ص): لا یزال امر الناس ماضیا ما ولیهم اثنا عشر رجلاً... کلّهم من قریش ؛ تا آن که دوازده مرد بر آنها فرمان برانند کار مردم پیوسته بگذرد... که همگی آنان از قریش هستند.) 3. قال رسول الله(ص):انّ عدة الخلفاء بعدی عدة نقباء موسی ؛ شمار جانشینان من به تعداد نقبای موسی است.) 4. لا یزال هذا الدین قائما حتی یکون علیکم اثنا عشر خلیفه ؛ تا وقتی که دوازده خلیفه و جانشین بر شما حکومت کنند دین پیوسته برپاست).(1) 5. در منتخب کنز العمال از جابر بن سمره نقل شده که (بر این امت دوازده خلیفه حکومت خواهند کرد به عدد نقباء بنی اسرائیل)(2) 6. پیامبر در مورد ائمه دوازدهگانه بیان صریح دارند:( الائمة بعدی اثنی عشر، تسعة من صلب الحسین و التاسع مهدیّهم)(3) بنابراین نصوصی که از پیامبر در مورد تعداد ائمه(ع) وارد شده و اهل سنت و شیعه آن را نقل کرده است، حقانیت شیعه اثبات می شود. اضافه بر آن در مورد امامت ائمه دوازده گانه(ع) چه به صورت دسته جمعی و چه به صورت فرد به فرد، نص وارد شده، هر یک از امامان امام بعد از خود را معرفی کرده است و امام بدون نص امام نیست. ب. اکثر شیعه که اقلیت های (زیدیه و اسماعیلیه) از آن جدا شدهاند؛ شیعه امامیّه و دوازده امامی اند. پس از رحلت امام سجاد(ع) اکثریت شیعه به امامت، امام محمد باقر(ع) معتقد شدند، و اقلیّتی به پسر دیگر امام سجاد یعنی زید شهید گرویدند. پس از رحلت امام محمدباقر(ع) شیعیان به امامت جعفر صادق(ع) معتقد شدند . پس از درگذشت امام صادق(ع) اکثریت فرزندش امام موسی کاظم(ع) را امام هفتم دانستند و جمعی اسماعیل پسر بزرگ امام صادق(ع) را که در حال حیات پدر خود درگذشته بود امام گرفتند و از اکثریت شیعه جدا شده و به نام اسماعیلیه معروف گشتند .بعضی پسر دیگر آن حضرت (عبدالله افطح) و بعضی فرزند دیگرش (محمد) را پیشوا گرفتند و بعضی خود حضرت را آخرین امام پنداشتند. پس از شهادت امام موسی کاظم(ع) اکثریت شیعه فرزندش امام رضا(ع) را امام هشتم دانستند و برخی به امام هفتم بسنده کردند که به (واقفیه) معروفند. بعد از امام هشتم تا امام دوازدهم ،تفرقه قابل توجهی به وجود نیامد.(4) بنابراین شیعه در تاریخ اسلام در زمان پیامبر(ص) و بعد از آن به کسانی اطلاق می شود که به امامت علی و اولاد آن امام(ع) اعتقاد داشته اند. شاخه های زیدی و اسماعیلیه و امثال اینها به مرور زمان به علل مختلف و انگیزه های متعدد (سیاسی، اقتصادی) به وجود آمده اند. برای پی بردن به حقانیت آنها اطلاع از اصول و عقاید آنها لازم است.(5) عدد 12 در روایات اهل سنت و شیعه برای ائمه بعد از پیامبر(ص) ذکر شده است و فرقه های شیعی غیر از دوازده امامی توجیهی برای نظر خود ندارند. اضافه بر اینکه پس از اثبات امامت علی(ع) امامت ائمه بعدی به تصریح امام قبل می باشد . هر یک ازفرقه های شیعه (غیر از دوازده امامی) در صورتی که به کلمات امام مورد قبول خود مثلاً امام صادق(ع) رجوع کنند خواهند دید که تصریح به امامت امام بعد خود کرده و راویان این روایات منحصر در شیعه دوازده امامی نیست. (6) پی نوشت ها: 1) برای آگاهی بیشتر در این زمینه ر.ک: صحیح مسلم، ج 3، کتاب الامارة. 2) منتخب کنز العمال 3) کفایة الاثر ،ص23، به نقل ازموسوعه الامام علی بن ابیطالب، ج 2، ص 48 .نظیر این روایات را که از اهل سنت در مورد تعداد ائمه(ع) وارد شده است میتوانید در کتب ذیل مطالعه کنید: الف) ینابیع المودة، ص 44. ب) البدایة و النهایة، ج 6، ص 247. ج)سنن ابن ماجه، ج 2 / 1367 / 4085. د) مسند احمد بن حنبل، ج 1 / 183 / 645. ه) سنن ابی داود، 4 / 107 4) شیعه در اسلام، علامه طباطبایی 5) برای آگاهی بیشتر در این مورد ر.ک: (شیعه در اسلام، علاّمه محمدحسین طباطبایی) 6) به عنوان نمونه نگاه کنید (بحارالانوار، ج48، ص 12 تا ص 28)
شیعه مذهب کامل تر است و اسلام حقیقی در پیروی از اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم است. برای این منظور دلایل فراوان وجود دارد که از جمله روایت غدیر و آیات ولایت است.
در ذیل تنها به بررسی برخی از روایات که بر حقانیت مذهب شیعه دوازده امامی (امامیه) آمده است می پردازیم:
الف. راه اثبات حقانیت شیعه دوازده امامی تنها از طریق شیعه به معنای عام و یا شیعه اثنی عشر به معنای خاص نیست. بلکه در کتب روائی و سنن اهل سنت نیز به امامت دوازدهگانه بعد از رسول خدا(ص) تصریح شده است. روایات زیادی که از رسول الله(ص) بر دوران امامت حضرت مهدی(ع) و استمرار آن تا قبل از قیامت آمده است، این موضوع را آشکار میسازد که امامت حضرت مهدی در دایره معتقدات شیعه اثنی عشر میگنجد. برای روشن شدن مسئله به بعضی از روایاتی که در کتب عامّه در مورد ائمه اثنی عشر آمده است اشاره میشود.
1. قال رسول الله(ص): انّ هذا الامر لا ینقضی حتّی یمضی فیهم اثنا عشر خلیفة ؛ دین اسلام به سر نیمی اید تا دوازده خلیفه وجانشین را پشت سر گذارد.)
2. قال رسول الله(ص): لا یزال امر الناس ماضیا ما ولیهم اثنا عشر رجلاً... کلّهم من قریش ؛ تا آن که دوازده مرد بر آنها فرمان برانند کار مردم پیوسته بگذرد... که همگی آنان از قریش هستند.)
3. قال رسول الله(ص):انّ عدة الخلفاء بعدی عدة نقباء موسی ؛ شمار جانشینان من به تعداد نقبای موسی است.)
4. لا یزال هذا الدین قائما حتی یکون علیکم اثنا عشر خلیفه ؛ تا وقتی که دوازده خلیفه و جانشین بر شما حکومت کنند دین پیوسته برپاست).(1)
5. در منتخب کنز العمال از جابر بن سمره نقل شده که (بر این امت دوازده خلیفه حکومت خواهند کرد به عدد نقباء بنی اسرائیل)(2)
6. پیامبر در مورد ائمه دوازدهگانه بیان صریح دارند:( الائمة بعدی اثنی عشر، تسعة من صلب الحسین و التاسع مهدیّهم)(3)
بنابراین نصوصی که از پیامبر در مورد تعداد ائمه(ع) وارد شده و اهل سنت و شیعه آن را نقل کرده است، حقانیت شیعه اثبات می شود.
اضافه بر آن در مورد امامت ائمه دوازده گانه(ع) چه به صورت دسته جمعی و چه به صورت فرد به فرد، نص وارد شده، هر یک از امامان امام بعد از خود را معرفی کرده است و امام بدون نص امام نیست.
ب. اکثر شیعه که اقلیت های (زیدیه و اسماعیلیه) از آن جدا شدهاند؛ شیعه امامیّه و دوازده امامی اند.
پس از رحلت امام سجاد(ع) اکثریت شیعه به امامت، امام محمد باقر(ع) معتقد شدند، و اقلیّتی به پسر دیگر امام سجاد یعنی زید شهید گرویدند. پس از رحلت امام محمدباقر(ع) شیعیان به امامت جعفر صادق(ع) معتقد شدند . پس از درگذشت امام صادق(ع) اکثریت فرزندش امام موسی کاظم(ع) را امام هفتم دانستند و جمعی اسماعیل پسر بزرگ امام صادق(ع) را که در حال حیات پدر خود درگذشته بود امام گرفتند و از اکثریت شیعه جدا شده و به نام اسماعیلیه معروف گشتند .بعضی پسر دیگر آن حضرت (عبدالله افطح) و بعضی فرزند دیگرش (محمد) را پیشوا گرفتند و بعضی خود حضرت را آخرین امام پنداشتند.
پس از شهادت امام موسی کاظم(ع) اکثریت شیعه فرزندش امام رضا(ع) را امام هشتم دانستند و برخی به امام هفتم بسنده کردند که به (واقفیه) معروفند. بعد از امام هشتم تا امام دوازدهم ،تفرقه قابل توجهی به وجود نیامد.(4)
بنابراین شیعه در تاریخ اسلام در زمان پیامبر(ص) و بعد از آن به کسانی اطلاق می شود که به امامت علی و اولاد آن امام(ع) اعتقاد داشته اند. شاخه های زیدی و اسماعیلیه و امثال اینها به مرور زمان به علل مختلف و انگیزه های متعدد (سیاسی، اقتصادی) به وجود آمده اند. برای پی بردن به حقانیت آنها اطلاع از اصول و عقاید آنها لازم است.(5)
عدد 12 در روایات اهل سنت و شیعه برای ائمه بعد از پیامبر(ص) ذکر شده است و فرقه های شیعی غیر از دوازده امامی توجیهی برای نظر خود ندارند. اضافه بر اینکه پس از اثبات امامت علی(ع) امامت ائمه بعدی به تصریح امام قبل می باشد . هر یک ازفرقه های شیعه (غیر از دوازده امامی) در صورتی که به کلمات امام مورد قبول خود مثلاً امام صادق(ع) رجوع کنند خواهند دید که تصریح به امامت امام بعد خود کرده و راویان این روایات منحصر در شیعه دوازده امامی نیست. (6)
پی نوشت ها:
1) برای آگاهی بیشتر در این زمینه ر.ک: صحیح مسلم، ج 3، کتاب الامارة.
2) منتخب کنز العمال
3) کفایة الاثر ،ص23، به نقل ازموسوعه الامام علی بن ابیطالب، ج 2، ص 48 .نظیر این روایات را که از اهل سنت در مورد تعداد ائمه(ع) وارد شده است میتوانید در کتب ذیل مطالعه کنید:
الف) ینابیع المودة، ص 44.
ب) البدایة و النهایة، ج 6، ص 247.
ج)سنن ابن ماجه، ج 2 / 1367 / 4085.
د) مسند احمد بن حنبل، ج 1 / 183 / 645.
ه) سنن ابی داود، 4 / 107
4) شیعه در اسلام، علامه طباطبایی
5) برای آگاهی بیشتر در این مورد ر.ک: (شیعه در اسلام، علاّمه محمدحسین طباطبایی)
6) به عنوان نمونه نگاه کنید (بحارالانوار، ج48، ص 12 تا ص 28)
- [سایر] آیا شیعه جعفری با شیعه اثنی عشری تفاوت می کند؟
- [سایر] آیا امامت در مذهب امامیه امر موروثی است؟
- [سایر] دلایل عقلی و نقلی در اثبات حقانیت مذهب شیعه امامیه کدام است؟
- [سایر] چرا و به چه دلیل مذهب شیعه امامیه نسبت به مذاهب چهارگانه اهل سنت ، راستین و بر حقّ است؟
- [سایر] در مورد ماهیت علویان کشور سوریه توضیحاتی ارائه فرمایید. و بفرمایید که آیا با مذهب شیعه ی امامیه ارتباطی دارند یا خیر؟
- [سایر] در زمان امام حسین که هنوز امام محمد باقر و امام جعفر صادق متولد نشده بودند پس چطور مذهب آنان شیعه اثنی عشری یا جعفری بوده؟
- [سایر] در زمان امام حسین که هنوز امام محمد باقر و امام جعفر صادق متولد نشده بودند پس چطور مذهب آنان شیعه اثنی عشری یا جعفری بوده؟
- [سایر] تعداد مذاهب اسلام چند فرقه می باشد و هر مذهب چگونه شکل گرفته است و اسلام که فقط یک شاخه بوده به چه دلایلی به فرقه های مختلف تبدیل شده است؟ برای اطلاعات بیشتر به چه کتابی مراجعه نمایم.
- [آیت الله خامنه ای] در روز عاشورا مراسمی مانند قمه زنی و پابرهنه وارد آتش و ذغال روشن شدن برگزار می شود که علاوه بر اینکه باعث بدنام شدن مذهب شیعه اثنی عشری در انظار علما و پیروان مذاهب اسلامی و مردم جهان می شود، ضررهای جسمی و روحی هم به این اشخاص وارد می کند و همچنین موجب توهین به مذهب می گردد، نظر شریف حضرتعالی در این باره چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] استفاده شخصی از اموال حکومتهای اسلامی (غیر ایران)، مثل ماشین سواری و مانند آن چه حکمی دارد؟ آیا استفاده از اسلحه و مانند آن، برای دفاع از مذهب شیعه اثنا عشری جایز است، یا اجازه حاکم شرع ضروری است؟
- [آیت الله سیستانی] از نظر اهل سنّت، زن از همه تَرَکه شوهر اعمّ از منقول و غیرمنقول مانند زمین و غیره، ارث میبرد. حال آنکه از نظر مذهب امامیه، زن از اصل زمین یا قیمت آن ارث نمیبرد و تنها از قیمت بنا و درختان ارث میبرد، نه اصل آنها. بنابراین اگر مذهب اهل سنّت بر شیعه نافذ باشد به گونهای که زن سنّی مذهب از زمین و اصل بنا و درختان ارث ببرد، در صورتی که دیگر ورثه امامی مذهب باشند، زن امامی مذهب نیز میتواند میراثی را که از زمین و اصل بنا و درختان به او میرسد، بگیرد که سایر ورثه اهل سنت باشند.
- [آیت الله سیستانی] نظر اهل سنّت آن است که مازاد سهمالارث میراث بر آن، به عَصَبه میت مانند برادر او داده میشود. لکن نظر مذهب امامیه خلاف آن است، مثلاً اگر مردی بمیرد و تنها دختری و برادری داشته باشد، از نظر امامیه باید نیمی از ارث را به دختر به عنوان سهمالارث و نیم دیگر را به عنوان ردّ به او بپردازند و به برادر میت سهمی تعلّق نمیگیرد. لکن نظر اهل سنّت آن است که در این فرض نیمی از ارث میت به برادر پرداخت میشود، چون که از عصبه میت به شمار میرود. حال اگر مذهب اهل سنّت بر وارث امامی مذهب نافذ باشد و مازاد سهمالارث به او پرداخت نشود، عصبه میت اگر امامی مذهب باشند، میتوانند از باب قاعده مقاصّه نوعی، مازاد سهمالارث وارثِ سنّی مذهب را بگیرند.
- [آیت الله سیستانی] از نظر حنفی مذهبان صحت عقد سَلَم مشروط به و جود مبیع هنگام عقد است، حال آنکه از نظر امامیه چنین شرطی معتبر نیست. پس اگر مذهب حنفی بر مذهب امامیه نافذ باشد، به این صورت اگر مشتری حنفی باشد فروشنده را ملزم به باطل دانستن عقد نماید، برای مشتری امامیمذهب نیز جایز است که به مقتضای قاعده مقاصّه نوعی فروشنده حنفی را ملزم به باطل دانستن این عقد نماید. و در صورتی که پس از آن مشتری امامی مذهب شود، نیز همین حکم جاری است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که میت را غسل میدهد باید مسلمان دوازده امامی و عاقل و بالغ یا ممیّز بوده و غسل را درست انجام دهد ولی اگر میت مسلمان غیر دوازده امامی را هم مذهب خودش بر طبق مذهبش غسل بدهد، تکلیف از مسلمان دوازده امامی ساقط است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مردی از عامه قسم یاد کند که کاری انجام ندهد و اگر ان کار را انجام داد زنش مطلقه شود و ان کار را انجام داد بر مذهب خودش زن او مطلقه می شود و بر مذهب امامیه قسم به طلاق منعقد نمی شود بنا به قاعده الزام جایز است مرد شیعی بعد از ایام عده با ان زن ازدواج کند و همچنین بر مذهب عامه به کتابت طلاق جایز است و بر مذهب امامیه طلاق به کتابت واقع نمی شود بنا به قاعده الزام مرد شیعی می تواند با زنی که به نوشته طلاق داده شده پس از ایام عده ازدواج کند
- [آیت الله سیستانی] اگر واسطه اتصال به جماعت بچه ممیّز یعنی بچهای که خوب و بد را میفهمد باشد چنانچه ندانند نماز او باطل است میتوانند اقتدا کنند ، و همچنین اگر شیعه اثنی عشری نباشد ، چنانچه نماز او بر طبق مذهب وی صحیح باشد .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مردی از عامه بدون حضور دو شاهد عادل زن خود را طلاق دهد و یا مقداری از بدن زن خود را مثلا یک انگشت زنش را طلاق دهد بر مذهب او این طلاق صحیح است ولی بر مذهب امامیه این طلاق باطل است بنابراین مرد شیعه به قاعده الزام می تواند با ان زن مطلقه پس از تمام شدن ایام عده ازدواج کند
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مردی از عامه زن خود را که در حال عادت است طلاق دهد و یا در حال پاکی که با او مقاربت کرده است طلاق دهد این طلاق بر مذهب او صحیح است ولی در مذهب امامیه این طلاق باطل است بنابراین مرد شیعی بنا به قاعده الزام می تواند با ان زن بعد از تمام شدن ایام عده ازدواج کند
- [آیت الله وحید خراسانی] به مذهب ابی حنیفه و بعض دیگر از فقهای عامه کسی که به اجبار و اکراه زنش را طلاق دهد ان طلاق صحیح است ولی به مذهب امامیه باطل است بنابراین شخص شیعی بنا به قاعده الزام می تواند با زنی که با جبر و اکراه شوهرش او را طلاق داده در صورتی که پیرو مذهب ابی حنیفه یا هم رایان او باشد ازدواج کند
- [آیت الله سیستانی] صحت طلاق، از نظر فقه امامیه، شرایطی دارد که از نظر دیگر مذاهب اسلامی، هیچیک یا برخی از آنها در صحت طلاق معتبر نیست، لذا اگر شخص غیر امامی زن خود را به گونهای طلاق دهد که از نظر مذهبش صحیح و از نظر مذهب ما فاسد است، برای پیرو مذهب امامیه بنا به الزام طرف طبق احکام مذهبش جایز است که پس از انقضای عدّه آن زن در صورتی که از کسانی باشد که طبق مذهبشان عدّه دارد با او ازدواج کند. همچنین در صورتی که زن مطلقه از امامیه باشد، میتواند با دیگری، ازدواج نماید. برخی شرایط صحت طلاق از نظر امامیه، که از نظر دیگر مذاهب هیچیک، یا برخی از آنها معتبر نیست، عبارتند از: 1 طلاق در پاکی زن که در آن نزدیکی صورت نگرفته باشد. 2 طلاق قطعی باشد و بر چیزی معلّق نباشد. 3 طلاق با گفتار باشد، نه نوشتار. 4 طلاق از سر اختیار باشد، نه اجباری. 5 طلاق، با حضور دو شاهد عادل باشد.